Giáo án môn Vật lý 10 - Bài 17: Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

Baøi 17: CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT CHÒU TAÙC DUÏNG CUÛA HAI LÖÏC VAØ CUÛA BA LÖÏC KHOÂNG SONG SONG I. Baøi taäp coù höôùng daãn giaûi: A a a B C D m Vaät coù khoái löôïng m = 2,8kg ñöôïc buoäc vaø treo taïi trung ñieåm C cuûa daây AB nhö hình veõ. Tìm löïc caêng cuûa daây AC, BC theo a. AÙp duïng a = 300 ; a = 600. Tröôøng hôïp naøo daây deã bò ñöùt hôn. Laáy g = 10m/s2 II. Baøi taäp traéc nghieäm: 1. Ghép mỗi thành phần của a), b), c), d) với một thành phần của 1, 2, 3, 4 để được câu đúng. a) Hai lực là cân bằng nhau thì b) Hai lực không cùng phương thì c) Một vật đang đứng yên nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì d) Một vật đang chuyển động nếu chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì 1. không thể cân bằng nhau. 2. vật vẫn tiếp tục đứng yên. 3. nó vẫn tiếp tục chuyển động thẳng đều theo hướng cũ. 4. cùng tác dụng vào một vật, cùng phương ngược chiều và có cùng độ lớn. 17.5 – Ñaùp aùn a – 4 ; b – 1 ; c – 4 ; d – 3. 2. Hai lực cân bằng là: A. Hai lực cùng đặt vào hai vật khác nhau, cùng cường độ, có phương cùng trên một đường thẳng, có chiều ngược nhau. B. Hai lực cùng đặt vào một vật, cùng cường độ, có chiều ngược nhau, có phương nằm trên hai đường thẳng khác nhau. C. Hai lực cùng đặt vào một vật, cùng cường độ, có phương cùng trên một đường thẳng, có chiều ngược nhau. D. Hai lực cùng đặt vào một vật, cùng cường độ, có chiều ngược nhau. 3. Ñieàu kieän naøo sau ñaây laø ñuû ñeå heä ba löïc taùc duïng leân cuøng moät vaät raén laø caân baèng. Ba löïc ñoàng quy. Ba löïc ñoàng phaúng. Ba löïc ñoàng phaúng vaø ñoàng quy. Hôïp löïc cuûa hai trong ba löïc caân baèng vôùi löïc thöù ba. Baøi 18: CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT COÙ TRUÏC QUAY COÁ ÑÒNH MOMEN LÖÏC I. Baøi taäp töï luaän: A B G Moät taám vaùn coù khoái löôïng 50kg ñöôïc baéc qua moät con möông. Troïng taâm cuûa taám vaùn caùch ñieåm töïa A 1,8m vaø caùch ñieåm töïa B 1,2m. Haõy xaùc ñònh caùc löïc maø taám vaùn taùc duïng leân hai bôø möông. Laáy g = 10m/s2 GIAÛI A BH G F1 P Thanh AB chòu taùc duïng cuûa hai löïc laøm quay quanh truïc B, nhö hình veõ: Quy taéc moâmen ñoái vôùi truïc quay B : F1(AB ) = P (GB ) Vôùi : BG = 1,2 m. AB = AG + GB = 1,8 + 1,2 = 3m A BH G F2 P F1.3 = 500.1,2 F1 = 200N Thanh AB chòu taùc duïng cuûa hai löïc laøm quay quanh truïc A, nhö hình veõ: Quy taéc moâmen ñoái vôùi truïc quay A : F2 (AB ) = P (AG ) Vôùi : AG = 1,8 m. AB = AG + GB = 1,8 + 1,2 = 3m Þ F2.3 = 500.1,8 Þ F2 = 300N O α A G Moät thanh daøi OA = 2m, coù khoái löôïng 4kg, moät ñaàu ñöôïc gaén vaøo traàn nhaø nhôø moät baûn leà O. Thanh ñöôïc giöõ naèm nghieâng nhôø moät sôïi daây thaúng ñöùng buoäc