Giáo án Hóa học Lớp 10 tự chọn - Tiết 1-27 - Hoàng Đức Tiệp

Ngày soạn : 20 / 8 / 2010 Ngày giảng: A1:/; A3:./.. Tiết 1. BÀI TẬP VỀ THÀNH PHẦN NGUYÊN TỬ I. Môc tiªu bµi häc 1. KiÕn thøc. - HS rốn luyện về thành phần của nguyên tử : Vỏ nguyên tử và hạt nhân; Vỏ nguyên tử cấu tạo bằng electron, hạt nhân cấu tạo bằng hạt proton và nơtron. - Khối lượng và điện tích của các hạt e; p, n kích thước và khối lượng rất nhỏ của ngtử. 2. Kü n¨ng. - HS biết sử dụng các đơn vị đo như: V, đvđt, nm, và biết giải các bài tập cú liờn quan. 3. Th¸i ®é. - Giúp HS có tinh thần làm việc cộng đồng của nhân loại, mỗi công trình khoa học có thể được nghiên cứu qua nhiều thế hệ. II. ChuÈn bÞ - GV: Gi¸o ¸n so¹n hÖ thèng c©u hái vÊn ®¸p vµ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cÇn nhí vµ c¸c bµi tËp luyÖn tËp. - HS: kiÕn thøc cò vÒ thµnh phÇn vµ cÊu t¹o nguyªn tö III. Tiến tình bài dạy A1:./.:.. A3:./.:.. 2. Bài cũ. - Trình bày thành phần cấu tạo nên nguuyên tử gồm những gì? nêu lại định luật bảo toàn các chất và bảo toàn khối lượng. - Trình bày lại sơ đồ mô tả mối quan hệ giữa số mol (lượng chất) với khối lượng, thể tích chất khí, số phân tử chất. 3. Bµi míi: Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø I. Kiến thức cần nhớ 1. Thành phần nguyên tử Gồm có các hạt e, n, p cấu tạo nên 2. Đặc điểm của mỗi thành phần. -Đặc điểm của e là:me=9,1094.10-31kg và qe = -1,602.10-19C = 1®v®t =1- - Đặc điểm của p là: mp = 1,6726.10-27 kg vµ cã qp = 1+ - Đặc điểm của n là: mn = 1,6748.10-27 kg vµ cã qn = 0. 3. Các đại lượng đo lường. 1nm = 10-9m ; 1= 10-10m ; 1nm = 10; 1nm = 10-6mm 1u = 1,6605.10-27kg => mp sắp xỉ mn và sắp xỉ bằng 1u II. Bài tập Baøi 1 : Vỏû caáu taïo cuûa nguyeân töû Al (Z = 13 ) , Ar ( Z = 18 ) . - Z=13 => có 13e => có 13p ; Z = 18 => có 18e và có 18p Baøi 2: Bieát nguyeân töû C coù 6 proton, 6 electron vaø 6 notron . a. Tính khoái löôïng ( gam ) cuûa toaøn nguyeân töû C. b. Tæ leä khoái löôïng cuûa electron so vôùi khoái löôïng cuûa toaøn nguyeân töû . ÑS : a.mnguyeân töû C = 20,0899 * 10-24 g . b. Tæ leä me / mnt = 0,00027 Baøi 3 : Nguyeân töû X coù toång soá haït baèng 13 , trong ñoù soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 3 haït . Haõy tính soá haït proton,electron ,notron trong X ÑS : P = E + Z = 4, N = 5. Hoạt động 1 - GV: Yeâu caàu hs neâu thaønh phaàn caáu taïo nguyeân töû , nguyeân töû ñöôïc caáu taïo nhö theá naøo ? Đặc điểm của mỗi thành phần. - HS: Thảo luận ôn tập lại kiến thức cũ và trả lời câu hỏi. Hoạt động 2 GV: Yêu cầu học sinh nhắc lại các đơn vị đo lường và các số liệu quy đổi giữa các đại lượng đó. HS: Thảo luận ôn tập lại và trả lời yêu cầu của GV. Hoạt động 3 GV Cho hs laøm baøi taäp , nhaän xeùt vaø cuûng coá cho hs về thành phần nguyên tử. GV: Duøng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hs ñöa ra ct tính khoái löôïng cuûa nguyeân töû. GV : Cho hs laøm baøi taäp . GV : Chuù yù ñeán pp ñoåi heä soá mũ, nhaán maïnh cho hs , giuùp hs cuûng coá . GV: Qua tæ leä vöøa tìm ñöôïc em coù nhaän xeùt gì veà khoái löôïng cuûa electron so vôùi khoái löôïng cuûa toaøn nguyeân töû ? . GV: Söû duïng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hs thieát laäp caùc phöông trình thoâng qua caùc gt . GV: cho hs laøm baøi taäp , nhaän xeùt ñaùnh giaù vaø ñöa ra pp giaûi toång quaùt cho baøi toaùn. 