Giáo án môn Địa lý lớp 12 - Tiết 24 - Bài 21: Đặc điểm nền nông nghiệp nước ta

địa lý các ngành kinh tế Một số vấn đề phát triển và phân bố nông nghiệp Tiết 24 Bài 21: đặc điểm nền nông nghiệp nước ta I. Mục tiêu bài học: - Nắm được những thế mạnh và hạn chế của nền nông nghiệp nhiệt đới nước ta. - Nắm được đặc điểm của nền nông nghiệp nước ta đang chuyển dịch từ nông nghiệp cổ truyền sang nông nghiệp hiện đại, sản xuất hàng hoá quy mô lớn. - Nắm được xu thế chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn nước ta. - Phân tích được bản đồ, biểu đồ, bảng số liệu. II. Phương tiện dạy học: - Bản đồ nông lâm thuỷ sản Việt nam. Atlat địa lý Việt nam. Hình ảnh minh hoạ cho SX N2 (nếu có). III. Hoạt động dạy học: Mở bài: Nông nghiệp là 1 ngành kinh tế chính ở nước ta, đặc biệt trong bối cảnh là nước có dân số đông và tăng nhanh thì nông nghiệp càng có ý nghĩa quan trọng. Trong bài học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu 1 số đặc điểm chính của nền nông nghiệp Việt nam. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính Hoạt động 1: Tìm hiểu về điều kiện và tình hình phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới ở nước ta. * Dựa vào sự hiểu biết của mình, em hãy cho biết việc phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới của nước ta có những thuận lợi và khó khăn gì? - Do sự phân hoá khí hậu. - Gió bão, lũ lụt, hạn hán.... - Kể tên các sản phẩm nông nghiệp chính ở các vùng nông nghiệp nước ta. - Sự phát triển nông nghiệp hàng hoá và đẩy mạnh trao đổi sản phẩm giữa các vùng là điều kiện tốt để khai thác sự khác biệt mùa vụ giữa các địa phương, nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Hoạt động 2: Tìm hiểu về nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hiện đại ở nước ta. 1. Nền nông nghiệp nhiệt đới. a. Điều kiện phát triển. * Thuận lợi: - Sản phẩm nông nghiệp đa dạng. - Khả năng xen canh, gối vụ lớn. - Có thế mạnh khác nhau giữa các vùng. + Trung du và miền núi có thế mạnh là trồng các cây lâu năm và chăn nuôi gia súc lớn. + Đồng bằng thế mạnh là trồng các cây ngắn ngày, thâm canh tăng vụ và nuôi trồng thuỷ sản. * Khó khăn: - Tính mùa vụ khắt khe trong nông nghiệp. - Thiên tai, tính bấp bênh của nông nghiệp. b. Nước ta đang khai thác ngày càng có hiệu quả nền nông nghiệp nhiệt đới. - Các tập đoàn cây trồng vật nuôi được phân bố phù hợp hơn với các vùng sinh thái nông nghiệp. - Thay đổi cơ cấu mùa vụ và giống cây trồng mới phù hợp hơn. - Việc sản xuất nông sản nhiệt đới như gạo, cà phê, cao su, hoa quả được đẩy mạnh. 2. Phát triển nền nông nghiệp hiện đại sản xuất hàng hoá góp phần nâng cao hiệu quả của nông nghiệp nhiệt đới. Tiêu chí chính Nền nông nghiệp cổ truyền Nền nông nghiệp hiện đại Quy mô sản xuất Công cụ lao động Năng suất lao động Hình thức sản xuất Mục đích sản xuất Mối quan tâm lớn nhất của người LĐ Thực trạng ở VN - Nhỏ. - Thủ công. - Thấp. - Đa canh là chính. - Tự cấp tự túc. - Sản lượng. - Còn rất phổ biến. - Lớn. - Sử dụng nhiều máy móc. - Cao. - Chuyên môn hoá, liên kết nông công nghiệp (chế biến, dịch vụ). - Sản xuất hàng hoá đáp ứng nhu cầu thị trường. - Lợi nhuận. - Đang ngày càng phát triển: + Các vùng có truyền thống sản xuất hàng hoá, gần đường giao thông và gần các thành phố lớn. + Hàng hoá ngày càng đa dạng. Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự chuyển dịch kinh tế nông thôn ở nước ta. - Kinh tế nông nghiệp theo nghĩa rộng gồm nông lâm thuỷ sản. * Quan sát bảng 21, em có nhận xét gì về cơ cấu hoạt động kinh tế nông thôn ở nước ta? - Nêu ví dụ cụ thể... * Em hãy nêu các thành phần kinh tế ở nông thôn hiện nay, một số nét về đặc điểm và vai trò của các thành phần kinh tế này? - Vai trò không lớn, còn nhiều khó khăn. - Theo mô hình HTX kiểu mới... - Vẫn đóng vai trò chủ yếu. - Hiện đang phát triển mạnh. * Hướng sản xuất hàng hoá được thể hiện ở nông thôn như thế nào? * Quan sát hình 21, em có nhận xét gì về sự phân hoá không gian của cơ cấu kinh tế nông thôn nước ta? 3. Kinh tế nông thôn nước ta đang chuyển dịch rõ nét. a. Hoạt động nông nghiệp là bộ phận chủ yếu của kinh tế nông thôn. - Kinh tế nông thôn chủ yếu dựa vào nông lâm ngư nghiệp. - Xu hướng chung: + Hoạt động nông nghiệp ngày càng giảm. + Hoạt động phi N2 ngày càng tăng. b. Kinh tế nông thôn bao gồm nhiều thành phần kinh tế. - Các doanh nghiệp nông lâm nghiệp và thuỷ sản. - Các hợp tác xã nông lâm nghiệp và thuỷ sản. - Kinh tế hộ gia đình. - Kinh tế trang trại. c. Cơ cấu kinh tế nông thôn đang từng bước chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hoá và đa dạng hoá. - Hướng sản xuất hàng hoá: + Đẩy mạnh chuyên môn hoá nông nghiệp, hình thành các vùng nông nghiệp chuyên môn hoá. + Kết hợp nông nghiệp với công nghiệp chế biến, hướng mạnh ra xuất khẩu. - Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn: + Tỷ trọng các thành phần kinh tế nông thôn được thay đổi. + Các sản phẩm chính trong nông lâm thuỷ sản và các sản phẩm phi nông nghiệp khác được xác định ngày càng rõ nét. IV. Đánh giá: - Nền nông nghiệp nhiệt đới có những thuận lợi và khó khăn gì? Hãy cho ví dụ chứng minh nước ta đang phát triển ngày càng có hiệu quả nền nông nghiệp nhiệt đới? - Hãy phân biệt 1 số nét khác nhau cơ bản giữa nền nông nghiệp cổ truyền và nền nông nghiệp hàng hoá? - Nhận xét bảng số liệu và biểu đồ trong SGK? V. Hoạt động nối tiếp: Tìm hiểu 1 số cây CN XK chủ lực của nước ta.