Giáo án Hóa học Lớp 11 - Bài 25-46 - Bùi Thị Thương

Ch­¬ng 5: Hi®rocacbon no Bµi 25:AnKan TiÕt 37+38 Ngµy so¹n:17/12/2009 Ngµy gi¶ng: 20/12/2009 Môc tiªu bµi häc: 1.Kiến thức Biết được : - Định nghĩa hiđrocacbon, hiđrocacbon no và đặc điểm cấu tạo phân tử của chúng. - Công thức chung, đồng phân mạch cacbon, đặc điểm cấu tạo phân tử và danh pháp. - Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan). - Tính chất hoá học (phản ứng thế, phản ứng cháy, phản ứng tách hiđro, phản ứng crăckinh). - Phương pháp điều chế metan trong phòng thí nghiệm và khai thác các ankan trong công nghiệp. ứng dụng của ankan. 2.Kĩ năng - Quan sát thí nghiệm, mô hình phân tử rút ra được nhận xét về cấu trúc phân tử, tính chất của ankan. - Viết được công thức cấu tạo, gọi tên một số ankan đồng phân mạch thẳng, mạch nhánh. - Viết các phương trình hoá học biểu diễn tính chất hoá học của ankan. - Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo và gọi tên. - Tính thành phần phần trăm về thể tích và khối lượng ankan trong hỗn hợp khí, tính nhiệt lượng của phản ứng cháy. II. Trọng tâm: - Đặc điểm cấu trúc phân tử của ankan, đồng phân của ankan và tên gọi tương ứng. - Tính chất hoá học của ankan - Phương pháp điều chế metan trong phòng thí nghiệm IIi- ChuÈn bÞ. - B¶ng tªn gäi 10ankan kh«ng ph©n nh¸nh ®Çu tiªn trong d·y ®ång ®¼ng c¸c ankan. - M« h×nh ph©n tö propan, n - butan vµ isobutan. - B¶ng 6.2 - SGK. - Etx¨ng, mì b«i tr¬n ®éng c¬, n­íc cÊt, cèc thuû tinh. - Bé dông cô ®iÒu chÕ CH4. - Ho¸ chÊt CH3COONa, NaOH, CaO (r¾n). Iv- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra bµi cò: E h·y nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa hi®rocacbon, cã mÊy lo¹i hi®rocacbon. Tõ viÖc kt bµi cò GVdÉn d¾t vµo bµi 3- Néi dung bµi: Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Ho¹t ®éng 1: t×m hiÓu vÒ ®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p. I- §ång ®¨ng, ®ång ph©n vµ danh ph¸p. 1- §ång ®¼ng: H­íng dÉn häc sinh x©y dùng d·y Ho¹t ®éng 1: ®ång ®¼ng cña metan (CH4) * Nh¾c l¹i kh¸i niÖm d·y ®ång ®¼ng * X©y dùng d·y ®ång ®¼ng cña chÊt metan. * Rót ra kÕt luËn: C«ng thøc chung: CnH2n+2 (n³ 1). Chóng hîp thµnh d·y ®ång ®¼ng gäi lµ d·y ®ång ®¼ng cña metan. 2- §ång ph©n: ViÕt CTCT cña c¸c chÊt h÷u c¬ cã c«ng thøc * Bæ sung tªn gäi, t0nc , tos cña c¸c ph©n tö C4H10 vµ C5H12, C4H10: chÊt. CH3 - CH2 - CH2 - CH3 n- Butan: t0c: -1580c CH3 - CH - CH3 t0s: - 0,5oc CH3 iso Butan: t0nc: - 1590c C5H12 CH3 - CH2 - CH2 - CH2 - CH3 t0s: -100c pentan: t0nc : - -129,80c CH3 - CH - CH2 -CH3 t0s: 36,10c CH3 isopentan: t0nc: -159,90c CH3 t0s: 27,80c CH3 - C - CH3 neopentan: t0nc: - -16,50c CH3 t0s: 9,40c * KÕt luËn: Tõ C4H10 ® CnH2n +2 ankan cã ®ång ph©n cÊu t¹o m¹ch cacbon. BËc cña c¸c bon Kh¸i niÖm: + BËc cña nguyªn tö C ë ph©n tö ankan b»ng sè nguyªn tö c¸c bon liªn §¸nh sè la m· chØ bËc cña nguyªn kÕt trùc tiÕp víi nã. tö c¸c bon trong c¸c c«ng thøc cÊu +) Ankan kh«ng ph©n nh¸nh lµ ankan mµ t¹o ®ång ph©n cña C4H10 , C5H12 ph©n tö chØ chøa C bËc I vµ C bËc II +) Ankan ph©n nh¸nh lµ ankan mµ ph©n tö cã chøa C bËc III hoÆc C bËc IV 3- Danh ph¸p a- Ankan kh«ng ph©n nh¸nh ankan = tªn m¹ch c¸c