Giáo án môn Ngữ văn 7 - Tiết 61: Tiếng Việt - Chuẩn mực sử dụng từ

NS: NG: 7A: 7B: TiÕt 61 TiÕng ViÖt ChuÈn mùc sö dông tõ A. Môc Tiªu: - KiÕn thøc: + HS hiÓu ®­îc c¸c chuÈn mùc vÒ ng÷ ©m, ng÷ nghÜa, phong c¸ch khi dïng tõ. - KÜ n¨ng. + Sö dông tõ chuÈn mùc khi nãi, viÕt. - Th¸i ®é: + TÝch hîp víi phÇn v¨n vµ tËp lµm v¨n.... B. Ph­¬ng tiÖn d¹y häc: - §å dïng: B¶ng phô, PhiÕu häc tËp................. - T­ liÖu tham kh¶o, .................................................... C. C¸ch thøc tiÕn hµnh: - Ph­¬ng ph¸p: gi¶ng b×nh, ph¸t vÊn, quy n¹p thùc hµnh...... - H×nh thøc tæ chøc.................. D. TiÕn tr×nh giê d¹y. I. æn ®Þnh: KTSS: -7A............. - 7B.............. II. KiÓm tra bµi cò: ? ThÕ nµo lµ Ch¬i ch÷? Cã nh÷ng lèi ch¬i ch÷ nµo? cho vÝ dô vÒ ch¬i ch÷? * Yªu cÇu nªu ®­îc: H: Kh¸i niÖm ch¬i ch÷: - 5 lèi ch¬i ch÷ th­êng gÆp. - Cho ®­îc VD ®óng vÒ ch¬i ch÷. G: - NhËn xÐt:............................................................................................. - Cho ®iÓm:............................................................................................. III. Néi dung bµi míi: Trong khi nãi vµ viÕt chóng ta sö dông rÊt nhiÒu tõ ng÷. vËy khi sö dông tõ chóng ta ph¶i tu©n theo nh÷ng chuÈn mùc tõ nµo ®Ó sö dông vµ cã hiÖu qu¶ cao trong giao tiÕp. Ho¹t ®éng cña ThÇy vµ Trß G: Treo b¶ng phô ghi vÝ dô I SGK. ? H ®äc to râ VD trªn b¶ng phô, chó ý tõ in ®Ëm sgk. ? Tõ in ®Ëm trong c©u thø nhÊt dïng sai nh­ thÕ nµo? H: ? Em h·y söa l¹i cho ®óng? ? T­¬ng tù c©u tiÕp theo h·y söa l¹i cho ®óng? ? Nguyªn nh©n cña viÖc sai nh÷ng lçi chÝnh t¶ nh­ trªn lµ g×? H: do ¶nh h­ëng cña tiÕng ®Þa ph­¬ng, do kh«ng nhí chÝnh x¸c v× ®ã lµ tõ gÇn ©m, hoÆc do liªn t­ëng sai. ? Nh­ vËy yªu cÇu thø nhÊt cña viÖc dïng tõ lµ g×? H: ph¶i sö dông tõ ®óng ©m, ®óng chÝnh t¶. ? lÊy thªm vÝ dô vÒ sö dông tõ sai ©m, sai chÝnh t¶ " söa l¹i cho ®óng...? H:............ H: ®äc to, râ môc II. VD SGK. ? ë vÝ dô thø nhÊt néi dung vµ ng­êi viÕt muèn th«ng b¸o lµ g×? H: ®Êt n­íc ta ngµy cµng tèt ®Ñp h¬n ? VËy nghÜa cña tõ “ s¸ng sña” lµ nh­ thÕ nµo? H: Nhµ cöa cã nhiÒu ¸nh s¸ng chiÕu vµo g©y c¶m gi¸c thÝch... - cã nhiÒu nÐt lé vÎ th«ng minh - c¸ch diÔn ®¹t râ rµng, rµnh m¹ch. - tèt ®Ñp vµ cho thÊy cã nhiÒu triÓn väng. ? VËy dïng tõ “s¸ng sña” cã phï hîp víi ý ®Þnh th«ng b¸o ch­a? v× sao? H: dïng tõ ch­a ®óng nghÜa. ? Em h·y t×m tõ thay thÕ cho thÝch hîp? H: T­¬i ®Ñp ? T­¬ng tù ë VD tiÕp theo, néi dung mµ ng­êi viÕt muèn th«ng b¸o lµ g×? H:........... ? Tõ “ cao c¶” cã phï hîp víi ý ®Þnh th«ng b¸o kh«ng? v× sao? H: cao c¶ " cao quý ®Õn møc kh«ng cßn cã thÓ h¬n " dïng tõ cao c¶ trong c©u ®ã lµ kh«ng phï hîp víi ®Æc ®iÓm gi¸ trÞ cña c¸c c©u tôc ng÷. ? Em h·y t×m tõ thay thÕ cho thÝch hîp? H: S©u s¾c, quý b¸u... ? L­¬ng