Giáo án môn Công nghệ khối 10 - Trường THPT Tán Kế

Ngày soạn: 16/8 Tuần: 1 Tiết: 1 PHẦN MỘT NÔNG – LÂM – NGƯ NGHIỆP Chương 1: TRỒNG TRỌT, LÂM NGHIỆP ĐẠI CƯƠNG Bài 2: KHẢO NGHIỆM GIỐNG CÂY TRỒNG I. Mục tiêu bài dạy 1. Kiến thức a. Cơ bản - Biết được mục đích, ý nghĩa của công tác khảo nghiệm giống cây trồng. - Biết được nội dung của các thí nghiệm so sánh giống, kiểm tra kỹ thuật, sản xuất quảng cáo trong hệ thống khảo nghiệm giống cây trồng. b. Trọng tâm Nắm được ý nghĩa và các loại thí nghiệm trong công tác khảo nghiệm giống. 2. Kỹ năng - Kỹ năng hợp tác nhóm và làm việc độc lập, kỹ năng phân loại. - Rèn luyện tư duy hệ thống, so sánh, phân tích và rèn luyện phương pháp tự học. 3. Thái độ Có nhận thức đúng đắn về công tác khảo nghiệm, sản xuất giống. II. Chuẩn bị dạy và học 1. Giáo viên -Tranh chụp một số ruộng lúa đang làm thí nghiệm. - Phiếu học tập nhóm. 2. Học sinh - Phiếu học tập thảo luận nhóm. - Xem trước bài mới, tìm hiểu về công tác khảo nghiệm giống cây trồng. III. Tiến trình dạy và học 1. Ổn định tổ chức lớp 2. Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra – bài đầu chương trình học. 3. Hoạt động dạy và học Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích, yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng. GV: Em hieåu theá naøo laø khaûo nghieäm? HS: Khaûo nghieäm laø chuùng ta kieåm tra gioáng ñoù xem coù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa töøng vuøng sinh thaùi nhö theá naøo, naêng suaát, phaåm chaát nhö theá naøo, GV: Neáu ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát khoâng qua khaûo nghieäm keát quaû seõ nhö theá naøo? HS: Keát quaû ñaït ñöôïc seõ khoâng cao, khoâng bieát ñöôïc neân troàng ôû vuøng naøo cho thích hôïp, caùch chaêm soùc nhö theá naøo, GV: Vieäc thöû nghieäm gioáng môùi tröôùc khi ñöa vaøo saûn xuaát coù yù nghóa nhö theá naøo? HS: Naém ñöôïc quy trình kyõ thuaät canh taùc, khai thaùc ñöôïc toái ña hieäu quaû cuûa gioáng môùi. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà caùc loaïi thí nghieäm khaûo nghieäm gioáng caây troàng. GV: Cho HS thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ra noäi dung kieán thöùc. - Gioáng môùi choïn taïo hoaëc nhaäp noäi ñöôïc so saùnh vôùi gioáng naøo? So saùnh veà chæ tieâu gì? - Muïc ñích cuûa thí nghieäm kieåm tra kó thuaät laø gì? Thí nghieäm kieåm tra kó thuaät ñöôïc tieán haønh ôû phaïm vi naøo? - Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo nhaèm muïc ñích gì? - Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo ñöôïc tieán haønh nhö theá naøo laø toát nhaát? HS: Tieán haønh thaûo luaän nhoùm, phaân coâng nhieäm vuï caùc thaønh vieân trong nhoùm, ghi cheùp vaø cöû ñaïi dieän leân trình baøy keát quaû. GV: Quan saùt HS thaûo luaän vaø goïi moat vaøi nhoùm trình baøy keát quaû, nhaän xeùt laãn nhau. Sau cuøng GV nhaän xeùt vaø heä thoáng laïi noäi dung kieán thöùc caàn ghi nhôù. HS: Trao ñoåi, nhaän xeùt laãn nhau vaø ghi nhaän keát quaû. GV: Qua baøi naøy ta thaáy neáu gioáng môùi ñem troàng maø khoâng qua khaûo nghieäm thì keát quaû seõ that baïi. I. Muïc ñích , yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng 1. Muïc ñích Ñaùnh