Giáo án Hình học Lớp 9A Tiết 31

Ngày soạn: 05/12/2011 Ngày giảng: 08/12/2011 Lớp 9A2,1 TIẾT 31: VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRềN (Tiếp) I. Mục tiêu: 1. Kiến thức - Biết được hệ thức giữa đoạn nối tõm và cỏc bỏn kớnh của hai đường trũn ứng với từng vị trớ tương đối của hai đường trũn. - Hiểu được khỏi niệm tiếp tuyến chung của đường trũn. - Biết cỏch vẽ hai đường trũn tiếp xỳc ngoài, tiếp xỳc trong, biết vẽ cỏc tiếp tuyến chung của hai đường trũn. 2. Kỹ năng - Xỏc định được vị trớ tương đối của hai đường trũn dựa vào cỏc hệ thức. - Vẽ được tiếp tuyến chung của hai đường trũn, vận dụng cỏc kiến thức đó học vào giải cỏc bài tập. 3. Thái độ - Học sinh thấy được hỡnh ảnh của một số vị trớ tương đối của hai đường trũn trong thực tế. II.Chuẩn bị: * Giáo viên: Thước thẳng, com pa, mỏy chiếu. * Học sinh: Thước thẳng, com pa. III. Phương pháp dạy học - Phương pháp vấn đáp. PP hoạt động nhúm. - Ứng dụng cụng nghệ thụng tin. IV. Tổ chức giờ học Hoạt động 1 Kiểm tra bài cũ 7' Mục tiờu - Củng cố lại cỏc vị trớ tương đối của hai đường trũn. Đồ dựng dạy học: Thước thẳng. Cỏch tiến hành HĐ của GV HĐ của HS + Nờu cỏc vị trớ tương đối của hai đường trũn và cho biết số giao điểm của hai đường trũn trong tường trường hợp? + Nờu tớnh chất của đường nối tõm? + Yờu cầu học sinh nhận xột bạn trả lời. - Giỏo viờn nhận xột sửa sai cho điểm. 2HS lờn bảng trả lời cõu hỏi, cỏc HS khỏc nhận xột. Hoạt động 2 Tỡm hiểu hệ thức giữa đoạn nối tõm và cỏc bỏn kớnh 13' Mục tiờu - Biết được hệ thức giữa đoạn nối tõm và cỏc bỏn kớnh của hai đường trũn ứng với từng vị trớ tương đối của hai đường trũn. Đồ dựng dạy học: Thước thẳng, com pa. Cỏch tiến hành HĐ của GV HĐ của HS - Giỏo viờn giới thiệu: Chỳng ta đi xột hai đường trũn (O; R) và (O'; r) trong đú R r. - Nếu hai đường trũn (O) và (O') cắt nhau tại A và B thỡ + Yờu cầu học sinh chứng minh khẳng định trờn ? - Giỏo viờn cú thể gợi ý dựa vào bất đẳng thức trong tam giỏc. + Yờu cầu học sinh đứng tại chỗ trỡnh bày. - Giỏo viờn tổng kết lại. + Khi nào (O) và (O') tiếp xỳc nhau? + Yờu cầu học sinh dự đoỏn về độ dài của OO' với R, r. - Giỏo viờn giới thiệu hệ thức hai đường trũn tiếp xỳc nhau. - Giỏo viờn hướng dẫn học sinh phõn biệt trong hai trường hợp: tiếp xỳc trong và tiếp xỳc ngoài. + Yờu cầu học sinh thực hiện thực hiện ?2 - Giỏo viờn gợi ý: sử dụng tớnh chất của đường nối tõm. + Yờu cầu học sinh đứng tại chỗ trỡnh bày. - Giỏo viờn tổng kết lại. - Giỏo viờn giới thiệu trường hợp hai đường trũn khụng giao nhau. + Yờu cầu học sinh nờu mối liờn hệ giữa OO' với R, r? + Yờu cầu học sinh nhận xột. - Giỏo viờn nhận xột, sửa sai thống nhất ý kiến. - Giỏo viờn khẳng định mệnh đề đảo của cỏc mệnh đề trờn cũng đỳng. (Đưa lờn mỏy chiếu) - Giỏo viờn đưa cỏc hỡnh vẽ lờn mỏy chiếu và giới thiệu. - Giỏo viờn củng