Giáo án Giáo dục công dân Lớp 8 - Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình (Tiết 1)

Bài 12 : Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình ( tiết 1) I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: 1. Về kiến thức : - Hs hiểu được một số quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của mọi thành viên trong gia đình, hiểu ý nghĩa của những quy định đó . 2 . Về kỹ năng : - Hs biết cách ứng xử phù hợp với các quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của bản thân trong đình . - Hs Biết đánh giá hành vi của bản thân và của người khác theo quy định của pháp luật . 3. Về thái độ : - Hs có thái độ trân trọng gia đình và tình cảm gia đình, có ý thức xây dựng gia đình hạnh phúc . - Thực hiện tốt nghĩa vụ đối với ông bà, cha mẹ ,anh chị em . II. CHUẨN BỊ : - Gv : Sgk, Stk, bảng phụ, phiếu học tập. - Hs : Chuẩn bị bài ở nhà . III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC . 1. Ổn định tổ chức . - Kiểm tra sĩ số : + Lớp trưởng cho cô biết lớp ta hôm nay vắng mấy. 2. Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị học bài của học sinh: + Các bạn đã chuẩn bị bài ở nhà như thế nào. Gv: Cám ơn em mời em ngồi xuống. Chúng ta cùng chuyển sang học bài mới ngày hôm nay: Trước khi vào bài mới cô mời các em cùng hướng lên màn hình để theo dõi vào bài ca dao sau: 3. Bài mới : Giới thiệu bài: Gv :- Chiếu ? Cô mời một em đọc bài ca dao trên: - Đọc bài ca dao : Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con. ? Em hiểu thế nào về bài ca dao trên. - Hs : Câu ca dao nói về tình cảm gia đình, công ơn to lớn của cha mẹ đối với con cái, bổn phận của con cái phải kính trọng có hiếu với cha mẹ. ? Đối với em tình cảm gia đình quan trọng như thế nào. - Hs: Tình cảm gia đình là vô cùng thiêng liêng và cao quý. Bởi vì ông bà, bố mẹ luôn giành tất cả tình yêu thương cho con cháu, nuôi dưỡng con cháu khôn lớn thành người. Gv : Gia đình và tình cảm gia đình là điều thiêng liêng với mỗi con người . Để xây dựng gia đình hạnh phúc, dầm ấm, mỗi người cần phải thực hiện tốt bổn phận trách nhiệm của mình. Để thực hiện tốt bổn phận trách nhiệm của mình chúng ta phải làm gì? Pháp luật nước ta có những quy định ntn về quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình. Bài học ngày hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về điều đó: Chúng ta tìm hiểu bài tiếp theo Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình. Bài này chúng ta sẽ tìm hiểu trong 2 tiết, hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tiết 1. Trước tiên cô và các em sẽ cùng tìm hiểu đơn vị kiến thức I lớn: đặt vấn đề. Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt Gv: Chiếu mẩu chuyện 1 trong phần đặt vấn đề. GV: Mời các em cùng hướng lên màn hình để theo dõi vào mẩu chuyện thứ nhất ở phần đặt vấn đề ? Em nào đọc mẩu chuyện trên cho cả lớp cùng nghe. Hs: đọc ? Em hãy nêu những việc làm của Tuấn đối với ông bà Hs: Trả lời ? Ý nghĩa của những việc làm đó. Hs: Tuy còn nhỏ nhưng Tuấn đã biết thương ông bà. Ở với ông bà, Tuấn phải đi học xa hơn, nhớ nhà, nhớ mẹ và em nhưng Tuấn đã vượt qua những khó khăn đó. Những việc làm của Tuấn chứng tỏ Tuấn rất có hiếu với ông bà, rất thương ông bà khi ông bà già yếu. Cộng với kết quả học tập của Tuấn làm cho mọi người cảm phục. Gv: Chiếu mẩu chuyện 2 trong phần đặt vấn đề. GV: Mời các em tiếp tục cùng hướng lên màn hình để theo dõi vào mẩu chuyện thứ 2 ở phần