Giáo án môn Công nghệ 10 - Bài 3, 4: Sản xuất giống cây trồng

PHẦN I: NÔNG, LÂM, NGƯ NGHIỆP. CHƯƠNG I: TRỒNG TRỌT, LÂM NGHIỆP ĐẠI CƯƠNG. Bài 3 &4: SẢN XUẤT GIỐNG CÂY TRỒNG. Ngày soạn: Tuần CT: 2 Tiết CT: 2 I/ Mục tiêu: 1. Kiến thức ¯Biết: - Mục đích công tác sản xuất giống cây trồng. - Trình tự quy trình sản xuất giống cây trồng. ¯Hiểu: - So sánh quy trình sản xuất cây tự thụ phấn và thụ phấn chéo. ¯V. dụng: - Áp dụng quy trình vào sản xuất cây ăn trái. 2. Kỹ năng: - Quan sát, phân tích, so sánh. 3. Thái độ: II/ Phương pháp: - Trực quan + thảo luận nhóm. III/ Chuẩn bị: A. Giáo viên: - H3.1/12; H3.2/13; H3.3/14;H4.1/15 SGK phóng to. - Thông tin bổ sung SGV. B. Học sinh: - Đọc bài mới và trả lời các câu hỏi. IV/ Kiểm tra bài cũ: 1. Để giống mới được đưa vào sản xuất đại trà thì phải qua các TN khảo nghiệm như thế nào? Mục đích các thí nghiệm? F TN so sánh: đánh giá các chỉ tiêu ST; PT; NS; CL ¯ TN kiểm tra kỹ thuật: xác định quy trình kỹ thuật gieo trồng. ¯ TN sản xuất quảng cáo: tuyên truyền đưa vào sản xuất đại trà. GV gọi HS khác nhận x ét, bổ sung. GV chốt lại, ghi điểm. V/ Tiến trình: A. Mở bài: Để giống mới được đưa vào sản xuất đ ại trà phải tuân thủ các quy trình nghiêm ngặt. Các quy trình đó được thực hiện như thế nào?Þ vào bài mới. B. Phát triển bài: hoạt động 1: Mục đ ích của công tác sản xuất giống cây trồng. Hệ th ống sản xuất giống cây trồng. Mục tiêu: - Mục đích công tác sản xuất giống cây trồng. - 3 giai đoạn của hệ thống sản xuất. Tiến hành: Hoạt động Giáo viên Hoạt động Học sinh Nội dung - Gọi HS đọc SGK mục I / 12 - Giải thích khái niệm sức sống, tính trạng điển hình; sản xuất đại trà. - Yêu cầu HS đọc mục II/ 12 SGK - Treo H 3.1/ 12 SGK phóng to và hỏi - Hệ thống sản xuất giống cây trồng gồm mấy giai đoạn.Nội dung của từng giai đoạn? - bắt đầu từ khâu nào? khi nào kết th úc? - Thế nào là hạt siêu nguyên chủng? - Nhiệm vụ cuả giai đoạn 1 là gì? - Nơi nào có nhiệm vụ sản xuất hạt siêu nguyên chủng? - Thế nào là hạt nguyên chủng? - Tại sao hạt SNC & hạt NC cần được sản xuất tại các cơ sở sản xuất giống chuyên ngành? - HS đọc SGK mục I / 12. - HS đọc mục II/ 12 SGK - Quan sát tranh. - 3 giai đoạn. - Nhận hạt giống. - Hạt giống xác nhận. - Chất lượng, thuần khiết. I. Mục đích: - SGK. II. Hệ thống sản xuất giống cây trồng: - Bắt đầu: khi nhận hạt giống do cơ sở nhà nước cung cấp. - K ết th úc: c ó đ ư ợc h ạt gi ống x ác nh ận. - g ồm 3 giai đo ạn: * sản xuất hạt siêu nguyên chủng: Chất lượng và độ thuần khiết cao. * sản xuất hạt giống nguyên chủng từ siêu nguyên chủng: chất lượng cao. * sản xuất hạt giống xác nhận: cung cấp sản xuất đại trà. Ti ểu k ết: Hạt giống siêu nguyên chủng ® hạt nguyên chủng ® hạt xác nhận. Hoạt động 2: Quy trình sản xuất giống cây trồng. Mục tiêu: - Nắm quy trình sản xuất giống. - So sánh quy trình sản xuất cây tự thụ phấn và thụ phấn chéo. Tiến hành: Hoạt động Giáo viên Hoạt động Học sinh Nội dung - Giới thiệu sơ lược hình thức sinh sản ở thực vật: hữu tính ( tự thụ / thụ phấn chéo) & vô tính. - Treo sơ đồ H3.2 / 13 SGK phóng to. - Cho HS thảo luận nhóm thông qua hệ thống câu hỏi? + Quy trình sản xuất cây trồng tự thụ phấn từ hạt tác giả diễn ra trong mấy năm ? Nhiệm vụ từng năm? + trong sản xuất đã áp dụng hình thức chọn lọc nào? + Chọn lọc phục tráng có khác gì với chọn lọc duy trì? - Treo sơ đồ H4.1/15 SGK phóng to