Giáo án Địa lý lớp 11 - Bài 42: Môi trường và sự phát triển bền vững

ThPT Lê hồng phong - hà giang Phạm thị hải bình BÀI42: môi trường và sự phát triển bền vững I - MỤC TIấU BÀI HỌC. Sau bài học, HS cần: 1. Về kiến thức: - Phân tích được mối quan hệ giữa môi trường và phát triển nói chung, ở các nước phát triển và đang phát triển nói riêng. - Trình bày được những mâu thuẫn khó khăn mà các nước đang phát triển phải giải quyết trong mối quan hệ giữa môi trường và phát triển . 2. Về kĩ năng . - Kĩ năng liên hệ với thực tiễn Việt Nam, phân tích có tính phê phán những tác động xấu tới môi trường. 3. Về thái độ, hành vi: - Có thái độ và hành vi đúng đối với môi trường, tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường. II Thiết bị dạy học -Tranh ảnh về môi trường , tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường III - HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Kiểm tra bài cũ: A/ Môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo khác nhau như thế nào? B/ Môi trường địa lí có những chức năng chủ yếu nào? Tại sao chúng ta phải có biện pháp bảo vệ môi trường? 2. Mở bài: Môi trưòng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của xã hội loài người. Để đảm bảo cho sự phát triển bền vững đó, việc sử dụng hợp lí và bảo vệ môi trường có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về môi trường và sự phát triển bền vững. Hoạt động của GV và HS Nội dung chính * HĐ1: Cặp đôi (7' ) -GV giao nhiệm vụ: Đọc và tìm những nội dung chính trong mục I, để trả lời các ý sau: +Tại sao phải sử dụng hợp lí các nguồn tài nguyên? + Tại sao nói việc bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển? + Tại sao vấn đề môi trường lại là vấn đề mang tính toàn cầu? -HS trình bày nội dung đã tìm hiểu - GV tóm tắt chuẩn xác kiến thức - GV giải thích khái niệm: Phát triển bền vững, ô nhiễm và suy thoái môi trường. * HĐ2: Cá nhân (5' ) -GV: đọc mục II và cho biết: + Những vấn đề môi trường của các nước phát triển là gì? + Nguyên nhân của nó? -HS trình bày nội dung đã tìm hiểu - GV tóm tắt và chuẩn xác kiến thức, nhấn mạnh trách nhiệm của các nước phát triển với vấn đề ô nhiễm toàn cầu và ở các nước đang phát triển. * HĐ3:Nhóm(12' ) - GV giao nhiệm vụ Đọc mục III và thảo luận về: + Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển? + Những khó khăn về mặt kinh tế- xã hội khi giải quyết vấn đề môi trường ở các nước đang phát triển? - HS thảo luận và sau đố báo cáo kết quả thảo luận - GV tóm tắt chuẩn kiến thứcvà làm rõ mối quan hệ giữa sự chậm phát triển, bùng nổ dân số với sự huỷ hoại môi trường, do đó việc giải quyết những vấn đề môi trường gắn liền với việc giải quyết những vấn đề xã hội . -GV làm rõ mối quan hệ giữa sự tiến bộ của KH-KT với việc tiết kiệm được trong sử dụng nguyên nhiên liệu; giảm giá nguyên nhiên liệu, đã dẫn đến sự thiệt thòi của các nước đang phát triển trong xuất khẩu khoáng sản. -GV giải thích để HS hiểu rằng các vấn đề về môi trường và tài nguyên ở các nước đang phát triển không tách rời vói vấn đề phát triển ở các nước TBCN phát triển. I- Sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường là điều kiện để phát triển: - Mâu thuẫn giữa sự phát triển nền sản xuất xã hội ngày càng tăng với nguồn tài nguyên có hạn. - Sự tiến bộ trong kinh tế và KH-KT dẫn đến môi trường sinh thái bị ô nhiễm và suy thoái nghiêm trọng. - Phải sử dụng hợp lí tài nguyên, bảo vệ môi trường để phát triển bền vững. - Việc giải quyết vấn đề môi trường cần phải