Giáo án Khoa học Lớp 5 - Bài: Vật dẫn nhiệt và vật cách nhiệt - Hoàng Văn Cường

Giáo viên: Hoàng Văn Cường Môn: Khoa học lớp 4 Bài Dạy: VẬT DẪN NHIỆT VÀ VẬT CÁCH NHIỆT I. MỤC TIÊU: - Kể được tên một số vật dẫn nhiệt tốt và dẫn nhiệt kém : + Các kim loại (đồng, nhôm,) dẫn nhiệt tốt. + Không khí, các vật xốp như bông, len, dẫn nhiệt kém. - Năng lực lựa chọn giải pháp cho các tình huống cần dẫn nhiệt/ cách nhiệt tốt. - Năng lực: Nhận thức thế giới tự nhiên, tìm tòi, khám phá thế giới tự nhiên,vận dụng kiến thức vào thực tiễn II- CHUẨN BỊ: - GV: SGK, chuẩn bị chung: phích nước nóng; xoong, nồi,cốc, cái lót tay - Chuẩn bị theo nhóm: cốc, thìa kim loại, thìa nhựa hoặc thìa gỗ, một vài tờ giấy báo; dây chỉ, len hoặc sợi; nhiệt kế. - HS: SGK. III-CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của HS A, Khởi động: Kiểm tra kiến thức cũ: Khoanh vào câu trả lời đúng. Khi thu nhiệt thì các vật nóng lên. Khi tỏa nhiệt thì các vật nóng lên hay lạnh đi. 3.Chất lỏng thay đổi như thế nào khi nóng lên và lạnh đi? B.Bài mới: 1. Giới thiệu bài: Giáo viên rót nước nóng vào cốc. H? Thầy vừa làm gì? Vậy bây giờ thầy mời một bạn lên sờ vào cốc và nêu lên nhận của mình. GV giới thiệu: Em cảm thấy nóng vì nước nóng đã truyền nhiệt vào cốc, và cốc truyền nhiệt vào tay ta. Trong thực tế có những vật truyền nhiệt tốt và có những vật truyền nhiệt kém đó là những vật nào? chúng có ích gì đối với cuộc sống của chúng ta? Chúng ta cùng khám phá qua bài học hôm nay nhé: dó là bai: vật dân nhiệt và vật cách nhiệt 2, Các hoạt động 1. Vật dẫn nhiệt và vật cách nhiệt a. Tình huống xuất phát Những vật tiếp xúc với nguồn nhiệt mà nóng lên gọi là vật dẫn nhiệt, nếu vật đó không nóng hoặc nóng kém gọi là vật cách nhiệt.Trong thực tế có những vật dẫn nhiệt tốt, vật dẫn nhiệt kém. Bằng hiểu biết của mình các em hãy kể vật nào dẫn nhiệt tốt, vật nào dẫn nhiệt kém? - Cá nhân nêu:. b. Dự đoán ban đầu: Theo dự đoán của các em vật dẫn nhiệt tốt thường làm bằng chất liệu gì? Vật dẫn nhiệt kém thường làm bằng chất liệu gì?( thảo luận nhóm). c. Câu hỏi thác mắc và đề xuất phương án thực hiện: Qua dự đoán các em còn có ý kiến băn khoan gì không? Để biết dự đoán của chúng ta có đúng hay không chúng ta cần làm gì? d. Thí nghiệm- HS đọc cách tiến hành thí nghiệm trong PHT, GV hướng dẫn thêm: Thấy sẽ rót nước nóng cho từng nhóm các em đặt thìa vào cốc sau khoảng 2-3 phút lần lượt từng em trong nhóm cầm vào cán thìa và nói cho các bạn trong nhóm biết cảm nhận của mình. Cả nhóm thống nhất kết quả và ghi vào phiếu học tập của nhóm. Lưu ý: Nhắc các em cẩn thận với nóng để bảo đảm an toàn. Các nhóm lấy dụng cụ thí nghiệm đã chuẩn bị. -Tổ chức cho HS làm thí nghiệm trong nhóm. GV đi