Giáo án Hình học 7 năm học 2008- 2009 - Tuần 2- Tiết 3- Bài 2 : Hai đường thẳng vuông góc

TuÇn 2 TiÕt 3 Ngµy so¹n:28/8/2008 Ngµy d¹y: / /2008 Bµi 2 : HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC. I. Mục tiêu - Học sinh nắm được đinh nghĩa hai đường thẳng vuông góc, thế nào là trung trực của một đoạn thẳng. - Biết vẽ đường thẳng vuông góc một đường thẳng cho trước bằng cách sử dụng êke và thước thẳng. - Rèn luyện kỹ năng vẽ hình chính xác, kỹ năng sử dụng êke để vẽ góc vuông. - B­íc ®Çu tËp suy luËn. II. ChuÈn bÞ - GV: SGK, thước thẳng, êke. - HS: SGK, thước, êke, giấy trong, biết xác định trung điểm của đoạn thẳng. III. TiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ (5’) ? Nêu định nghĩa vµ tính chất của hai góc đối đỉnh? ? VÏ = 900 ? VÏ gãc x’Ay’ ®èi ®Ønh víi = 900? ? NhËn xÐt c©u tr¶ lêi cđa b¹n? H×nh vÏ ®· chuÈn ch­a? ? Nªu c¸ch vÏ gãc x’Ay’ ®èi ®Ønh víi gãc xAy? Gv: gãc xAy vµ gãc x’Ay’ lµ hai gãc ®èi ®Ønh nªn ®­êng th¼ng xx’ c¾t yy’ t¹i A, t¹o thµnh mét gãc vu«ng ta nãi ®­êng th¼ng xx’ vµ ®­êng th¼ng yy’ vu«ng gãc víi nhau. §ã chÝnh lµ néi dung bµi häc h«m nay. Hoạt động 2: ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc?(11’) Gv: Yªu cÇu HS lµm ?1. ? Mở tờ giấy ra và quan sát hai đường thẳng vừa gấp, nêu nhận xét? Gv: VÏ ®­êng th¼ng xx’ vµ yy’ c¾t nhau t¹i O vµ xOy = 900. ? Nh×n h×nh vÏ vµ tãm t¾t néi dung cđa ?2 ? 2 Cho g× vµ yªu cÇu g×? ? BiÕt xOy = 900? T¹i sao xOy’; x’Oy’;x’Oy cịng ®Ịu lµ c¸c gãc vu«ng? Gi¶i thÝch? Gv: Gỵi ý: Dùa vµo tÝnh chÊt hai gãc kỊ bï hoỈc hai gãc ®èi ®Ønh. Gv: Gäi mét HS ®øng t¹i chç nªu suy luËn cđa m×nh. ? VËy thÕ nµo lµ hai gãc ®èi ®Ønh? Gv: Yªu cÇu mét vµi HS nªu l¹i ®Þnh nghÜa. Gv: Cho häc sinh viÕt kÝ hiƯu hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. Hoạt động 3 :Vẽ hai đường thẳng vuông góc (12’) Gv: VËy ®ể vẽ hai đường thẳng vuông góc, người ta dùng một dụng cụ là êke. Gv: Yªu cÇu HS lµm ?3;?4 ? §Ĩ lµm ?4 cã mÊy tr­êng hỵp x¶y ra? Gv: Gỵi ý chĩng ta cã thĨ vÏ ®iĨm O n»m trªn ®­êng th¼ng a hoỈc n»m ngoµi ®­êng th¼ng a. Yªu cÇu HS tham kh¶o c¸ch vÏ trong SGK – 85. Gv: Gọi HS trình bày cách vẽ. Gv: Tổng kết, nhận xét các cách vẽ, nêu hai trường hợp tổng quát : Điểm O nằm trên đt a. Điểm O nằm ngoài đt a. Cách vẽ trong mỗi trường hợp. Gv: Lưu ý HS cách sử dụng êke để có được hình vẽ chính xác. ? Nh­ vËy cã mÊy ®­êng th¼ng ®i qua ®iĨm A vµ vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng A cho tr­íc? Hoạt động 4: Đường trung trực của đoạn thẳng (10’) Gv: Yêu cầu HS vẽ hình theo lời dẫn + Cho đoạn thẳng AB. + Xác định trung điểm H của AB ? Qua H dựng ®­êng th¼ng d vuông góc với AB. Gv: Đường thẳng d vừa vẽ gọi là đường trung trực của đoạn thẳng AB. ?Vậy thế nào là đường trung trực của đoạn thẳng ? Hoạt động 6: Củng cố (5’) ? Nhắc lại khái niệm hai đường thẳng vuông góc? ?Định nghĩa đường trung trực của đoạn thẳng ? Làm bài tập 11; 12; 14 trang 86. Gv: T­¬ng tù lµm c¸c bµi tËp 12 vµ 14. - 1 HS lªn b¶ng tr¶ lêi c©u hái vµ vÏ gãc = 900 vµ gãc x’Ay’ ®èi ®Ønh víi = 900. - HS d­íi líp lµm ra nh¸p. x y’ A y x’ - 1 HS kh¸c nhËn xÐt bµi cđa b¹n. 1. Thế nào là hai đường thẳng vuông góc: ?1 - HS c¶ líp lÊy giÊy ®· chuÈn bÞ s½n gÊp nh­ H×nh 3a vµ 3b. - HS tr¶i ph¼ng tê giÊy võa gÊp råi dïng bĩt vµ th­íc vÏ theo nÕp giÊy võa gÊp, quan s¸t c¸c nÕp gÊp vµ c¸c gãc t¹o thµnh bëi c¸c nÕp gÊp. => NhËn xÐt: C¸c nÕp gÊp lµ h×nh ¶nh cđa cđa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc vµ c¸c gãc t¹o thµnh ®Ịu lµ gãc vu«ng. ?2 x 900 y’ O y x’ Cho xx’ c¾t yy’ t¹i O xOy = 900. T×m xOy’=x’Oy’=x’Oy=900 gi¶i thÝch. Gi¶i: Ta cã: xOy = 900 (Theo ®Çu bµi cho) Ta l¹i cã: +)xOy + xOy’=1800 (Hai gãc kỊ bï). => xOy’ = 1800 – 900 =900 +)xOy = x’Oy’ (Hai gãc ®èi ®Ønh) => x’Oy’ = 900 +)xOy’ = x’Oy (Hai gãc ®èi ®Ønh) => x’Oy = 900 - HS nªu ®Þnh nghÜa hai gãc ®èi ®Ønh. * Định nghĩa: SGK – 84. Hai đường thẳng xx’ và yy’ cắt nhau và trong các góc tạo thành có một góc vuông được gọi là hai đường thẳng vuông góc. KH : xx’^ yy’. 2. Vẽ hai đường thẳng vuông góc: - 1 HS lªn b¶ng lµm ?3 ?3 a a’ - HS ho¹t ®éng theo nhãm lµm vµo b¶ng nhãm. ?4 * Trường hợp điểm O nằm ngoài đường thẳng a : * Tr­êng hỵp ®iĨm O n»m trªn ®­êng th¼ng a - HS: Cã 1 vµ chØ 1 ®­êng th¼ng a’ ®i qua ®iĨm O vµ vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng a cho tr­íc. 3. Đường trung trực của đoạn thẳng - HS lªn b¶ng vÏ h×nh, HS d­íi líp lµm vµo vë. d A H B * Định nghĩa : Đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại trung điểm của nó được gọi là đường trung trực của đoạn thẳng ấy. - HS nªu kh¸i niƯm hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. Vµ ®Þnh nghÜa ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng. - 1 HS lªn b¶ng ®iỊn vµo chç trèng. Bµi 11/ SGK – 86 a) Hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau vµ trong c¸c gãc t¹o thµnh cã mét gãc vu«ng. b) Hai ®­êng th¼ng a vµ a’ vu«ng gãc víi nhau ®­ỵc kÝ hiƯu lµ: a a’. c) Cho tr­íc mét ®iĨm A vµ mét ®­êng th¼ng d. Cã mét vµ chØ mét ®­êng th¼ng d’ ®i qua ®iĨm A vµ vu«ng gãc víi d. IV/ BTVN : Học thuộc bài, giải bài tập 9; 14 / 75 SBT, b¶ng phơ, êke. V/ Rút kinh nghiệm .. .. .. TuÇn TiÕt 4 Ngµy so¹n: 28/8/2008 Ngµy d¹y: / /2008. LUYỆN TẬP I/ Mục tiêu : - Củng cố lại lý thuyết về hai đường thẳng vuông góc, đường trung trực của đoạn thẳng. - Rèn luyện kỹ năng xác định đường trung trực của một đoạn thẳng bằng cách vẽ hình hoặc gấp giấy. Kỹ năng dựng đường thẳng vuông góc với đường thẳng cho trước bằng cách dùng êke, hoặc bằng cách gấp giấy. II/ Phương tiện dạy học : - GV: SGK, thước thẳng, êke, giấy trong. - HS: SGK, êke, thuộc định nghĩa đường trung trực và khái niệm hai đường thẳng vuông góc. III/ Tiến trình tiết dạy : Ho¹t ®éng cđa thÇy Ho¹t ®éng cđa trß Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ (10’) HS1: 1) ThÕ nµo lµ hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc? 2) Cho ®­êng th¼ng xx’ vµ O thuéc xx’ h·y vÏ ®­êng th¼ng yy’ ®i qua O vµ vu«ng gãc v¬i xx’? HS2: ThÕ nµo lµ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng? Cho ®o¹n th¼ng AB = 4cm. H·y vÏ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng AB? Hoạt động 2 : Ch÷a bµi tËp (10’) ? Bµi 15 cho biÕt g×, yªu cÇu t×m g×? Gv: Yªu cÇu HS dïng giÊy ®· chuÈn bÞ gÊp c¸c h×nh nh­ H×nh 8/ SGK – 86. Gv kiểm tra cách gấp của Hs, sửa sai nếu có. ? H·y nªu ra nh÷ng kÕt luËn rĩt ra tõ nviƯc g©pd giÊy? Gv: NhËn xÐt ho¹t ®éng gÊp giÊy cđa 1 vµi HS vµ chèt l¹i. Gv: §­a b¶ng phơ vÏ h×nh bµi 17/ SGK – 87. ? H·y kiĨm tra xem hai ®­êng th¼ng a vµ a’ cã vu«ng gãc víi nhau kh«ng? ? Bµi 18/ SGK cho biÕt g× vµ yªu cÇu t×m g×? ? Nªu c¸ch vÏ gãc xOy cã sè ®o b»ng 450? ? T­¬ng tù víi c¸c lêi h­íng dÉn cßn l¹i? ? NhËn xÐt h×nh vÏ cđa b¹n trªn b¶ng? Gv: NhËn xÐt, ®¸nh gi¸. Ho¹t ®éng 3: LuyƯn tËp (18’). ? Nªu yªu cÇu bµi 19/ SGK – 87? Gv: Yªu cÇu HS ho¹t ®éng theo nhãm. Gv: Cã thĨ cã nhiỊu tr×nh tù vÏ kh¸c nhau. Gv: Yªu cÇu c¸c nhãm tr×nh bµy tr×nh tù vÏ cđa m×nh. Gv: NhËn xÐt ®¸nh gi¸. Gv: Cho HS lµm bµi 