Giáo án địa lý 10 - Bài 33. Một số hình thức chủ yếu của tổ chức lãnh thổ công nghiệp

Bài 33. MỘT SỐ HÌNH THỨC CHỦ YẾU CỦA TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP MỤC TIÊU BÀI HỌC Sau bài học, HS cần; Phân biệt được một số hình thức chủ yeus của tổ chức lãnh thổ công nghiệp Thấy được sự phát triển từ thấp đến cao của các hình thức này Nhận diện được nhẵng đặc điểm chính của tổ chức lãnh thổ công ngiệp Biết được các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở Việt Nam THIẾT BỊ DẠY HỌC Sơ đồ phóng to trong SGK Các tranh ảnh, băng hình của các hình thức thế giới và Việt Nam HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Khởi động GV yêu cầu HS nêu tên các hình thức tổ chức lãnh thổ nông nghiệp, sau đó hỏi HS: Công nghiệp có các hình thức tổ chức lãnh thổ nào? Việc tổ chức trong công nghiệp có giống nông nghiệp không? Hoạt động của GV và HS Nội dung chính HĐ 1: GV nói về vai trò vủa tổ chức lãnh thổ công nghiệp HS dựa vào kênh chữ và sơ đồ trong SGK để trả lời câu hỏi: Nêu khái niệm của điểm công nghiệp Đặc điểm như thế nào? Có quy mô ra sao? HĐ 2: Bước 1: Dựa vào kênh chữ và hình 46.2 trong SGK trả lời: Khái niệm khu công nghiệp Đặc điểm, quy mô? Việt Nam có khu công nghiepj và khu chế xuất nào? Bước 2: HS trình bày, GV giúp HS chuẩn kiến thức HĐ 3: Bước 1: HS dựa trên chữ và hình 46.3 SGK để trả lời câu hỏi: - Khái niệm trung tâm công nghiệp? - Đặc điểm? - Quy mô? - Liên hệ với Việt Nam có các trung tâm công nghiệp nào ? Bước 2: HS tự trình bày, GV chuẩn bị kiến thức HĐ 4: Bước 1: HS dựa vào kênh chữ và sơ đồ SGK để trả lời câu hỏi: Khái niệm vùng công nghiệp? Đặc điểm? Trên thế giới có vùng công nghiệp nổi tiếng nào? Bước 2: HS trình bày kết quả, GV giúp HS chuẩn kiến thức. Vai trò của tổ chức lãnh thổ công nghiệp Sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên thiên nhiên, vật chất và lao động. Góp phần thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Một số hình thức của tổ chức lãnh thổ công nghiệp Điểm công nghiệp Khái niệm: Là hình thức tổ chức đơn giản nhất, trên đó có một hoặc hai, ba xí nghiệp phân bố nơi có nguồn nguyên liệu, nhiên liệu với chức năng khai thác hay sơ chế nguyên liệu hoặc ở những điểm dân cư nằm trong vùng nguyên liệu nông, lâm, thủy sản Đặc điểm: + Gồm nhiều xí nghiệp phân bố lẻ tẻ, phân tán, giữa các xí nghiệp ít hoặc không có mối liên hệ sản xuất. + Phân công lao động về mặt địa lí, các xí nghiệp độc lập về knh tế có công nghệ sản phẩm hoàn chỉnh. Quy mô: Vài chục hoặc vài trăm, hàng nghìn công nhân tùy thuộc tính chất từng xí nghiệp. 2. Khu công nghiệp - Khái niệm: khu vực đất đai có Ranh giới nhất định, có kết cấu hạ tầng tương đối tốt và khả năng cạnh tranh thị trường trên thế giới. - Đặc điểm: + Không có dân sinh sống, vị trí địa lý thuận lợi. + Tập trung nhiều các xí nghiệp công nghiệp hợp tác sản xuất cao, có ưu đãi riêng. + Chi phí sản xuất thấp. + Dịch vụ trọn gói. + Môi trường chính trị và luật pháp ổn định. - Quy mô: Từ 50 ha trở lên đến vài trăm ha. 3.Trung tâm công nghiệp - Khái niệm: Là hình thức tổ chức công nghiệp oả trình độ cao, là khu vực tập trung công nghiệp gắn với đô thị vừa và lớn. - Đặc điểm + Gồm nhiều xí nghiệp lớn, có thể xí nghiệp liên hợp, hướng chuyên môn hoá củ trung tâm công nghiệp do xí nghiệp này quyết định. + Các xí nghiệp này dựa trên thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động, vị trí thuân lợi… - Quy mô: Gồm các khu công nghiệp và nhiều xí nghiệp có quan hẹ chặt chẽ về sản xuất, kỹ thuật, kinh tế và quy trình sản xuất. 4. Vùng công nghiệp Đây là hình thức cao nhất của tổ chức lãnh thổ công nghiệp. Vùng công nghiệp ngành: là tập hợp về lãnh thổ các xí nghiệp cùng loại. Vùng công nghiệp tổng hợp: thường gọi là vùng công nghiệp + Có không gian rộng lớn gồm nhiều xí nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghiệp, trung tâm công nghiệp có mối liên hệ với nhau. + Có một số nhân tố tương đồng (sử dụng chung một vài loại về tài nguyên, có vị trí địa lí thuận lợi, cùng sử dụng nhiều lao động, cùng sử dụng chung hệ thông năng lượng, giao thông vận tải) + Có một vài ngành chủ đạo hướng chuyên môn hoá. - Vùng công nghiệp nổi tiếng trên thế giới như: Vùng Loren ở Pháp, vùng Rua ở CHLB Đức ĐÁNH GIÁ HS phân biệt được điểm công nghiệp, khu công nghiệp, trung tâm công nghiệp, vùng công nghiệp.