ôû ñaàu töï do cuûa thanh nhö hình. Tính löïc caêng T cuûa daây neáu troïng taâm caùch baûn leà O moät ñoaïn thaúng baèng l = 1,2m. Laáy g = 10m/s2. GIAÛI – Thanh AB chòu taùc duïng cuûa hai löïc laøm quay quanh truïc O, nhö hình veõ: Quy taéc moâmen ñoái vôùi truïc quay O : O α A G P T H K T (OH) = P (OK) Þ T (OA.cosα ) = P (OG cosα) Vôùi : OG = 1,2 m. OA = 2m Þ T.2 = 40.1,2 Þ T = 24N Vaäy löïc caêng cuûa sôïi daây laø 24N. A I O B P P2 P1 Thanh ñoàng chaát AB = 2m, coù troïng löôïng P = 60N, ngöôøi ta treo caùc troïng vaät P1 = 150N, P2 = 240N laàn löôït taïi A, B vaø ñaët moät giaù ñôõ taïi O ñeå thanh caân baèng. Xaùc ñònh vò trí ñieåm O. GIAÛI Ñaët : OB = x Þ OA = AB – x = 2 – x OI = IB – OB = 1 – x Aùp duïng qui taéc moâmen ñoái vôùi truïc quay O : P1(OA) + P (OI) = P2 (OB) 150(2 – x) + 60 (1 – x) = 240x Þ 300 – 150x + 60 – 60x = 240x Þ 450x = 360 Þ x = 0,8m Vaäy ñieåm O caùch ñaàu B moät ñoaïn baèng 0,8m. F1 O B A F2 Thanh nheï OB coù theå quay quanh O, taùc duïng leân thanh caùc löïc , ñaët taïi A vaø B. Bieát F1= 20N, OA = 10cm ; AB = 4cm. Thanh caân baèng, vaø hôïp vôùi AB caùc goùc a vaø b. Tìm F2 neáu: a = b = 900 a = 300 ; b = 900 a = 300 ; b = 600 C A B a ÑS : a) 14,3N ; b) 7,1N ; c)8,2N Thanh AB ñoàng chaát coù khoái löôïng m = 1,2kg naèm ngang ñöôïc gaén vaøo töôøng taïi A, ñaàu B noái vôùi töôøng baèng daây BC khoâng giaûn. Bieát AB = 0,80m ; AC = 0,60m. Tính löïc caêng cuûa daây BC vaø phaûn löïc cuûa leân thanh AB. Laáy g = 10m/s2. A C B Þ Thanh ñoàng chaát BC khoái löôïng m =1kg, gaén vaøo töôøng bôûi baûn leà C, ñaàu B ñöôïc giöõ caân baèng nhôø daây AB, A ñöôïc coät chaët vaøo töôøng. Bieát AB vuoâng goùc AC, AB = AC. Xaùc ñònh löïc caêng cuûa daây. A. 5N ; B. 5N C. 10N ; D. 20N P.CH = T.CA Þ Þ II. Baøi taäp traéc nghieäm: Phaùt bieåu naøo sau ñaây ñuùng nhaát: Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm coù truïc quay coá ñònh coøn ñöôïc goïi laø: Quy taéc hôïp löïc ñoàng quy Quy taéc hôïp löïc song song Quy taéc hình bình haønh Quy taéc moâmen löïc. Moät vaät ñang quay quanh moät truïc vôùi toác ñoä goùc w = 6,28rad/s. Neáu boãng nhieân momen löïc taùc duïng leân noù maát ñi thì : vaät ñoåi chieàu quay. vaät döøng laïi ngay vaät quay chaäm daàn roài döøng laïi. vaät quay ñeàu vôùi toác ñoä goùc w = 6,28rad/s. Ñaùp aùn D. vaät quay ñeàu vôùi toác ñoä goùc w = 6,28rad/s. M = F.r = I.g ; M = 0 Þ g = 0. Vaäy vaät quay ñeàu vôùi toác ñoä goùc w = 6,28rad/s. Ñoái vôùi vaät quay quanh moät truïc coá ñònh, caâu naøo sau ñaây ñuùng? Vaät quay ñöôïc laø nhôø coù moâmen löïc taùc duïng leân noù. Neáu khoâng chòu moâmen löïc taùc duïng thì vaät phaûi ñöùng yeân. Khi khoâng coøn moâmen löïc taùc duïng thì vaät ñang quay seõ laäp töùc döøng laïi. Khi thaáy toác ñoä goùc cuûa vaät thay ñoåi thì