Giáo án Hình học 9 Tiết 31 - 32

5’ Tuaàn 16 : Ngaứy soaùn : Tieỏt 31 : Ngaứy daùy : Về TRÍ TệễNG ẹOÁI CUÛA HAI ẹệễỉNG TROỉN(tt) I . MUẽC TIEÂU - Hoùc sinh naộm ủửụùc heọ thửực giửừa ủoaùn noỏi taõm vaứ caực baựn kớnh cuỷa hai ủửụứng troứn ửựng vụựi tửứng vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn - Bieỏt veừ hai ủửụứng troứn tieỏp xuực ngoaứi , tieỏp xuực trong , bieỏt veừ tieỏp tuyeỏn chung cuỷa hai ủửụứng troứn dửùa vaứo heọ thửực giửừa ủoaùn noỏi taõm vaứ caực baựn kớnh - Thaỏy ủửụùc hỡnh aỷnh cuỷa moọt soỏ vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn trong thửùc teỏ II . CHUAÅN Bề 1 .Giaựo vieõn : - Mang thửụực thaỳng , eke , com pa. - Chuaồn bũ baỷng phuù veừ saỹn caực vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn , hỡnh aỷnh moọt soỏ vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn trong thửùc teỏ (neỏu coự ), baỷng toựm taột .Sgk……… 2 .Hoùc sinh : Mang thửụực thaỳng , eke , com pa, buựt chỡ , baỷng phuù theo nhoựm III .CAÙC HOAẽT ẹOÄNG DAẽY HOẽC 1 . Kieồm tra baứi cuừ : Neõu caực vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn ? Phaựt bieồu tớnh - Neõu ủuựng ……………..4ủ chaỏt cuỷa ủửụứng noỏi taõm ? ẹũnh lớ veà hai ủửụứng troứn caột nhau - Neõu tớnh chaỏt ……...3ủ hai ủửụứng troứn tieỏp xuực nhau ? - Neõu ủũnh lớ ………….3ủ 2 . Baứi mụựi : 20’ 12’ Gv : Thoõng baựo trong muùc naứy ta xeựt hai ủửụứng troứn laứ (O’,R) vaứ (O’,r ) vụựi R r . Gv : ẹửa hỡnh 90. Sgk treõn baỷng phuù. H : Coự nhaọn xeựt gỡ veà ủoọ daứi ủoaùn noỏi taõm OO’ vụựi baựn kớnh R, r ? Haừy chửựng minh khaỳng ủũnh treõn ? (?1) H : Hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) caột nhau thỡ ta suy ra ủieàu gỡ ? ……….< OO’ < ……… Gv : Treo baỷng phuù hỡnh 91Sgk leõn baỷng phuù vaứ giụựi thieọu hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) tieỏp xuực ngoaứi .Tửụng tửù Gv treo baỷng phuù hỡnh 92.Sgk leõn baỷng phuù vaứ giụựi thieọu hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) tieỏp xuực trong . H : Neỏu hai ủửụứng troứn tieỏp xuực nhau thỡ hai ủieồm vaứ hai taõm quan heọ nhử theỏ naứo ? Neỏu (O) vaứ (O’) tieỏp xuực ngoaứi thỡ ủoaùn noỏi taõm OO’ quan heọ vụựi caực baựn kớnh nhử theỏ naứo ? Tửụng tửù vụựi trửụứng hụùp (O) vaứ (O’) tieỏp xuực trong thỡ ủoaùn noỏi taõm OO’ quan heọ vụựi caực baựn kớnh nhử theỏ naứo ? H : Haừy chửựng minh caực khaỳng ủũnh treõn ? (?2 . Sgk) Gv : Giụựi thieọu trửụứng hụùp hai ủửụứng troứn khoõng giao nhau treõn baỷng phuù coự hỡnh 93 vaứ 94 . Sgk H : Neỏu (O) vaứ (O’) ụỷ ngoaứi nhau thỡ ủoaùn thaỳng noỏi