đặt vấn đề ? Em nào đọc mẩu chuyện trên cho cả lớp cùng nghe. Hs: đọc ? Em hãy nêu những việc làm của con trai cụ Lam đối với mẹ. Hs: đọc ? Suy nghĩ của em về những việc làm của con trai cụ Lam?. Hs: Con trai cụ lam có hành vi lừa dối mẹ, không tôn trọng và yêu thương mẹ: Cho mẹ ở dưới bếp; đến bữa cơm sai con mang xuống cho mẹ bát cơm và ít thức ăn. Khiến mẹ buồn tủi phải bỏ về quê. Những việc làm đó trái với pháp luật, trái với đạo lí làm con. ? Qua việc tìm hiểu 2 mẩu truyện trên em đồng tình và không đồng tình với cách cư xử của nhân vật nào? Vì sao? Hs: - Em đồng tình với cách cư xử của bạn Tuấn và không đồng tình với cách cư xử của con trai cụ Lam. Vì: Tuấn là người hiếu thảo với ông bà, biết chăm sóc ông bà khi già yếu. Còn con trai cụ Lam không biết yêu thương cha mẹ, lừa dối cha mẹ, làm những việc trái với đạo lí con người. ? Vậy qua việc tìm hiểu phần đặt vấn đề em có suy nghĩ gì về bổn phận và trách nhiệm của các thành viên trong gia đình. Hs: Các thành viên trong gia đình phải biết yêu thương, giúp đỡ, chăm sóc cho nhau và có trách nhiệm với nhau... Gv: Gia đình là cái nôi nuôi dưỡng mỗi con người, là môi trường quan trọng để hình thành và giáo dục nhân cách. Là tế bào của xã hội. Vì vậy mỗi người trong gia đình đều phải có bổn phận và trách nhiệm đối với nhau. Và pháp luật nước ta đã có những quy định rất rõ ràng về quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình. Để hiểu rõ hơn về những quyền và nghĩa vụ giữa các thành viên trong gia đình cô trò chúng ta cùng tiếp tục tìm hiểu tiếp phần II: nội dung bài học. Trước hết chúng ta cùng tìm hiểu đơn vị kiến thức thứ nhất: 1 nhỏ - Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà: a. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ Gv: Chiếu Mời các em cùng hướng lên màn hình để theo dõi các hình ảnh sau: - Mẹ tắm cho con - Bố dạy con học bài. -........ ? Em hãy cho biết nội dung những bức ảnh trên nói lên điều gì. Hs: Bố, mẹ chăm sóc cho con: tắm, cho con bú, ru con ngủ, dạy con học bài ? Em hãy kể những việc làm thể hiện sự quan tâm của bố mẹ đối với em. Hs: - Dạy em học bài - Lo cho em lúc em ốm Lắng nghe, chia sẻ những tâm sự buồn vui của em ........ ? Qua những nội dung vừa tìm hiểu em hãy cho biết cha mẹ có quyền và nghĩa vụ gì đối với con cái. Hs:. - Nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền lợi, tôn trọng ý kiến của con Gv: Ghi bảng Mời các em tiếp tục cùng hướng lên màn hình để theo dõi các hình ảnh sau: Bố đánh con. Bé Hảo và mẹ bé hảo ở Vinh Long .... ? Em có suy nghĩ gì về những hình ảnh trên Hs: Đ ó là những hành vi đánh đập ngược đãi của bố mẹ ? Em hãy cho biết ở địa phương ta còn tình trạng cha mẹ thường xuyên đánh đập con cái hay ép con cái làm những việc trái pháp luật không. Hs: Bố bạn. xóm.. hay uống rượu say rồi vô cớ đánh bạn và các em bạn Bố bạn. xóm.. hay uống rượu say rồi đánh ban, vứt sách vở của bạn. Bố mẹ chị... khi học song lớp 9 thì không cho chị đi học tiếp mà bắt chị ở nhà lấy chồng. nếu chị không nghe lời sẽ không nhận chị là con..... Gv: Như vậy chúng ta thấy, trong cuộc sống, bên cạnh những người bố người mẹ luôn quan tâm, lo lắng cho con, giành hết tình yêu thương và những điều kiện tốt đẹp nhất cho con mình thì vẫn còn những người bố, người mẹ như bố bạn..., ban...lợi dụng quyền làm cha làm mẹ để hành hạ, ngược đãi, ép buộc con cái làm những điều trái với pháp luật. Cô mời các em cùng hướng lên màn hình