4.Cuûng coá: trong khi luyeän taäp. 5. Daën doø: btvn: nguyeân töû Fe goàm 26p , 26e , vaø 26n .Tính khoái löôïng cuûa nguyeân töû Fe vaø khoái löôïng cuûa electron coù trong moät kg Fe. Ngaøy soaïn : 20 / 8 / 2010 Ngày giảng: A1:/; A3:./.. Tiết 2. ÔN TẬP VỀ HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ - NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC - ĐỒNG VỊ I-Mục tiêu bài học Kiến thức. - Củng cố kiến thức về điện tích hạt nhân, số khối của hạt nhân nguyên tử là gì ? Thế nào là nguyên tử khối, cách tính nguyên tử khối, nguyên tố hóa học, trên cơ sở điện tích hạt nhân. Số hiệu nguyên tử ? Kí hiệu nguyên tử cho biết gì ? Đồng vị là gì ? - Cách tính nguyên tử khối trung bình Kĩ năng. - Rèn luyện kĩ năng giải các bài tập liên quan đến điện tích hạt nhân, số khối, kí hiệu nguyên tử, đồng vị , nguyên tử khối, nguyên tử khối trung bình của các nguyên tố hóa học. Thái độ. - Thông qua tư duy biện chứng GD cho HS tránh mê tín dị đoan nhiều và có tinh thần đoàn kết tốt khi làm việc tập thể, làm việc nhóm II- Chuẩn bị: GV: Giáo án soạn hệ htống các câu hỏi và kiến thức chính của bài. HS: Học các kiến thức cũ về bài thành phần nguyên tử. III- Tiến trình bài dạy 1. Ổn định lớp: A1:/.: .. A3:/.: .. 2) Kiểm tra bài cũ 1/ Thành phần cấu tạo nguyên tử ? cấu tạo của hạt nhân nguyên tử ? Nhận xét về khối lượng và điện tích của các hạt cấu tạo nên nguyên tử ? 2/ Sửa bài tập 5 trang 9 SGK 3) Hoạt động dạy học Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø I. Kiến thức cần nhớ 1/ Điện tích hạt nhân - Proton mang điện tích 1+, nếu hạt nhân có Z proton thì điện tích của hạt nhân bằng Z+ Trong nguyên tử : Số Z = Số p = Số e Vd: nguyên tử Na có Z = 11+ à ngtử Na có 11p, 11e 2/ Số khối Là tổng số hạt proton và nơtron của hạt nhân đó: A = Z + N 3/ Nguyên tố hoá học là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân 4/ Số hiệu nguyên tử - Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của 1 nguyên tố được gọi là số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó (Z) 5/ Kí hiệu nguyên tử Số khốià A X à Kí hiệu ngtử Số hiệu ng tửà Z II. Bài tập Baøi 1 : Toång soá haït trong nguyeân töû cuûa moät nguyeân toá baèng 40 ,trong ñosoá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 12 . Xñ soá khoái A , soá hieäu nguyeân töûcuûa nguyeân toá ñoù. ÑS : A = 27 , Z = 13. Baøi 2 : Toång soá haït trong nguyeân töû cuûa moät nguyeân toá baèng 13 . Xñ soá hieäu nguyeân töû vaø soá khoái cuûa nguyeân töû nguyeân toá ñoù . ÑS: Z = 4 , A = 9. Baøi 3 : Toång soá các loại haït trong nguyeân töû cuûa moät nguyeân toá baèng 115 . Xñ soá hieäu nguyeân töû vaø soá khoái cuûa nguyeân töû nguyeân toá ñoù . ÑS : Z = 33 , A = 82; Z = 34 , A = 81 Z = 35 , A = 80; Z = 36 , A = 79 Z = 37 , A = 78; Z = 38 , A = 77Baøi 1 : Tính nguyeân töû khoái tb cuûa Ni bieát raèng Ni coù 4 ñoàng vò : 5828Ni ( 67,76 % ) , 6028Ni ( 26,16 % ), 6128Ni ( 2,42 % ) , 6228Ni ( 3,66 % ) . ÑS : Atb = 58,74. Baøi 2 : Nguyeân töû khoái tb cuûa