bon + an H­íng dÉn häc sinh dùa vµo b¶ng gèc ankyl = tªn m¹ch c¸c bon + yl 6.1 t×m ra qui luËt gäi tªn ankan b- Ankan ph©n nh¸nh +) Dùa vµo vÝ dô: SGK vµ vÝ dô cña gi¸o viªn Gäi tªn c¸c ankan cã nh¸nh häc sinh ®Ó rót ra c¸ch gäi tªn ankan m¹ch nh¸nh viÕt cÊu t¹o ë trªn +) ¸p dông ®Ó gäi tªn c¸c ankan Bµi tËp 5 - SGK- 153 III- TÝnh chÊt vËt lý: 1- NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é råi vµ khèi l­îng riªng. Nghiªn cøu b¶ng 6.2 rót ra nhËn xÐt vÒ TiÕn hµnh thÝ nghiÖm quy luËt biÕn ®æi. +) Cho x¨ng (hçn hîp hi®rocacbon - Tr¹ng th¸i: ë ®iÒu kiÖn th­êng, c¸c ankan cã ankan) vµo n­íc. tõ C1 ®Õn C4 ë tr¹ng th¸i khÝ, tõ C5 ®Õn C8 +) Cho mì b«i tr¬n ®éng c¬ vµo x¨ng. ë tr¹ng th¸i láng, C19 ­ tr¹ng th¸i r¾n +) Cho häc sinh quan s¸t ga trong NhiÖt ®é nãng ch¶y, nhiÖt ®é s«i: tOn­íc, bËt löa ga. tOs cña ankan nãi chung t¨ng theo sè ng.tö cacbon trong ph©n tö tøc lµ t¨ng theo ph©n tö khèi. - Khèi l­îng riªng: T¨ng theo sè nguyªn tö cacbon nh­ng nhÑ h¬n n­íc. 2- TÝnh tan vµ mÇu s¾c. Quan s¸t c¸c hiÖn t­îng thÝ nghiÖm vµ nhËn xÐt: +) Ankan kh«ng tan trong n­íc, chóng kþ n­íc. ankan ë tr¹ng th¸i láng lµ nh÷ng dung m«i kh«ng ph©n cùc. +) Ankan ®Òu lµ nh÷ng chÊt kh«ng mµu IV- TÝnh chÊt ho¸ häc: Ho¹t ®éng 2: t×m hiÓu vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc Nh¾c l¹i cÊu t¹o ph©n tö ankan vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña ankan. ? H·y tr×nh bµy ®Æc ®iÓm cÊu t¹o KÕt luËn: Ph©n tö ankan chØ cã c¸c liªn kÕt ph©n tö ankan vµ dù ®o¸n kh¶ n¨ng C-H vµ C - C. §ã lµ c¸c liªn kÕt d bÒn v÷ng ho¹t ®éng ho¸ häc. v× thÕ c¸c ankan t­¬ng ®èi tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc. Ankan cã kh¶ n¨ng tham gia ph¶n øng thÕ, ph¶n øng t¸ch vµ ph¶n øng oxi ho¸. 1- Ph¶n øng thÕ: +) ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl CH3Cl ® CH2Cl2 + HCl ? H·y dùa vµo c¸c ph¶n øng vµ cho CH2Cl2 + Cl2 ® CHCl3 + HCl nhËn xÐt vÒ ph¶n øng thÕ. CHCl3 + Cl2 ® CCl4 + HCl Bæ sung: Flo ph¶n øng m·nh liÖt CH3-CH2-CH3+Cl2CH3-CH - CH3 nªn ph©n huû ankan, I«t qu¸ yÕu 25OC Cl 57% nªn kh«ng ph¶n øng víi ankan. + CH3 - CH2 - CH2Cl + HCl 43% CH3-CH2-CH3+Br2CH3-CH - CH3 +) viÕt ph­¬ng tr×nh P¦. 25OC Br 97% CH3-CH CH2=CH2+H2 + CH3 - CH2 - CH2-Cl + HBr ® CH3CH = CHCH3 + H2 3% CH3-CH2CH2CH3 ® CH3CH = CH2 + CH4 NhËn xÐt: Ph¶n øng Clo ho¸ Ýt cã tÝnh chän ® CH2 = CH2 + C2H6 läc: Clo thÕ cho H ë cacbon c¸c bËc kh¸c nhau cßn ph¶n øng Brom ho¸ th× cã tÝnh chän läc +) L­u ý: CH4 H2 + C cao h¬n: Brom hÇu nh­ chØ thÕ cho H ë 2CH4 CH º CH + 3H2 ­ cacbon bËc cao. Lµm l¹nh * C¬ chÕ ph¶n øng halogen ho¸ ankan. 2- Ph¶n øng t¸ch: NhËn xÐt: CH4 + O2 HCHO + H2O D­íi t¸c dông cña nhiÖt vµ xóc t¸c (Cr2O3, oxit nit¬ Fe, Pt), c¸c ankan kh«ng nh÷ng bÞ t¸ch hi®ro t¹o thµnh hi®rocacbon kh«ng no mµ cßn bÞ g·y c¸c liªn kÕt C - C t¹o ra c¸c ph©n tö nhá h¬n 3- Ph¶n øng oxi ho¸: + ViÕt PTP¦ CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O CnH2n+2 + O2 nCO2 + (n+1) H2O +) NhËn xÐt: n(H2O) n(CO2) Ho¹t ®éng 3: cñng cè bµi häc E h·y nh¾c l¹i t/c ho¸ häc cña ankan? Cho HS lµm bµi tËp 6 SGK TiÕt 2 Ho¹t ®éng 1: kiÓm tra bµi cò E h·y viÕt c¸c ®ång ph©n cã thÓ cã cña C5H12 vµ gäi tªn c¸c ®ång ph©n ®ã HS lªn b¶ng lµm bµi III- §iÒu chÕ vµ øng dông: +) Giíi thiÖu ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ +) ViÕt PTP¦ ankan trong c«ng nghiÖp. a) Trong c«ng nghiÖp. +) TiÕn hµnh thÝ nghiÖm ®/c CH4 b) Trong phßng thÝ nghiÖm: trong phßng thÝ nghiÖm. CH3COONa+NaOH(r) CH4® + Na2CO3 Al4C3 + 12H2O ® 3CH4­ + 4Al(OH)3 H­íng dÉn häc sinh dùa vµo s¬ ®å 2- øng dông: øng dông. +) Nghiªn cøu s¬ ®å trong SGK rót ra +) T×m nh÷ng øng dông c¬ b¶n. nh÷ng øng dông c¬ b¶n. +) Nªu mèi liªn quan gi÷a øng dông +) T×m øng dông liªn quan ®Õn tÝnh chÊt víi tÝnh chÊt vËt lý, tÝnh chÊt ho¸ vËt lý, tÝnh chÊt ho¸ häc cña ankan. häc ankan. Ho¹t ®éng 2: gi¶I bµi tËp Cho Hs lªn b¶ng lµm c¸c bµi tËp trong SGK 3. H­íng dÉn häc ë nhµ: + Nghiªn cøu tr­íc bµi XiClo ankan. 4. Bæ sung, söa ®æi. KÝ duyÖt cña tæ Ngµy 21/12/2010 Tæ tr­ëng: NguyÔn ThÞ Mai Quúnh Ngµy so¹n:25/12/2009 Ngµy gi¶ng: 5/1/2010 TiÕt 39: xicloankan I- Môc tiªu bµi häc: 1.Kiến thức Biết được : - Khái niệm, đặc điểm cấu tạo phân tử. - Tính chất hoá học : Phản ứng thế, tách, cháy tương tự ankan ; Phản ứng cộng mở vòng (với H2, Br2, HBr) của xicloankan có 3 - 4 nguyên tử cacbon. - ứng dụng của xicloankan. 2.Kĩ năng - Quan sát mô hình phân tử và rút ra được nhận xét về cấu tạo của xicloankan. - Từ cấu tạo phân tử, suy đoán được tính chất hoá học cơ bản của xicloankan. - Viết được phương trình hoá học dạng công thức cấu tạo biểu diễn tính chất hoá học của xicloankan. II. Trọng tâm: - Cấu trúc phân tử của xiclohexan, xiclopropan, xiclobutan. - Tính chất hoá học của xiclohexan, xiclopropan, xiclobutan IiI- ChuÈn bÞ: +) Tranh vÏ m« h×nh mét sè XiCloankan. +) B¶ng tÝnh chÊt vËt lý cña mét vµi XiCloankan. Iv- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra bµi cò: C©u hái - Bµi tËp SGK - 153 - 154 3- Néi dung bµi gi¶ng: Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Ho¹t ®éng 1: t×m hiÓu cÊu t¹o cña xicloankan i. cÊu t¹o H­íng dÉn häc sinh nghiªn cøu c«ng thøc ph©n tö, c«ng thøc cÊu Nghiªn cøu CTPT, CTCT vµ m« h×nh t¹o, m« h×nh ph©n tö. trong SGK. +) XiCloankan: XiCloankan lµ nh÷ng hi®rocacbon no m¹ch vßng. +) Mono XiCloankan cã c«ng thøc chung CHnH2n (n³3) +) ViÕt vµ gäi tªn c¸c ®ång ph©n +) VËn dông: ViÕt c¸c ®ång ph©n vµ gäi monoXiCloankan øng cíi CTPT C6H12. tªn c¸c hi®rocacbn no øng víi CTPT: C5H10. +) H­íng dÉn häc sinh vËn dông víi CTPT: C5H10 ho¹t ®éng 2: t×m hiÓu vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc II- TÝnh chÊt ho¸ häc: ? H·y so s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu t¹o víi ankan So s¸nh ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt vµ dù ®o¸n tÝnh chÊt ho¸ häc cña ho¸ häc víi ankan. mono XiCloankan. +) Gièng ankan: Ph©n tö chØ cã liªn kÕt ®¬n ® Cã ph¶n øng thÕ. +) Kh¸c ankan: M¹ch vßng ® Cã ph¶n +) L­u ý: ChØ céng H2 øng céng më vßng (vßng 3, 4 c¹nh). Gi¶i thÝch kh¶ n¨ng ph¶n øng céng cña 1) Ph¶n øng céng më vßng XiClopropan D vµ vµ XiCloButan. +) ViÕt PTP¦. D + H2 CH3 - CH2 - CH3 D + Br2 ® Br - CH2 - CH2 - CH2 - Br D + HBr ® CH3 - CH2 - CH2Br + H2 CH3 - CH2 - CH2 - CH3 120OC 2) Ph¶n øng thÕ: Tõ 5 c¹nh ­ *****+ Cl2 Cl + HCl ******+ Br2 Br + HBr 3, Ph¶n øng