Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 (nâng cao) - Hoàng Văn Tuấn - Bài 12 – Thực hành: Xác định gia tốc rơi tự do

BÀI 12 – THỰC HÀNH: XÁC ĐỊNH GIA TỐC RƠI TỰ DO Ngày soạn: 20/10 I – MỤC TIÊU 1. Kiến thức Củng cố kiến thức về chuyển động dưới tác dụng của trọng trường Biết nguyên lí hoạt động của 2 dụng cụ đo thời gian. 2. Kỹ năng Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập Biết cách dùng bộ cần rung và ống nhỏ giọt đếm thời gian. Nâng cao kĩ năng làm thí nghiệm, phân tích số liệu, vẽ đồ thị và lập bảng báo cáo thí nghiệm đúng thời hạn. Rèn luyện năng lực tư duy thực nghiệm; biết phân tích ưu nhược điểm của các phương án lựa chọn; khả năng làm việc theo nhóm. II – CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Giáo án, giải trước các bài tập trong sgk, chuẩn bị thêm một số câu hỏi và bài tập khác, tìm một số hiện tượng trong đời sống liên quan đến bài học Dụng cụ thí nghiệm theo SGK, phòng thí nghiệm, bàn ghế và các phụ kiện Tiến hành 2 phương án trước khi lên lớp, dự định một số số liệu cần thiết. Chuẩn bị một số kiến thức để giải đáp thắc mắc của HS. 2. Học sinh Đọc trước SGK, tìm hiểu cơ sở lí thuyết của 2 phương án thí nghiệm, chuẩn bị các thắc mắc Chuẩn bị giấy để viất báo cáo thí nghiệm theo mẫu. Tham khảo trước bài học mới III – TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số & kiểm tra bài cũ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhận xét câu trả lời của bạn Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Gọi học sinh trả lời Nhận xét, cho điểm Hoạt động 2: Cở sở lí thuyết và xây dựng phương án tiến hành thí nghiệm. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Nghe GV giới thiệu về dụng cụ đo, ghi chép những điều cần thiết. Nhớ lại hoạt động của đồng hồ cần rung và đồng hồ hiện số. Ghi nhớ yêu cầu của bài thực hành. Trình bày các ý tưởng cá nhân. Thảo luận. - Phương án 1:Đo gia tốc rơi tự do bằng đồng hồ cần rung. - Phưong án 2:Đo gia tốc rơi tự do bằng đồng hồ hiển thị số. Thống nhất các phương án khả thi. Giới thiệu tất cả các dụng cụ đã có theo yêu cầu và được chuẩn bị trước, giới thiệu sơ lược về hoạt động và cách sử dụng các dụng cụ đó. Nêu yêu cầu của bài thực hành. Nêu câu hỏi: Bằng một số dụng cụ đã cho và các kiến thức đã học hãy đưa ra phương án tiến hành thí nghiệm đáp ứng yêu cầu của bài thực hành. Gợi ý, dẫn dắt HS dùng các phương án khả thi. Nêu kết luận về các phương án khả thi Hoạt động 3: Tiến hành làm bài thực hành. Hoạt động của Học sinh Trợ giúp của gv Hoạt động nhóm. Nhận nhiệm vụ. Làm thí nghiệm theo nhóm. Phương án 1: Lắp ráp bộ cần rung đo thời gian, treo quả nặng vào dây treo nối với băng giấy, luồn băng giấy qua đồng hồ cần rung, kẹp băng giấy lại. Đặt bộ cần rung ra mép bàn, tẩm mực cho đầu cần rung. Nối bộ cần rung với nguồn điện xoay chiều 220V-50Hz. Kiểm tra các hoạt động của bộ cần rung. Tiến hành đo: Thả cho quả nặng rơi tự do, băng giấy chuyển động. Trên băng giấy thu được quãng đường đi sau những khoảng thời gian 0,02s. Lập lại thí nghiệm vài lần với các vật nặng khác nhau, lấy một số kết quả ghi rõ nét. Ghi kết quả thí nghiệm: Thu thập các băng giấy, dùng thức đo các khoảng cách giữa các chấm trên băng giấy. Xử lí kết quả tạm thời; Tính gia tốc rơi tự do theo công thức SGK Làm thí nghiệm xong, thu dọn dụng cụ thí nghiệm Phương án 2: Lắp nam châm điện N trên đỉnh giá đỡ, cổng quang điện Q ở dưới và cách N 0,8m Điều chỉnh chân giá đỡ, quan sát dây dọi Đặt vật nặng kim loại vào nam châm điện N Nhấn nút rơle cho cần rơi. Đọc kết quả tên đồng hồ hiển thị số, ghi số liệu. Lặp lại thí nghiệm vài lần với các khoảng cách NQ khác nhau. Xử lí số liệu và tính gia tốc rơi tự do. Làm thí nghiệm xong, thu dọn dụng cụ thí nghiệm. Tổ chức hoạt động nhóm. Giao nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm. Quan sát HS tiến hành làm thí nghiệm. Giải đáp thắc mắc khi cần thiết Bao quát toàn bộ lớp học, theo dõi HS làm thí nghiệm. Hỗ trợ những nhóm HS kĩ năng thao tác yếu. Kiểm tra toàn bộ dụng cụ thí nghiệm Giải đáp thắc mắc khi cần thiết. Bao quát toàn bộ lớp học, theo dõi HS làm thí nghiệm Hỗ trợ những nhóm HS kĩ năng thao tác yếu. Kiểm tra toàn bộ dụng cụ thí nghiệm. Hoạt động 4: Vận dụng, củng cố. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Suy nghĩ và trình bày câu trả lời. Trả lời câu hỏi a,b phần 5 SGK. Nhận xét câu trả lời của bạn. Yêu cầu HS trả lời câu hỏi a,b phần 5 SGK Nhận xét câu trả lời của HS Đánh giá, nhận xét kết quả gời làm thực hành Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Ghi kết quả thí nghiệm, ghi nhớ yêu cầu của GV. Những sự chuẩn bị cho bài sau. Yêu câu HS về nhà viết báo cáo thí nghiệm, và nộp báo cáo vào tiết học sau. Xem lại toàn bộ kiến thức chương 1, chuẩn bị cho tiết sau ôn tập, kiểm tra một tiết.