rót nước vào cốc cho HS tiến hành làm thí nghiệm. - HS trình bày kết quả thí nghiệm. GV ghi kết quả song song với dự đoán để HS so sánh. +Tại sao thìa kim loại lại nóng lên ? e.Hãy so sánh với kết quả ban đầu ta dự đoán? Kết luận: - Các kim loại: đồng, nhôm, sắt, dẫn nhiệt tốt còn gọi đơn giản là vật dẫn nhiệt; - Gỗ, nhựa, len, bông, dẫn nhiệt kém còn gọi là vật cách nhiệt. -Cho HS quan sát xoong, nồi và hỏi: +Xoong và quai xoong được làm bằng chất liệu gì ? Chất liệu đó dẫn nhiệt tốt hay dẫn nhiệt kém ? Vì sao lại dùng những chất liệu đó ? + Tại sao khi trời lạnh ta chạm vào ghế gỗ, tay ta không có cảm giác lạnh bằng khi chạm vào ghế sắt ? 2: Tính cách nhiệt của không khí + Để giữ nước được nóng lâu người ta thường để ấm nước vào đâu? - Cho HS quan sát giỏ ấm hoặc dựa vào kinh nghiệm của các em và hỏi: +Bên trong giỏ ấm đựng thường được làm bằng gì ? Sử dụng vật liệu đó có ích lợi gì ? + Giữa các chất liệu như xốp, bông, len, dạ, có nhiều chỗ rỗng không ? + Trong các chỗ rỗng của vật có chứa gì ? + Vậy không khí là chất dẫn nhiệt tốt hay dẫn nhiệt kém ? - Để khẳng định rằng không khí là chất dẫn nhiệt tốt hay chất dẫn nhiệt kém, các em hãy cùng thầy làm thí nghiệm để chứng minh. - Yêu cầu HS đọc kĩ thí nghiệm trang 105 SGK.. Cả lớp cùng quan sát thầy thí nghiệm. Thầy mời bạn2 bạn lên thí nghiệm cùng thầy. + Quấn giấy trước khi rót nước. Với cốc quấn chặt HS dùng dây chun buộc từng tờ báo lại cho chặt. Với cốc quấn lỏng thì vo từng tờ giấy thật nhăn và quấn lỏng, sao cho không khí có thể tràn vào các khe hở mà vẫn đảm bảo các lớp giấy vẫn sát vào nhau. +Đo nhiệt độ của mỗi cốc 2 lần, mỗi lần cách nhau 5 phút (thời gian đợi kết quả là 10 phút). -Trong khi đợi đủ thời gian để đo kết quả, thầy trò mình cùng chơi trò chơi nhé! Trò chơi có tên là “Hái hoa dân chủ” Trên cây có nhiều bông hoa. Mỗi bông hoa là một câu hỏi. Bạn nào hái được bông hoa nào sẽ phải trả lời câu hỏi có trong bông hoa ấy. Nếu trả lời đúng bạn sẽ có phần thưởng (bí mật) Nếu sai bạn sẽ bị phạt và cơ hội thuộc về khán giả. Câu 1: Tôi giúp mọi người được ấm trong khi ngủ. Đố bạn tôi là gì và được làm bằng gì? Câu 2 : Tôi giúp mẹ không bị bỏng khi bê xoong nồi từ trên bếp xuống. Đố bạn biết tôi là cái gì? Câu 3: Tôi là cái giỏ ấm. Đố bạn biết công dụng của tôi? Câu 4: “Mẹ thường hay đội Đi nắng đi mưa Ngự trên đầu đó Người người vẫn ưa” Đố bạn tôi là cái gì? -GV đo nhiệt độ ở hai cốc nước gọi HS đọc kết quả và cho cả lớp biết nước ở cốc nào còn nóng hơn? + Giữa các khe nhăn của tờ báo có chứa gì ? + Vậy tại sao nước trong cốc quấn giấy báo nhăn, quấn lỏng còn nóng lâu hơn. + Không khí là vật cách nhiệt hay vật dẫn nhiệt 4.Củng cố -Dặn dò:( 2 phút) -Hỏi: +Tại sao khi mở vung xoong, nồi bằng nhôm, gang ta phải dùng lót tay ? -Nhận xét tiết học, khen ngợi HS hiểu bài, biết ứng dụng những kiến thức khoa học vào đời sống. -Dặn Hs về nhà học bài và chuẩn bị bài sau. -HS trả lời, lớp nhận xét, bổ sung. GV nhận xét. Thầy vừa rót nước nóng vào cốc. 1 HS lên sờ vào ly và nêu cảm nhận của mình.