chaéc chaén laø ñaõ coù moâmen löïc taùc duïng leân vaät. Coù 2 thanh nheï AB ñaët treân ñieåm töïa O nhö hình veõ. Ñoaïn OA ngaén hôn OB. ÔÛ hai ñaàu A vaø B cuûa thanh, ngöôøi ta treo hai vaät G1 vaø G2 sao cho thanh naèm thaêng baèng. Baây giôø ta dòch chuyeån hai vaät laïi gaàn O moät khoaûng nhö nhau thì: G1 G2 B A O A. ñaàu A cuûa thanh bò haï thaáp xuoáng. B. khoâng theå bieát thanh leäch nhö theá naøo. C. ñaàu B cuûa thanh bò haï thaáp xuoáng. D. thanh AB naèm thaêng baèng. Ñaùp aùn C. ñaàu B cuûa thanh bò haï thaáp xuoáng. Ñieàu kieän caân baèng : P1.OA = P2.OB ; OA P2 Xeùt : P1 (OA – x) = P1.OA – P1.x = P2.CB – P1x = P2(OB) – (P2 + DP)x P1 (OA – x) = P2 (OB – x) – P2x < P2(OB – x). Neân ñaàu B cuûa thanh bò haï thaáp xuoáng. ÔÛ tröôøng hôïp naøo sau ñaây, löïc coù taùc duïng laøm cho vaät raén quay quanh truïc? Löïc coù giaù caét truïc quay. Löïc coù giaù song song vôùi truïc quay. Löïc coù giaù naèm trong maët phaúng vuoâng goùc vôùi truïc quay vaø caét truïc quay. Löïc coù giaù naèm trong maët phaúng vuoâng goùc vôùi truïc quay vaø khoâng caét truïc quay. A C B Thanh BC khoái löôïng m = 4kg, gaén vaøo töôøng bôûi baûn leà C, ñaàu Bø ñöôïc giöõ caân baèng nhôø daây AB, A ñöôïc coät chaët vaøo töôøng. Bieát AB vuoâng goùc AC, AB = AC. Tìm phaûn löïc cuûa baûn leà C. A. 20N ; B. 20N C. 40N ; D. 40N P.CH = T.CA Þ Þ N2 = P2 + T2 Þ N2 = 202 + 202 = 800 Þ N = 20(N) Hai ngöôøi duøng moät chieác gaäy ñeå khieâng moät coã maùy naëng 1200N. Ñieåm treo coã maùy caùch vai ngöôøi thöù nhaát 60cm vaø caùch vai ngöôøi thöù hai 40cm. Boû qua troïng löôïng cuûa gaäy. Hoûi moãi ngöôøi chòu moät löïc baèng bao nhieâu? A. F = 800N ; B. F = 720N C. F = 600N ; D. F = 480N Aùp duïng qui taéc moâmen: NA.AB = P.BC Þ NA.100 = 1200.40 Þ NA = 480N Baøi 19 : CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT CHÒU TAÙC DUÏNG CUÛA BA LÖÏC SONG SONG - QUI TAÉC HÔÏP LÖÏC SONG SONG CUØNG CHIEÀU I. Baøi taäp töï luaän: a) Hai löïc 1, 2 song song cuøng chieàu ñaët taïi hai ñaàu thanh AB coù hôïp löïc ñaët taïi O caùch A 1,6m caùch B 2,4m vaø coù ñoä lôùn F = 2000N. Tìm F1, F2. b) Hai löïc F1, F2 song song ngöôïc chieàu ñaët taïi A, B coù hôïp löïc ñaët taïi O vôùi OA = 1,6m caùch OB = 0,4m vaø coù ñoä lôùn F = 210N. Tìm F1, F2. GIAÛI a) Theo qui taéc toång hôïp hai löïc song song, cuøng chieàu : F1 + F2 = F = 2000 [1] [2] Töø [1] vaø [2], suy ra : F1 = 1200N vaø F2 = 800N b) Theo qui taéc toång hôïp hai löïc song song, ngöïôc chieàu : Þ F2 = 4F1 [3] F2 – F1 = F = 210 [4] Töø [3] vaø [4], suy ra : F1 = 70N vaø F2 = 280N P2 A C B Thanh AB ñoàng chaát troïng löôïng P1 = 50N, chieàu daøi l = AB = 1m, troïng löôïng vaät naëng P2 = 100N treo taïi C, AC = 0,8m. Duøng quy taéc hôïp löïc song song : Tìm hôïp löïc cuûa P1 vaø P2. Tìm löïc neùn