Giáo án giảng dạy môn Vật lý 10 (nâng cao) - Hoàng Văn Tuấn - Bài 13 – Lực – tổng hợp và phân tích lực

BÀI 13 – LỰC – TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC Ngày soạn: 30/10 I – MỤC TIÊU 1. Kiến thức Học sinh hiểu được các khái niệm lực, hợp lực. Biết cách xác định hợp lực của các lực đồng quy và biết cách phân tích một lực ra 2 lực thành phần có phương xác định. 2. Kỹ năng Biết vận dụng các kiến thức trong bài, kết hợp với những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập Biết giải các bài tập về tổng hợp và phân tích lực II – CHUẨN BỊ 1. Giáo viên Giáo án, giải trước các bài tập trong sgk, chuẩn bị thêm một số câu hỏi và bài tập khác, tìm một số hiện tượng trong đời sống liên quan đến bài học Xem lại những kiến thức mà HS đã học từ lớp 6 và 8 Chuẩn bị dụng cụ thí nghiệm về quy tắc hình bình hành. 2. Học sinh Xem lại khái niệm về lực đã học ở lớp 6, biểu diễn lực bằng một đoạn thẳng có hướng ở lớp 8. Tham khảo trước bài học mới III – TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Hoạt động 1: Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số & kiểm tra bài cũ Hoạt động của hs Trợ giúp của gv Giữ trật tự, chuẩn bị tài liệu để học bài Trả lời câu hỏi của giáo viên Nhận xét câu trả lời của bạn Nhắc học sinh ổn định lớp, chuẩn bị tài liệu để học bài Nêu câu hỏi: Nêu các loại chuyển động đã học Gọi học sinh trả lời Nhận xét, cho điểm Hoạt động 2: Tổng hợp lực Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Xem SGK, suy nghĩ và đưa ra khái niệm về tổng hợp lực. Trả lời câu hỏi. Đọc SGK và trả lời câu hỏi. Ghi nhận quy tắc tổng hợp lực. Hoạt động nhóm kiểm nghiệm quy tắc. Làm thí nghiệm về tổng hợp lực. Trình bày kết quả thí nghiệm theo nhóm. Trả lời câu hỏi C1 Trả lời câu hỏi C2 Yêu cầu HS xem SGK tìm hiểu khái niệm tổng hợp lực Nêu câu hỏi. Nhận xét câu trả lời. Yêu cầu HS đọc SGK, nêu câu hỏi về khái niệm tổng hợp lực. Nhận xét câu trả lời của HS. Làm thí nghiệm minh hoạ về tổng hợp lực. Tổ chức hoạt động nhóm. Nhận xét kết quả hoạt động nhóm. Nêu câu hỏi C1 Nêu câu hỏi C2 Nhận xét kết quả. Hoạt động 3: Phân tích lực. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Đọc SGK phần 3, trả lời câu hỏi: Phân tích lực là gì? Lấy ví dụ thực tiễn về phân tích lực Yêu cầu HS đọc SGK phần 3. Nêu câu hỏi Yêu cầu HS lấy ví dụ về phân tích lực. Nhận xét câu trả lời. Hoạt động 4: Vận dụng, củng cố. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Hoạt động cá nhân giải bài tập 2 SGK Trình bày bài giải lêïn bảng. Trả lời câu hỏi 1 SGK. Giải bài tập 1 SGK Ghi tóm tắt các kiến thức cơ bản: Khái niệm về lực, tổng hợp, phân tích lực, quy tắc tổng hợp và phân tích lực Yêu cầu HS giải bài tập 2 SGK. Đồng thời yêu cầu HS trả lời câu hỏi 1,2 SGK Nhận xét câu trả lời cuả HS Nêu bài tập 1 SGK Nhận xét các câu trả lời và bài giải trên bảng của HS Đánh giá, nhận xét kết quả giờ dạy Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà. Hoạt động của Học sinh Sự trợ giúp của Giáo viên Ghi câu hỏi và bài tập về nhà. Những sự chuẩn bị cho bài sau. Về nhà làm các bài tập:4,5,6,7 SGK trang 63. Oân tập những kiến thức về lực và tác dụng của lực. IV. Nội dung chính 1. Lực Lực là đại lượng véctơ đặc trưng cho tác dụng của vật này lên vật khác mà kết quả là gây ra gia tốc cho vật hoặc làm cho vật bị biến dạng. Véctơ lực được biểu diễn bằng một mũi tên có các đặc điểm Gốc: là điểm đặt lực Hướng: là là hướng của lực Độ dài: biểu diễn độ lớn của lực theo một tỉ xích chọn trước 2. Tổng hợp và phân tích lực – quy tắc hình bình hành a/ tổng hợp lực: tổng hợp lực là phép thay thế nhiều lực tác dụng đồng thời vào một vật bằng một lực có tác dụng giống hệt như tác dụng của toàn bộ lực ấy Biểu thức: b/ quy tắc hình bình hành: hợp lực của hai lực đồng quy được biểu diễn bằng đường chéo kẻ từ điểm đồng quy của hình bình hành mà hai cạnh là những véctơ biểu diễn lực thành phần c/ Phân tích lực: phân tích lực là thay thế một lực bằng nhiều lực tác dụng đồng thời lên một vật và có tác dụng giống hệt lực ấy. Phân tích lực là phép làm ngược lại của tổng hợp lực do đó nó cũng tuân theo quy tắc hình bình hành.