Giáo án Lịch sử Lớp 11 - Bài 17: Chiến tranh thế giới thứ hai 1939-1945 (Chuẩn kĩ năng)

CHƯƠNG IV, BÀI 17: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945) I.Con đường dẫn đến chiến tranh: 1. Các nước phát xít đẩy mạnh xâm lược (1934 - 1937): Trong những năm 30 của thế kỉ XX, lien minh phát xít Đức- Italia - Nhật hình thành (phe Trục), nhằm tăng cường các hoạt động quân sự và gây chiến tranh xâm lược ở nhiều khu vực khác nhau trên thế giới. Trong bối cảnh đó, Liên Xô chủ trương cùng Anh, Pháp chống phát xít, nhưng Anh, Pháp, Mĩ lại thỏa hiệp với PX để chống Liên Xô. 2.Hội nghị Muy-nich đến chiến tranh thế giới:(Hình 43) -3/1938, Đức thôn tính Áo, sau đó gây ra vụ Xuy-đet (SGK), tiến tới thôn tính toàn Tiệp Khắc. -Liên Xô kiên quyết giúp Tiệp Khắc chống phát xít. -Anh, Pháp thỏa hiệp với px chống Liên Xô. 29/9/1938, Hội nghị Muy-nich được triệu tập, gồm đại diện của 04 nước: Anh, Pháp, Đức, Italia. Với nội dung: Anh, Pháp trao vùng Xuy-đet (Tiệp Khắc) cho Đức; đổi lại, Đức cam kết chấm dứt thôn tính Châu Âu. Nhưng sau khi chiếm được Xuy-đét, đến 3/1939, Hitle thôn tính toàn bộ Tiệp Khắc và chuẩn bị tấn công Ba Lan. Như vậy, Đức đã phản bội Hiệp ước Muy-nich -23/8/1939, Đức kí với Liên Xô Hiệp ước “không xâm phạm lẫn nhau” *Nguyên nhân dẫn đến CTTG II: -Sâu xa: Do sự phát triển không đồng đều về kinh tế, chính trị giữa các nước ĐQ. -Trực tiếp:+ Do hậu quả của cuộc khủng hoảng KT (1929-1933). + Sự xuất hiện của CNPX Đức-Italia-Nhật. + Sự thỏa hiệp, nhượng bộ của Anh, Pháp, Mĩ tạo điều kiện cho khối PX phát động chến tranh. II.Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ và lan rộng ở Châu Âu (9/1939 đến 9/1940):(mục 1,2) Thời gian Chiến sự Kết qủa 01/9/1939 Đức tấn công Ba Lan Đức chiếm được BL. CTTG II bùng nổ 03/9/1939 Anh, Pháp tuyên chiến với Đức Chỉ “tuyên” mà không “chiến” Tháng 4 đến 6/1940 Đức chiếm Đan Mạch, Na Uy, Bỉ, Hà Lan và đánh Pháp Pháp bại trận và kí H.U đình chiến (22/6/1940) (Hình 44-SGK) 7/1940 Đức tấn công Anh Kế hoạch của Đức không thành 9/1940 Đức-Italia-Nhật kí H.U Tam cường Củng cố phe PX 10/1941 đếnhè 1941 Đức thôn tính các nước Đông và Nam Châu Âu Phe PX thống trị phần lớn Châu Âu và chuẩn bị tấn công Liên Xô III.Chiến tranh lan rộng khắp thế giới (6/1941 đến 11/1942): 1.PX Đức tấn công Liên Xô. Chiến sự ở Bắc Phi: a) Mặt trận Xô - Đức: -Rạng sang 22/6/1941, Đức tấn công Liên Xô. -12/1941, Hồng quân Liên Xô phản công, đẩy lùi quân Đức khỏi Matxcova, làm phá sản kế hoạch “chiến tranh chớp nhoáng” của Đức. -Cuối 1942, Đức tấn công Xtalingrat (nay là Vongagrat). Nhưng thất bại. b) Mặt trận Bắc Phi: -9/1940, Italia tấn công Ai Cập. -10/1942, lien quân Anh, Mĩ giành thắng lợi trong trận En-Ala-Men (Ai Cập) và chuyển sang tấn công toàn mặt trận. 2. Chiến tranh Thái Bình Dương bùng nổ: -7/12/1941, Nhật bất ngờ tấn công hạm đội Mĩ ở cảng Trân Châu, Mĩ thệt hại nặng nề nên quyết định tuyên chiến với Đức- Italia-Nhật. Chiến tranh lan rộng toàn thế giới.