Giáo án môn Địa lý lớp 12 - Tiết 13 - Bài 11: Thiên nhiên phân hoá đa dạng

Ngày soạn: 27/10/2009 Ngày dạy: 05/11/2009 Dạy lớp: 12A2, 12C4, 12C5 Tiết 13 Bài 11: THIÊN NHIÊN PHÂN HOÁ ĐA DẠNG I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, HS cần: 1. Kiến thức: - Hiểu được sự phân hoá thiên nhiên theo Bắc vào Nam là do sự thay đổi khí hậu từ Bắc vào Nam mà ranh giới là dãy núi Bạch Mã. - Biết được sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên phần phía Bắc và phía Nam lãnh thổ. - Hiểu được sự phân hoá thiên nhiên theo Đông – Tây, trước hết do sự phân hoá địa hình và sự tác động kết hợp của địa hình với hoạt động của các khối khí qua lãnh thổ. - Biết được sự phân hoá thiên nhiên từ Đông sang Tây theo 3 vùng: vùng biển và thềm lục địa, vng đồng bằng ven biển và vùng đồi núi. 2. Kĩ năng: - Đọc hiểu các trang bản đồ: hình thể, địa hình, khí hậu, đất, thực vật, động vật trong Atlat để hiểu các kiến thức nêu trong bài học. - Nhận xét chế độ nhiệt và chế độ mưa ở hai biểu đồ khí hậu trong bai tập. - Liên hệ thực tế để thấy được sự thay đổi thiên nhiên từ Bắc vào Nam, từ Đông sang Tây. II. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC: - Bản đồ Địa lí Tự nhiên Việt Nam. - Tranh ảnh, băng hình về cảnh quan thiên nhiên ( nếu có ) - Atlat Địa lí Việt Nam. III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC: 1. Ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: Câu 1. Hãy nêu biểu hiện thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa qua các thành phần tự nhiên địa hình, sông ngòi, đất và sinh vật ở nước ta? Câu 2. Hãy nêu ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến hoạt động sản xuất và đời sống? 3. Dạy bài mới: * Khởi động: Mặc dù với diện tích chỉ đứng hàng trung bình trên thế giới nhưng thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa rất đa dạng. Trong bài học hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu sự phân hóa tự nhiên nước ta theo chiều Bắc – Nam và Đông – Tây. Thời lượng Hoạt động của GV và HS Nội dung chính 14 – 16 Phút 18 – 20 Phút * Hoạt động l: Cặp đôi - Bước 1: HS dựa vào Bản đồ Địa lí Tự nhiên Việt Nam, Atlat Địa lí Việt Nam, SGK và vốn hiểu biết của mình, trả lời: + Trình bày đặc điểm thiên nhiên phần lãnh thổ phía Bắc? + Trình bày đặc điểm thiên nhiên phần lãnh thổ phía Nam? + Nguyên nhân chủ yếu nào làm cho thiên nhiên nước ta phân hóa theo Bắc – Nam? - Bước 2: HS trình bày. - Bước 3: GV chuẩn kiến thức. GV kết luận: Sự phân hoá khí hậu là nguyên nhân chính làm cho thiên nhiên phân hoá theo vĩ độ (Bắc - Nam). Sự khác nhau về thiên nhiên giữa hai phần Bắc và Nam lãnh thổ thể hiện ở sự thay đổi cảnh sắc thiên nhiên theo mùa, ở thành phần các loài động, thực vật tự nhiên và nuôi trồng. * Hoạt động 2 : Nhóm - Bước 1: : Các nhóm dựa vào Bản đồ Địa lí Tự nhiên Việt Nam, Atlat Địa lí Việt Nam và SGK, hoàn thành sơ đồ (phụ lục) + Nhóm 1, 4: Vùng biển và thềm lục