Giáo án môn học Địa lý 10 (nâng cao) - Tiết 17: Sự phân bố của nhiệt độ không khí trên trái đất

Ngày soạn: . . . . . . . .. Ngày dạy: . . .. . . .. . .. TIẾT 17 Bài 11: SỰ PHÂN BỐ CỦA NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ TRÊN TRÁI ĐẤT. I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: Sau bài học, HS cần: - Nêu và giải thích bức xạ mặt trời - Trình bày các nhân tố chính ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt trên Trái Đất. - Trình bày và giải thích sự phân bố nhiệt trên Trái Đất. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC: - Bản đồ nhiệt độ, khí áp và gió - Các hình vẽ trong sách giáo khoa III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức lớp: GV kiểm tra sĩ số 2. Kiểm tra bài củ: Câu hỏi: Vai trò của khí quyển đối với đời sống trên Trái Đất? 3. Bài mới: Mở bài: Cuộc sống hàng ngày của con người luôn chịu ảnh hưởng của nhiệt độ không khí. Vậy nhiệt độ không khí do đâu mà có? Nhiệt độ không khí thay đổi phụ thuộc vào những yếu tố nào? Để giải quyết vấn đề này hôm nay thầy trò mình đi vào tìm hiểu bài 14. Hoạt động của GV và HS Nội dung chính HĐ 1: Cá nhân GV yêu cầu HS quan sát sách giáo khoa và hình 14.1 trả lời các câu hỏi. - Bức xạ mặt trời là gì? “ GV nêu rõ về bức xạ mặt trời: + Là các dòng vật chất và năng lượng của mặt trời tới Trái Đất, chủ yếu là các sóng điện tử, các tia ánh sáng nhìn thấy và không nhìn thấy. + Được mặt đất hấp thụ 47%, khí quyển hấp thụ 19%, phản hồi 34%” - Bức xạ mặt trời tới bề mặt đất được phân bố như thế nào? - Nhiệt cung cấp cho khống ở tầng đối lưu là do đâu? - Tại sao nhiệt lượng của mặt trời cung cấp cho mặt đất lại có sự thay đổi? GV gọi học sinh trả lời và nhận xét. “ Năng lượng của mặt trời mang đến bề mặt Trái Đất thay đổi theo góc chiếu. Góc chiếu càng lớn thì cường độ bức xạ càng lớn, lượng nhiệt nhận được càng nhiều. Nhin chung tia bức xạ càng gần hai cực càng nhỏ”. HĐ 2 : Cặp GV yêu cầu học sinh dựa vào bảng 14.1 nhận xét và giải thích - Sự thay đổi nhiệt độ trung bình năm theo vĩ độ? - Sự thay đổi biên độ nhiệt trong năm theo vĩ độ? Gọi học sinh trả lời, giáo viên nhận. HĐ 3: Cả lớp GV yêu cầu học sinh quan sát hình 14.2 trong sách giáo khoa và trả lời các câu hỏi: - Xác định khu vực có nhiệt độ cao nhất, đường đẳng nhiệt cao nhất trên bản đồ? - Tại sao biên độ nhiệt độ của lục địa và đai dương lại khác nhau? GV gọi học sinh phát biểu và nhận xét, bổ sung. HĐ 4: Cá nhân GV yêu cầu học sinh quan sát hình 14.3 và kiến thức trong sách giáo khoa trả lời các câu hỏi - Phân tích mối quan hệ của hướng phơi của sườn với góc nhập xạ và lượng nhiệt nhận được? - Ngoài nhân tố trên, nhiệt độ không khí thay đổi còn phụ thuộc vào nhân tố nào nửa? Ví dụ? GV gọi học sinh trả lời. I. Bức xạ và nhiệt độ không khí. - Bức xạ mặt trời là các dòng vật chất và năng lượng của mặt trời đến Trái Đất. - Nguồn cung cấp nhiệt chủ yếu cho mặt đất là bức xạ mặt trời. - Nhiệt cung cấp chủ yếu cho không khí ở tầng đối lưu là nhiệt của bề mặt đất. - Nhiệt lượng của mặt trời mang đến bề mặt đất luôn thay đổi tuỳ thuộc vào độ lớn của góc chiếu sáng. 2. Sự phân bố nhiệt của không khí trên Trái Đất. a. Phân bố theo vĩ độ địa lí. - Nhiệt độ giảm dần từ xích đạo về cực (từ vĩ độ thấp đến vĩ độ cao). - Biên độ nhiệt tăng từ vĩ độ thấp lên vĩ độ cao. b. Phân bố theo lục địa và đại dương. - Đại dương có biên độ nhiệt độ nhỏ, lục địa có biên độ nhiệt độ lớn. - Nguyên nhân: Do sự hấp thu nhiệt của đất và nước khác nhau. c. Phân bố theo địa hình. - Nhiệt độ không khí giảm theo độ cao. - Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ dóc và hướng phơi của sườn núi. - Nhiệt độ của không khí cũng thay đổi do lớp phủ thực vật, hoạt động sản xuất của con người, dòng biển nóng, lạnh ... 4. Củng cố - Nêu và giải thích sự phân bố bức xạ mặt trời trên Trái Đất. - Những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phân bố nhiệt độ không khí trên Trái Đất? 5. Dặn dò: Các em về nhà học bài, làm bài tập số 2 trang 53 sách giáo khoa và xem trước bài 15: Sự phân bố khí áp. Một số loại gió chính.