cho HS thảo luận 5 phút: + Thế nào là thụ phấn chéo? + Vì sao cần chọn ruộng sản xuất hạt giống ở khu cách ly? + Để đánh giá thế hệ chọn lọc ở vụ 2, 3 tại sao phải loại bỏ những cây không đạt yêu cầu từ trước khi cây tung phấn? - Gọi các nhóm lần lượt trả lời; nhận xét, bổ sung. * Thụ phấn chéo: là hình thức sinh sản mà hạt phấn cây này với nhuỵ cây khác. * Chọn ruộng sản xuất ở khu cách ly nhằm đảm bảo độ thuần khiết của giống. * Loại bỏ những cây không đạt yêu cầu để cây xấu không tung phấn lên cây tốt. - Các hình thức chọn lọc của quy trình sản xuất cây trồng thụ phấn chéo? Þ tuân theo quy trình rất nghiêm ngặt. Đối với cây trồng có hình thức sinh sản sinh dưỡng là chủ yếu thì quy trình sản xuất giống không phải là tạo ra hạt giống mà là tạo ra cây giống - Yêu cầu HS đọc mục c / 16 rút ra ý chính. - Cây rừng có những đặc điểm gì khác cây lương thực thực phẩm? - Yêu cầu HS đọc mục 2 /16 SGK rút ra ý chính. - Quan sát; lưu ý những ô gạch chéo là biểu tượng các dòng không đạt yêu cầu Þ không thu hạt. - 6 nhóm thảo luận - Nhóm 1 & 2 - Nhóm 3 & 4 - Nhóm 5 & 6 - Đại diện các nhóm lần lượt trả lời. Nhóm khác nhận xét, bổ sung. - HS đọc mục c / 16 rút ra ý chính. - thời gian sinh trưởng dài. - HS đọc mục 2 /16 SGK rút ra ý chính. III. Quy trình sản xuất giống cây trồng: 1. Sản xuất giống cây trồng nông nghiệp: a. Cây tự thụ phấn: - Theo 2 sơ đồ: + Duy trì + Phục tráng Duy trì Phục tráng - Năm 1: gieo hạt tác giả ( SNC) ® chọn cây ưu tú. - Năm 2: gieo hạt cây ưu tú thành từng dòng ® hạt SNC. - Năm 3:Nhân giống siêu nguyên chủng ® giống nguyên chủng. - Năm 4:Sản xuất hạt giống xác nhận từ giống NC. - gieo hạt của vật liệu khởi đầu ( cần phục tráng)® chọn cây ưu tú. -gieo hạt cây ưu tú thành từng dòng, CL hạt của 4 -5 dòng tốt nhất ® đánh giá lần 1. - chia hạt tốt nhất thành 2 phần nhân sơ bộ. So sánh giống. Þ thu hạt SNC đã phục tráng. - Nhân hạt SNC ® hạt NC. - Năm 5: Sản xuất hạt giống xác nhận từ giống NC. b. Cây thụ phấn chéo: Vụ 1: - Chọn khu cách ly. - Chia thành 500 ô; gieo hạt giống SNC. - Chọn 1 cây / mỗi ô để lấy hạt. Vụ 2: - Gieo hạt / cây đã chọn thành từng hàng. - Chọn 1 cây / hàng để lấy hạt. - Loại bỏ những hàng cây, cây xấu không đạt yêu cầu khi chưa tung phấn. - Thu hạt những cây còn lại trộn lẫn ® hạt SNC. Vụ 3: - Gieo hạt SNC ® nhân giống. - Chọn lọc, loại bỏ cây không đạt yêu cầu ® hạt nguyên chủng. Vụ 4: - Nhân hạt nguyên chủng. - Chọn lọc ® hạt xác nhận. c. Cây trồng nhân giống vô tính: - gđ1: sản xuất giống SNC = pp chọn lọc. + cây lấy củ: chọn lọc hệ củ ( khoai) +câylấy thân: chọn lọc cây mẹ ưu tú(mía, sắn) + chọn cây mẹ làm gốc ghép. - gđ2: tổ chức sản xuất giống NC từ SNC. - gđ3: tổ chức sản xuất giống đạt tuêi chuẩn thương phẩm ( giống xác nhận). 2. Sản xu ất giống cây rừng: - 2 giai đo ạn: SGK Ti ểu k ết: C. Củng cố: - Lập bảng so sánh quy trình sản xuất của : + Cây tự thụ phấn. + Thụ phấn chéo. điểm so sánh cây tự thụ phấn thụ phấn chéo Giống nhau - Đều trãi qua 3 giai đoạn sản xuất hạt SNC, NC, hạt xác nhận. Khác nhau - Vật liệu khởi đầu là hạt tác giả/ hạt nhập nội/ hạt cần phục tráng. - Không yêu cầu cách ly cao. - Vật liệu khởi đầu là hạt SNC: hạt tác giả. - Yêu cầu cách ly cao. D. Dặn dò: - Trả lời 6 câu hỏi cuối bài / 17 SGK. - Đọc và chuẩn bị bài thực hành. Phân công các nhóm chuẩn bị hạt giống: đậu, lúa, ngô *** Rút kinh nghiệm: