Giáo án Kỹ thuật điện 12 bài 15: Mạch điện điều khiển tốc độ đông cơ điện xoay chiều 1 pha

Tuần: 17 Tiết PPCT: 17 Ngày soạn: 20/11/2009 Ngày dạy: 30/11/09 đến 05/12/09 Tổ: Sinh kỹ thuật Môn: Kỹ Thuật Điện 12 Thời gian:45 phút Chương 3 MỘT SỐ MẠCH ĐIỆN TỬ ĐIỀU KHIỂN ĐƠN GIẢN Bài 15 MẠCH ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN TỐC ĐỘ ĐÔNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA I/ MỤC TIÊU: Qua baøi giaûng naøy, hoïc sinh caàn naém ñöôïc: 1. kiến thức: biết được khái niệm về hệ thống thông tin viễn thông. 2. Kĩ năng: sử dụng được các thiết bị điện dân dụng 3. Thái độ: Có thái độ hứng thú trong việc tìm hiểu về hệ thống thông tin viễn thông. II/ CHUẨN BỊ Chuẩn bị nội dung: - Học sinh chuẩn bị kiến thức bài 15 SGK. - GV chuẩn bị nội dung bài 15 (giáo an powerpiont) Chuẩn bị dụng cụ: Hình ảnh một số thiết bị điều khiển bằng mạch điện tử: hình 15.1, 15.2 (a, b, c, d). Máy tính, máy chiếu powerpiont. III/ TIẾN TRÌNH LÊN LỚP Ổn định lớp:(1 phút). Giáo viên yêu cầu Lớp Trưởng báo cáo sĩ số lớp. Kiểm tra bài cũ: ( 5 phút ) Câu hỏi 1: Hãy cho biết thế nào là mạch điện tử điều khiển tín hiệu? Cho ví dụ. Câu hỏi 2: Mạch điện tử điều khiển tín hiệu có công dụng như thế nào? Nội dung bài mới. Giới Thiệu bài mới: GV, cho học sinh quan sát một số hình ảnh về động cơ điên xoay chiều 1 pha rồi dẫn học sinh vào bài. Nội dung bài mới: T/g Noäi dung Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø Công dụng của mạch điều khiển tốc độ động cơ điện xoay chiều một pha. Để diều khiển tốc độ động cơ một pha ta có các phương pháp sau: - Thay ®æi sè vßng d©y cña Stator (vÝ dô qu¹t bµn) - M¾c nèi tiÕp víi ®éng c¬ mét ®iÖn trë hay cuén d©y ®iÖn c¶m (vÝ dô ®iÒu khiÓn qu¹t trÇn) - §iÒu khiÓn ®iÖn ¸p ®a vµo ®éng c¬. - §iÒu khiÓn tÇn sè nguån ®iÖn cÊp cho ®éng c¬. Nguyên lí điều khiển tốc độ động cơ §iÒu khiÓn ®iÖn ¸p §C U1, f1 U2, f1 a) §iÒu khiÓn tÇn sè §C U1, f1 U2, f2 b) S¬ ®å khèi m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha một pha. B»ng ®iÖn ¸p: Thay ®æi tèc ®é ®éng c¬ b»ng c¸ch thay ®æi trÞ sè ®iÖn ¸p ®Æt vµo đéng c¬. B»ng tÇn sè: Thay ®æi tèc ®é ®éng c¬ b»ng c¸ch thay ®æi tÇn sè vµ ®iÖn ¸p ®Æt vµo ®éng c¬. Một số mạch điều khiển động cơ một pha. Điều khiển tốc độ động cơ dùng triac Tìm hiểu mạch điện. t U U2 UC U1 VR R C Ta K §C U1 U2 C - tô ®iÖn t¹o ®iÖn ¸p ngìng më triac. VR - biÕn trë chØnh thêi gian dÉn cña triac. R - ®iÖn trë h¹n chÕ. Ta - triac ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p trªn ®éng c¬. K - c«ng t¾c ®ãng, c¾t . Tìm hiểu nguyên lí hoạt động. Khi chưa đóng khóa K thì trong mạch không có điện nên mạch không hoạt động. Khi đóng khóa K thì trong mạch bắt đầu có dòng điện. Dòng điện qua biến trở VR, điện trở R và nạp vào tụ điện C, khi tụ nạp đầy thì sẽ phóng điện: phóng điện vào chân G của triac kích mở cho triac, triac dẫn điện. Khi triac dẫn điện thì động cơ 1 pha có điện và bắt đầu hoạt động. Khi thay ®æi ®iÖn trë VR, thêi gian n¹p tô thay ®æi, thêi ®iÓm më triac thay ®æi, ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn vµo ®éng c¬ thay ®æi nªn tèc ®é ®éng c¬ còng thay ®æi: gi¶m ®iÖn trë VR, tô C n¹p nhanh, triac dÉn nhiÒu, ®iÖn ¸p lín, ®éng c¬ quay nhanh vµ ngîc l¹i. Điều khiển tốc độ động cơ dùng diac và triac Tìm hiểu mạch điện. Ta U1 VR R C Da K Đ C - tô ®iÖn t¹o ®iÖn ¸p ngìng më triac. VR - biÕn trë chØnh thêi gian dÉn cña triac. R - ®iÖn trë h¹n chÕ. Diac – định ngưỡng để triac dẫn điện Ta - triac ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p trªn ®éng c¬. K - c«ng t¾c ®ãng, c¾t . Tìm hiểu nguyên