Giáo án môn Vật lí 8 tiết 19: Cơ năng – thế năng – động năng

CƠ NĂNG – THẾ NĂNG – ĐỘNG NĂNG Soạn : 10/01/2004 ;Tiết : 19 ; Tuần 19: Mục tiêu : 1.Kiến thức :Tìm ví dụ minh hoạ cho các khái niệm về cơ năng , thế năng , động năng 2.kĩ năng : Thấy được một cách định tính , thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào độ cao của vật so với mặt đất và động năng của vật phụ thuộc vào khối lượng và vận tốc của vật , tìm được ví dụ minh hoạ 3.Thái độ : Thích học bộ môn vật lí Chuẩn bị 1.Giáo viên : -Tranh mô hình thí nghiệm 16.a,b SGK -Thiết bị mô tả ở hình 16.2 gồm : lò xo lá tròn ; quả năng ;một sợi dây ;thiết bị thí nghiệm mô tả ở hình 16 . 3 SGK 2.học sinh C.Hoạt động dạy học Trợ giúp của GV Hoạt động của trò Hoạt động 1( phút ) kiểm tra bài cũ – gíới thiệu bài mới - Đặt vấn đề như SGK -Thông báo khái niệm cơ năng :Vật có khả năng thực hiện công cơ học ta nói vật đó có cơ năng , Đơn vị cơ năng là jun -Hai em lên bảng trả bài theo nội dung GV yêu cầu , dưới lớp tập trung chú ý và và nhận xét nội của bạn mình trên bảng - Thu thập thông tin khái niệm cơ năng : Vật có khả năng thực hiện công cơ học ta nói vật đó có cơ năng , Đơn vị cơ năng là jun Hoạt động 2 ( phút ) Hình thành khái niệm thế năng _ GV treo hình 16 .1 a,b lên bảng y/c học sinh quan sát -Quả nặng A nằm trên mặt đất có khả năng sinh công không ? -Chỉ vào hình 16 .b và nêu C1 : à điều khiển cả lớp thảo luận câu trả lời của học sinh . -Cơ năng này phụ thuộc vào gì ? Dẫn dắt hs bằng các câu hỏi để đi đến kết luận vật ỏ vị trí càng cao thì thế năng của vật càng lớn - GV trình diễn thí nghiệm mô tả ở hình 16.2 avà 16. 2b SGK -GT thiệu thiết bị thí nghiệm - Tiến hành ném lò xo bằng cách kéo dây và đăït quả năng ở phía trên . - GV nêu C2 : y/c hs thảo luận tìm phương án trả lời - Gợi ý tìm ra phương án khả thi -Nêu các câu hỏi phụ để học biết được nếu lò xo biến dạng đàn hồi càng lớn thì thế năng càng lớn à Thế năng này phụ thuộc vào độ biến dạng vào độ biến dạng đàn hồi của lò xo gọi là thế năng đàn hồi. - Quan sát hình trên bảng - Không thực hiện được công C1 :Quả năng A chuyển động xuống phía dưới làm căng sợi dây , sức căng của sợi dây làm thỏi gỗ B chuyển động , tức là thực hiện công , như vậy quả nặng A khi đưa lên một độ cao nào đó nó có khả năng thực hiên công tức là có cơ năng - cả lớp thảo luận câu trả lời của cá nhân trả lời - kết luận vật ỏ vị trí càng cao thì thế năng của vật càng lớn - Quan sát thí nghiệm của GV - Thu thập thông tin Khi kéo khoá thì lò xo đẩy miếng gỗ lên cao tức là lò xo khi biến dạng có cơ năng -hs thảo luận tìm phương án trả lời - Thế năng này phụ thuộc vào độ biến dạng vào độ biến dạng đàn hồi của lò xo gọi là thế năng đàn hồi Hoạt động 3 ( phút ) khái niệm động năng - GV tiến hành làm thí nghiệm - Giới thiệu dụng cụ và mục đích làm thí nghiệm - Thực hiện thao tác : Cho quả cầu A lăn trên máng nghiêng đập vào miếng gỗ B sau đó y/c hs trả lời C3 , C4 ,C 5 - GV tiếp tục làm thí nghgiệm cho quả cầu lăn ở vị trí cao hơn và y/c hs trả lới C6 - GV tiếp tục làm thí nghiệm thay quả cầu A bằng quả cầu A’ có khối lượng > quả cầu A cùng thả cùng một vị trí cao như quả cầu A , y/c hs quan sát và trả lời C7 ,C8 GV Nhấn mạnh :Động năng của một vật phụ thuộc vào khối lượng và vận tốc của vật - Quan sát thí nghiệm của GV - Thu thập về mục đích thí nghiệm -> hs trả lời C3 , C4 ,C 5 C3 :Quả cầu A lăn xuống đập vào miếng gỗ B làm miếng gỗ B chuyển động một đoạn C4 : Quả cầu A tác dụng một lực lên miếng gỗ B tức là đã sinh ra một công cơ học vậy quả cầu có cơ năng C5 : Sinh công (thực hiện công) -Quan sát thí nghiệm và trả lời -C6 : So với thí nghiệm 1 lần này quả cầu chuyển động được một đoạn dài hơn , như vậy khả năng thực hiện công của quả cầu A lần này lớn hơn trước . Quả cầu A rơi ở vị trí cao hơn nên vận tốc của nó lớn à Đập vào miếng gỗ B lớn hơn trước à Động năng của quả cầu A phụ thuộc vào vận tốc của nó . Vận tốc càng lớn thì động năng càng lớn Quan sát thí nghiệm của GV đồn thời trà lời C7 :Miếng gỗ B chuyển động một quãng đường dài hơn Như vạây công của quả cầu A’ lớn hơn công của quả cầu A thực hiện lúc trước .à Động năng của quả cầu còn phụ thuộc vào khối lượng -C8 :Động năng của vật phụ thuộc vào khối lượng và vận tốc của vật Hoạt động 4 ( phút ) Làm bài tập để củng cố động năng và thế năng . -y/c hs làm bài tập C9 , C10 và thảo luận câu trả lời cho nhau - Thu thập thông tin àhs làm bài tập C9 :Vật đang chuyển động trong khung trung , con lắc lò xo dao động C10: a- thế năng ; b- động năng ; c- thế năng và thảo luận câu trả lời cho nhau : Hoạt động 5 ( phút ) Củng cố kiến thức hướng dẫn học tập ở nhà - Thế năng hấp dẫn là gì ? thế nào là thế năng đàn hồi chúng phụ thuộc vaò gì ? - Động năng là gì ? Động năng phụ thuộc vaò gì ? - Khi nào ta nói vật có cơ năng ? - trong trường hợp nào cơ năng của vật gọi là thế năng , trong trường hợp nào gọi là động năng ? - Về nhà làm bài tập trong SBT - y/c hs đọc phần ghi nhớ SGK - Y/c hs đọc nội dung có thể em chưa biết SGK - Trả lời câu hỏi GV y/c - Thu thập thông tin GV chốt lại và trả lời câu hỏi do GV yêu cầu -Thu thập nội dung GV dặn dò , học tập ở nhà D.Nội dung ghi bảng I . Cơ năng : Một vật cò khả năng thực hiện công cơ học ta nói vật đó có cơ năng II. Thế năng 1 .Thế năng hấp dẫn -Cơ năng của một vật phụ thuộc vào vịi trí của vật so với mặt đất hoặc vị trí khác làm mốc để tính độ cao gọi là thế năng hấp dẫn - Thế năng hấp dẫn phụ thuộc vào vật mốc tính độ cao và trọng lượng của vật 2 . Thế năng đsàn hồi : C2 : Cơ năng phụ thuộc vào độ biến dạng đàn hồi gọi là cơ năng đàn hồi , cơ năng đàn hồi phụ thuộc vào độ biến dạng đàn hồi của vật II. Động năng 1.khi nào vật có động năng ? Thí nghiệm 1 C3 : C4 :C5 : Động năng : Cơ năng của một vật do chuyểnđộng mà có gọi là động năng . 2. Động năng của một vạât phụ thuộc vào yều tố nào ? Thí nghiệm 2 C6 : C7 :C8 : Kết luận vật có khối lượng càng lớn và chuyển động càng nhanh thì động năng càng lớn Chú ý: động năng và thế năng là hai dạng của cơ năng .một vật vừa có thể vừa có động năng , vừa có cơ năng . Cơ năng lúc đó bằng tổng động năng và thế năng IV . Vận dụng E. Rút kinh nghiệm