Ag laø 107,87 trong ñoù 109Ag chieám 44% , phaàn coøn laïi laø ñoàng vò thöù hai .Xñ soá khoái cuûa ñoàng vò thöù hai . ÑS: A2 = 107. Baøi 3 : Oâxy coù ba ñoàng vò : 168O , 178O , 188O . Tính nguyeân töû khoái tb cuûa oxy. Bieát % caùcc ñoàng vò laø x1 , x2 , x3 maø x1 = 15x2 vaø x1 – x2 = 21x3. ÑS : Atb = 16,14. Hoạt động 1 - GV: Nguyên tử được cấu tạo bởi những loại hạt nào ? nêu đặc tính của các hạt ? Từ điện tích và tính chất của nguyên tử hãy nhận xét mối liên quan giữa các hạt ? => Điện tích hạt nhân được tính bởi loại hạt nào? Vì sao? Hoạt động 2 - GV: Định nghóa, nhấn mạnh các điểm cần lưu ý. Hoạt động 3 GV:Hướng dẫn h/s đọc SGK và ghi, nhấn mạnh nếu điện tích hạt nhân ngtử thay đổi thì tính chất của ngtử cũng thay đổi theo. Phân biệt khái niệm ngtử và ngtố (ngtử là hạt vi mô gồm hạt nhân và lớp vỏ, ngtố là tập hợp các ngtử có cùng điện tích hạt nhân) HS: Làm bài tập áp dụng theo hướng dẫn của giáo viên - GV: Hỏi qua kí hiệu nguyên tử em có thể xác định được những thông tin gì ? - HS: Dựa vào c.tạo nguyên tử, số khối và số Z => Kí hiệu nguyên tử cho biết Z, P, N, E, ngtử khối. GV : cho hs laøm baøi taäp , nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV: giôùi thieäu ñaëc ñieåm cuûa caùc nguyeân toá coù 2 < = Z < = 82 ta luoân coù 1< = N < = 1,5 Z GV : duøng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hs ñònh höôùng pp giaûi baøi taäp . GV : cho hs vaän duïng vaølaøm baøi taäp. GV : nhaän xeùt , cuûng coá cho hs. GV : khaùi quaùt pp chung ñeå giaûi daïng baøi taäp naøy. GV : cho hs vaän duïng caùc kieán thöùc vöøa coù ñeå laøm baøi taäp . GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm . GV : cho hs vaän duïng coâng thöùc tính nguyeân töû khoái tb ñeå giaûi baøi taäp. GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV : duøng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hs ñònh höôùng laøm baøi taäp. GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV : cho hs vaän duïng nhöõnh kieán thöùc ñaõ coù ñeå laøm baøi taäp. GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. 4.Cuûng coá: trong khi luyeän taäp. 5. Daën doø: btvn: Toång soá haït trong nguyeân töû cuûa moät nguyeân toá baèng 78 . Xñ Z vaø A cuûa nguyeân töû nguyeân toá ñoù. Neon coù nguyeân töû khoái tb baèng 20,18 goàm 2 ñoàng vò 2010Ne , 2210Ne. Tính % cuûa caùc ñoàng vò. Ngaøy soaïn : 20 / 8 / 2010 Ngày giảng: A1:/; A3:./..; A1:/; A3:./.. Tiết 3 + 4. ÔN TẬP CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ + CẤU HÌNH ELECTRON NGUYÊN TỬ I. MỤC ĐÍCH CỦA BÀI DẠY Kiến thức cơ bản: - Naém ñöôïc ñaëc ñieåm caáu taïo voû ngtöû , caáu hình electron ngtöû . phaân loaïi ngtoá. Kĩ năng. - Giải các bài tập liên quan đến đồng vị, ngtử khối, ngtử khối trung bình của các ngtố hoá học. Thái độ. - Thông qua tư duy biện chứng GD cho HS tránh mê tín dị đoan nhiều và có tinh II. Chuẩn bị: - GV: Giáo án soạn hệ thống các câu hỏi và kiến thức chính cần nắm của bài. - HS: Học các kiến thức cũ về bài thành phần nguyên tử. III- Tiến trình bài dạy 1) Ổn định lớp: A1:/.: .. A3:/.: .. A1:/.: .. A3:/.: .. 