20/ SGK – 87. ?Bµi to¸n cho biÕt g×? Yªu cÇu g×? ? Em h·y nªu vÞ trÝ cđa ba ®iĨm A, B, C cã thĨ x¶y ra? ? Em h·y vÏ h×nh theo 2 tr­êng hỵp cã thĨ x¶y ra? Gv: L­u ý cho HS tr­êng hỵp sau: d1 d2 C A B ? Trong hai tr­êng hỵp trªn em cã nhËn xÐt g× vỊ vÞ trÝ cđa d1 vµ d2 trong tr­êng hỵp 3 ®iĨm A, B, C th¼ng hµng vµ trong tr­êng hỵp kh«ng th¼ng hµng? Ho¹t ®éng 4: Cđng cè (5’). ? Nªu ®Þnh nghÜa hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc víi nhau? ? Ph¸t biĨu tÝnh chÊt ®­êng th¼ng ®i qua 1 ®iĨm vµ vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng cho tr­íc? - HS1 Lªn b¶ng tr¶ lêi §N hai ®­êng th¼ng vu«ng gãc. Dïng eke ®Ĩ vÏ h×nh theo yªu cÇu cđa GV. y x O x’ y’ - HS 2: Tr¶ lêi thÕ nµo lµ ®­êng trung trùc cđa ®o¹n th¼ng råi vÏ h×nh. d A I B I. Ch÷a bµi tËp. - HS ®äc bµi 15. - HS gÊp giÊy theo h×nh 8/ SGK – 86. -HS: NÕp gÊp zt vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng xy t¹i ®iĨm O. - Cã 4 gãc vu«ng ®ã lµ: xOz; zOy; yOt; tOx. Bµi 17/SGK – 87: - 3 HS lªn b¶ng kiĨm tra ba tr­êng hỵp h×nh vÏ. - D­íi líp quan s¸t c¸c b¹n trªn b¶ng vµ cho nhËn xÐt. Bµi 18/ SGK – 87: - 1 HS ®äc ®Çu bµi. - 1 HS lªn b¶ng vÏ h×nh theo c¸ch diƠn ®¹t b»ng lêi. HS d­íi líp vÏ h×nh vµo vë. d1 d2 B A O C - HS nhËn xÐt bµi lµm cđa b¹n. II. LuyƯn tËp. Bµi 19/ SGK – 87: - HS ®äc bµi 19. - HS ho¹t ®éng theo nhãm. Nªu c¸ch vÏ vµo b¶ng nhãm. C¸nh 1: + VÏ hai ®­êng th¼ng d1, d2 c¾t nhau t¹i O t¹o thµnh gãc 600. + LÊy ®iĨm A tuú ý trong gãc d1Od2. + VÏ ®o¹n AB d1 t¹i B. VÏ ®o¹n BC d2 t¹i C (B d1; C d2 ). Bµi 20/ SGK -87: - 1 HS ®äc ®Çu bµi. - HS: C¸c vÞ trÝ cđa ba ®iĨm A, B, C cã thĨ x¶y ra lµ: + 3 ®iĨm A, B, C th¼ng hµng. + Ba ®iĨm A, B, C kh«ng th¼ng hµng. - 1 HS lªn b¶ng vÏ tr­êng hỵp 3 ®iĨm th¼ng hµng. d1 d2 A O1 B O2 C - 1 HS lªn b¶ng vÏ tr­êng hỵp 3 ®iĨm A, B, C Kh«ng th¼ng hµng. d1 d2 A B C - HS: Trong tr­êng hỵp 3 ®iĨm A, B, C th¼ng hµng th× d1 vµ d2 kh«ng cã ®iĨm chung (hay song song). - Trong tr­êng hỵp 3 ®iĨm A, B, C kh«ng th¼ng hµng th× d1 vµ d2 cã 1 ®iĨm chung (C¾t nhau). - HS tr¶ lêi c©u hái. HS kh¸c nhËn xÐt. IV. BTVN : Làmbài tập 14; 15 / 75 SBT. Xem bài “ Các góc tạo thành bởi một đường thẳng cắt hai đường thẳng “ V/ Rút kinh nghiệm .............................................................................................................................