taõm OO’ so vụựi (R+ r) nhử theỏ naứo ? H : Neỏu (O) ủửùng ủửụứng troứn (O’) thỡ OO’ so vụựi (R- r) nhử theỏ naứo ? ẹaởc bieọt O O’ thỡ ủoaùn noỏi taõm OO’ baống bao nhieõu ? Gv : ẹửa baỷng phuù ghi keỏt quaỷ chửựng minh ủửụùc: *) (O) vaứ (O’) caột nhau => R-r < OO’ < R + r *) (O) vaứ (O’) tieỏp xuực ngoaứi => OO’ = R + r *) (O) vaứ (O’) tieỏp xuực trong => OO’ = R - r *) (O) vaứ (O’) ụỷ ngoaứi nhau => OO’ > R + r *) (O) vaứ (O’) ủửùng nhau => OO’ < R - r Gv : Duứng phửụng phaựp phaỷn chửựng, ta chửựng minh ủửụùc caực meọnh ủeà ủaỷo cuỷa caực meọnh ủeà treõn cuừng ủuựng vaứ ghi tieỏp daỏu muừi teõn ngửụùc ( <= ) vaứo caực meọnh ủeà treõn. Gv : Yeõu caàu hoùc sinh ủoùc baỷng toựm taột Sgk / 121 Gv : Treo baỷng phuù coự hỡnh veừ 95 vaứ 96 .Sgk vaứ giụựi theọu veà tieỏp tuyeỏn tuyeỏn chung ngoaứi vaứ tieỏp tuyeỏn chung trong cuỷa hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) H : Caực tieỏp tuyeỏn chung ụỷ H95 vaứ H96 ủoỏi vụựi ủoaùn noỏi taõm OO’ khaực nhau nhử theỏ naứo ? Gv : Giụựi thieọu caực tieỏp tuyeỏn chung khoõng caột ủửụứng noỏi taõm laứ tieỏp tuyeỏn chung ngoaứi vaứ caực tieỏp tuyeỏn chung caột ủửụứng noỏi taõm laứ tieỏp tuyeỏn chung trong . Gv : Yeõu caàu Hs laứm ? 3 .Sgk treõn treõn baỷng phuù Gv : Giụựi thieọu trong thửùc teỏ coự nhieàu ủoà vaọt coự hỡnh daùng vaứ keỏt caỏu coự lieõn quan ủeỏn vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn thoõng qua H98 . Sgk 1.Heọ thửực giửừa ủoaùn noỏi taõm vaứ caực baựn kớnh a) Hai ủửụứng troứn caột nhau. Hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) caột nhau thỡ R - r < OO’ < R + r b) Hai ủửụứng troứn tieỏp xuực nhau. (O) vaứ (O’) tieỏp xuực ngoaứi thỡ OO’= R + r ,tieỏp xuực trong thỡ OO’ = R - r c) Hai ủửụứng troứn khoõng giao nhau. Neỏu (O) vaứ (O’) ụÛ ngoaứi nhau thỡ OO’ > R Neỏu ủửụứng troứn (O) ủửùng ủửụứng troứn (O’) thỡ OO’<R - r *) Ta coự baỷng sau :( Sgk ) 2 . Tieỏp tuyeỏn chung cuỷa hai ủửụứng troứn ( Sgk ) Ta coự d1 vaứ d2 laứ caực tieỏp tuyeỏn chung ngoaứi Vaứ m1 vaứ m2 laứ caực tieỏp tuyeỏn chung trong 6’ 2’ 3. Cuỷng coỏ - Luyeọn taọp :ẹieàn vaứo oõ troỏng trong baỷng sau : R r d Heọ thửực Vũ trớ tửụng ủoỏi 4 2 6 (1)………… (2)………………………. 3 1 (3)… (4)………….. Tieỏp xuực trong 5 2 3,5 (5)………….. (6)………………………. 