2) Kiểm tra bài cũ 1/Ngtố hoá học là gì?Số hiệu ngtử là số như thế nào?Kí hiệu ngtử cho biết những thông tin gì? 2/ Sửa bài tập 6 trang 14 SGK Hoạt động dạy học Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø I. Sự chuyển động của các electron trong nguyên tử: -Các electron chuyển động rất nhanh trong khu vực xung quanh hạt nhân nguyên tử không theo những quỹ đạo xác định tạo nên vỏ nguyên tử. - Trong nguyên tử: Số e = số p = Z. II. Lớp e và phân lớp e 1.Lớp electron: -Ở trạng thái cơ bản, các e lần lượt chiếm các mức năng lượng từ thấp đến cao (từ gần HN ra ngoài ) và xếp thành từng lớp. - Các e trên cùng một lớp có mức năng lương gần bằng nhau Thứ tự lớp 1 2 3 4 5 6 7 Tên lớp K L M N O P Q 2.Phân lớp electron: -Các e trên cùng một phân lớp có mức năng lượng bằng nhau Số phân lớp = STT lớp -Các phân lớp được kí hiệu bằng chữ cái thường : s,p, d, f, - Các e ở phlớp s gọi là e s, tương tự ep, ... 3) Cấu hình electron của nguyên tử: -Cấu hình e của ngtử biểu diễn sự phân bố e trên các phlớp thuộc các lớp khác nhau. - Quy ước cách viết cấu hình electron : + STT lớp e được ghi bằng chữ số(1, 2,...) + Phân lớp được ghi bằng các chữ cái thường s, p, d, f. + Số e được ghi bằng số ở phía trên bên phải của phân lớp.(s2 , p6 ) - Cách viết cấu hình electron: + Xác định số electron của nguyên tử. + Phân bố electron vào các phân lớp theo chiều tăng mức năng lượng( bắt đầu là 1s), chú ý số e tối đa trên s, p, d, f. + Sắp xếp lại theo sự phân bố thứ tự các lớp.-VD:+Fe,Z= 26, 1s22s22p63s23p64s23d6 - Cách xác định nguyên tố s, p, d, f: +Ngtố s: có e cuối cùng điền vào phlớp s. + Ngtố p: có e cuối cùng điền vào phlớp p. + Ngtố d: có e cuối cùng điền vào phlớp d. + Ngtố f: có e cuối cùng điền vào phlớp f 3) Đặc điểm của lớp e ngoài cùng: -Đối với ngtử của tất cả các ngtố, lớp ngoài cùng có nhiều nhất là 8 e. + Những ngtử khí hiếm có 8 e ở lớp ngoài cùng (ns2np6) hoặc 2e lớp ngoài cùng (ngtử He ns2 ) không tham gia vào phản ứng hoá học . + Những ngtử kim loại thường có 1, 2, 3 e lớp ngoài cùng.Ví dụ:Ca, Z=20, có cấu hình 1s22s22p63s23p64s2, Ca có 2e lớp ngoài cùng nên Ca là kim loại. +Những ngtử phi kim thường có 5, 6, 7 e lớp ngoài cùng.ví dụ: O, Z = 8, 1s22s22p4, O có 6 e lớp ngoài cùng nên O là phi kim. +Những nguyên tử có 4 e lớp ngoài cùng có thể là kim loại hoặc phi kim. * Kết luận: Biết cấu hình electron ngtử thì dự đoán tính chất hoá học nguyên tố. III. Bài tập Baøi 1: Vieát caáu hình e cuûa caùc ngtöû ngtoá coù soá hieäu ngtöû sau : Z baèng : 12, 15, 17, 20, 31, 33, 36. cho bieát ngtoá naøo laø kim loaïi, phi kim, khí hieám? vôùi moåi ngtöû lôùp e naøo lk vôùi haït nhaân chaëc cheû nhaát, lôùp naøo lieân keát vôùi haït nhaân yeáu nhaát ? . Baøi 2: Ngtöû cuûa ngtoá X coù toång soá haït baèng 36, soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 12. Vieát caáu hình e cuûa ngtöû ngtoá X. cho bieát X laø kim loaïi, phi kim hay khí hieám ? ÑS : Mg ( Z = 12 ) 1s22s22p63s2. kim loaïi Baøi 3: Toång soá haït trong ngtöû cuûa moät ngtoá baèng 13. Xaùc ñònh soá khoái A vaø vieát caáu hình e cuûa ngtöû. ÑS : A = 9 . Caáu hình e : 1s22s2. Baøi 4: Toång soá haït trong ngtöû cuûa moät ngtoá baèng 60 .Tính soá khoái A vaø Z cuûa ngtöû ngtoá ñoù bieát ngtöû cuûa ngtoá