t¸ch P­ t¸ch x¶y ra t­¬ng tù nh­ ankan 4, ) Ph¶n øng oxi ho¸: Bæ sung: XiCloankan kh«ng lµm mÊt CnH2n + O2 ® nCO2 + nH2O mµu dung dÞch dNMnO4 n(CO2) = n(H2O) Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu pp ®iÒu chÕ vµ øng dông III- §iÒu chÕ vµ øng dông: 1- §iÒu chÕ: +) ViÕt PTP¦ CH3(CH2)4CH3 + H2 ho¹t ®éng 5: +) H­íng dÉn häc sinh viÕt ph­¬ng 2- øng dông: tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ vµ øng dông - Dung m«i h÷u c¬, nhiªn liÖu, nguyªn cña XiCloankan. liÖu ®iÒu chÕ c¸c chÊt kh¸c. 4- Cñng cè: Bµi tËp 1 - 2 (SGK - 158) 5- H­íng dÉn häc ë nhµ: Bµi tËp 3 ® 6 (SGK - 158) KiÕn thøc c¬ b¶n - Bµi tËp SGK - 159 - 160. 6. Bæ sung, söa ®æi. Ngµy so¹n: 25/12/2009 Ngµy gi¶ng: 8/1/2010 TiÕt 40: luyÖn tËp ankan vµ xicloankan I- Môc tiªu bµi häc: 1- VÒ kiÕn thøc: HiÓu biÕt: Sù t­¬ng tù vµ sù kh¸c biÖt vÒ tÝnh chÊt vËt lý, tÝnh chÊt ho¸ häc vµ øng dông gi÷a ankan víi XiCloankan. 1- VÒ kü n¨ng: RÌn luyÖn kü n¨ng nhËn xÐt so s¸nh 2 lo¹i ankan vµ XiCloankan. Kü n¨ng viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng minh ho¹ tÝnh chÊt cña ankan, XiCloankan. II- ChuÈn bÞ: B¶ng phô iii- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra bµi cò: (KÕt hîp trong giê gi¶ng) 3- Néi dung bµi: Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh I- KiÕn thøc cÇn nhí: Ho¹t ®éng 1: 2 häc sinh ®iÒn CTCQ vµ cÊu tróc Ho¹t ®éng 1: AnKan XiCloankan Gäi 2 H.S CTTQ CnH2n+2 ; n ³ 1 CmH2m ; m ³ 3 lªn b¶ng ®Ó CÊu tróc M¹ch hë, chØ cã M¹ch vßng, chØ cã liªn kÕt ®¬n C - C ®iÒn vµo liªn kÕt ®¬n C - C b¶ng phô CÊu tróc M¹ch cacbon t¹o Trõ XiClopropan (m¹ch C ph¼ng c¸c thµnh ®­êng gÊp ng.tö C trong ph©n tö XiCloankan khóc kh«ng cïng n»m trªn mÆt mÆt ph¼ng. Danh Tªn gäi cã ®u«i-an Tªn gäi cã ®u«i an vµ tiÕp ®Çu ng÷ ph¸p XiClo. ho¹t ®éng 2: Häc sinh ®iÒn ®Æc ®iÓm danh ph¸p vµ quy luËt vÒ tÝnh chÊt vËt lý cña ankan vµ XiCloankan. AnKan XiCloAnkan C1 ® C4 : ThÓ khÝ C3, C4: ThÓ khÝ ho¹t ®éng 2: T/chÊt tOn­íc, tOs, khèi tOn­íc, tOs, khèi l­îng riªng t¨ng Gäi 2 H.S vËt lý l­îng riªng t¨ng theo ph©n tö khèi nhÑ h¬n n­íc, lªn b¶ng ®Ó theo ph©n tö khèi kh«ng tan trong n­íc. ®iÒn vµo nhÑ h¬n n­íc, b¶ng phô kh«ng tan trong n­íc Ph¶n øng thÕ Ph¶n øng thÕ (Vßng 5,6 c¹nh ­ ) TÝnh CnH2n+2 + m X2 Cl chÊt ho¸ ® CnH2n+2-m Xm+MHX + Cl2 + HCl häc Ph¶n øng t¸ch CnH2n+2 CnH2n + H2 Ho¹t ®éng 3: Ph¶n øng t¸ch §¸nh gi¸ CnH2n+2 kÕt qu¶ cña Cn’H2n’ + CmH2m+2 H/S (n’ + m = n) + 3H2 Bæ sung vµ Ph¶n øng oxi ho¸ hoµn thiÖn CnH2n+2 + O2 c¸c kiÕn thøc nCO2 + (n+1)H2O Ph¶n øng oxi ho¸ cßn sai CnH2n+2 + O2 nCO2 + (n+1)H2O K.luËn: ë ®iÒu Ph¶n øng céng më vßng XiClopropan kiÖn th­êng ankan vµ XiCloButan t­¬ng ®èi tr¬ K.luËn: XiClopropan, vµ XiCloButan kÐm bÒn. §iÒu chÕ - Tõ dÇu má - Tõ dÇu má øng dông - Lµm nhiªn liÖu - Lµm nhiªn liÖu, nguyªn liÖu nguyªn liÖu. II- Bµi tËp: Ho¹t ®éng 4: Ph¸t phiÕu häc tËp víi Ho¹t ®éng 4: néi dung: Tr¶ lêi c©u hái, bµi tËp. Bµi 1: Bµi 1: H·y so s¸nh thµnh phÇn vµ So s¸nh Ankan vµ monoXiCloankan ®Æc ®iÓm cÊu tróc cña ankan víi Gièng nhau: Thµnh phÇn ®Þnh tÝnh cña mono XiCloankan. ankan vµ monoXiCloankan vµ monoXiClo- -ankan ®Òu gåm C, H. Kh¸c nhau: Cïng sè nguyªn tö C th× mono- XiCloankan