3 (7)… 5 d > R + r (8)……………………… … 2 1,5 (9)…………. ẹửùng nhau 4 .Hửụựng daón veà nhaứ :Veà hoùc baứi naộm vửừng caực vũ vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn cuứng caực heọ thửực tửụng ửựng cuỷa chuựng . - Veà laứm caực baứi taọp 36 ; 37 ;38 .Sgk vaứ coự theồ laứm theõm baứi 67 ; 68 .Sbt 6’ Tuaàn 16 : Ngaứy soaùn : Tieỏt 32 : Ngaứy daùy : LUYEÄN TAÄP I . MUẽC TIEÂU - Cuỷng coỏ caực heọ thửực veà vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn , tớnh chaỏt cuỷa ủửụứng noỏi taõm , tieỏp tuyeỏn chung cuỷa hai ủửụứng troứn . - Reứn kyừ naờng veừ hỡnh , phaõn tớch , chửựng minh thoõng qua caực baứi taọp. - cung caỏp cho Hs moọt vaứi ửựng duùng thửùc teỏ cuỷa vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn , cuỷa ủửụứng thaỳng vaứ ủửụứng troứn II . CHUAÅN Bề 1 .Giaựo vieõn : - Chuaồn bũ baỷng phuù ghi ủeà baứi taọp laứm theõm - - Mang thửụực thaỳng , eke , com pa , phaỏn maứu 2 . Hoùc sinh :- - Mang thửụực thaỳng , eke , com pa , chuaồn bũ baỷng phuù theo nhoựm . - OÂn taọp caực kieỏn thửực veà vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn , laứm baứi taọp veà nhaứ III .CAÙC HOAẽT ẹOÄNG DAẽY HOẽC 1 . Kieồm tra baứi cuừ : - Neõu caực vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn - Neõu ủuựng caực vũ trớ ……………….…3ủ Vaứ vieỏt caực heọ thửực tửụng ửựng cuỷa chuựng ? - Vieỏt ủuựng caực heọ thửực …………...7ủ 2 . Baứi mụựi : 10’ 20’ Gv : Yeõu caàu Hs ủoùc baứi 36.Sgk Goùi Hs leõn baỷng sửỷa baứi veà nhaứ Hs : Caỷ lụựp theo doừi nhaọn xeựt Gv : Yeõu caàu Hs neõu caựch thửùc hieọn ? H :ẹeồ chửựng minh hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) tieỏp xuực trong ta laứm theỏ naứo ? H : Neõu caựch chửựng minh AC = CD Gv : Yeõu caàu Hs ủoùc ủeà baứi 37.Sgk H : ẹeồ chửựng minh AC = BD ta laứm theỏ naứo ? Hd : Xeựt trửụứng hụùp C naốm giửừa A vaứ D ( neỏu D naốm giửừa A vaứ C ta chửựng minh tửụng tửù ) AC = BD Ư Ư Ư Ư HA - HC HB - HD HA = HB ; HC = HD ? Gv : Yeõu caàu Hs ủoùc ủeà baứi Neõu yeõu caàu ủeà ? H : ẹeồ chửựng minh ABC ta laứm theỏ naứo ? H : Theo tớnh chaỏt hai tieỏp tuyeỏn caột nhau ta coự ủieàu gỡ ? H : Vỡ IB=IA, IC=IA neõu AI = ?BC Theo tớnh chaỏt ủửụứng trung tuyeỏn cuỷa tam giaực ta suy ra ủieàu gỡ ? H : ẹeồ tỡm soỏ ủo cuỷa ta laứm theỏ naứo ? H : Vỡ IO vaứ IO’ laứ phaõn giaực cuỷa hai goực keà buứ neõn ta suy ra ủieàu gỡ? Tửứ ủoự suy ra = ? H : Bieỏt OA = 9 cm ; O’A = 4 cm neõu caựch tớnh ủoọ daứi BC ? Gv : Yeõu caàu Hs leõn thửùc hieọn . 