giaù khaùch quan chính xaùc vaø coâng nhaän kòp thôøi gioáng caây troàng môùi phuø hôïp vôùi töøng vuøng vaø heä thoáng luaân canh. 2. YÙ nghóa - Naém vöõng ñaëc tính yeâu caàu vaø kó thuaät cuûa gioáng môùi. - Söû duïng ñuùng vaø khai thaùc toái ña hieäu quaû cuûa gioáng môùi. II. Khaûo nghieäm gioáng caây troàng 1. Thí nghieäm so saùnh gioáng caây troàng a. Muïc ñích - Xem chaát löôïng cuûa gioáng môùi so vôùi gioáng saûn xuaát ñaïi traø. - Neáu chaát löôïng cao hôn thì trung taâm khaûo nghieäm gioáng quoác gia à saûn xuaát ñaïi traø. b. Caùch tieán haønh So saùnh veà: Sinh tröôûng, phaùt trieån, naêng suaát, chaát löôïng vaø tính choáng chòu vôùi ñieàu kieän ngoaïi caûnh. 2. Thí nghieäm kieåm tra kó thuaät a. Muïc ñích Kieåm tra nhöõng ñeà xuaát cuûa cô quan choïn taïo gioáng veà qui trình kó thuaät gieo troàng. b. Caùch tieán haønh: - Xaùc ñònh thôøi vuï, maät ñoä gieo troàng, cheá ñoä phaân boùn cuûa gioáng. - Neáu gioáng naøo ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu thì ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän gioáng quoác gia vaø ñöôïc pheùp phoå bieán saûn xuaát. 3. Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo a. Muïc ñích - Tuyeân truyeàn ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát ñaïi traø. b. Caùch tieán haønh - Trieån khai treân dieän tích roäng lôùn. - Trong thôøi gian ñoù, caàn toå chöùc hoäi nghò taïi ñòa ñieåm gieo troàng ñeå khaûo saùt, ñaùnh giaù keát quaû. - Phoå bieán quaûng caùo. 4. Cuûng coá - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Heä thoáng khaûo nghieäm gioáng caây troàng ñöôïc toå chöùc vaø thöïc hieän nhö theá naøo? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. - Xem tröôùc baøi môùi vaø tìm hieåu veà coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng ôû ñòa phöông. Ngaøy soaïn: 22/8 Tuaàn: 2 Tieát: 2 Baøi 3, 4: SAÛN XUAÁT GIOÁNG CAÂY TROÀNG I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn - Bieát ñöôïc muïc ñích, trình töï vaø quy trình cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng. - Bieát ñöôïc trình töï vaø quy trình saûn xuaát gioáng caây töï thuï phaán, thuï phaán cheùo, caây troàng nhaân gioáng voâ tính, nhaân gioáng caây röøng. b. Troïng taâm Bieát ñöôïc quy trình vaø trình töï taïo ra moät loaïi gioáng môùi ôû quy moâ lôùn hôn. 2. Kyõ naêng Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, so saùnh, laøm vieäc nhoùm. 3. Thaùi ñoä Coù thaùi ñoä ñuùng ñaén trong coâng taùc saûn xuaát caùc loaïi gioáng theo nhöõng quy trình khaùc nhau. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Tranh veõ caùc sô ñoà quy trình saûn xuaát gioáng. 2. Hoïc sinh - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Xem tröôùc baøi môùi ôû nhaø, tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát caây gioáng ôû ñòa phöông. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Muïc ñích cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng laø gi? - Neâu muïc ñích vaø caùch tieán haønh caùc loaïi thí nghieäm trong coâng taùc khaûo nghieäm gioáng. