Giáo án đọc văn: lưu biệt khi xuất dương (xuất dương lưu biệt)- Phan Bội Châu

Ngày soạn: 26-12-07 Tuần :19 Tiết : 73 Giáo án đọc văn: lưu biệt khi xuất dương (Xuất dương lưu biệt) Phan Bội Châu A.Mục tiêu bài học: Giúp hs: Cảm nhận được vẻ đẹp lãng mạn hào hùng của nhà chí sĩ cách mạng đầu thế kỉ xx. Thấy được những nét đặc sắc về nghệ thuật và nhất là giọng thơ tâm huyết sôi sục của Phan Bội Châu. B.Tiến trình lên lớp: 1. ổn định và kiểm tra. 2. bài mới PBC là lãnh tụ của các phong trào yêu nước và cách mạng đầu thế kỉ. Sự nghiệp cứu nước của ông không thành nhưng tấm lòng yêu nước thiết tha nồng cháy của ông thì vẫn còn mãi muôn đời. Lãnh tụ NAQ từng suy tôn ông là “bậc anh hùng, vị thiên sứ được 25 triệu đồng bào tôn kính”. Hoạt động của gv –hs ? Hãy cho biết những nét chính về tác giả PBC? ? Ông có những tác phẩm chính nào, nội dung của các tác phẩm đó? ? Em hiểu gì về hoàn cảnh ra đời của bài thơ? Chủ đề của bài thơ là gì? HS đọc văn bản và chia bố cục. ?HS đọc hai câu đề và cho biết tác giả đã đưa ra quan niệm gì? -PNLão:múa giáo non sông trải mấy thu -NCTrứ: làm trai nam bắc tây đông- cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể. đã mang tiếng ở trong trời đất – phải có danh gì với núi sông -PBC cũng nói: giang sơn còn tô vẽ mặt nam nhi- sinh thời thế phải xoay nên thời thế. ? Âm hưởng hai câu thơ là gì? ? Hai câu thơ thể hiện điều gì? nghệ thuật và tác dụng? ? Hai câu thơ luận tác giả đã đề cập đến vấn đề gì? “ Bôi mặt thờ kẻ thù là một vật bẩn thỉu trong vũ trụ- sao bằng ngẩng đầu lên làm một người lỗi lạc cho tổ quốc” ? Em có cảm nhận gì về giọng điệu nhịp điệu của hai câu thơ? ? Em hãy tìm hình ảnh thơ, hình ảnh đó thể hiện điều gì? (PBC tiếp cận với tân thư, ông hiểu được sự mục rũa của triều đình- suốt một lũ trong vòng cung thất- của ăn chơi cao huyết muôn người—vua là tượng gỗ dân là thân trâu) ? Bài thơ có ý nghĩa gì với tuổi trẻ ngày nay? 3. Dặn dò - HS về nhà học thuộc bài thơ - Soạn bài mới Nội dung cần đạt. Giới thiệu chung. Tác giả. Sinh 29-11-1867, mất 29-10-1940 Quê Đan Nhiệm – Xuân Hoà- Nam Đàn – Nghệ An Là nhân vật kiệt xuất trong lịch sử dân tộc trong mấy chục năm đầu TKXX. Là lãnh tụ của phong trào yêu nước: Duy Tân, Đông Du, Việt Nam quang phục hội Ông còn là một nhà văn lớn, dù không chủ tâm làm nhà văn Tác phẩm chính. Việt Nam vong quốc sử 1905 Hải ngoại huyết thư 1906 Ngục trung thư 1914....... Nội dung: +Tuyên truyền cổ động cách mạng Nghệ thuật : + Hào hùng, sôi nổi, nhiệt tình và tâm huyết Thể loại: thất ngôn bát cú Văn bản: Hoàn cảnh sáng tác: năm 1905 PBC chia tay các bạn của mình để sang TQ, NB để mở đầu cho phong trào Đông du, trước lúc lên đường sang NB ông đã làm bài thơ này. Chủ đề: thể hiện ý chí quyết tâm hăm hở và ý nghĩ lớn lao mới