Giáo án môn học Địa lý 10 (cơ bản) - Lê Văn Đỉnh - Tiết 7: Cấu trúc của trái đất, thạch quyển thuyết kiến tạo mảng

Ngày soạn 28 tháng 9 năm 2006 Lê Văn Đỉnh Chương trình cơ bản Chương III Cấu trúc của trái đất, các quyển của lớp vỏ địa lý. Tiết 7 Bài 7 Cấu trúc của trái đất.Thạch quyển Thuyết kiến tạo mảng I. Mục tiêu bài học 1. Về kiến thức: - Mô tả được cấu trúc của Trái Đất và trình bày được đặc điểm của cấu trúc Trái Đất. Phân biệt được các lớp cấu trúc của Trái Đất. - Biết khái niệm thạch quyển, phân biệt vỏ Trái Đất với thạch quyển. - Trình bày được nội dung cơ bản của thuyết kiến tạo mảng và các dạng tiếp xúc của kiến tạo mảng. 2. Về kĩ năng: - Quan sát, nhận xét cấu trúc của Trái Đất, các mảng kiến tạo và các cách tiếp xúc của các mảng kiến tạo. - Sơ đồ, hệ thống hoá kiến thức từ nội dung bài học. 3. Thái độ, hành vi: - Khâm phục lòng say mê nghiên cứu của các nhà khoa học để tìm hiểu cấu trúc của Trái Đất và giải thích sự vật hiện tượng tự nhiên có liên quan đến sự vận động của Trái Đất. II. Thiết bị dạy học: - Hình ảnh, sơ đồ các dạng tiếp xúc của các mảng kiến tạo. - Lược đồ các mảng kiến tạo lớn trên trái đất. III. Hoạt động dạy học + Mở bài: Nỗ lực tìm kiếm lời giải cho câu hỏi Trái Đất của chúng ta có cấu trúc như thế nào? đã được nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu, ngày nay các nhà khoa học đã dần khám phá ra được cấu trúc bên trong hành tinh nơi chúng ta đang sinh sống. Vậy cấu trúc đó như thế nào? Các mảng lục địa và đại dương hiện đang chuyển động ra sao? chúng ta sẽ tìm lời giải cho những câu hỏi này trong bài học ngày hôm nay. Hoạt động của thầy và trò Nội dung bài giảng Hoạt động 1: cá nhân - GV: Quan sát hình 7.1 cho biết Trái Đất được cấu tạo từ mấy lớp? Làm cách nào để các nhà khoa học xác định được các lớp của cấu trúc Trái Đất? GV mở rộng: Phương pháp địa chấn là phương nghiên cứu dựa vào tính chất lan truyền của các loại sóng do sự rung động đàn hồi của vật chất trong lòng Trái Đất sinh ra. - HS: Trả lời - HS khác bổ sung. GV tổng kết . I. Cấu trúc của Trái Đất 1. Khái quát chung: - Cấu trúc của Trái Đất bao gồm 3 lớp: Lớp vỏ Trái Đất, lớp Manti, lớp Nhân. - Phương pháp xác định : Phương pháp địa chấn. Hoạt động 2: Nhóm (3 nhóm:) +GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình 7.2 Mỗi nhóm hoàn thành nội dung một phiếu học tập sau. - Đại diện các nhóm trình bày - Các nhóm khác bổ sung, hoàn thiện. + Nhóm 1: Lớp vỏ của Trái đất. + Nhóm 2: Lớp Manti + Nhóm 3: Nhân Trái Đất + GV bổ sung và đặc biệt nhấn mạnh: Thạch quyển = Vỏ Trái Đất + Manti trên. 2. Cấu trúc của Trái Đất 2.1 Lớp vỏ Trái Đất 2.2 Lớp Manti 2.3 Lớp nhân Trái Đất Hoạt động 3: cá nhân + GV: Yêu cầu học sinh quan sát hình 7.3 hãy cho biết: 7 mảng kiến tạo lớn là những mảng nào ? + Học sinh trả lời. + GV bổ sung và chuẩn kiến thức. II. Thuyết kiến tạo mảng. 1. Giới thiệu chung - Được phát hiện bởi Afred Wenenger - Vỏ Trái Đất bị biến dạng bởi các đứt gãy tạo thành những mảng cứng - Mảng lục địa bao gồm vỏ lục địa và vỏ đại dương. - Nguyên nhân: Các mảng lục địa nổi trên lớp vật chất quánh dẻo thuộc quyển Manti Hoạt động 4: cá nhân - Quan sát hình 7.4 hãy cho biết các mảng kiến tạo có các kiểu tiếp xúc nào khi dịch chuyển - Kết quả của mỗi cách tiếp xúc là gì? GV gợi ý: Kết quả của các mảng tiếp xúc thường được thể hiện qua việc hình thành các dãy núi cao, vực thẳm với phun trào mácma dữ dội... - Liên hệ kết quả tiếp xúc trên thực tế. => GV tổng kết bổ sung hoàn thiện về hai dạng tiếp xúc dồn ép và tiếp xúc tách giãn. 2. Các dạng tiếp xúc: a. Tiếp xúc tách dãn: - Các mảng tách xa nhau về hai phía. - Kết quả: hình thành các sống núi giữa đại dương. b. Tiếp xúc dồn ép - Hai mảng xô húc, hoặc bị hút chìm vào nhau. - Kết quả: Hình thành các núi cao hoặc vực sâu: Hymalaya, Mariana... IV. Đánh giá Hãy sắp xếp các ý ở cột A và B sao cho hợp lý. A. Lớp B.Một vài đặc điểm chính 1.Vỏ trái đất a. Chiếm 80% thể tích, 68% khối lượng trái đấ 2. Bao man ti b.Cứng, rất mỏng 3. Nhân trái đất c. Vật chất ở trong trạng thái quánh dẻo d. Vật chất ở trong trạng thái lỏng hoặc rắn. V. Hoạt động nối tiếp Hoàn thành sơ đồ sau Cấu tạo của trái đất