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích, heä thoáng cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng. GV: Haõy thaûo luaän vaø cho bieát muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng. HS: Thaûo luaän, keát hôïp SGK ñeå boå sung vaø hoaøn thieän kieán thöùc. GV: Cho bieát moät vaøi gioáng caây troàng ñöôïc saûn xuaát taïi ñòa phöông em. HS: Luùa, döøa, khoai mì, hoa maøu, moät soá loaïi caây aên traùi nhö xoaøi, mía, maän, oåi,... GV: Heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng goàm maáy giai ñoaïn? Keå teân. HS: Coù 3 giai ñoaïn laø saûn xuaát haït sieâu nguyeân chuûùng, haït nguyeân chuûng vaø haït xaùc nhaän. GV: Taïi sao giai ñoaïn 1 vaø giai ñoaïn 2 phaûi saûn xuaát ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp trung öông? HS: Vì hai giai ñoaïn naøy taïo ra haït coù ñoä thuaàn, phaåm chaát cao neân ñoøi hoûi phaûi coù caùn boä laøm coâng taùc gioáng coù trình ñoä, trang thieát bò hieän ñaïi neân chæ coù cô sôû saûn xuaát gioáng trung öông môùi ñaûm baûo ñöôïc vaán ñeà naøy. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng noâng, laâm nghieäp. GV: Cho HS nghieân cöùu SGK vaø thaûo luaän nhoùm. - Khi naøo thì saûn xuaát gioáng theo sô ñoà duy trì? khi naøo thì saûn xuaát gioáng theo sô ñoà phuïc traùng? - Giaûi thích hai quy trình nhaân gioáng. - Tìm ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa 2 quy trình. HS: Thaûo luaän, ghi nhaän vaø traû lôøi. Sau ñoù GV nhaän xeùt, boå sung cho hoaøn chænh. HS ghi nhaän keát quaû. GV: Haõy cho bieát gioáng caây troàng nhaân gioáng voâ tính thì quy trình saûn xuaát nhö theá naøo? HS: Choïn caùc theá heä voâ tính ñaït sieâu nguyeân chuûng roài cuõng traûi qua caùc giai ñoaïn gioáng nhö quy trình nhaân gioáng treân. GV: Veõ sô ñoà quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng nhaân gioáng voâ tính. HS: HS nghieân cöùu SGK, leân baûng veõ sô ñoà. GV: Ñoái vôùi gioáng caây röøng thì ñöôïc saûn xuaát nhö theá naøo? Ôû caây röøng coù ñieåm naøo caàn löu yù so vôùi caây troàng noâng nghieäp? HS: Caây röøng coù ñaëc ñieåm laø soáng laâu naêm, chu kyø sinh tröôûng, phaùt trieån laâu neân chæ choïn caùc caây ñaït tieâu chuaån ñeå xaây röøng hoaëc vöôøn gioáng. GV: Haõy cho bieát moät vaøi gioáng caây röøng ñang ñöôïc saûn xuaát hieän nay. HS: Caây traøm, gioù, giaù trò, daàu, ... I. Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng 1. Duy trì vaø cuûng coá ñoä thuaàn chuûng, söùc soáng vaø tính traïng ñieån hình cuûa gioáng. 2. Taïo ra soá löôïng gioáng caàn thieát ñeå cung caáp cho saûn xuaát ñaïi traø. 3. Ñöa gioáng toát phoå bieán nhanh vaøo saûn xuaát. II. Heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng (3 giai ñoaïn) Giai ñoaïn 1: Saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Duy trì, phuïc traùng, saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp Trung öông. Giai ñoaïn 2: Saûn xuaát haït gioáng nguyeân chuûng töø sieâu nguyeân chuûng - Duy trì, phuïc traùng, saûn xuaát haït gioáng sieâu nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû cô quan choïn taïo gioáng nhaø nöôùc caáp Trung öông. Giai ñoaïn 3: Saûn xuaát haït gioáng xaùc nhaän - Ñöôïc nhaân ra töø haït gioáng nguyeân chuûng. - Thöïc hieän ôû caùc cô quan nhaân gioáng caáp