cã Ýt sè nguyªn tö H h¬n. CÊu tróc mono XiCloankan m¹ch vßng. Ankan Bµi 2: cã m¹ch cacbon t¹o thµnh ®­êng gÊp khóc H·y so s¸nh nhiÖt ®é s«i, nhiÖt ®é Bµi 2: So s¸nh nãng ch¶y, khèi l­îng riªng cña c¸c Gièng nhau: Khi sènguyªn tö cacbon t¨ng XiCloankan (CH2)n (n : 3 ¸ 6) víi c¸c th× nhiÖt ®é s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y, khèi n - ankan vµ nhËn xÐt. l­îng riªng t¨ng. Kh¸c nhau: cïng sè nguyªn tö cacbon monoXiCloankan cã nhiÖt ®é nãng ch¶y, Bµi 3: nhiÖt ®é s«i vµ khèi l­îng riªng lín h¬n. Ankan cßn cã tªn lµ paropin, cã nghÜa Bµi 3: VD: AnKan kh«ng lµm mÊt mµu lµ Ýt ¸i lùc hãa häc (trë vÒ mÆt ho¸ dung dÞch Brom, dung dÞch KMnO4 häc). H·y lÊy c¸c thÝ dô minh ho¹ vµ Gi¶i thÝch: AnKan cã Ýt ¸i lùc ho¸ häc v× gi¶i thÝch. trong ph©n tö ankan chØ cã liªn kÕt ®¬n (Liªn kÕt d) bÒn v÷ng. Bµi 4: Bµi 4: Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng H·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng D + H2 CH3CH2CH3 (nÕu cã)  + H2 CH3CH2CH2CH3 D + H2 CH2CH2CH3 Cl CH3CH2CH3 + Br2 CH3CHCH3 Br D + Br2 CH2 - CH2 - CH2 Br Br  + Br2  Br + HBr  + Br2  Br + HBr CH3CH2CH2CH2CH3 + Br2 CH3CHCH2CH3 -HBr Br CH3CH2CH2CH2CH3 + Br2 CH3CH2CHCH2CH3+Br Br + Br2 Br + HBr Bµi 5: H·y viÕt c¸c ®ång ph©n cÊu t¹o cña C7H16, gäi tªn chóng vµ cho biÕt Bµi 5: em ®· lµm nh­ thÕ nµo ? §Ó viÕt ®Çy a) C«ng thøc cÊu t¹o cña C7H16 ®ñ c¸c ®ång ph©n cÊu t¹o cña C7H16 CH3-(CH2)5-CH3 ; CH3-CH-CH2-CH2-CH2-CH3 vµ monoXiCloankan C6H12. CH3 CH3 - CH2 - CH - CH2 - CH2CH3 CH3 CH3 CH3 - CH - CH - CH2 - CH3 CH +) H­íng dÉn: ViÕt tõng lo¹i m¹ch CH3 - CH - CH2 - CH - CH3 cacbon tr­íc råi ®iÒn sè nguyªn tö H CH3 CH3 sao cho ®ñ ho¸ trÞ cña c¸cbon. CH3 CH3 - C - CH2 - CH2 - CH3 CH3 CH3 CH3 - C - CH - CH2 - CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 - CH2 - C - CH2 - CH3 CH3 CH3 - CH2 - CH- CH2 - CH3 CH2 - CH3 b) C«ng thøc c©u t¹o cña monoXiCloankan C6H12 CH3 CH2CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 CH2CH3 H3C CH3 CH2CH3 CH3 CH3 CH3 CH3 Bµi 6: a) H·y lËp c«ng thøc tÝnh hµm l­îng % C, H cña monoXiCloankan theo sè Bµi 6: l­îng nguyªn tö C trong ph©n tö. a) CnH2n % mC = . 100% = 85,71% NhËn xÐt kÕt qu¶ thu ®­îc . %m(H) = . 100% = 14,29% b) Cïng hái nh­ c©u (a) ®èi víi ankan Hµm l­îng %C, H ë ankan CnH2n+2 NhËn xÐt: §èi víi XiCloankan, hµm l­îng sÏ biÕn ®æi nh­ thÕ nµo khi n ® ¥ % khèi l­îng C vµ H kh«ng ®æi, kh«ng phô thuéc sè l­îng nguyªn tö C, H trong ph©n tö (kh«ng phô thuéc n) b) CmH2m+2 % mC = . 100% = 85,71% %m(H) = . 100% = 14,29% NhËn xÐt: Khi m ® ¥ th× hµm l­îng % khèi l­îng C vµ H ë ph©n tö ankan tiÕn tíi gi¸ trÞ gièng XiCloankan. Bæ sung, söa ®æi. KÝ duyÖt cña tæ Ngµy 03/1/2011 Tæ tr­ëng: NguyÔn ThÞ Mai Quúnh Ngµy so¹n: 06/01/2010 Ngµy gi¶ng: 11/01/2009 TiÕt 41: thùc hµnh ph©n tÝch ®Þnh tÝnh. §iÒu chÕ vµ tÝnh chÊt CH4 I- Môc tiªu bµi häc: 1- VÒ kiÕn thøc: Kiến thức Biết được : Mục đích, cách tiến hành, kĩ thuật thực hiện các thí nghiệm cụ thể. - Phân tích định tính các nguyên tố C và H. - Điều chế và thu khí metan. - Đốt cháy khí metan. - Dẫn khí metan vào dung dịch thuốc tím. Kĩ năng - Sử dụng dụng cụ, hoá chất để tiến hành được an toàn, thành công