để xem những thông tin mà cô tìm được, về những trường hợp cha mẹ có những hành vi vi phạm pháp luật về quyền nuôi dạy con cái. Đó là trường hợp của Bé Lê Thị Ngọc Mai 6 tuổi. ở cái lậy - tiền giang, bị chính người mẹ ruột của mình là bà Nguyễn thị Hạnh nhẫn tâm dùng dao nhọm chém dã man, phải mang vào bệnh viện đa khoa cái lậy cấp cứu Bé Hảo 3 tuổi ở Vĩnh Long cũng bị chính mẹ ruột của mình hành hạ với nhiều thương tích trên người. và người đàn bà này đã dùng dao cắt hết gân tay gân chân của em Những hành vi thô bạo, ngược đãi, hành hạ con cái của những người cha người mẹ của bé Ngọc Mai, bé Hảo... đều bị pháp luật cấm và trừng trị thích đáng ? Như vậy bên cạnh quyền và nghĩa vụ cuả cha mẹ, thì cha mẹ không được làm những việc gì đối với con cái Hs:. - Cha mẹ không được phân biệt đối xử giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức. Gv: Ghi bảng Gv: Pháp luật nước ta có những quy định rất rõ ràng về quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái Gv: Chiếu Điều 64 Hiến pháp 1992, điều 34 luật HN và GĐ năm 2000 (Cho Hs đọc các quy định của pháp luật) Gv: Để hiểu rõ hơn về những quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái, các em hãy làm bt sau: Gv: Chiếu Gv: Cô mời một em đọc Bt cho cả lớp cùng nghe. BT: Những hành vi nào sau đây thể hiện quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, đúng với qui định của pháp luật A, Nuôi dạy con thành những công dân tốt. B, Ưu tiên con trai hơn con gái. C, Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của con. D, Ép con cái làm những việc pháp luật cấm. Gv: Như vậy qua phần làm bt cô thấy các em đã nhận biết được quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái. ? Em hãy cho biết, gia đình em gồm những ai. Hs: Trả lời Gv: Khái quát Trong gia đình Việt Nam thường có nhiều thế hệ cùng chung sống. Nhưng hiện nay thì chúng ta thường bắt gặp kiểu gia đình có 3 thế hệ cùng chung sống dưới 1 ngôi nhà đó là: ông bà, cha mẹ và các con. Chúng ta vừa tìm hiểu và biết được quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái. Vậy còn đối với ông bà, ông bà có quyền và nghĩa vụ với các cháu như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu tiếp phần b, Gv: Chiếu Cô mời các em cùng hướng lên màn hình để theo dõi vào các hình ảnh sau: Bà ru cháu ngủ Ông bà cho cháu ăn Ông bà dạy cháu học ? Em có nhận xét gì về các bức ảnh trên. Hs: Ông bà chăm sóc, dạy dỗ...các cháu. ? Em hãy cho biết ở trong trường, trong lớp ta có bạn nào vì hoàn cảnh nào đó phải ở với ông bà, và ông bà đó có quyền và nghĩa vụ gì với bạn ấy. Hs:Bạn ... bố mẹ mất(đi làm xa) nên ở với ông bà... Ông bà đã nuôi ban, cho bạn đi học..... ? Qua những nội dung vừa tìm hiểu em hãy cho biết, ông bà có quyền và nghĩa vụ gì với các cháu. Hs- Trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc thành niên nhưng bị tàn tật không có người nuôi dưỡng. Gv: Ghi bảng Gv: Quyền và nghĩa vụ của ông bà với các cháu được pháp luật quy định rất rõ ràng Gv: Chiếu Luật HN và GĐ năm 2000, điều 47 (Hs đọc) Gv: Và để hiểu rõ hơn Quyền và nghĩa vụ của ông bà với các cháu các em làm cho cô BT sau Chiếu, BT: Em hãy kể những việc làm tốt hoặc chưa tốt của ông bà, cha mẹ trong việc giáo dục con cái. Gv: Cho hs thảo luận : 2 phút chia 2 dãy: + dãy.. tìm những biểu hiện tốt + dãy.. tìm những biểu hiện không tốt. Gv: Chiếu kết quả thảo luận của học sinh, nhận xét. GV; Chiếu kết quả chuẩn bị. ? Trong những biểu hiện đó biểu hiện nào thể hiện quyền và nghĩa vụ của ông bà cha mẹ. Hs- những biểu hiện tốt ? Em hãy thử hình dung nếu không có tình yêu thương, sự chăm sóc dạy dỗ của cha mẹ, ông bà thì em sẽ ra sao. Hs- Em sẽ không được ăn ngon mặc ấm, không được học hành, sẽ bị người khác bắt nạt........ Gv: Khái quát. - Nếu như không có tình yêu thương, sự chăm sóc dạy dỗ của cha mẹ, ông bà thì chúng ta không thể phát triển một cách toàn diện về học thức và nhân cách. Vậy để đền đáp sự yêu thương, sự chăm sóc dạy dỗ của cha mẹ, ông bà đối với các cháu thì con cháu phải đối sử với cha mẹ, ông bà như thế nào. - Chúng ta cùng nghiên cứu tiếp ý 2 nhỏ: Quyền và nghĩa vụ của con cháu đối với cha mẹ, ông bà. Gv: Cho Hs làm bài tập tình huống GV: Mời các em cùng hướng lên màn hình để làm cho cô bt sau. Mời 1bạn đọc bt cho cả lớp cùg nghe BT: Sắp đến sinh nhật của Hùng, mẹ Hùng dự định sẽ mở một bữa tiệc nhỏ cho Hùng, và sẽ mời một số bạn bè thân thiết của Hùng. Mẹ định giành vị trí trung tâm nhất cho bà nội, nhưng Hùng không đồng ý vì cho rằng:" Bà đã già, lại lập cập ăn uống hay văng vãi trông phát khiếp bạn bè con sẽ chê cười". ? Em có nhận xét gì về Hùng và mẹ Hùng. Hs- - Hùng là người không biết tôn trọng ông bà, không biết ơn ông bà.... - Mẹ Hùng là người biết tôn trọng bố mẹ, biết ơn bố mẹ người đã sinh thành và nuôi dưỡng mình ? Em có đồng ý với ý kiến của Hùng không? Vì sao? Hs- Gv: Cho học sinh xem đoạn phóng sự GV: Mời các em cùng hướng lên màn hình để xem đoạn phóng sự sau: ? Qua đoạn phóng sự, em có nhận xét gì về hành vi của người đàn ông tên Diệu. Hs- - Là hành vi vi phạm pháp luật. Ông đã ngược đãi đánh đập mẹ mình. Đây còn là hành vi vô đạo đức, bất hiếu. Cầm phải lên án gay gắt ? Theo em, con cháu phải có bổn phận ntn đối với ông bà, cha mẹ Gv: Quyền và nghĩa vụ của các cháu với ông bà, cha m ẹ được pháp luật quy định rất rõ ràng Gv: Chiếu, giới thiệu điều 35 và điều 47 của luật hôn nhân và gia đình năm 2000 ( Học sinh đọc) Gv: Và để hiểu rõ hơn Quyền và nghĩa vụ của các cháu với ông bà, cha mẹ các em làm cho cô BT sau BT ? Nêu những việc làm được và chưa làm được của bản thân em đối với ông bà, cha mẹ. Hs: Gv: Như vậy, qua phần trả lời của các bạn, cô thấy các bạn cũng đã làm được rất nhiều việc tốt để đền dáp công ơn trời biển của bố mẹ ông bà, song cũng có nhiều việc các bạn chưa làm được, làm phiền lòng bố mẹ ông bà. Cô mong rằng khi học song bài ngày hôm nay, các em sẽ ý thức được quyền và nghĩa vụ của mình trong gia đình để cố gắng làm được nhiều việc tốt hơn nữa làm vui lòng ông bà cha mẹ đồng thời xây dựng gia đình mình ngày càng đầm ấm hạnh phúc Cô mời các em cùng hướng lên màn hình để xem 1 số hình ảnh mà cô tìm được. - Chiếu Các bạn ạ trong cuộc sống có rất nhiều những tấm gương têu biểu về lòng hiếu thảo, một trong số đó là bạn: H’Cheo ( học sinh lớp 6 Trường THCS xã Ea Lâm, huyện Sông Hinh tỉnh Phú Yên. Bạn là một tấm gương tiêu biểu về lòng hiếu thảo với cha mẹ, bạn không chỉ giỏi giang việc nhà, làm rẫy giúp bố mẹ, bạn còn tranh thủ thời gian dạy chữ, dạy đếm số cho các em trong xã. Bạn là một trong những tấm gương tiêu biểu của tỉnh Phú Yên và được đi dự hội nghị cháu ngoan bác Hồ Đó còn là anh Nguyễn Văn Chum, 20 tuổi, ở thị trấn Mỹ Thọ, huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Chum nghỉ học từ năm lớp 5 để bán vé số lấy tiền nuôi ông ngoại già 72 tuổi mang bệnh gout, lú lẫn, mắt mờ. ... Song bên