t©m nghÜa lµ g×? H: yÕu tè néi t©m gióp cho con ng­êi cã thÓ tù ®¸nh gi¸ hµnh vi cña m×nh vÒ mÆt ®¹o ®øc. “BiÕt” nhËn râ ®­îc ng­êi, vËt hay sù viÖc g× ®ã hoÆc kh¶ n¨ng lµm ®­îc viÖc g× ®ã. ? VËy cã thÓ dïng tõ “biÕt l­¬ng t©m” ®­îc kh«ng? ta ph¶i nãi thÕ nµo míi ®óng? H: cã. H: ®äc to, râ VD môc III SGK. ? C¸c tõ “hµo quang”, “¨n mÆc”, “th¶m h¹i”, “gi¶ t¹o”, “phån vinh” thuéc tõ lo¹i nµo? H: hµo quang(DT); “¨n mÆc’ (DT); th¶m h¹i (TT); phån vinh (DT) ... ? Theo quy t¾c trËt tù cña tõ TiÕng ViÖt th× danh tõ cã trùc tiÕp lµm vÞ ng÷ kh«ng? H: ? Trong TV, tÝnh tõ cã thÓ kÕt hîp víi tõ chØ l­îng ë ®»ng tr­íc kh«ng? H: Kh«ng. ? Em h·y söa l¹i cho ®óng? ? ë c©u cuèi gi¶ t¹o(TT), phån vinh (DT) sö dông nh­ vËy cã ®óng tÝnh chÊt ng÷ ph¸p cña tõ kh«ng? H: sö dông nh­ vËy lµ sai v× khi dïng TT bæ nghÜa cho DT th× TT ph¶i ®øng sau DT. ? Em h·y söa l¹i cho ®óng? H:............................ H ®äc to, râ VD môc IV – SGK. ? Néi dung mµ ng­êi viÕt muèn th«ng b¸o lµ g×? H: ? nghÜa cña tõ “l·nh ®¹o” vµ s¾c th¸i biÓu c¶m cña chóng ntn? H: L·nh ®¹o – ng­êi ®øng ®Çu c¸c tæ chøc hîp ph¸p, chÝnh danh " s¾c th¸i t«n träng. - CÇm ®Çu - ®øng ®Çu c¸c tæ chøc phi ph¸p, phi nghÜa " s¾c th¸i khinh bØ, coi th­êng. ? Em h·y söa l¹i cho ®óng? H: G: do ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa lÝ, lÞch sö, phong tôc tËp qu¸n mçi ®Þa ph­¬ng cã nh÷ng tõ ng÷ riªng " tõ ®Þa ph­¬ng. ? VËy trong tr­êng hîp nµo kh«ng nªn sö dông tõ ng÷ ®Þa ph­¬ng? H; trong c¸c t×nh huèng gi¸o tiÕp trang träng vµ c¸c v¨n b¶n chuÈn mùc nh­ v¨n b¶n hµnh chÝnh, chÝnh luËn. G: do hoµn c¶nh lÞch sö, v¨n ho¸, cã mét sè l­îng lín tõ HV ®· ®­îc bæ sung vµo vèn tõ vùng TV gãp phÇn lµm phong phó TV nh­ng chóng ta kh«ng nªn l¹m dông tõ HV ? T¹i sao kh«ng nªn l¹m dông tõ HV? Néi dung I. Sö dông tõ ®óng ©m, ®óng chÝnh t¶. Dïi ®Çu " vïi ®Çu. ( sai do ng«n ng÷ ®Þa ph­¬ng) TËp tÑ " tËp toÑ ( sai v× gÇn ©m). Kho¶ng kh¾c " kho¶nh kh¾c. II. Sö dông tõ ®óng nghÜa: - S¸ng sña " t­¬i ®Ñp. Cao c¶ " s©u s¾c. BiÕt " cã. III. Sö dông tõ ®óng tÝnh chÊt ng÷ ph¸p cña tõ. - Hµo quang " hµo nho¸ng. - ¨n mÆc " trang phôc. - Th¶m h¹i " th¶m bµi. - Gi¶ t¹o phån vinh " phån vinh gi¶ t¹o. - L·nh ®¹o " cÇm ®Çu. - Chó hæ " nã. V. Kh«ng nªn l¹m dông tõ ®Þa ph­¬ng, tõ H¸n ViÖt. * Ghi nhí: SGK. iv. cñng cè: ? Bµi häc cÇn ghi nhí nh÷ng kiÕn thøc g×? ? Khi sö dông tõ ph¶i chó ý nh÷ng ®iÒu g×? v. H­íng dÉn vÒ nhµ: - Häc kÜ néi dung bµi häc, t×m thªm c¸c vÝ dô sö dông tõ sai vµ söa l¹i cho ®óng. - chuÈn bÞ bµi : ¤n tËp v¨n b¶n biÓu c¶m. D. Rót kinh nghiÖm: .............................................................................................................................................................................................................................