tænh. III. Quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng 1. saûn xuaát gioáng caây troàng noâng nghieäp a. saûn xuaát gioáng caây troàng sinh saûn höõu tính. * Saûn xuaát haït gioáng theo sô ñoà duy trì - Nguyeân lieäu: gioáng caây troàng do taùc giaû cung caáp hoaëc coù haït sieâu nguyeân chuûng thì quy trình + Naêm thöù nhaát: Gieo haït taùc giaû (sieâu nguyeân chuûng), choïn caây öu tuù. + Naêm thöù hai: Haït cuûa caây öu tuù gieo thaønh töøng doøng. choïn caùc caây toát nhaát laáy haït, haït ñoù laø haït sieâu nguyeân chuûng. + Naêm thöù 3: Nhaân gioáng nguyeân chuûng töø gioáng sieâu nguyeân chuûng. + Naêm thöù 4: Saûn xuaát haït gioáng xaùc nhaän töø gioáng nguyeân chuûng. * Saûn xuaát theo sô ñoà phuïc traùng (SGK) b. Saûn xuaát gioáng caây troàng nhaân gioáng voâ tính 3 giai ñoaïn - Choïn loïc duy trì theá heä voâ tính ñaït sieâu nguyeân chuûng. - Toå chöùc saûn xuaát cuû gioáng hoaëc vaät lieäu caáp nguyeân chuûng töø sieâu nguyeân chuûng - saûn xuaát cuû gioáng hoaëc vaät lieäu gioáng ñaït tieâu chuaån thöông phaåm töø gioáng nguyeân chuûng. 2. Saûn xuaát gioáng caây röøng - Choïn nhöõng caây troäi, khaûo nghieäm vaø choïn laáy caùc caây ñaït tieâu chuaån caáp sieâu nguyeân chuûng ñeå xaây röøng gioáng hoaëc vöôøn gioáng. - Laáy gioáng töø röøng hoaëc vöôøn gioáng nhaân leân ñeå cung caáp cho saûn xuaát. * Gioáng caây röøng coù theå nhaân ra baèng haït hoaëc baèng coâng ngheä nuoâi caáy moâ vaø giaâm hom. 4. Cuûng coá - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Theo caùc em thì ôû ñòa phöông ngöôøi ta thöôøng aùp duïng quy trình nhaân gioáng naøo? Taïo ñöôïc loaïi haït naøo? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. - Xem tröôùc baøi môùi vaø tìm hieåu veà söùc soáng cuûa haït. Ngaøy soaïn: 23/8 Tuaàn: 3 Tieát: 3 Baøi 5 Thöïc haønh – XAÙC ÑÒNH SÖÙC SOÁNG CUÛA HAÏT I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn Xaùc ñònh ñöôïc söùc soáng cuûa haït moät soá caây troàng noâng nghieäp. b. Troïng taâm Xaùc ñònh xem tæ leä soáng cuûa loâ haït gioáng ñoù cao hay thaáp. 2. Kyõ naêng Reøn luyeän tính caån thaän, kheùo leùo, coù yù thöùc toå chöùc kæ luaät, traät töï. 3. Thaùi ñoä Thöïc hieän ñuùng quy trình, giöõ gìn veä sinh vaø baûo ñaûm an toaøn lao ñoäng trong quaù trình thöïc hieän. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Maãu vaät: haït luùa, ñaäu, ngoâ,... - Duïng cuï: ñóa petri, coác thuûy tinh, löôõi lam, giaáy thaám, keïp,... - Hoùa chaát: coàn 960, nöôùc caát, carmine, H2SO4. 2. Hoïc sinh - Xem tröôùc baøi môùi, tìm hieåu caáu truùc haït, naém vöõng quy trình thí nghieäm. - Haït gioáng laøm thí nghieäm: ñaäu, ngoâ, luùa. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng laø gì? - Theá naøo laø gioáng sieâu nguyeân chuûng, nguyeân chuûng vaø xaùc nhaän? - So saùnh söï gioáng vaø khaùc nhau trong quy trình saûn xuaát gioáng ôû ba nhoùm caây troàng noùi treân. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn nguyeân taéc thí nghieäm. GV: Chia HS thaønh 5 nhoùm/lôùp. GV: Giôùi thieäu muïc tieâu cuûa baøi thöïc haønh, caùc duïng cuï, maãu vaät hoùa chaát lieân quan ñeán baøi thöïc haønh vaø nguyeân taéc chung cuûa phoøng thí nghieäm. GV: Cho HS nghieân cöùu SGK ñeå naém roõ caùch tieán haønh thí nghieäm. HS: Nghieân cöùu SGK vaø ghi nhaän trình töï caùc böôùc tieán haønh. GV: Höôùng daãn laïi caùc böôùc tieán haønh cho HS hieåu roõ hôn. Hoaït ñoäng 2: Thöïc haønh. GV: Tieán haønh pha thuoác thöû cho HS xem caùch pha. HS: Quan saùt vaø ghi nhaän caùch pha. GV: Haït coù caáu taïo nhö theá naøo? Laøm theá naøo ñeå bieát haït soáng hay cheát? HS: Haït tröø voû coøn 2 phaàn chính laø phoâi vaø phoâi nhuõ. Khi ta ngaâm haït vaøo thuoác thöû: - Neáu phoâi nhuõ nhuoäm maøu thuoác thöû laø haït cheát. - Neáu phoâi nhuõ khoâng nhuoäm maøu thuoác thöû laø haït soáng. GV: Goïi HS trình baøy laïi quy trình thí nghieäm cuï theå qua caùc böôùc. HS: Nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi. GV: Cho HS tieán haønh laøm thí nghieäm. HS: Tieán haønh laøm thí nghieäm theo nhoùm nhö ñaõ phaân coâng. GV: Quan saùt HS laøm thí nghieäm, ghi nhaän hoaït ñoäng cuûa HS. GV: Trong thôøi gian ngaâm haït, GV höôùng daãn HS caùch tính tæ leä haït soáng, cheát. HS: Tieán haønh kieåm tra haït soáng hay cheát, tính tæ leä %. GV: Goïi caùc nhoùm trình baøy keát quaû thí nghieäm. I. Chuaån bò - Duïng cuï: Ñóa petri, keïp, lam, löôõi lam, giaáy thaám. - Maãu vaät: Haït luùa gioáng vaø haït ngoâ. - Hoùa chaát: Coàn 960, nöôùc caát, carmine, H2SO4. II. Quy trình - Böôùc 1: Laáy 50 haït gioáng cho vaøo ñóa Petri. - Böôùc 2: Ñoã thuoác thöû vaøo ñóa petri cho ngaäp haït, ngaâm trong 15 phuùt. - Böôùc 3: Laáy haït ra, lau saïch voû haït baèng giaáy thaám. - Böôùc 4: Caét haït ra laøm 2 ñeå quan saùt vaø ghi nhaän. - Böôùc 5: Tính tæ leä haït soáng Tæ leä haït soáng: + B: Soá haït soáng + C: Toång soá haït ñem thí nghieäm. 4. Nhaän xeùt, ñaùnh giaù - Khen caùc nhoùm laøm toát, nhaéc nhôû caùc nhoùm laøm khoâng toát. - Nhaän xeùt keát quaû cuûa caùc nhoùm. - Taïi sao haït cheát laïi bò nhuoäm maøu thuoác thöû? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Vieát baøi thu hoaïch theo nhoùm, tuaàn sau noäp. - Xem tröôùc baøi môùi, tìm hieåu veà coâng ngheä nuoâi caáy moâ teá baøo trong nhaân gioáng. Keát quûa thí nghieäm Toång soá haït thí nghieäm Soá haït nhuoäm maøu (Haït cheát) Soá haït khoâng nhuoäm maøu (Haït soáng) Tæ leä haït soáng Ngaøy soaïn: 23/8 Tuaàn: 4 Tieát: 4 Baøi 6 ÖÙNG DUÏNG COÂNG NGHEÄ NUOÂI CAÁY MOÂ TEÁ BAØO TRONG NHAÂN GIOÁNG CAÂY TROÀNG NOÂNG, LAÂM NGHIEÄP I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn - Hieåu ñöôïc theá naøo laø nuoâi caáy moâ teá baøo, cô sôû khoa hoïc cuûa phöông phaùp naøy. - Hieåu ñöôïc moät soá öùng duïng cuûa coâng ngheä nuoâi caáy moâ teá baøo trong taïo gioáng caây troàng noâng, laâm nghieäp. - Hieåu ñöôïc quy trình coâng ngheä nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo. b. Troïng taâm Naém ñöôïc côû sôû khoa hoïc vaø quy trình coâng ngheä nuoâi caáy moâ. 2. Kyõ naêng - Reøn luyeän kyõ naêng phaân tích, so saùnh, laøm vieäc nhoùm. - Phaùt trieån naêng löïc tö duy, tröøu töôïng. 3. Thaùi ñoä Coù thaùi ñoä ñuùng ñaén trong coâng taùc saûn xuaát caùc loaïi gioáng theo nhöõng quy trình khaùc nhau. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Tranh veõ caùc sô ñoà quy trình saûn xuaát gioáng baèng phöông phaùp nuoâi caáy moâ. - Aûnh chuïp caùc phoøng thí nghieäm duøng cho vieäc nuoâi caáy moâ. 2. Hoïc sinh - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Xem tröôùc baøi môùi ôû nhaø, tìm hieåu veà quy trình saûn xuaát caây gioáng baèng phöông phaùp nuoâi caáy moâ. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ Khoâng kieåm tra – môùi hoïc thöïc haønh. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu veà khaùi nieäm vaø cô sôû khoa hoïc cuûa vieäc nuoâi caáy moâ teá baøo. GV: Giaûng veà phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo ® Theá naøo laø nuoâi caáy moâ teá baøo? HS: Nghieân cöùu SGK, keát hôïp vôùi nghe giaûng ñeå traû lôøi. GV: Cô sôû khoa hoïc cuûa nuoâi caáy moâ teá baøo laø gì? HS: Trao ñoåi, nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi. - Teá baøo thöïc vaät coù tính toaøn naêng: + Teá baøo chöùa ñaày ñuû heä gen cuûa loaøi. + Teá baøo coù khaû naêng sinh saûn voâ tính ñeå taïo thaønh cô theå môùi. - Coù khaû naêng phaân hoùa, phaûn phaân hoùa. Hoaït ñoäng 2: Nghieân cöùu quy trình coâng ngheä nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo. GV: Coù maáy phöông phaùp taïo vaø nhaân gioáng? HS: Cô baûn coù phöông phaùp truyeàn thoáng vaø phöông phaùp hieän ñaïi. GV: Phöông phaùp truyeàn thoáng ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Öu khuyeát ñieåm cuûa phöông phaùp naøy. HS: Trao ñoåi vôùi baïn ngoài beân caïnh vaø traû lôøi. Sau ñoù GV nhaän xeùt vaø boå sung. GV: Phöông phaùp hieän ñaïi ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Öu khuyeát ñieåm cuûa phöông phaùp naøy. HS: Trao ñoåi vôùi baïn ngoài beân caïnh vaø traû lôøi. Sau ñoù GV nhaän xeùt vaø boå sung. GV: So vôùi phöông phaùp truyeàn thoáng thì phöông phaùp hieän ñaïi coù nhöõng öu theá gì? HS: Thôøi gian taïo gioáng ngaén hôn, taïo ñöôïc nhieàu gioáng toát hôn. GV: Qui trình coâng ngheä nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo ñöôïc thöïc hieän nhö theá naøo? Öu khuyeát ñieåm cuûa phöông phaùp naøy. HS: Thaûo luaän nhoùm, nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi. Sau ñoù GV nhaän xeùt vaø boå sung. GV: Döïa vaøo sô ñoà quy trình nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ ñeå giaûng, ñaët caâu hoûi gôïi môû ñeå cho HS deã hieåu hôn. GV: Theá naøo laø moâi tröôøng M.S? HS: Laø moâi tröôøng coù ñuû dinh döôõng khoaùng vaø caùc hormone sinh tröôûng. GV: Trong moâi tröôøng taïo reã ta cho theâm chaát gì? HS: Chaát NAA vaø IBA. GV: Vieäc aùp duïng phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo vaøo coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng mang laïi lôïi ích gì? HS: Nghieân cöùu SGK, trao ñoåi vôùi baïn beân caïnh ñeå traû lôøi. GV: Nhaän xeùt, boå sung vaø hoaøn chænh kieán thöùc cho HS. I. Khaùi nieäm veà phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo Nuoâi caáy moâ teá baøo laø vieäc caáy teá baøo vaøo moâi tröôøng thích hôïp, cung caáp ñuû chaát dinh döôõng, qua nhieàu laàn phaân baøo vaø bieät hoùa teá baøo seõ phaùt trieån thaønh cô theå môùi. II. Cô sôû khoa hoïc cuûa phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo - Teá baøo