mẻ của PBC trong buổi đầu xuất dương. Bố cục: + Cách truyền thống + Hai phần: sáu câu đầu- nguyên cớ lưu biệt hai câu cuối- ý chí quyết tâm Đọc – hiểu văn bản Nguyên cớ lưu biệt Hai câu đề Quan niệm: chí làm trai - phải làm nên chuyện lạ - phải xoay trời chuyển đất Tức là: tung hoành ngang dọc hoà nhập tài năng của mình trong vũ trụ sống hết mình cùng trời đất. Đối với PBC đó còn là một lý tưởng sống tiến bộ, phải sống táo bạo mạnh mẽ hơn, không để vũ trụ chuyển vần xô đẩy, mong muốn có điều lạ điều mới, phải chủ động làm chủ cuộc đời mình, dám mưu đồ những việc lớn lao, không thể sống tầm thường tẻ nhạt buông xuôi. - Âm hưởng – mạnh mẽ ta thấy một con người có tư thế mới khoẻ khoắn, ngang tàng, dám ngạo nghễ thách thức với càn khôn. Tóm lại: hai câu thơ là suy nghĩ là cách sống cao đẹp khẳng định chí làm trai, lí tưởng, khát vọng sống tuổi trẻ, vượt lên trên mộng công danh tầm thường gắn liền với hai chữ hiếu trung vươn tới lí tưởng nhân quần xã hội rộng và cao cả. Hai câu thực ý thức về cái tôi cá nhân có trách nhiệm với đất nước Nghệ thuật: giọng thơ mạnh mẽ, khẳng định . câu hỏi nghi vấn: hỏi mình, hỏi người, hỉ thời đại – lời giục giã thanh niên hãy sống có trách nhiệm với đất nước với cuộc đời. Tóm lại: hai câu thơ là sự khẳng định của cái tôi có trách nhiệm lớn lao trong hoàn cảnh xã hội tối tăm và là gửi gắm chút lo âu về muôn thuở. Hai câu luận - Lẽ nhục vinh - nỗi nhục mất nước: non sông mất, sống thêm nhục. - Việc học chữ thánh hiền - không giúp ích gì cho cảnh mất nước - đó là lối học cũ, vì thế tác giả kêu gọi đoạn tuyệt với lối học cũ, không đắm mình trong hư danh, mà phải đi tìm lí tưởng cao cả mới mẻ. - Giọng điệu: nhiệt huyết sục sôi chân thành - N hịp điệu: mạnh mẽ dứt khoát Tóm lại: hai câu thơ là nỗi đau mất nước, sự bế tắc trong công danh và học vấn cho nên tác giả kêu gọi từ bỏ lối học cũ để tìm lối học mới giúp đất nước. Quyết tâm lưu biệt Hình ảnh: biển đông, cánh gió, sóng bạc – thể hiện một sức sống mạnh mẽ lớn lao, gợi sự khó khăn gian khổ, nhưng cũng là một lòng quyết tâm ra đi để đương đầu với khó khăn thử thách. Tóm lại: một bức tranh thiên nhiên kì vĩ nhưng lại thể hiện một khát vọng lớn lao, một quyết tâm ra đi của con người, đồng thời cũng dào dạt niềm lạc quan về con đường mình đã chọn. Tổng kết: Bài thơ là tuyên ngôn về nhân sinh quan của PBC. đó cũng là một lí tưởng sống, suy nghĩ, cảm súc mới mẻ, tư thế hiên ngang, quyết tâm của tuổi trẻ ra đi tìm đường cứu nước. - ý nghĩa: + Khát vọng sống hào hùng mãnh liệt + Tư thế con người kì vĩ, sánh ngang với vũ trụ + Lòng yêu nước cháy bỏng và ý thức về lẽ nhục vinh gắn liền với sự tồn vong của đất nước + Tư tưởng đổi mới táo bạo, đi tiên phong cho thời đại + Khí phách ngang tàng, dám đương đầu với thử thách