(cảm nhận là tay thấy nóng) HS lắng nghe. - HS làm việc cá nhân. -Vật dẫn nhiệt tôt như: thìa nhôm, thìa đồng, nồi nhôm, nồi inocx - vật dẫn nhiệt kém: gỗ, vải, bông, nhựa. - Các nhóm làm việc và báo cáo KQ thảo luận. - Vật dẫn nhiệt tốt thường làm bằng chất liệu: Kim loại: như đồng, nhôm, sắt - Vật dẫn nhiệt kém thường làm bằng chất liệu: gỗ, nhựa, len, vải, rơm rạ.. - không khí có cách nhiệt không? Đồ nhựa có dẫn nhiệt không? - làm thí nghiệm. Học sinh lấy đồ dùng: 1cốc thủy tinh, nước nóng, 1 thìa kim loại và thìa nhựa, gỗ. -Tiến hành làm thí nghiệm trong nhóm. Một lúc sau khi GV rót nước vào cốc, từng thành viên trong nhóm lần lượt cầm vào từng cán thìa và nói kết quả mà tay mình cảm nhận được. -Đại diện nhóm trình bày kết quả: (Khi cầm vào từng cán thìa, em thấy cán thìa bằng kim loại nóng hơn cán thìa bằng nhựa. Điều này cho thấy kim loại dẫn nhiệt tốt hơn nhựa.) +Thìa bằng kim loại nóng lên là do nhiệt độ từ nước nóng đã truyền sang thìa. Trùng với kết quả dự đoán. -Lắng nghe. - Quan sát trao đổi và trả lời câu hỏi: + Xoong được làm bằng nhôm, gang, inốc đây là những chất dẫn nhiệt tốt để nấu nhanh. Quai xoong được làm bằng nhựa, đây là vật cách nhiệt để khi ta cầm không bị nóng. + Khi chạm vào ghế gỗ, tay ta không có cảm giác lạnh bằng khi chạm vào ghế sắt vì gỗ là vật dẫn nhiệt kém nên tay ta không bị mất nhiệt nhanh như khi chạm vào ghế sắt. - Để giữ nước được nóng lâu người ta thường để ấm nước vào ấm ủ hay còn gọi giỏ ấm. - Quan sát hoặc dựa vào trí nhớ của bản thân khi đã quan sát giỏ ấm ở gia đình, trao đổi và trả lời: + Bên trong giỏ ấm thường được làm bằng xốp, bông len, dạ, đó là những vật dẫn nhiệt kém nên giữ cho nước trong bình nóng lâu hơn. + Giữa các chất liệu như xốp, bông, len, dạ, có rất nhiều chỗ rỗng. + Trong các chỗ rỗng của vật có chứa không khí. - Lắng nghe. - 2 HS đọc thành tiếng thí nghiệm. +Đo và ghi lại nhiệt độ của từng cốc sau mỗi làn đo. - Nước trong cốc được quấn giấy báo nhăn và không buộc chặt còn nóng hơn nước trong cốc quấn giấy báo thường và quấn chặt. + Giữa các khe nhăn của tờ báo có chứa không khí. + Nước trong cốc quấn giấy báo nhăn quấn lỏng còn nóng hơn vì giữa các lớp báo quấn lỏng có chứa rất nhiều không khí nên nhiệt độ của nước truyền qua cốc, lớp giấy báo và truyền ra ngoài môi trường ít hơn, chậm hơn nên nó còn nóng lâu hơn. + Không khí là vật cách nhiệt.