các thí nghiệm trên. - Quan sát, mô tả hiện tượng, giải thích và viết các phương trình hoá học. - Viết tường trình thí nghiệm. B. Trọng tâm - Phân tích định tính C, H; - Điều chế và thử tính chất của metan II- ChuÈn bÞ dông cô thÝ nghiÖm vµ ho¸ chÊt: 1- Dông cô thÝ nghiÖm: èng nghiÖm §Ìn cån Nót cao su 1 lç ®Ëy võa miÖng èng hót nhá giät èng nghiÖm. Cèc thuû tinh: 100 ® 200ml èng dÉn khÝ h×nh ch÷ L, KÑp ho¸ chÊt ®Çu nh¸nh dµi ®­îc vuèt nhän Gi¸ ®Ó èng nghiÖp 2 tÇng Bé gi¸ thÝ nghiÖm thùc hµnh (®Ó sø vµ cÆp gç) 2- Ho¸ chÊt: - §­êng kÝnh CHCl3, CCl4 hoÆc vá nhùa d©y ®iÖn - CuO, CuSO4 (khan) CH3COONa ®­îc nghiÒn nhá - D©y Cu V«i t«i xót (NaOH vµ CaO) - Dung dÞch KMnO4 (lo·ng) Dung dÞch n­íc Brom - Dung dÞch n­íc v«it trong. B«ng III- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra bµi cò: (KÕt hîp trong giê gi¶ng) 3- Néi dung bµi: Ho¹t ®éng gi¸o viªn Ho¹t ®éng häc sinh Ho¹t ®éng 1: kiÓm tra viÖc chuÈn bi bµi cña häc sinh GV chia líp thµnh tõng nhãm ®Æt c©u hái råi gäi HS c¸c nhãm tr¶ lêi. ?E h·y tr×nh bµy néi dung cña thÝ nghiÖm 1, 2 HS ®¹i diÖn cña tõng nhãm tr¶ lêi. 1- ThÝ nghiÖm 1: Ho¹t ®éng 2: TiÕn hµnh thÝ nghiÖm Sau khi tiÕn hµnh kiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS GV cho c¸c nhãm lµm thÝ nghiÖm. a) chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. - Trén thËt kü hçn hîp CuO vµ ®­êng kÝnh. - Dïng kÑp lÊy ho¸ chÊt kÑp b«ng cã tÈm CuSO4 khan ®­a vµo èng nghiÖm. - §Ìn cån, gi¸ thÝ nghiÖm. b) quan s¸t hiÖn t­îng x¶y ra vµ gi¶i thÝch hiÖn t­îng. +) Nung nãng hçn hîp, bét CuSO4 mµu tr¾ng chuyÓn mµu xanh. +) Dung dÞch n­íc v«i xuÊt hiÖn kÕt tña tr¾ng. +) Sau thÝ nghiÖm mét phÇn hçn hîp cßn l¹i trong èng nghiÖm cã mµu ®á. Gi¶i thÝch: ChÊt h÷u cì + CuO ® Cu + CO2 + H2O VÝ dô: C12H22O11+24CuO ®24 Cu +12CO2+11H2O CuSO4(khan) + H2O(h¬i) ® CuSO4.5H2O (Tr¾ng) (Xanh) CO2 + Ca(OH)2 ® CaCO3 ¯ + H2O KÕt luËn: Trong hîp chÊt h÷u c¬ cã C, H 2- ThÝ nghiÖm 2: +) ChuÈn bÞ s½n v«i t«i xót §iÒu chÕ vµ thö mét vµi tÝnh chÊt cña metan. CaO : NaOH = 1,5 : 1 a) ChuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Hçn hîp v«i t«i xót + CH3COONa +) Tr×nh bµy: SGK - 161 khan theo tØ lÖ: 2 : 3 b) Quan s¸t hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch. +) H­íng dÉn H.sinh l¾p èng nghiÖm +) §­a que diªm ®ang ch¸y tíi ®Çu èng dÉn theo h­íng n»m ngang trªn gi¸ thÝ khÝ vuèt nhän: CH4 ®­îc dÉn ra tõ èng nghiÖm. nghiÖm bèc ch¸y víi ngän löa xanh nh¹t. +) §­a vµo phÝa trªn ngän löa mÆt ®Õ sø: cã c¸c giät n­íc ®äng trªn mÆt sø. +) §­a ®Çu èng dÉn khÝ sôc vµo c¸c dông dÞch KmnO4 vµ dung dÞch n­íc Brom, dung dÞch kh«ng mÊt mµu. Gi¶i thÝch: +) §èt CH4 ch¸y t¹o ra CO2, H2O vµ to¶ nhiÒu nhiÖt. CH4 + 2O2 ® CO2 + 2H2O CH4 kh«ng lµm mÊt mµu dung dÞch KMnO4 vµ n­íc brom, chøng tá kh«ng x¶y ra ph¶n øng. Ho¹t ®éng 3: KÕt thóc bµi häc. -NhËn xÐt buæi lµm thÝ nghiÖm - DÆn HS vÒ nhµ viÕt t­êng tr×nh thÝ nghiÖm. Bæ sung, söa ®æi. Ch­¬ng 6:hi®rocacbon kh«ng no TiÕt42 : Ngµy so¹n:06/1/2009 Ngµy gi¶ng: 12/01/2009 Bµi 29:AnKen I- Môc tiªu bµi häc: Kiến thức Biết được : - Công thức chung, đặc điểm cấu tạo phân tử, đồng phân cấu tạo và đồng phân hình học. - Cách gọi tên thông thường