1 .Sửỷa baứi veà nhaứ Baứi 36.Sgk / 123 a) Goùi O’ laứ taõm ủửụứng troứn ủửụứng kớnh AO . Vỡ OO’ = OA - O’A neõn hai ủửụứng troứn (O) vaứ (O’) tieỏp xuực trong b) ACO coự trung tuyeỏn CO’ = . AO neõn = 90o. AOD caõn taùi O coự OC laứ ủửụứng cao neõn laứ ủửụứng trung tuyeỏn do ủoự AC = CD 2.Luyeọn taọp Baứi 37.Sgk /123 Giaỷ sửỷ C naốm giửừa A vaứ D Keỷ OH CD vaọy OH AB Theo ủũnh lớ ủửụứng kớnh vaứ daõy ta coự HA = HB vaứ HC = HD HA - HC = HB - HD Hay AC = BD Baứi 39.Sgk /123 a) Theo tớnh chaỏt hai tieỏp tuyeỏn caột nhau ta coự IB=IA, IC=IA tam giaực ABC coự ủửụứng trung tuyeỏn AI = BC neõn ABC vuoõng taùi A vỡ coự trung tuyeỏn AI = BC b) IO laứ phaõn giaực cuỷa vaứ IO’ laứ phaõn giaực cuỷa goực ( Tớnh chaỏt hai tieỏp tuyeỏn caột nhau ) . Maứ vaứ laứ hai goực keà buứ neõn = 900 c) OIO’ vuoõng taùi I coự IA laứ ủửụứng cao neõn IA2 = AO.AO’ ( heọ thửực lửụùng trong tam giaực vuoõng) Vaọy IA2 = 9.4 = 36 = 62 Do ủoự IA = 6cm suy ra BC = 2. IA = 12 (cm) 8’ 2’ 3. Cuỷng coỏ - Luyeọn taọp Gv : Neõu caõu hoỷi cuỷng coỏ Hs : Laứm baứi taọp sau : Khoanh troứn chửừ caựi ủửựng trửụực caõu traỷ lụứi ủuựng Baứi 1 Cho ủoaùn thaỳng OA = 6 cm veừ ủửụứng troứn ( O ; 8 cm ) vaứ ủửụứng troứn ( A ; 2 cm ) Hai ủửụứng troứn ( O ) vaứ ( A ) coự vũ trớ nhử theỏ naứo ? A . Tieỏp xuực ngoaứi C . Tieỏp xuực trong B . Caột nhau D . ẹửùng nhau ẹaựp aựn C Baứi 2 . Cho (O ; R) vaứ (O’ ; r) coự OO’ = d vaứ R > r . 1) ẹieàu kieọn ủeồ hai ủửụứng troứn (O ; R) vaứ (O’ ; r) ụỷ ngoaứi nhau laứ : A . d > R + r C . d = R – r B . d < R – r D . d = R + r ẹaựp aựn A 2 ) Bieỏt R = 6 cm ; r = 3 cm , giaự trũ cuỷa d phaỷi baống bao nhieõu ủeồ hai ủửụứng troứn (O ; R) vaứ (O’ ; r) caột nhau A . d = 3 cm C . Caỷ A vaứ B ủeàu ủuựng B . d = 9 cm D . Caỷ A vaứ B ủeàu sai ẹaựp aựn D 4 .Hửụựng daón veà nhaứ - Veà nhaứ hoùc baứi naộm vửừng caực heọ thửực cuứng caực vũ trớ tửụng ủoỏi cuỷa hai ủửụứng troứn - Xem laùi caực baứi taọp ủaừ laứm vaứ laứm caực baứi taọp coứn laùi trong Sgk - Veà ủoùc coự theồ em chửa bieỏt trong Sgk ẹAÙP AÙN Hoù teõn ……………………………… ẹieàn vaứo oõ troỏng trong baỷng,bieỏt raống hai ủửụứng troứn (O; R) vaứ (O’; r) coự OO’ = d , R > r R r d Heọ thửực Vũ trớ tửụng ủoỏi 4 cm 2 cm 6 cm (1)…d = R + r (2)…Tieỏp xuực ngoaứi……… 3 cm 1 cm (3) 2 (4)…d = R - r….... Tieỏp xuực trong 5 cm 2 cm 3,5 cm R– r< d< R+ r (6) Caột nhau 3 cm (7) < 2 .. 5 cm d > R + r (8) ễÛ ngoaứi nhau………….. 5 cm 2 cm 1,5 (9)…d < R – r …… ẹửùng nhau --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Hoù teõn ……………………………… ẹieàn vaứo oõ troỏng trong baỷng,bieỏt raống hai ủửụứng troứn (O; R) vaứ (O’; r) coự OO’ = d , R > r R r d Heọ thửực Vũ trớ tửụng ủoỏi 4 cm 2 cm 6 cm (1)…d = R + r (2)…Tieỏp xuực ngoaứi……… 3 cm 1 cm (3) 2 (4)…d = R - r….... Tieỏp xuực trong 5 cm 2 cm 3,5 cm R– r< d< R+ r (6) Caột nhau 3 cm (7) < 2 .. 5 cm d > R + r (8) ễÛ ngoaứi nhau………….. 5 cm 2 cm 1,5 (9)…d < R – r …… ẹửùng nhau