cố lại. 1. Hệ thức giữa đoạn nối tõm và cỏc bỏn kớnh a) Hai đường trũn cắt nhau: - HĐ nhúm (2HS) chứng minh ?1 ?1 Trong AOO', ta cú: OA - O'A < OO' < OA + O'A Tức là - HĐ cỏ nhõn trả lời cõu hỏi b) Hai đường trong tiếp xỳc nhau: OO' = R + r OO' = R - r ?2 Theo tớnh chất của đường nối tõm, ba điểm O, A, O' thẳng hàng. A nằm giữa O và O' Nờn OA + AO' = OO' tức là R + r = OO' O' nằm giữa O và A nờn OO' + OA' = OA suy ra OO' = R - r c) Hai đường trũn khụng giao nhau Hoạt động 3 Tỡm hiểu tiếp tuyến chung của hai đường trũn 15' Mục tiờu - Hiểu được khỏi niệm tiếp tuyến chung của đường trũn. - Biết cỏch vẽ hai đường trũn tiếp xỳc ngoài, tiếp xỳc trong, biết vẽ cỏc tiếp tuyến chung của hai đường trũn. Đồ dựng dạy học: Thước thẳng, com pa. Cỏch tiến hành HĐ của GV HĐ của HS - Giỏo viờn giới thiệu tiếp tuyến chung của hai đường trũn là đường thẳng tiếp xỳc với cả hai đường trũn. - Giỏo viờn giới thiệu tiếp tuyến chung của hai đường trũn trong hai trường hợp. - Giỏo viờn treo bảng phụ hỡnh 97 (SGK) + Yờu cầu học sinh thực hiện ?3 + Yờu cầu học sinh nhận xột. - Giỏo viờn nhận xột, sửa sai thống nhất ý kiến. - Giỏo viờn giới thiệu cỏc đồ vật cú kết cấu liờn quan đến những vị trớ tương đối của hai đường trũn. 2. Tiếp tuyến chung của hai đường trũn - HS: Theo dừi GV giới thiệu về tiếp tuyến chung của hai đường trũn trong hai trường hợp. a. Tiếp tuyến chung ngoài b. Tiếp tuyến chung trong - HĐ cỏ nhõn làm ?3 ?3 Hỡnh a cú ba tiếp tuyến chung d1, d2, m. Hỡnh b cú hai tiếp tuyến chung d1, d2. Hỡnh c cú một tiếp tuyến chung d. Hoạt động 4 Củng cố - Luyện tập 8' Mục tiờu - Xỏc định được vị trớ tương đối của hai đường trũn dựa vào cỏc hệ thức. - Vẽ được tiếp tuyến chung của hai đường trũn, vận dụng cỏc kiến thức đó học vào giải cỏc bài tập. Đồ dựng dạy học: Cỏch tiến hành HĐ của GV HĐ của HS + Nờu cỏc hệ thức giữa đoạn thẳng nối tõm với R và r trong từng vị trớ tương đối của hai đường trũn? + Nờu khỏi niệm tiếp tuyến chung của hai đường trũn? + Yờu cầu học sinh nhận xột. - Giỏo viờn nhận xột, sửa sai thống nhất ý kiến. - Giỏo viờn đưa bài tập: Cho (O; 5) và (O'; 3). Hóy xỏc định vị trớ tương đối của hai đường trũn trong cỏc trường hợp sau: a) OO' = 5 b) OO' = 8 c) OO' = 2 d) OO' = 1 + Yờu cầu học sinh giải thớch. + Yờu cầu học sinh nhận xột. - Giỏo viờn nhận xột, sửa sai thống nhất ý kiến. - Học sinh trả lời. - Học sinh nhận xột Bài tập: a) Hai đường trũn cắt nhau R- r < OO' < R + r b) Hai đường trũn tiếp xỳc ngoài. OO' = R + r c) Hai đường trũn tiếp xỳc trong. OO' = R - r d) Đường trũn (O) đựng (O') OO' < R - r V. Tổng kết hướng dẫn học ở nhà 2' + Yờu cầu học sinh về nhà học bài, xem lại cỏc vớ dụ, bài tập đó chữa, làm cỏc bài tập 35, 36, 37, 38, 39 (Sgk) - Giỏo viờn hướng dẫn học sinh thực hiện bài 36. - Giỏo viờn hướng dẫn học sinh cỏch vẽ hỡnh. * Phụ lục: