Giáo án môn Địa lý lớp 12 - Bài 15: Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai

Bài 15: bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai I. Mục tiêu bài học: - Biết được 1 số vấn đề chính về bảo vệ môi trường ở nước ta. - Nắm được 1 số loại thiên tai chủ yếu thường xuyên gây tác hại đến SX và đời sống. - Nhận thức được tác hại của thiên tai và cách phòng chống. - Hiểu được nội dung chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường. II. Phương tiện dạy học: - Bản đồ địa lý tự nhiên Việt nam. Các hình ảnh minh hoạ về các nội dung bài học (nếu có). III. Hoạt động dạy học: Mở bài: Trên đất nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa, tài nguyên phong phú, ĐKTN có nhiều thuận lợi song cũng không ít khó khăn gây ra bởi các tai biến thiên nhiên như đất nước ta, vấn đề bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai là 1 yêu cầu rất bức thiết. Các nội dung này chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Tìm hiểu các vấn đề lớn về môi trường trên đất nước ta. * Em hãy nêu nguyên nhân gây ra mất cân bằng sinh thái môi trường và các biểu hiện của tình trạng này ở nước ta? VD: từ khai thác rừng.... * Em hãy nêu các nguyên nhân và dẫn chứng về ô nhiễm môi trường không khí, nước, đất ở nước ta? Hoạt động 2: Tìm hiểu về một số thiên tai và biện pháp phòng chống. * Dựa vào hình 9.1 và hiểu biết, hãy nhận xét về hướng di chuyển và tần suất của bão ở Việt nam? - Có thể sớm hoặc muộn hơn 1 tháng. - Chiếm 70% tổng số các cơn bão/năm. - Dẫn chứng về số các cơn bão/năm. - 300 – 400 mm, có khi 500 - 600 mm. Sóng biển cao 9 - 10 m. - Dự báo chính xác sự hình thành và áp dụng các biện pháp phòng chống. - ĐH thấp, có đê, mật độ xây dựng cao. - Mưa lớn kết hợp triều cường. - Mưa bão, nước biển dâng, lũ nguồn. * ở nước ta, lũ quét thường xảy ra ở những vùng nào và vào thời gian nào? - Biện pháp.... - Thời gian kéo dài... - Làm gia tăng nguy cơ cháy rừng... - Miền Trung ít động đất hơn, Nam bộ biểu hiện động đất rất yếu. - Là thiên tai cục bộ Hoạt động 3: Tìm hiểu chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường nước ta. * Dựa vào nội dung SGK và hiểu biết của mình, hãy nêu các nhiệm vụ chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường nước ta? - Có ý nghĩa quyết định. - Liên quan đến lợi ích lâu dài. - Phù hợp với yêu cầu về đời sống. 1. Bảo vệ môi trường. a. Tình trạng mất cân bằng sinh thái môi trường. - Nguyên nhân: do sự khai thác, tác động quá mức vào 1 thành phần tự nhiên. - Biểu hiện: gia tăng các hiện tượng thiên tai như lũ lụt, hạn hán và sự biến đổi bất thường về thời tiết, khí hậu. b. Tình trạng ô nhiễm môi trường. - Nguyên nhân: do các chất thải trong sản xuất và sinh hoạt đã đổ vào môi trường. - Biểu hiện: môi trường bị ô nhiễm, suy thoái nghiêm trọng. 2. Một số thiên tai chủ yếu và biện pháp phòng chống. a. Bão. - Thời gian hoạt động: + Bắt đầu từ tháng 6, kết thúc vào tháng 11. + Bão hay xảy ra nhất vào tháng 9 sau đó đến tháng 10 và tháng 8. + Mùa bão diễn ra chậm dần từ Bắc vào Nam. - Nơi hay xảy ra: vùng bờ biển nước ta. - Hậu quả và biện pháp phòng chống: + Gió bão mạnh gây sức tàn phá lớn. + Mưa to gây lụt lội ở đồng bằng và ngập mặn ở vùng ven biển. + Bão là 1 thiên tai gây tác hại lớn cho sản xuất và đời sống, nhất là ở vùng ven biển. + Cần coi trọng công tác dự báo và tích cực phòng chống bão. b. Ngập lụt. - Thời gian: vào mùa mưa bão. - Nơi hay xảy ra: + Châu thổ sông Hồng. + Đồng bằng sông Cửu long. + Các vùng trũng Bắc trung bộ và hạ lưu các con sông lớn ở Nam trung bộ. c. Lũ quét. - Nơi hay xảy ra: những khu vực sông suối miền núi có địa hình chia cắt mạnh, độ dốc lớn, mất lớp phủ thực vật. - Thời gian: + Tháng 6 - 10 ở vùng núi phía Bắc. + Tháng 10 - 12 ở các vùng núi từ Hà tĩnh đến Nam trung bộ. - Là thiên tai bất thường gây hậu quả nghiêm trọng, cần có biện pháp phòng tránh. d. Hạn hán. - Thời gian: vào mùa khô ở nước ta, mức độ kéo dài tuỳ nơi. - Gây thiệt hại cho sản xuất, môi trường, ảnh hưởng đến sinh hoạt và đời sống nhân dân. - Cần phát triển các công trình thuỷ lợi hợp lý để phòng chống khô hạn. đ. Các thiên tai khác. - Động đất: có ở Tây bắc, Đông bắc, vùng ven biển Nam trung bộ. - Lốc, mưa đá, sương muối. 3. Chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường. - Nguyên tắc: bảo đảm sự bảo vệ đi đôi với phát triển bền vững. - Các nhiệm vụ chiến lược: + Duy trì môi trường sống và các quá trình sinh thái chủ yếu. + Đảm bảo sự giàu có của đất nước về vốn gen các loài nuôi trồng cũng như các loài hoang dại. + Đảm bảo việc sử dụng hợp lý các nguồn tài nguyên tự nhiên, điều khiển việc sử dụng trong giới hạn có thể phục hồi được. + Đảm bảo chất lượng môi trường. + ổn định dân số ở mức cân bằng với khả năng sử dụng hợp lý các tài nguyên tự nhiên. + Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường, kiểm soát và cải tạo môi trường. IV. Đánh giá: - Vấn đề chủ yếu về bảo vệ môi trường ở nước ta là gì? Vì sao? - Hãy nêu thời gian hoạt động của bão, hậu quả của bão ở Việt nam và biện pháp phòng chống bão? - Nêu các vùng hay xảy ra ngập lụt, lũ quét, hạn hán ở nước ta. Cần làm gì để giảm nhẹ tác hại của các loại thiên tai này? - Hãy nêu các nhiệm vụ chủ yếu của chiến lược quốc gia về bảo vệ tài nguyên và môi trường? V. Hoạt động nối tiếp: - Sưu tầm các tài liệu về môi trường của Việt nam. Các tư liệu về các thiên tai điển hình đã xảy ra tại Việt nam và mức độ thiệt hại của chúng? - Chuẩn bị ôn tập và thi học kỳ I.