có sự nỗ lực lớn về chính trị, kinh tế và KH-KT; có sự phối hợp, nỗ lực chung của các quốc gia; chấm dứt chạy đua vũ trang, chấm dứt chiến tranh, tập trung xoá đói giảm nghèo... II- Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước phát triển: - Sự phát triển ồ ạt của công nghiệp, đô thị của các nước phát triển là nguyên nhân chính dẫn đến các vấn đề môi trường toàn cầu như hiệu ứng nhà kính, thủng tầng ô dôn , mưa a xít... - Các nước phát triển đã làm trầm trọng thêm vấn đề môi trường ở các nước đang phát triển. III- - Vấn đề môi trường và phát triển ở các nước đang phát triển: 1. Các nước đang phát triển là nơi tập trung nhiều vấn đề môi trường và phát triển: - Các nước đang phát triển chiếm hơn 1/2diện tích các lục địa và 3/4 dân số thế giới, là nơi giàu tài nguyên thiên nhiên. - Các nước đang phát triển là các nước nghèo, chậm phát triển, sức ép dân số, bùng nổ dân số... nên môi trường bị huỷ hoại nghiêm trrọng, các nước phát triển đã lợi dụng những khó khăn về kinh tế của các nước đang phát triển để bóc lột tài nguyên. 2. Khai thác và chế biến khoáng sản ở các nước đang phát triển: - Có vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế của nhiều nước đang phát triển, làm nguồn xuất khẩu. - việc khai thác mỏ mà không chú trọng đến các biện pháp bảo vệ môi trường đã làm ô nhiễm nặng nề nguồn nước, đát, không khí... 3.Việc khai thac tài nguyên nông, lâm nghiệp ở các nước đang phát triển: - Việc đốn rừng, tình trạng đốt nương làm rẫy phá rừng để lấy củi, mở rộng diện tích canh tác và đồng cỏ; việc chăn thả gia súc quá mức...dẫn tới hàng triệu ha đất rừng bị mất đi , mở rộng diện tích đồi núi trọc và thúc đẩy quá trình hoang mạc hoá. IV. Đánh giá: 1- Khoanh tròn chữ cái in hoa đứng trước ý đúng trong các câu sau: 1.a Sự phát triển bền vững là sự phát triển đảm bảo cho: A/ con người có cuộc sống vật chất, tinh thần ngày càng cao B/ Môi trường sống lành mạnh C/ Sự phát triển hôm nay không làm hạn chế sự phát triển của ngày mai. D/ Tất cả các ý trên 1-b Nguyên nhân chủ yếu gây ra nhiều vấn đề môi trường toàn cầu là do: A/ Việc khai thác tài nguyên khoáng sản ở các nước đang phát triển B/ Tình trạng chậm phát triển kinh tế- xã hội ở các nước đang phát triển C/ Sự phát triển công nghiệp của các nước phát triển. 2. Tại sao việc giải quyết vấn đề môi trường đòi hỏi sự nỗ lực chung của các quốc gia và toàn thể loài người? V- Hoạt động nối tiếp: - HS về nhà học bài và trả lời các câu hỏi bài tập trong SGK trang165 - Chuẩn bị kiến thức từ chương VIII tới chương X để giờ sau ôn tập học kì II. - Giáo viên phân công lớp thành 10 nhóm nhỏvà giao phiếu học tập cho từng nhóm: Nhóm 1, 2: Nghiên cứu bài 31, 32. Nhóm 3, 4: Nghiên cứu bài 33, 34. Nhóm 5, 6: Nghiên cứu bài 35, 36 Nhóm 7, 8: Nghiên cứu bài 37, 38, 39. Nhóm 9,10: Nghiên cứu bài 40, 41, 42. - Các nhóm tiến hành thảo luận 15 phút. - Đại diện các nhóm 1, 3, 5, 7,9 Trình bày kết quả thảo luận, các nhóm 2, 4, 6, 8, 10 bổ sung. - Giáo viên củng cố, chuẩn xác kiến thức. -Phần bài tập vẽ biểu đồ GV đa ra 2 bài tập để cả lớp tìm hiểu xác định cách vẽ biểu đồ lấy tinh thần xung phong để 2 HS lên bảng , cả lớp tiến hành vẽ vào vở -GV yêu cầu HS nhận xét bài tập bảng số liệu thống kê ( trên bảng phụ) IV. đánh giá: Giáo viên nhận xét tinh thần học tập của các nhóm. V. Hoạt động nối tiếp: Giáo viên yêu cầu học sinh về nhà ôn tập ,rèn luyện kĩ năng trả lời các câu hỏi trắc nghiệm, tự luận.Làm đề cương ôn tập để ôn tập tuần tới thi học kì II.