ñoù coù 2e lôùp ngoaøi cuøng. ÑS : A = 40 , Z = 20 Baøi 5: Hôïp chaát A ñöôïc taïo neân töø ngtöû vaø moät phi kim X coù hoaù trò I, toång soá haït coù trong A baèng 164, soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 52. Xaùc ñònh soá khoái A vaø caáu hình e cuûa ngtöû ngtoá X. ÑS : A = 35 Cl ( Z = 17 ) 1s22s22p63s23p5 Baøi 6: Ngtöû cuûa hai ngtoá X , Y laàn löôïc coù phaân lôùp e ngoaøi cuøng laø 4px vaø 4sy cho bieát X khoâng phaûi laø khí hieám . cho bieát X vaø Y laø kim loaïi hay phi kim bieát toång soá e cuûa hai phaân lôùp ngoaøi cuøng cuûa ngtöû hai ngtoá baèng 7e. ÑS: Caáu hình e ôû phlôùp ngoaøi cuøng cuûa hai ngtöû. X : 4s24p5 ( pk ) , Y : 4s2 ( kl ) Hoạt động 1. - GV: Treo hình 1.6 SGK, hướng dẫn HS đọc SGK,nêu câu hỏi. - HS: Trả lời và rút ra nhận xét: e c.động xung quanh hạt nhân theo quỹ đạo xác định. Quan điểm này ngày nay còn đúng không? - GV: Hãy cho biết sự chuyển động của các electron trong nguyên tử . - HS: Các e c.động rất nhanh trong khu vực xung quanh hạt nhân theo quỹ đạo không xác định tạo thành lớp vỏ ngtử.. - GV: Em hãy cho biết mối liên quan giữa số e ,số p và số hiệu. HS: số e= số p=Z. Hoạt động 2. - GV: Cho HS cùng nghiên cứu SGK để cùng rút ra các nhận xét. - GV: Thông báo cho HS các e ở gần hạt nhân có năng lượng thấp bị hạt nhân hút mạnh, khó bứt ra khỏi vỏ và ngược lại - GV: Những e có mức năng lượng như thế nào thì được xếp vào một lớp? - HS: có mức năng lượng gần bằng nhau. - GV: Mỗi lớp electron lại chia thành phân lớp. - Em hãy nêu nhận xét về mức năng lượng của các electron được xếp trong cùng một phân lớp - Các e trên cùng một phân lớp - GV thông báo một số quy ước Hoạt động 3: - GV treo lên bảng hình 1.10, hướng dẫn HS đọc SGK để biết các quy luật. Hoạt động 4: -GV treo cấu hình electron của 20 nguyên tố đầu và cho HS biết cấu hình electron là cách biểu diễn sự phân bố electron trên các lớp và phân lớp. -GV viết mẫu cấu hình electron của Cacbon , hướng dẫn HS viết cấu hình của Fe. Sau đó HS tự cho Vd và cùng sửa sai trên bảng. Hoạt động 5: -GV hướng dẫn HS nghiên cứu bảng trên để tìm thêm nguyên tử chỉ có thể có thêm tối đa bao nhiêu e ở lớp ngoài cùng, từ đó rút ra nhận xét. -GV cho biết thêm các ngtử có 8 e ở lớp ngoài cùng ns2np6 và ngtử He ns2 đều rất bền vững, chúng không tham gia vào phản ứng hoá học trừ1số trường hợp(khí hiếm). -GV cho HS tìm thêm những kim loại, vd Ca, Mg, Al có bao nhiêu e lớp ngoài cùng. -GV cho HS tìm thêm những phi kim, vd Cl, O, N có bao nhiêu e lớp ngoài cùng. -GV cùng HS tổng kết, rút ra kết luận nhận xét cần nhớ. GV : cho hs vieát caáu hình electron cuûa nguyeân töû caùc nguyeân toá . GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm.nhaán maïnh nhöõng ñieåm hs hay sai khi vieát caáu hình electron . GV : cho hs laøm baøi taäp GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV : cho hs vaän duïng nhöõnh kieán thöùc ñaõ coù ñeå laøm baøi taäp. GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm.GV : cho hs laøm baøi taäp GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV : duøng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hoïc sinh laäp coâng thöùc phaân töû cuûa A . vieát caùc phöông trình theo gt baøi toaùn. GV : cho hs laøm baøi taäp . GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. GV : duøng caùc caâu hoûi gôïi môû giuùp hoïc sinh ñònh höôùng caùch laøm baøi taäp. GV:cho hs laøm baøi taäp . GV : nhaän xeùt vaø cho ñieåm. 