lí hoạt động. Khi chưa đóng khóa K thì trong mạch không có điện nên mạch không hoạt động. Khi đóng khóa K thì trong mạch bắt đầu có dòng điện. Dòng điện qua biến trở VR, điện trở R và nạp vào tụ điện C, khi tụ nạp đầy thì sẽ phóng điện: phóng điện vào diac làm cho diac dẫn điện. Diac dẫn điện vào chân G của triac kích mở cho triac, triac dẫn điện. Khi triac dẫn điện thì động cơ 1 pha có điện và bắt đầu hoạt động. Khi thay ®æi ®iÖn trë VR, thêi gian n¹p tô thay ®æi, thêi ®iÓm më (dẫn điện) diac và triac thay ®æi, ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn vµo ®éng c¬ thay ®æi nªn tèc ®é ®éng c¬ còng thay ®æi: gi¶m ®iÖn trë VR, tô C n¹p nhanh, diac và triac dÉn nhiÒu, ®iÖn ¸p lín, ®éng c¬ quay nhanh vµ ngîc l¹i. Hoạt động 1: tìm hiểu khái niện MĐTĐK tốc độ động cơ một pha. GV: Đặt câu hỏi: Để điều khiển tốc độ động cơ một pha, người ta sử dụng các phương pháp nào? HS: trả lời câu hỏi của GV GV: gọi HS nhận xét GV: nhận xét và giảng thêm một phương pháp điều khiển động cơ 1 pha. Chốt lại nội dung bài. HS: nghe lời nhận xét của GV và tự rút ra các phương pháp. Hoạt động 2: tìm hiểu nguyên lí của MĐTĐK động cơ một pha. GV: đặt câu hỏi: Các em hãy cho biết ngày nay, để điều khiển tốc độ động cơ một pha thường dùng những cách nào? HS: trả lời câu hỏi của GV. HS: bổ sung ý kiến của bạn. GV: nhận xét chốt lại nội dung cần nắm cho HS. Hoạt động 3: tìm hiểu nguyên lí hoạt động của mạch điện tử điều khiển động cơ một pha. GV: Đặt câu hỏi: Các em hãy quan sát mạch điện và tìm hiểu trong mạch điện có những linh kiện nào? HS: Trả lời câu hỏi của GV HS: nhận xét. GV: nhận xét và giải thích rồi chốt lại phần tìm hiểu mạch điện. HS: nghe và ghi nhận. GV: Yêu cầu HS: Quan sát sự hoạt động của mạch điện điều khiển bằng diac và triac Tiến hành thảo luận theo bàn trong 6 phút. Nội dung cần thảo luận: Khi chưa đóng khóa K thì trong mạch hoạt động như thế nào? Khi đóng khóa K thì trong mạch hoạt động như thế nào? Khi tăng hoặc giảm biến trở VR thì thời gian nạp của tụ điện sẽ như thế nào? Và có ảnh hưởng gì đến triac và động cơ HS: nghe yêu cầu của GV, tiến hành thảo luận trong 6 phút, một vài nhóm báo cáo kêt quả thảo luận, các nhóm nhận xét bổ sung. GV: chốt lại nội dung của phần nguyên lí. HS:Tự nhận xét, bổ sung các ý còn thiếu vào các kết quả mà nhóm đã thảo luận. GV: Đặt câu hỏi: Các em hãy quan sát mạch điện và tìm hiểu trong mạch điện có những linh kiện nào? HS: Trả lời câu hỏi của GV HS: nhận xét. GV: nhận xét và giải thích rồi chốt lại phần tìm hiểu mạch điện. HS: nghe và ghi nhận. GV: Yêu cầu HS: Quan sát sự hoạt động của mạch điện điều khiển bằng diac và triac Tiến hành thảo luận theo bàn trong 6 phút. Nội dung cần thảo luận: Khi chưa đóng khóa K thì trong mạch hoạt động như thế nào? Khi đóng khóa K thì trong mạch hoạt động như thế nào? Khi tăng hoặc giảm biến trở VR thì thời gian nạp của tụ điện sẽ như thế nào? Và có ảnh hưởng gì đến triac và động cơ HS: nghe yêu cầu của GV, tiến hành thảo luận trong 6 phút, một vài nhóm báo cáo kêt quả thảo luận, các nhóm nhận xét bổ sung. GV: chốt lại nội dung của phần nguyên lí. HS:Tự nhận xét, bổ sung các ý còn thiếu vào các kết quả mà nhóm đã thảo luận. Củng cố: (5 phút ) GV: Đặt câu hỏi: Để điều khiển tốc độ của động cơ 1 pha ta sử dụng những cách nào? HS: Trả lời câu hổi của GV GV: nhận xét đánh giá tiết học của HS Dặn dò: ( 2 phút ) - Daën hoïc sinh veà nhaø xem laïi toaøn boä baøi 15 vaø tìm hiểu trước bài bài 16. Cùu Lao Dung, ngày .. tháng 11 năm 2009 Cùu Lao Dung, ngày 22 tháng 11 năm 2009 DUYỆT NGƯỜI SOẠN Lâm Hòa Nhẩn