Giáo án môn Hình học lớp 9 - Chương IV - Tiết 62: Hình cầu, diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

Tiết 62 : HÌNH CẦU .DIỆN TÍCH MẶT CẦU VÀ THỂ TÍCH HÌNH CẦU I- MỤC TIÊU : -HS nắm vững các khái niệm của hình cầu : tâm ,bán kính ,đường kính ,đường tròn lớn ,mặt cầu -HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi một mp luôn là một hình tròn -Nắm vững công thức tính diện tích mặt cầu ,thấy được ứng dụng thực tế của hình cầu II-CHUẨN BỊ : -GV:nửa hình tròn để quay thành một hình cầu ,một số vật có hình dạng là hình cầu ,mô hình các mặt cắt ,vẽ hình 103;104; 105 SGK .thước ,com pa -HS: Mang vật có dạng hình cầu ,thước kẻ ,com pa ,thước ,bút chì III-TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : Oån định :kiểm tra sĩ số học sinh Các hoạt động chủ yếu : Hoạt động 1: Hình cầu Hoạt động của HS Ghi bảng GV: khi quay một hcn một vòng quanh cạnh cố định ta được hình gì ? ,khi quay một tam giác vuông quanh 1 cạnh góc vuông ta được hình gì ? Khi quay một nửa hình tròn quanh đường kính AB cố định ta được một hình cầu (GV thực hành ) Nửa hình tròn trong phép quay trên tạo ra mặt cầu -Điểm O gọi là tâm ,R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu -GV đưa hình 103 lên cho HS quan sát -GV yêu cầu hs lấy VD - HS trả lời : + ta được một hình trụ +ta được một hình nón +HS quan sát GV thực hiện -Một HS lên chỉ tâm ,bán kính mặt cầu trên hình 103 SGK -HS lấy VD: hòn bi ; quả bóng bàn ; quả bóng đá ,quả địa cầu hình cầu : Điểm O là tâm ; R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu Hoạt động 2: Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng Hoạt động của HS Ghi bảng GV dùng mô hình hình cầu để cắt bởi một mp cho SH quan sát và hỏi : Khi cắt hình cầu bởi một mp thì mặt cắt là hình gì ? -GV yêu cầu HS làm ?1 SGK/121 -GV yêu cầu HS đọc nhận xét SGk -Quan sát hình 104 ta thấy +đtr có bk <R nếu mp không qua tâm -GV đưa hình 105 SGK lên bảng để giới thiệu cho HS -GV đưa tiếp hình 112 /SGK/127 để hướng dẫn HS nội dung cơ bản của bài đọc thêm (Vĩ tuyến ,xích đạo ,bán cầu Bắc,Bán cầuNam ,vòng kinh tuyến ,kinh tuyến ,kinh tuyến gốc ,bán cầu Đông ,tây HS khi cắt hình cầu bởi một mp thì mặt cắt là một hình tròn -HS làm ?1 Điền câu trả lời vào SGK ( bút chì ) .Một HS lên bảng điền -HS đọc nhận xét SGK/122 -HS quan sát và ghi nhớ Trái đất được xem như một hình cầu ,xích đạo là một đtr lớn HS nghe GV trình bày và quan sát hình 112 để hiểu biết thêm về toạ độ đại lý 2)Cắt hình cầu bởi một mặt phẳng Hình Mặt cắt Hìnhtrụ Hìnhcầu H chữ nhật Không Không Htròn bkR Có Có Htr bk< R Không Có *Bài đọc thêm : SGK/126;127 SGK Hoạt động 3: Diện tích mặt cầu Hoạt động của HS Ghi bảng GV : Bằng thực nghiệm người ta thấy diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích hình tròn lớn của hình cầu -GV đưa VD lên bảng và yêu cầu HS vận dụng Tiùnh diện tích mặt cầu có đường kính 42 cm VD2: SGK ? Ta cần tính gì đầu tiên Nêu cách tính đường kính mặt cầu thứ hai ? HS nhắc lại công thức tính diện tích mặt cầu đã học ở lớp dưới -HS nêu cách tính 3) Diện tích mặt cầu: (R là bán kính ; d là đường kính của mặt cầu ) VD1: Tiùnh diện tích mặt cầu có đường kính 42 cm Ta có : Smặt cầu = =422  = 1764 (cm2) VD2: sgk/122 Diện tích mặt cầu thứ 2là 36.3 =108(cm2) Smặt cầu = => 108 = 3,14.d2  => d2 =34,39 => d= 5,86 (cm ) Hoạt động 4:luyện tập Hoạt động của HS Ghi bảng GV đưa đề bài lên bảng Yêu cầu nửa lớp tính 3 ô đầu ,nửa lớp tính 3 ô còn lại -HS ở lớp nhận xét Bài 32 : SGK /125 ? Để tính diện tích bề mặt khối gỗ còn lại (cả trong lẫn ngoài) ta cần tính những diện tích nào ? Nêu cách tính -HS áp dụng làm bài tập Theo công thức -Gọi đại diện 2 HS lên bảng điền -ta cần tìm diện tích xq của trụ và diện tích 2 bán cầu Bài 31:SGK/124 R 0,3 mm 6,21 cm 0,283 m 100 km 6hm 50 dam S 1,13 mm2 484,37 dm2 1,006 m2 12663,7 km2 452,39 hm2 31415,9 dam2 Bài 32SGK: -diện tích xung quanh của hình trụ là Strụ =2rh =2r.2r=4r2  Diện tích 2 bán cầu chính bằng diện tích mặt cầu S mặt cầu =4r2  Diện tích bề mặt cà trong lẫn ngoài của khối gỗ Strụ + Smặt cầu =4r2 +4r2 =8r2  Dặn dò : -Nắm vững các khái niệm về hình cầu ,công thức tính diện tích mặt cầu -BVn: 33 SGk+ 27;28;29 SBT/128;129