cạnh đó cũng còn không ít những đứa con bất hiếu, không nghe lời cha mẹ, ngược đãi cha mẹ như ông Diệu ở đoạn phóng sự, hay thậm chí giết cả cha mẹ sinh ra mình như.... bị can Nghiêm Viết Thành, ở Hải Dương kẻ đã nhẫn tâm giết bố đẻ và chặt thành nhiều mảnh. Nguyễn Văn Cường (33 tuổi, ở Mê Linh, Hà Nội) giết cha vì mâu thuẫn nhỏ trong gia đình...v ì vậy chúng ta cần phải cố gắng học tập những tấm gương hiếu thảo làm vui lòng bố mẹ ông bà và lên án gay gắt những hành vi bất hiếu, ngược đãi cha mẹ như bị can Nghiêm Viết Thành, Nguyễn Văn Cường.. Gv: Chuyển ý: Gv: Trong gia đình ngoài những mqh giữa cha mẹ, ông bà và con cháu, con cháu với cha mẹ, ông bà còn có mqh giữa các anh chị em trong gia đình. Anh chị em trong ga đình có bổn phận, trách nhiệm với nhau như thế nào? Chúng ta tìm hiểu tiếp phần 3 ? Em hãy kể một số việc l àm mà anh chị em đã làm cho em hoặc của bản thân em với các em của mình Hs: ? Giả sử: Em đang xem chương trình ca nhạc mà em rất thích, thì em của em đòi xem phim hoạt hình hoặc bảo em chỉ cách làm bài tập khó, em sẽ làm gì? Hs:- Phải nhường nhịn, giúp đỡ lẫn nhau. Gv: Mời các em cùng hướng lên màn hình để làm cho cô bài tập tình huống sau Chiếu BT: xử lí tình huống Bố mẹ mất sớm để lại hai chị em Hoa. Hoa đã đi làm còn em của Hoa đang học lớp 8. Hoa không muốn nuôi em nữa vì đi làm rất cực khổ, vất vả. ? Em có suy nghĩ gì về hành vi của Hoa. Hs: - Hoa sai, cha mẹ mất sớm Hoa phải yêu thương em và nuôi dưỡng em Chiếu kết quả ? Theo em anh chị em phải có bổn phận gì? Hs: - Yêu thương, chăm sóc - Nhường nhịn, giúp đỡ - Nuôi dưỡng nhau khi không còn cha mẹ GV:Ghi bảng Anh chị em trong gia đình cần phải yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau. ? Khi không còn cha, mẹ anh chị em phải có bổn phận gì. Hs: Gv: Quyền và nghĩa vụ của anh, chị, em trong gia đình được pháp luật quy định rất rõ ràng.( chiếu) Luật HNGĐ năm 2000 Điều 48: Nghĩa vụ và quyền của anh, chị, em. ( Hs đọc) Gv: Và để hiểu rõ hơn Quyền và nghĩa vụ của các thành viên trong gia đình các em hãy làm cho cô bt sau (Chiếu) Hs: Làm Bt Gv: - Kết luận. Gv:Hướng dẫn hs làm bt trong sách giáo khoa Bt3/33 Bt4/33. I- Đặt vấn đề. II- Nội dung bài học. 1. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà đối với con cháu: a. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ. - Nuôi dạy con thành những công dân tốt, bảo vệ quyền lợi, tôn trọng ý kiến của con. - Cha mẹ không được phân biệt đối xử giữa các con, không được ngược đãi, xúc phạm, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức. b. Quyền và nghĩa vụ của ông bà. - Trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng cháu chưa thành niên hoặc thành niên nhưng bị tàn tật không có người nuôi dưỡng. 2. Quyền và nghĩa vụ của con cháu đối với cha mẹ, ông bà: - Yêu quý, kính trọng, biết ơn. - Chăm sóc, nuôi dưỡng cha mẹ, ông bà. Đặc biệt khi ốm đau, già yếu. - Nghiêm cấm hành vi ngược đãi, xúc phạm cha mẹ, ông bà. 3. Bổn phận của anh chị em trong gia đình. - Yêu thương, chăm sóc, nhường nhịn, giúp đỡ, nuôi dưỡng nhau khi không còn cha mẹ. III- Bài tập Hướng dẫn về nhà - Về nhà học bài cũ: + Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, ông bà đối với con cháu. + Quyền và nghĩa vụ của con cháu: + Anh chị em có bổn phận thương yêu nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau. - Tìm những câu ca dao, tục ngữ nói về gia đình. - Xem trước phần kiến thức còn lại của bài