Giáo án Hóa học Lớp 11 - Chương 1: Sự điện li - Tiết 7: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li (Tiếp theo)

Ngày soạn Ngày dạy Lớp Sĩ số 4/9/2010 11A 11B 11D Tiết 7 : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI (Tiếp) I. Mục tiêu bài học: 1.Về kiến thức : HS biết: - Bản chất của phản ứng xảy ra trong dd các chất điện li là phản ứng giữa các ion. - Để xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dd các chất điện li phải có ít nhất một trong các điều kiện: tạo thành chất kết tủa, chất điện li yếu, chất khí. 2.Về kĩ năng: - Quan sát thí nghiệm để biết có phản ứng hóa học xảy ra - Dự đoán kết quả phản ứng trao đổi ion trong dd các chất điện li - Viết phương trình ion đầy đủ và rút gọn - Tính khối lượng chất kết tủa hoặc thể tích khí sau phản ứng, tính % khối lượng các chất trong hỗn hợp, tính nồng độ mol ion thu được sau phản ứng. 3.Về thái độ : - tin tưởng vào khoa học . - Rèn đức tính cẩn thận tỉ mỉ. II. Chuẩn bị: GV: * Dụng cụ: ống nghiệm, ống hút, kẹp gỗ, cốc thủy tinh, đũa thủy tinh. * Hóa chất: Các dd: Na2SO4 , BaCl2 , NaOH, HCl , CH3COONa , Na2CO3 , AgNO3 , NaCl. HS: ôn lại tính chất hóa học của muối III. Tiến trình bài giảng : 1. Kiểm tra bài cũ: - Làm bài tập 4, 5 SGK 2. Nội dung bài mới: Hoạt động 1:Phản ứng tạo thành chất khí GV: yêu cầu hs dự đoán hiện tượng của TN: CaCO3 + HCl HS: Viết phương trình phân tử và ion Hoạt động 2:Kết luận GV: Từ các ví dụ trên yêu cầu hs rút ra kết luận HS: Nêu điều kiện để phản ứng trao đổi ion có thể xảy ra Hoạt động 3: Sự thủy phân của muối GV: giảng thêm phần sự thủy phân của muối GV: nếu có điều kiện cho Hs làm thí nghiệm xác định môi trường một số dd muối HS: Nhận xét GV: dựa vào sự thủy phân của muối để giải thích DV: các muối: CH3COONa, K2S, Na2CO3 - Fe(NO3)3, NH4Cl, ZnBr2 - NaCl, KNO3, KI HS; rút ra kết luận dưới sự hướng dẫn của GV 3. Phản ứng tạo thành chất khí: Thí nghiệm: 2HCl + Na2CO3 2NaCl + CO2 + H2O 2H+ + 2Cl- + 2Na+ +CO32- 2Na+ + 2Cl- + CO2 + H2O 2H+ + CO32- CO2 + H2O II. Kết luận : 1. Phản ứng xảy ra trong dd các chất điện li là phản ứng giữa các ion . 2. Phản ứng trao đổi ion trong dd các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion kết hợp được với nhau tạo thành ít nhất một trong các chất sau: - Chất kết tủa. - Chất điện li yếu . Chất khí. III. sự thủy phân của muối: 1. Khái niệm sự thủy phân của muối: Phản ứng trao đổi ion giữa muối và nước là phản ứng thủy phân của muối. 2.Phản ứng thủy phân của muối: VD1: phi xác định pH của dd CH3COONa trong nước ta thấy pH > 7 Điều này được giải thích như sau: CH3COONa CH3COO- + Na+ CH3COO- + HOH CH3COOH + OH- VD 2: pH của dd Fe(NO3)3 < 7 vì: Fe3+ + HOH Fe(OH)2+ + H+ VD 3: Khi hòa tan (CH3COO)2Pb trong nước cả 2 ion Pb2+ và CH3COO- đều bị thủy phân. Môi trường là axit hay kiềm phụ thuộc vào độ thủy phân của 2 ion VD 4: những muối axit NaHCO3, KH2PO4 , K2HPO4 khi hòa tan trong nước điện li ra các ion : HCO, H2PO, HPO. Các ion này là lưỡng tính . chúng cũng phản ứng với nước , môi trường của dd thùy thuộc vào bản chất của anion Kết luận: a) khi muối trung hòa tạo bởi cation của của bazo mạnh và anion gốc axit yếu tan trong nước thì gốc axit yếu bị thủy phân . Môi trường của dd là kiềm pH>7 b) Khi muối trung hòa tạo bởi cation của bazo yếu và anion gốc axit mạnh, tan trong nước, thì cation của bazo yếu bị thủy phân làm cho dd có tính axit pH < 7 c) Khi muối trung hòa tạo bởi cation của bazo mạnh và anion gốc axit mạnh, tan trong nước, thì không bị thủy phân môi thường của dd vẫn trung tính pH = 7 d) Khi muối trung hòa tạo bởi cation của bazo yếu và anion gốc axit yếu , tan trong nước, thì cả 2 cation và anion đều bị thủy phân môi trường của dd phụ thuộc vào độ thuyr phân của 2 ion. 3. Củng cố- luyện tập: 1. Đánh giá gần đúng môi trường axit, trung tính, kiềm của các dd NaNO2, Ba(NO3)2, CuSO4, NaHSO4, NH4Cl. - Các dd có môi trường bazo: NaNO2 - dd có môi trương trung tính : Ba(NO3)2 - dd có môi trường axit: CuSO4, NaHSO4, NH4Cl. Do: NO + H2O HNO2 + OH- Cu2+ + H2O CuOH+ + H+ HSO H+ + SO NH NH3 + H+ 2. dãy chất nào dướ đây gồm các chất khi tan trong nước đều có khả năng thủy phân : A: Na3PO4, Ba(NO3)2, KCl, K2SO4 B. Mg(NO3)2, ba(NO3)2, NaNO3, KBr C. AlCl3, Na3PO4, K2SO3, Ca(HCO3)2 D. KI, K2SO4, K3PO4, NaHSO4 Chọn C 3. Phương trình H+ + OH- H2O là phương trình ion thu gọn của phản ứng hóa học: A.HCl + NaOH NaCl + H2O B. NaOH + NaHCO3 Na2CO3 + H2O C. Ba(HCO3)2 + Ba(OH)2 2BaCO3 + 2 H2O D. 3HCl + Fe(OH)3 FeCl3 + 3H2O Chọn A 4. Hòa tan 8,00 gam hỗn hợp 2 muối sunfat của 2 kim loại kiềm vào nước , thêm từ từ dd BaCl2 đến trong dd vừa hết ion SOthu được 11,65 gam kết tủa cô cạn dd thu được lượng muối khan có khối lượng là: A. 9,25 gam B. 4,975 gam C. 6,75 gam D. 11,025 gam Chọn C 4.Hướng dẫn HS tự học ở nhà : Học thuộc lí thuyết Bài tập 1.24 đến 1.28 SBT Chuẩn bị phần tiếp theo của bài. Kiểm tra của tổ CM(BGH) ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Tổ trưởng