và tên thay thế của anken. - Tính chất vật lí chung (quy luật biến đổi về nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, khối lượng riêng, tính tan) của anken. - Phương pháp điều chế anken trong phòng thí nghiệm và trong công nghiệp. ứng dụng. - Tính chất hoá học : Phản ứng cộng brom trong dung dịch, cộng hiđro, cộng HX theo quy tắc Mac-côp-nhi-côp ; phản ứng trùng hợp ; phản ứng oxi hoá. Kĩ năng - Quan sát thí nghiệm, mô hình rút ra được nhận xét về đặc điểm cấu tạo và tính chất. - Viết được công thức cấu tạo và tên gọi của các đồng phân tương ứng với một công thức phân tử (không quá 6 nguyên tử C trong phân tử). - Viết các phương trình hoá học của một số phản ứng cộng, phản ứng trùng hợp cụ thể. - Phân biệt được một số anken với ankan cụ thể. - Xác định công thức phân tử, viết công thức cấu tạo, gọi tên anken. - Tính thành phần phần trăm về thể tích trong hỗn hợp khí có một anken cụ thể. B. Trọng tâm: - Dãy đồng đẳng và cách gọi tên theo danh pháp thông thường và danh pháp hệ thống/ thay thế của anken. - Tính chất hoá học của anken. - Phương pháp điều chế anken trong phòng thí nghiệm và sản xuất trong công nghiệp. II- ChuÈn bÞ: M« h×nh ph©n tö etilen, m« h×nh ®ång ph©n h×nh häc cis - trans cña but-2-en. èng nghiÖm, nót cao su ken èng dÉn khÝ, kÑp èng nghiÖm, ®Ìn cån, bé gi¸ thÝ nghiÖm. Ho¸ chÊt: H2SO4 (®Æc), C2H5OH, c¸t s¹ch, dung dÞch KMnO4, dung dÞch Br2. III- Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: SÜ sè: 2- KiÓm tra bµi cò: tr×nh bµy tãm t¾t ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ tÝnh chÊ ho¸ häc c¬ b¶n cña hi®rocacbon no m¹ch hë. 3- Néi dung: Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh Ho¹t ®éng 1 t×m hiÓu vÒ ®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p: I- §ång ®¼ng, ®ång ph©n vµ Danh ph¸p: +) Dùa vµo kh¸i niÖm vÒ chÊt ®ång 1. D·y ®ång ®¼ng cña anken vµ danh ph¸p ®¼ng vµ dÉy ®ång ®¼ng ,h·y x©y +) X©y dùng d·y ®ång ®¼ng cña etilen víi dùng d·y ®ång ®¼ng cña etilen víi 10 chÊt ®Çu d·y. 10 chÊt ®Çu. +) Rót ra c«ng thøc tæng qu¸t vµ ®Þnh nghÜa d·y ®ång ®¼ng cña etilen. +) Gäi tªn cña 4 chÊt ®Çu d·y theo tªn th«ng +) Tªn th«ng th­êng ®­îc ¸p dông th­êng. cho c¸c anken ®¬n gi¶n. A, Tªn th«ng th­êng xuÊt ph¸t tõ tªn ankan t­¬ng øng ®æi ®u«i an thµnh ilen B, Tªn thay thÕ +) ViÕt c¸c ®ång ph©n cÊu t¹o anken NhËn xÐt, rót ra quy luËt gäi tªn. cña C4H8, C5H10 vµ gäi tªn thay thÕ. +) L­u ý: §¸nh sè thø tù m¹ch C¸c anken theo tªn thay thÕ. chÝnh tõ phÝa gÇn ®Çu nèi ®«i h¬n. Sè chØ vÞ trÝ - tªn nh¸nh - tªn m¹ch chÝnh - +) M¹ch chÝnh lµ m¹ch cã nèi ®«i, sè chØ vÞ trÝ - en. dµi nhÊt, nhiÒu nh¸nh nhÊt. +) VËn dông gäi tªn c¸c ®ång ph©n anken cña C6H12. E cã nhËn xÐt g× vÒ sè ®ång ph©n cña anken so víi ankan t­¬ng øng 2, §ång ph©n Anken ngoµi ®ång ph©n m¹ch cacbon gièng ankan cßn cã c¶ ®ång ph©n vÞ trÝ liªn kÕt ®«i. Tõ C4 b¾t ®Çu cã ®ång ph©n. A, §ång ph©n cÊu t¹o B, §ång ph©n h×nh häc H·y ph©n lo¹i c¸c ®ång ph©n cÊu +) Dùa vµo m« h×nh cÊu t¹o ph©n tö cis-bót t¹o anken cña C4H8, C5H10, C6H12 -2-en vµ trans-but-2-en ®Ó rót ra kh¸i niÖm ®· viÕt ë phÇn danh ph¸p. ®ång ph©n h×nh häc. +) Bæ xung: §iÒu kiÖn xuÊt hiÖn ®ång ph©n +) VËn dông x¸c ®Þnh c¸c ®ång ph©n cña h×nh häc: penten, ®ång ph©n nµo cã ®ång ph©n h×nh R1 R3 R1 ¹ R2 häc. C = C R3 ¹ R4 H CH2 - CH3 H H R2 R4 C = C C = C +) §ång ph©n cis khi m¹ch chÝnh CH3 H CH3 CH2CH3 n»m cïng mét phÝa cña liªn kÕt Trans-pent-2-en Cis-pent-2-en C = C +) §ång ph©n trans khi m¹ch chÝnh n»m ë 2 phÝa kh¸c nhau cña liªn kÕt C = C Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn ®ång ph©n h×nh häc: Do sù c¶n trë cña liªn kÕt p Þ C¸c nhãm nguyªn tö Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ, øng dông vµ PP ®iÒu chÕ liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt II- TÝnh chÊt vËt lý: C = C kh«ng quay tù do ®­îc xung 1- NhiÖt ®é s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y vµ khèi quanh trôc liªn kÕt. l­îng riªng. Nghiªn cøu b¶ng 6.1- SGK vµ nhËn xÐt. - NhiÖt ®é s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y khèi l­îng riªng cña anken: Kh«ng kh¸c nhiÒu so víi ankan t­¬ng øng vµ th­êng nhá h¬n so víi xicloankan cã cïng sè nguyªn tö C . - Tr¹ng th¸i: anken tõ C2 ® C4 lµ chÊt khÝ - NhiÖt ®é s«i, nhiÖt ®é nãng ch¶y t¨ng theo ph©n tö khèi. - C¸c anken ®Òu nhÑ h¬n n­íc. III.®iÒu chÕ Cho HS t×m hiÓu SGK A, Trong PTN B, Trong CN 4- Cñng cè bµi: Ankan Anken XiCloankan E h·y so s¸nh ®Æc ®iÓm liªn kÕt, Thµnh phÇn: C, H C, H C, H trong ph©n tö ankan, anken CÊu t¹o: M¹ch hë M¹ch hë M¹ch vßng xicloankan trong ph©n tö trong ph©n tö chØ cã liªn kÕt dµy cã 1 liªn kÕt C = C Bæ sung, söa ®æi. KÝ duyÖt cña tæ Ngµy 11/01/2010 Tæ tr­ëng: NguyÔn ThÞ Mai Quúnh TiÕt 43. Bµi 29: ANKEN Ngµy so¹n:10/01/2009 Ngµy gi¶ng: 18/01/2009 I. Môc tiªu bµi häc 1, KiÕn thøc HS biÕt TÝnh chÊt ho¸ häc cña anken 2, KÜ n¨ng - viÕt ®­îc c¸c PTHH cña mét sè P¦ céng, ph¶n øng trïng hîp - Ph©n biÖt ®­îc mét sè anken víi ankan cô thÓ. - X¸c ®Þnh ®­îc CTPT, viÕt CTCT vµ gäi tªn anken. - TÝnh ®­îc % thÓ tÝch trong hçn hîp anken cô thÓ. II. ChuÈn bÞ Dông cô: Ho¸ chÊt -®Ìn cån -Cån etylic -Gi¸ s¾t - axit sunfuric ®Æc -èng nghiÖm - N­íc brom, dd thuèc tÝm III. TiÕn tr×nh bµi häc. 1, æn ®Þnh tæ chøc 2, KiÓm tra bµi cò TiÕn hµnh trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi míi 3, Néi dung Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ tÝnh chÊt ho¸ häc cña anken Iii- TÝnh chÊt ho¸ häc: H·y ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu t¹o Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ cña anken vµ dù ®o¸n trung t©m Dù ®o¸n. ph¶n øng cña anken. - Liªn kÕt ®«i C = C lµ trung t©m ph¶n øng - Liªn kÕt p ë nèi ®«i cña anken kÐm bÒn v÷ng nªn trong ph¶n øng dÔ bÞ ®øt ra ®Ó t¹o thµnh liªn kÕt víi c¸c nguyªn tö kh¸c. 1. Ph¶n øng céng hi®ro (ph¶n øng hi®ro ho¸) + H·y viÕt PTP¦ ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng - Etilen + H2 CnH2n+ H2 CnH2n+2 - Anken + H2 R1R2C = CR3R4 + H2 R1R2CH - CHR3R4 +) H·y nghiªn cøu SGK - h×nh 6.3 vµ viÕt PTP¦ etilen + Cl2 2- Ph¶n øng céng Halogen (P.øng halogen ho¸). + Nghiªn cøu SGK - h×nh 6.3 + Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng: +) TiÕn hµnh thÝ nghiÖm CH2 = CH2 + Cl2 ® CH2 - CH2 DÊn khÝ C2H4 vµo dung dÞch Br2 (KhÝ) (KhÝ) Cl Cl (láng) +) Quan s¸t thÝ nghiÖm: DÉn khÝ etilen vµo +