địa. + Nhóm 2, 5: Vùng Đồng bằng ven biển. + Nhóm 3, 6: Vùng đồi núi. Gợi ý của GV: Hãy nhận xét về sự thay đổi thiên nhiên từ Đông sang Tây. - Nêu các biểu hiện sự phân hoá thiên nhiên vùng biển và thềm lục địa, vùng đồng bằng ven biển, vùng đồi núi. - Giải thích sự khác nhau về khí hậu và thiên nhiên vùng núi Đông Bắc và Tây Bắc? - Trả lời các câu hỏi ở giữa mục. - Bước 2: Đại diện nhóm viết. - Bước 3: Phản hồi thông tin. 1. Thiên nhiên phân hóa theo Bắc – Nam: a. Phần lãnh thổ phía Bắc: - Từ dãy núi Bạch Mã trở ra - Có kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh. Nhiệt độ trung bình năm trên 220C. - Do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc nên có 2 – tháng có nhiệt độ dưới 180C (MNTD và ĐBBB) - Biên độ nhiệt trung bình năm lớn. - Cảnh quan phổ biến là đới rừng gió mùa nhiệt đới. - Sự phân phân mùa nóng lạnh làm thay đổi cảnh sắc thiên nhiên: mùa đông bầu trời nhiều mây, tiết trời lạnh, nhiều loài cây rụng lá, mùa hạ nóng mưa nhiều, cây cối xanh tốt - Thành phần sinh vật có các loại nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn loài cây á nhiệt: dẻ recác loài cây ôn đới như samu, pơmu, các loài thú có lông dày: gấu, chồn - Ở đồng bằng vào mùa đông trồng được cả rau ôn đới. b. Phần lãnh thổ phía Nam: - Từ dãy Bạch Mã vào. - Khí hậu mang tính chất cận xích đạo gió mùa nóng quanh năm - Nhiệt độ trung bình năm trên 250C - Phân thành 2 mùa là mưa và khô. - Biên độ nhiệt trên năm nhỏ. - Cảnh quan phổ biến đới rừng gió mùa cận xích đạo. - Thành phần sinh vật mang đặc trưng xích đạo và nhiệt đới với nhiều loài, rừng chịu hạn, rụng lá vào mùa khô họ Dầu, có nơi hình thành rừng thưa nhiệt đới khô, nhiều nhất ở Tây Nguyên. - Động vật tiêu biểu là loài thú lớn vùng nhiệt đới và xích đạo như voi, hổ, báo, bò rừngđầm lầy có cá sấu, trăn, rắn 2. Thiên nhiên phân hoá theo Đông - Tây (Xem thông tin phản hồi phụ lục). IV. ĐÁNH GIÁ: 1. Nêu đặc điểm tự nhiên nổi bật của phần lãnh thổ phía Bắc và phần lãnh thỗ phía Nam nước ta. 2. Nêu khái quát sự phân hóa thiên nhiên theo Đông – Tây. Dẫn chứng về mối liên hệ chặt chẽ giữa đặc điểm thiên nhiên của vùng thềm lục địa, vùng đồng bằng ven biển và vùng đồi núi kề bên. V. HOẠT ĐỘNG NỐI TIẾP: - Làm bài tập 1 trang 50 SGK. - Chuẩn bị bài 12. VI. PHỤ LỤC: Sơ đồ học tập Thiên nhiên phân hóa theo Đông - Tây Vùng đồng bằng ven biển Vùng đồi núi Vùng biển và thềm lục địa Thông tin phản hồi Thiên nhiên phân hóa theo Đông - Tây Vùng biển và thềm lục địa Vùng đồng bằng ven biển Vùng đồi núi Thềm lục địa phía Bắc và phía Nam đáy nông, mở rộng, có nhiều đảo ven bờ Thềm lục địa NTB thu hẹp, tiếp giáp vùng biển nước sâu Đồng bằng ven biển hẹp, ngang, bị chia cắt thành những đồng bằng nhỏ Đồng bằng châu thổ diện tích rông, có bãi triều, thấp, phẳng Vùng núi TB có mùa đông ngắn, khí hậu phân hóa theo độ cao Vùng cánh cung đông bắc có mùa đông đến sớm. Tây Nguyên sương đông khô hạn và mùa hạ