4. Cuûng coá: - Trong khi luyeän taäp. 5. Daën doøbài tập về nhà: - Nguyeân töû cuûa nguyeân toá X coù toång soá haït baèng 115 , trong ñoù soá haït mang ñieän nhieàu hôn soá haït khoâng mang ñieän laø 25 . Tính soá khoái A vaø Z cuûa X , vieát caáu hình electron cuûa nguyeân töû nguyeân toá X cho bieát X thuoäc loaïi nguyeân toá - Vieát caáu hình electron cuûa ccaùc ngtöû coù soá Z như sau : 15, 22, 28, 34, 39,42. So¹n ngµy:. / .. / 2010 Gi¶ng:A1:../..: A2:/ Tiết 5 LUYỆN TẬP: CẤU TẠO VỎ NGUYÊN TỬ I. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: -Học sinh nắm vững: + Vỏ nguyên tử có các lớp và phân lớp electron. + Chiều tăng mức năng lượng của lớp, phân lớp. + Số electron tối đa trong một lớp, một phân lớp. + Cách viết cấu hình electron của nguyên tử, từ cấu hình suy tính chất. 2. Kĩ năng : -Học sinh vận dụng: + Viết cấu hình electron + Dự đoán tính chất nguyên tố. 3. Thái độ : - Học sinh có ý thức đoàn kết tốt khi làm việc nhóm, có trách nhiệm với công việc được giao, nhiệm vụ được giao. II. Chuẩn bị: GV: Sơ đồ phân bố mức năng lượng của các lớp và các phân lớp (hình 1.10) HS: Chuẩn bị trước bài luyện tập, kiến thức về sự phân bố electron trên vỏ nguyên tử, cách viết cấu hình electron nguyên tử. III. Tiến trình dạy học: 1) Ổn định lớp: A1:/.: .. A3:/.: .. 2) Kiểm tra bài cũ (3 HS lên bảng) 1- Bài tập 4/28 SGK; 2- Bài tập 5/28 SGK; 3-Bài tập 6/28 SGK 3) Hoạt động dạy học: Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1: GV tổ chức thảo luận chung cho cả lớp để cùng ôn lại kiến thức. -Về mặt năng lượng, những e như thế nào được xếp vào cùng 1 lớp, cùng 1 phân lớp? -Số e tối đa ở lớp n là bao nhiêu? -Lớp n có bao nhiêu phân lớp ? Lấy ví dụ khi n=1, 2, 3 - Số e tối đa ở mỗi phân lớp là bao nhiêu? Hoạt động 2: GV tổ chức cho HS cùng làm bt. -GV hướng dẫn bài tập 4/28 SGK -HS lên bảng làm -GV cùng HS tổng kết, rút ra kết luận nhận xét cần nhớ. I. Kiến thức cần nắm vững: a) Lớp và phân lớp STT lớp (n) 1 2 3 4 Tên của lớp K L M N Số e tối đa 2 8 18 32 Số phân lớp 1 2 3 4 Kí hiệu phân lớp 1s 2s2p 3s3p3d 4s4p4d4f Số e tối đa ở phân lớp và ở lớp 2 2, 6 2, 6, 10 2, 6, 10,14 b) Mối quan hệ giữa lớp e ngoài cùng với loại nguyên tố: Cấu hình e lớp ngoài cùng ns1 ns2 ns2np1 ns2np2 ns2np3 ns2np4 ns2np5 ns2np6 (He:1s2) Số e thuộc lớp ngoài cùng 1, 2, 3 4 5, 6, 7 8 (He:2) Loại nguyên tố Kimloại (trừ H, He,B) Kloại hay pkim phikim Khí hiếm Tính chất cơ bản của ngtố II. Bài tập: 1) Bài tập trắc nghiệm: - Câu 1, 2, 3, 4/22 SGK và bài tập SBT theo bài học. - Câu 1, 2, 3 /28 SGK và bài tập SBT theo bài học. 2) Bài tập tự luận: Dạng 1:Xác định số hạt p, n, e -Bài 6/22 SGK -Bài 4/28 SGK +Lưu ý:Z ≤N ≤ 1,5Z(*) +Lập biểu thức:2Z+N=13 Kết hợp BĐT(*) biện luận N, Z Dạng 2: Viết cấu hình electron - Bài 6/28 SGK - Bài 6,8/30 SGK - Từ cấu hình dự đoán tính chất nguyên tố - Bài 7/28 SGK 4) Củng cố: -Tính số hạt p, n, e -Cách viết cấu hình electron nguyên tử của nguyên tố -Dự đoán tính chất nguyên tố dựa trên cấu hình electron 5) Dặn dò và bài tập về nhà: -Học kĩ các kiến thức trọng tâm của bài 4 và bài 5 Và làm bài 1, 2, 3, 4, 5, 9/30 SGK và các bài tập theo bài học ở sách bài tập. Ngaøy soaïn : .. / .. / 2010 Ngày giảng: A1:/; A3:./.. Tiết 6 BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HOÁ HỌC I. Mục đích bài dạy 1. Kiến thức cơ bản: - Cấu tạo của bảng tuần hoàn , cách xác định vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn. 2. Kỹ năng: - Vân dụng kiến thức vào việc giải quyết các bài tập cụ thể. 3. Thái độ. - Thông qua bài truyền đạt cho học sinh các quy luật tổng quát của tự nhiên => GD thế giới qun duy vật biện chứng từ đó giúp học sinh yêu thích bộ môn thêm. III. Tiến trình dạy học: 1) Ổn định lớp: A1:/.: .. A3:/.: .. 2) Kiểm tra bài cũ . - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuaµn hoàn. Cách xác định vị trí của một nguyên tố trong bảng tuaµn hoàn . 3) Baøi môùi : Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø I. Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn : Có 3 nguyên tắc: 1. Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử. 2. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành 1 hàng gọi là chu kì. 3. Các nguyên tố có số electron hóa trị trong nguyên tử như nhau được xếp thành 1 cột gọi là nhóm II. Ô nguyên tố: -Mỗi nguyên tố hóa học được xếp vào 1 ô của bảng, gọi là ô nguyên tố. -STT của ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó. III. Chu kì: -Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. IV. Nhóm nguyên tố: -Nhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học gần giống nhau và được xếp thành 1 cột. Bài 1 : - Cho các nguyên tố có số hiệu nguyêntử sau : 13, 18 , 20, 32, 35 .Hãy xác định vị trí của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn . Bài 2 : - Nguyên tố A thuộc chu kì 5 , nhóm VIIA . Xác định số hiệu nguyên tử của nguyên tố A , viết cấu hình electron của A. ĐS : I ( Z = 53 ) : 1s22s22p63s23p63d104s24p64d105s25p5 . Bài 3 : - Một nguyên tố thuộc nhóm VIA , nguyên tử của nguyên tố có tổng số hạt bằng 28 . Hãy xác định tên nguyên tố , viết cấu hình electron của nguyên tử nguyên tố ấy. ĐS : Nguyên tố Flo : 1s22s22p5 . Hoạt động 1: - GV treo bảng tuần hoàn, HS nhìn vào bảng và GV giới thiệu nguyên tắc 1 kèm theo : ví dụ minh họa - HS theo dõi và ghi nhớ 3 nguyên tắc. - GV đặt câu hỏi (dựa vào câu trả lời của HS ở phần KTBC): các nguyên tố có cùng số lớp electron được xếp vào bảng tuần hoàn như thế nào? - HS: xếp cùng 1 hàngàGV đưa ngtắc 2 - GV đặt câu hỏi : các nguyên tố có cùng số electron ở lớp ngoài cùng được xếp vào bảng tuần hoàn như thế nào? - HS: xếp cùng 1 cột àGV đưa ngtắc 3 Hoạt động 2: - GV giới thiệu cho HS biết các dữ liệu được ghi trong ô như: số hiệu ngtử, kí hiệu hóa học, tên ngtố, ngtử khối, độ âm điện, cấu hình e, số oxi hóa. Hoạt động 3: -GV chỉ một số nguyên tố của các chu kì trên bảng tuần hoàn, cho HS nhận xét các đặc điểm của chu kì. -HS: nhận xét các đặc điểm và kết luận Hoạt động 4: -GV chỉ một số nguyên tố của các nhóm trên bảng tuần hoàn, cho HS nhận xét