Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 (cơ bản) - Hoàng Văn Tuấn - Bài 33 – Các nguyên lý của nhiệt động lực học

BÀI 33 – CÁC NGUYÊN LÝ CỦA NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC Ngày soạn: 16/03 I – MỤC TIÊU 1. Kiến thức Phát biểu và viết công thức của nguyên lý 1; nêu được tên, đơn vị, quy ước về dấu của các đại lượng trong công thức Phát biểu được nguyên lý 2 2. Kỹ năng Vận dụng được nguyên lý 1 vào các đẳng quá trình của khí lý tưởng để viết và nêu ý nghĩa vật lý của biểu thức cho từng quá trình Nêu được ví dụ về quá trình không thuận nghịch Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập II – CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Giáo án, giải trước các bài tập trong sgk, chuẩn bị thêm một số câu hỏi và bài tập khác, tìm một số hiện tượng trong đời sống liên quan đến bài học Tranh mo tả chất khí thực hiện công 2. Học sinh Ôn lại bài cũ, tham khảo trước bài học mới III – TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Tiết 1 Hoạt động 1: ỔN ĐỊNH LỚP, KIỂM TRA SĨ SỐ & KIỂM TRA BÀI CŨ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Nêu khái niệm về nội năng Nêu khái niệm về nhiệt lượng Cho điểm Hoạt động 2: TÌM HIỂU & VẬN DỤNG NGUYÊN LÝ 1 CỦA NĐLH Nguyên lý 1: Độ biến thiên nội năng của một vật bằng tổng công và nhiệt lượng mà vật nhận được DU = A +Q Quy ước về dấu của A và Q Q > 0 : vật nhận nhiệt lượng Q < 0 : vật truyền nhiệt lượng A > 0 : vật nhận công A < 0 : vật thực hiện công Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Đọc sgk Viết biểu thức 33.1 Trả lời C1 và C2 Làm bài tập ví dụ Có thể áp dụng nguyên lý 1 cho đẳng quá trình nào? Viết biểu thức nguyen lý 1 cho quá trình đẳng áp Quan sát hình 32 và chứng minh quá trình đẳng tích Nhận xét về ý nghĩa của biểu thức nguyên lý 1 cho quá trình đẳng tích Nêu và phân tích về nguyên lý 1 Nêu và phân tích quy ước về dấu của A và Q trong biểu thức của nguyên lý 1 Hướng dẫn làm bài tập ví dụ: lực do chất khí tác dụng có cùng độ lớn nhưng ngược chiều với lực ma sát Có thể áp dụng cho quá trình mà lực do khí tác dụng không đổi Thể tích khí không đổi nên khí không thực hiện công hoặc nhận công Hoạt động 4: GIAO NHIỆM VỤ VỀ NHÀ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Ghi câu hỏi và bài tập về nhà Ghi những chuẩn bị cho bài sau Nêu câu hỏi và bài tập Yêu câu hs chuẩn bị bài học tiếp theo Tiết 2 Hoạt động 1: ỔN ĐỊNH LỚP, KIỂM TRA SĨ SỐ & KIỂM TRA BÀI CŨ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Phát biểu và viết biẻu thức cảu nguyên lý 1 Cho điểm Hoạt động 2: NHẬN BIẾT QUÁ TRÌNH THUẬN NGHỊCH VÀ KHÔNG THUẬN NGHỊCH Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Đọc sgk Nhận xét về quá trình chuyển động của con lắc đơn Lấy ví dụ về quá trình thuận nghịch Nhận xét về tính thuận nghịch trong quá trình truyền nhiệt và trong quá trình chuyển hoá giữa cơ năng và nội năng Mô tả thí nghiệm hình 33.3 Phát biểu khái niệm quá trình thuận nghịch Mô tả quá trình truyền nhiệt và quá trình chuyển hoá năng lượng Nêu và phân tích khái niệm quá trình khôn thuận nghịch Hoạt động 3: TÌM HIỂU VỀ NGUYÊN LÝ 2 CỦA NĐLH Cách phát biểu của Claudiut (1): Vật không thể tự truyền từ một vật sang một vật khác nóng hơn Các phát biểu của Cácnô (2): Đông cơ nhiệt không thể chuyển hoá tất cả nhiệt lượng nhận được thành công cơ học Rudolf Clausiuts (1822 – 1888) nhà vật lý học người Đức Sadi Carnot (1796 – 1832) Nhà Vật Lý học người Pháp Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Đọc sgk khoa và trình bày cách phát biểu nguyên lý 2 của Claudiut Trả lời C3 Đọc sgk và trình bày cách phát biểu nguyên lý 2 cảu Cacno Trả lời C4 Giới thiệu và phân tích cách phát biểu cảu Claudiut Giới thiệu và phân tích cách phát biểu của Cácno Nhận xét các câu hỏi Hoạt động 4: TÌM HIỂU VỀ ĐỘNG CƠ NHIỆT Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Đọc sgk khoa và trình bày về 3 bộ phận cơ bản của động cơ nhiệt Giải thích vì sao hiệu suất của động cơ nhiệt luôn nhỏ hơn 1 Giải thích nguyên tắc cấu tạo của động cơ nhiệt Nêu và phân tích công thức tính hiệu suất của động cơ nhiệt Hướng dẫn: Dựa vào nguyên tắc hoạt động cảu động cơ nhiệt Hoạt động : VẬN DỤNG & CỦNG CỐ BÀI HỌC Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giải các bài tập 3, 4, 5, 6, 7, 8/180 Hoạt động 5: GIAO NHIỆM VỤ VỀ NHÀ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Ghi câu hỏi và bài tập về nhà Ghi những chuẩn bị cho bài sau Nêu câu hỏi và bài tập Yêu câu hs chuẩn bị bài học tiếp theo