thöïc vaät coù tính toaøn naêng: + Teá baøo chöùa ñaày ñuû heä gen cuûa loaøi. + Teá baøo coù khaû naêng sinh saûn voâ tính ñeå taïo thaønh cô theå môùi. - Coù khaû naêng phaân hoùa, phaûn phaân hoùa ñeå ñaûm nhaän nhieàu chöùc naêng khaùc nhau. III. Quy trình coâng ngheä taïo vaø nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo 1. Phöông phaùp truyeàn thoáng - Phöông phaùp: Lai, gaây ñoät bieán, gaây ña boäi theå - Thaønh quaû ñaït ñöôïc: Taïo ñöôïc nhieàu gioáng caây troàng cho naêng suaát cao, chaát löôïng toát, ñaùp öùng nhu caàu löông thöïc, thöïc phaåm cho xaõ hoäi. - Haïn cheá: Thôøi gian quaù daøi. 2. Bieän phaùp coâng ngheä sinh hoïc hieän ñaïi - Phöông phaùp: Lai teá baøo traàn, nuoâi caáy teá baøo phaán hoa - Öu ñieåm: Chæ trong thôøi gian ngaén coù theå taïo ñöôïc gioáng caây troàng môùi, chaát löôïng cao vôùi saûn löôïng lôùn. - Thaønh quaû ñaït ñöôïc: Ñaõ taïo ñöôïc gioáng luùa chòu maën, khaùng ñaïo oân, chuoái, mía 3. Quy trình coâng ngheä nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo a. Choïn vaät lieäu nuoâi caáy - Thöôøng laø teá baøo moâ phaân sinh. - Khoâng bò nhieãm beänh. b. Khöû truøng beà maët: Phaân caét ñænh sinh tröôûng, röûa baèng nöôùc saïch vaø khöû truøng. c. Taïo choài trong moâi tröôøng nhaân taïo: Maãu ñöôïc nuoâi caáy trong moâi tröôøng dinh döôõng nhaân taïo ñeå taïo choài. - Moâi tröôøng dinh döôõng nhaân taïo thöôøng duøng laø moâi tröôøng M. S (Murashige & Skoog). d. Taïo reã: Khi choài ñaõ ñaït tieâu chuaån veà kích thöôùc (chieàu cao) thì caét choài vaø chuyeån sang moâi tröôøng taïo reã. Cho vaøo moâi tröôøng chaát NAA, IBA. e. Caáy caây trong moâi tröôøng thích hôïp Sau khi choài caây ñaõ ra reã, tieán haønh caáy caây vaøo moâi tröôøng thích hôïp. g. Troàng thaønh caây gioáng trong moâi tröôøng thoâng thöôøng ôû khu caùch li Sau khi caây phaùt trieån bình thöôøng & ñaït tieâu chuaån gioáng, thì ñöa caây ra moâi tröôøng bình thöôøng ôû khu caùch li. 4. YÙ nghóa - Coù theå nhaân gioáng caây troàng ôû quy moâ coâng nghieäp. - Coù heä soá nhaân gioáng cao. - Cho ra caùc saûn phaåm ñoàng nhaát veà maët di truyeàn vaø saïch beänh. 4. Cuûng coá - Söû duïng caùc caâu hoûi ôû cuoái baøi ñeå cuûng coá. - Ñeán giai ñoaïn 5 trong quy trình nuoâi caáy moâ thì caây ñaõ hoaøn chænh roài, taïi sao khoâng ñem troàng lieàn maø phaûi ñem ra vöôøn öôm? 5. Höôùng daãn hoïc ôû nhaø - Hoïc baøi vaø traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. - Xem tröôùc baøi môùi vaø tìm hieåu veà tính chaát cuûa moâi tröôøng ñaát, taïi sao laïi coù ñaát pheøn, ñaát maën. Ngaøy soaïn: 28/8 Tuaàn: 5 Tieát: 5 Baøi 7 MOÄT SOÁ TÍNH CHAÁT CUÛA ÑAÁT TROÀNG I. Muïc tieâu baøi hoïc 1. Kieán thöùc a. Cô baûn Hieåu ñöôïc keo ñaát laø gì? Theá naøo laø khaû naêng haáp phuï cuûa ñaát? Theá naøo laø phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát vaø ñoä phì nhieâu cuûa ñaát. b. Troïng taâm Naém ñöôïc vai troø vaø caáu taïo cuûa keo ñaát, dung dòch ñaát. 2. Kyõ naêng Phaùt trieån kó naêng quan saùt, so saùnh, khaùi quaùt, toång hôïp. 3. Thaùi ñoä Bieát caùch caûi taïo ñaát, choïn caây troàng cho phuø hôïp vôùi loaïi ñaát. II. Chuaån bò daïy vaø hoïc 1. Giaùo