(Hình 45, 46) -12/1941 đến 5/1942, Nhật chiếm một vùng rộng lớn ở ĐNA và nhiều đảo Thái Bình Dương. 3. Khối Đồng minh chống PX hình thành: *Nguyên nhân thành lập: -Hành động xâm lược của phe PX trên toàn thế giới đã thúc đẩy các quốc gia phối hợp nhau chống PX. -Việc Liên Xô tham chiến đã cổ vũ mạnh mẽ cuộc kháng chiến của nhd ở các nước bị PX chiếm đóng và khiến cho Anh, Mĩ thay đổi thái độ, đã bắt tay cùng Liên Xô chống CNPX. *Sự thành lập: 01/01/1942, 26 nước (đứng đầu là Liên Xô, Mĩ, Anh) đã ra một bản tuyên bố chung, gọi là Tuyên ngôn Liên Hợp quốc, đã cam kết cùng nhau chống PX. *Ý nghĩa: Việc Liên Xô tham chiến và sự ra đời của khối Đồng minh chống PX làm cho tính chất của cuộc CTTG II thay đổi: từ phi nghĩa trở thành chính nghĩa. Vì nó trở thành cuộc chiến tranh chống CNPX, bảo vệ hòa bình cho nhân loại. IV. Quân Đồng minh chuyển sang phản công. CTTG II kết thúc (11/1942 đến 8/1945): 1.Quân Đồng minh phản công (11/1942 đến 6/1944): a) Mặt trận Xô - Đức: - 11/1942 đến 02/1943, Hồng quân Liên Xô phản công và giành thắng lợi ở Xtalingrat (Hình 47-SGK). Đánh dấu bước ngoặt của CTTG II, buộc quân Đức chuyển từ tấn công sang phòng ngự; phe Đồng minh chuyển sang tổng tiến công trên khắp các mặt trận. - Cuối 8/1943, Hồng quân bẻ gãy cuộc phản công của quân Đức ở Cuốc-xcơ. - 6/1944, phần lớn lãnh thổ Liên Xô được giái phóng. b) Mặt trận Bắc Phi: Từ tháng 3 đến 5/1943, liên quân Anh-Mĩ quét sạch quân Đức-Italia. Chiến sự Châu Phi chấm dứt. c) Ở Italia: 7/1943 đến 5/1945, liên quân Anh, Mĩ tấn công làm cho CNPX Italia sụp đổ 2. Phát xít Đức bị tiêu diệt. Nhật Bản đầu hang. Chiến tranh kết thúc: a) Phát xít Đức bị tiêu diệt: - Đầu 1944, Hồng quân Liên Xô quét sạch quân Đức ra khỏi lãnh thổ Liên Xô, tiếp đó giải phóng các nước Đông Âu. - Hè 1944, Mĩ – Anh và quân Đồng minh mở Mặt trận thứ hai ở Tây Âu, lần lượt giải phóng Pháp, Bỉ, Hà Lan, Lúc-xă-bua. - 01/1945, Hồng quân Liên Xô tấn công Đức ở Mặt trận phía Đông. - 30/4/1945, cờ đỏ búa liềm của Liên Xô cắm trên nóc toà nhà Quốc hội Đức (Hình 48+ ảnh bìa SGK), Hitle tự sát. -09/5/1945, Đức kí văn kiện đầu hang không điều kiện, chiến tranh chấm dứt ở Châu Âu. b) Nhật Bản đầu hàng. Chiến tranh kết thúc: - Từ 1944, Mĩ- Anh tấn công Nhật ở Miến Điện, Philippin, các đảo ở Thái Bình Dương. - 06/8 và 09/8/1945, Mĩ ném hai qủa bom nguyên tử xuống hai thành phố của Nhật: Hirosima và Nagasaki. - 08/8/1945, Liên Xô tuyên chiến với Nhật ở Mãn Châu. - 15/8/1945, Nhật đầu hàng không điều kiện. CTTG II kết thúc. V. Kết cục của chiến tranh thế giới thứ hai (SGK) -CNPX Đức-Italia-Nhật sụp đổ hoàn toàn. -Thắng lợi thuộc về các dân tộc trên thế giới đã kiên cường chống PX. Trong đó, Liên Xô, Anh, Mĩ là lực lượng trụ cột, giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt CNPX. *Hậu quả: Hơn 70 quốc gia với 1700 triệu người bị lôi cuốn vào vòng chiến, khoảng 60 triệu người chết, 90 triệu người bị tàn phế; Nhiều TP, làng mạc, cơ sở kinh tế bị tàn phá. *Ý nghĩa: CTTG II kết thúc dẫn đến thay đổi căn bản tình hình thế giới./.