các đặc điểm của nhóm -HS nhận xét và kết luận Hoạt động 5 GV : Cho hs làm bài tập GV : nhận xét và cho điểm. GV : dùng các câu hỏi gợi mở giúp dịnh hướng pp giải bài tập GV : cho hs làm bài tập . GV : nhận xét và cho điểm. GV : dùng các câu hỏi gợi mở giúp học sinh định hướng cách làm bài tập. GV:cho hs làm bài tập . GV : nhận xét và cho điểm. 4. Củng cố: trong khi luyện tập. Tổng số hạt trong nguyên tử của nguyên tố X bằng 52 .X thuộc nhóm VIIA .Xác định số khối của X , viết cấu hình electron của X. 5. Dặn dò: Về nhà ôn tập lại bài cũ và làm các bài tập còn lại trong SGK và các bài tập có liên quan trong SBT Ngaøy soaïn : / / 2010 Ngày giảng: A1:/; A3:./.. Tiết 7. ÔN TẬP VVỀ SỰ BIẾN ĐỔI TUẦN HOÀN ELECTRON NGUYÊN TỬ. I. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức cơ bản: Học sinh nắm được quy luật biến đổi cấu hình electron của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn. 2. Kỹ năng: Vân dụng kiến thức vào việc giải quyết các bài tập cụ thể. 3. Về thái độ: Giáo dục ý thức hoạt động tập thể, có ý thức nghiêm túc trong học tập và trong hoạt động nhóm, có trách nhiệm trong nhiệm vụ được giao trong nhóm. II Chuẩn bị. GV: Bảng tuần hoàn, bảng 5 trong SGK và giáo án HS: Kiến thức cũ về cấu tạo bảng tuần hoàn. III. Tiến trình dạy học: 1) Ổn định lớp: A1:/.: .. A3:/.: .. 2) Kiểm tra bài cũ Nêu qui luật biến đổi cấu hình electron của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hãy giải thích qui luật biến đổi đó . 3) Baøi môùi : Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø 1. Sự biến đổi tuần hoàn cấu hình electron nguyên tử của các nguyên tố: - Nhận xét: cấu hình electron lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố được lặp đi lặp lại sau mỗi chu kỳ: đầu chu kỳ là ns1, cuối chu kỳ là ns2np6 à chúng biến đổi một cách tuần hoàn. - Kết luận: nguyên nhân sự biến đổi tuần hoàn tính chất của các nguyên tố là do sự biến đổi tuần hoàn cấu hình e lớp ngoài cùng khi điện tích hạt nhân tăng dần. 2. Cấu hình electron lớp ngoài cùng nguyên tử của các nguyên tố nhóm A -Trong cùng 1 nhóm A: nguyên tử các nguyên tố có cùng số electron lớp ngoài cùng à tính chất hóa học giống nhau. -STT của nhóm = số e ở lớp ngoài cùng = số e hóa trị. Bài 1 : Cho biết các nguyên tử các nguyên tố A,B,C các electron có mức năng lượng cao nhất được xếp vào các phân lớp tương ứng là : 2p3,4s1 , 4p5.Viết cấu hình electron đầy đủ của các nguyên tử nguyên tố trên và cho biết vị trí của các nguyên tố đó . Bài 2 : A và B là hai nguyên tố ở cùng một phân nhóm và thuộc hai chu kì liên tiếp trong bảng tuần hoàn . tổng số electron trong hai hạt nhân nguyên tử bằng 32 . Xác định vị trí của A và B trong bảng tuần hoàn . ĐS: A là Mg thuộc chu kì 3 nhóm IIAvà B là Ca thuộc chu kì 4 nhóm IIA. Bài 3 : Hai nguyên tố A và B đứng kế tiếp nhau trong cùng một chu kì của bảng tuần hoàn có tổng số điện tích hạt nhân là 25 xác định hai nguyên tố A và B. ĐS: A là Mg và B là Al Hoạt động 1: -GV cho HS nhận xét: Sự biến thiên số e lớp ngoài cùng của nguyên tử các nguyên tố trong các nhóm A -HS: Xét cấu hình e các nguyên tố nhóm A qua các chu kì ,từ đó suy ra số e lớp ngoài cùng của nguyên tử