vieân - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Tranh veõ veà caáu taïo cuûa keo ñaát. 2. Hoïc sinh - Phieáu hoïc taäp ñeå thaûo luaän nhoùm. - Xem tröôùc baøi môùi ôû nhaø, tìm hieåu veà tính chaát cuûa ñaát, taïi sao ñaát laïi chua, laïi bò pheøn, bò maën. III. Tieán trình daïy vaø hoïc 1. OÅn ñònh toå chöùc lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ - Nuoâi caáy moâ teá baøo laø gì? Cô sôû khoa hoïc cuûa vieäc nuoâi caáy moâ teá baøo. - Öu – khuyeát ñieåm cuûa phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo. Veõ sô ñoà quy trình nuoâi caáy moâ teá baøo. 3. Hoaït ñoäng daïy vaø hoïc Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi Dung Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu veà keo ñaát vaø khaû naêng haáp phuï cuûa keo ñaát. GV: Ta cho moät ít ñaát vaøo trong nöôùc, khuaáy cho tan ra. Coù nhöõng phaân töû nhoû li ti khoâng tan trong nöôùc, nhöõng phaân töû ñoù goïi laø gì? Traïng thaùi lô löûng ñoù goïi laø gì? HS: Ñoù chính laø keo ñaát, traïng thaùi ñoù goïi laø huyeàn phuø. GV: Keo ñaát laø nhöõng phaân töû coù kích thöôùc raát nhoû. Theá naøo laø keo ñaát? HS: Keo ñaát laø nhöõng phaân töû coù kích thöôùc nhoû, 1 – 200nm, khoâng tan trong nöôùc maø ôû traïng thaùi huyeàn phuø. GV: Quan saùt hình 27 SGK vaø cho bieát caáu taïo cuûa keo ñaát. HS: Keo ñaát coù caáu taïo goàm 3 phaàn: nhaân, lôùp ion buø vaø lôùp ion mang quyeát ñònh ñieän. GV: Taïi sao keo ñaát mang ñieän? HS: Keo ñaát mang ñieän laø do lôùp ion quyeát ñònh ñieän quyeát ñònh, lôùp ion naøy mang ñieän tích gì thì keo ñaát mang ñieän tích ñoù. GV: Haõy cho bieát chöùc naêng cuûa keo ñaát. HS: Trao ñoåi ion treân beà maët keo ñaát vôùi ion trong dung dòch ñaát. GV: Keo ñaát coù lôïi ích gì cho caây troàng? HS: Keo ñaát giuùp giöõ chaët caùc ion khoaùng trong dung dòch ñaát, khi reã caây tieáp xuùc vôùi beà maët keo ñaát thì reã caây seõ haáp thu caùc ion khoaùng caàn thieát cho caây. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu veà phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát vaø ñoä phì cuûa ñaát. GV: Theá naøo laø phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát? HS: Laø caùc phaûn öùng hoùa hoïc xaûy ra trong moâi tröôøng dung dòch ñaát, cho bieát ñöôïc tính chaát cuûa moâi tröôøng ñaát nôi ñoù laø trung tính, kieàm hay axit. GV: Coù maáy loaïi phaûn öùng trong dung dòch ñaát? HS: Coù 3 loaïi: trung tính, axit vaø kieàm. GV: Haõy cho bieát söï khaùc nhau cuûa ñoä chua hoaït tính vaø ñoä chua tieàm taøng? HS: Ñoä chua hoaït tính laø do noàng ñoä H+ trong dung dòch ñaát gaây neân, coøn ñoä chua tieàm taøng thì ngoaøi ion H+ coøn coù ion Al3+ gaây neân. GV: Phaûi laøm caùch naøo ñeå cho ñaát bôùt chua? HS: Ñeå giaûm bôùt ñoä chua phaûi boùn voâi ñeå loaïi tröø caùc ion gaây chua, xaây döïng heä thoáng thuûy lôïi hôïp lyù,... GV: Phaûn öùng kieàm cuûa dung dòch ñaát laø gì? HS: Laø caùc phaûn öùng do söï thuûy phaân caùc muoái trong dung dòch ñaát gaây neân, coù ion OH-. GV: Phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát coù vai troø gì trong saûn xuaát noâng nghieäp? HS: Coù theå choïn vaø boá trí caây troàng cho phuø hôïp,