leân hai giaù ñôõ ôû hai ñaàu thanh A vaø B . GIAÛI D O C a) Theo qui taéc toång hôïp hai löïc song song, cuøng chieàu. Hôïp löïc cuûa vaø laø moät löïc song song cuøng chieàu vôùi nhö hình veõ: P = P1 + P2 = 50 +100 = 150N Þ OC = 0,5(OD) [1] D laø trung ñieåm cuûa AB neân : DA = DB = AB = = 0,5m Theo hình veõ : DC = AC – AD = 0,8 – 0,5 = 0,3m Maët khaùc : DC = DO + OC = 0,3 [2] Töø [1] vaø [2], suy ra : OC = 0,1m vaø OD = 0,2m OA = AC – OC = 0,8 – 0,1 = 0,7m OB = AB – OA = 1,0 – 0,7 = 0,3m b) Theo qui taéc toång hôïp hai löïc song song, cuøng chieàu. Phaân tích thaønh hai löïc song song cuøng chieàu vaø nhö hình veõ : O B A [1] F2 + F1 = F = 150 [2] Töø [1] vaø [2], suy ra : F1 = 45N vaø F2 = 105N Vaäy löïc neùn leân hai giaù ñôõ ôû hai ñaàu thanh A vaø B laàn löôït laø 45N vaø 105N. Hai ngöôøi duøng moät chieác gaäy ñeå khieâng moät coã maùy naëng 1250N. Ñieåm treo coã maùy caùch vai ngöôøi thöù nhaát 60cm vaø caùch vai ngöôøi thöù hai 40cm. Boû qua troïng löôïng cuûa gaäy. Hoûi moãi ngöôøi chòu moät löïc baèng bao nhieâu ? GIAÛI Goïi 1, 2 laø hai löïc ñeø leân vai ngöôøi .Aùp duïng quy taéc hôïp löïc song song. N1 + N2 = P = 1250 [ 1 ] Þ N2 = 1,5 N1 [ 2 ] Thay [2] vaøo [1] Þ N1 = 500N ; N2 = 750N . Thanh AB khoái löôïng m = 1kg, chieàu daøi = 5m coù treo hai vaät naëng m1 = 9,5kg ; m2 = 2kg ôû hai ñaàu thanh. Thanh ñöôïc treo caân baèng bôûi sôïi daây coät vaøo AB taïi I. Xaùc ñònh vò trí ñieåm treo I vaø löïc caêng cuûa daây treo thanh AB. ÑS : AI = 1m ; 125N Xaùc ñònh hôïp löïc cuûa hai löïc song song vaø ñaët taïi A, B bieát F1 = 10N, F2 = 40N, AB = 6cm. Xeùt tröôøng hôïp hai löïc cuøng chieàu vaø ngöôïc chieàu. ÑS : 50N ; 1,2cm ; 30N ; 2cm. Thanh nheï naèm ngang chieàu daøi = 1m, chòu taùc duïng cuûa 3 löïc song song cuøng chieàu vaø vuoâng goùc vôùi thanh : F1 = 20N ; F3 = 50N ôû hai ñaàu thanh vaø F2 = 30N ôû chính giöõa thanh. Tìm ñoä lôùn vaø ñieåm ñaët cuûa hôïp löïc. Suy ra vò trí ñaët giaù ñôõ ñeå thanh caân baèng vaø löïc neùn leân giaù ñôõ. ÑS : 100N; caùch trung ñieåm I 0,15m 7. Moät ngöôøi ñang quaåy treân vai moät chieác bò coù troïng löôïng 50 N. Chieác bò buoäc ôû ñaàu gaäy caùch vai 60 cm. Tay ngöôøi giöõ ôû ñaàu kia caùch vai 30 cm. Boû qua troïng löôïng cuûa gaäy a) Haõy tính löïc giöõ cuûa tay. b) Neáu dòch chuyeån gaäy cho bò caùch vai 30 cm vaø tay caùch vai 60 cm , thì löïc giöõ baèng bao nhieâu ? c) Trong hai tröôøng hôïp treân, vai ngöôøi chòu moät aùp löïc baèng bao nhieâu ? II. Baøi taäp traéc nghieäm: Theo quy taéc hôïp hai löïc song song cuøng chieàu, ñieåm ñaët cuûa hôïp löïc ñöôïc xaùc ñònh döïa treân bieåu thöùc sau: a) b) c) d) Moät taám vaùn naëng 240N ñöôïc baéc qua moät con möông. Troïng taâm cuûa taám vaùn caùch ñieåm töïa A 2,4m vaø caùch ñieåm töïa B 1,2m. Haõy xaùc ñònh löïc maø taám vaùn taùc duïng leân ñieåm töïa A. A. 160N B. 120N C. 80N D. 60N Moät ngöôøi gaùnh moät thuøng gaïo naëng 400N ôû ñaàu A vaø moät thuøng ngoâ naëng 300N ôû ñaàu B. Ñoøn gaùnh daøi 1,4m. Hoûi vai ngöôøi ñoù phaûi ñaët ôû ñieåm naøo ? A. Caùch ñaàu A 1,05m B. Caùch ñaàu B 1,05m C. Caùch ñaàu A 0,8m D. Caùch ñaàu B 0,8m Baøi toaùn 20 : CAÙC DAÏNG CAÂN BAÈNG CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT COÙ MAËT CHAÂN ÑEÁ I. Baøi taäp töï luaän: Ñeå xaùc ñònh troïng taâm cuûa moät thöôùc deït vaø daøi, ngöôøi ta laøm nhö sau : Ñaët thöôùc leân baøn, chieàu daøi thöôùc vuoâng goùc vôùi caïnh cuûa baøn, sau ñoù ñaåy nheï thuôùc cho nhoâ daàn ra khoûi maët baøn. Khi thöôùc baét ñaàu rôi thì choã thöôùc gaëp meùp baøn ñi qua troïng taâm cuûa thöôùc. Haõy giaûi thích caùch laøm. GIAÛI Dieän tích tieáp xuùc cuûa thöôùc vôùi baøn laø dieän tích maët chaân ñeá. Khi thöôùc nhoâ daàn ra khoûi meùp baøn thì dieän tích maët chaân ñeá bò giaûm daàn. Thöôùc baét ñaàu rôi khi troïng taâm vöøa rôøi khoûi meùp chaân ñeá, cuõng laø meùp baøn. Taïi sao nhöõng vaät sau ñaây khoù bò laät ñoå ? a) Ñeøn ñeå baøn. b) Xe caàn caåu. c) Oâtoâ ñua. GIAÛI a) Ñeøn ñeå baøn goàm ñeá ñeøn vaø caàn ñeøn. Ñeán ñeøn ñöôïc cheá taïo sao cho khoái löôïng lôùn hôn caàn ñeøn raát nhieàu vaø coù maët chaân ñeá roäng. Do ñoù troïng taâm cuûa caû ñeøn ôû thaáp vaø luoân luoân rôi treân maët chaân ñeá. b) Caàn caåu goàm phaàn thaân vaø phaàn caàn. Phaàn thaân coù khoái löôïng raát lôùn so vôùi phaàn caàn vaø tieáp xuùc vôùi maët ñöôøng baèng moät maët chaân ñeá roäng. Do ñoù troïng taâm cuûa caû caàn caåu ôû raát thaáp vaø luoân luoân rôi treân maët chaân ñeá. Caàn caåu raát khoù laät. Chuù yù : Caàn caåu khoâng ñöôïc pheùp caåu quaù taûi troïng cho pheùp vì khi ñoù giaù cuûa troïng löïc cuûa heä seõ ra khoûi maët chaân ñeá. Caàn caåu seõ laät c) Oâtoâ ñua ñöôïc cheá taïo raát thaáp vaø coù maët chaân ñeá roäng. F Moät thanh saét daøi, ñoàng chaát, tieát dieän ñeàu, ñöôïc ñaët treân maët baøn sao cho ¼ chieàu daøi cuûa noù nhoâ ra khoûi maët baøn. Taïi ñaàu nhoâ ra ngöôøi ta ñaët moät löïc F höôùng thaúng ñöùng xuoáng ñöôùi. Khi löïc ñaït tôùi giaù trò 60N thì ñaàu kia cuûa thanh saét baét ñaàu beânh leân. Hoûi khoái löôïng cuûa thanh saét baèng bao nhieâu ? Laáy g = 10m/s2. GIAÛI B I O A P Coi meùp baøn laø truïc quay O. Qui taéc moâmen ñoái vôùi truïc quay O : MF/O = MP/O Þ F.(OA) = P.(OI) Maø : OA = ; Þ (troïng taâm G ôû giöõa thanh) Þ F = 1,5P Þ Thanh ñoàng chaát ñaët treân baøn ngang, nhoâ chieàu daøi thanh khoûi baøn. Treo vaøo ñaàu thanh nhoâ ra moät vaät troïng löôïng Q. Khi Q = 400N thì thanh baét ñaàu nghieâng vaø maát caân baèng. Tìm khoái löôïng thanh. ÑS : 40kg. II. Baøi taäp traéc nghieäm: Khi . . . , muoán cho moät vaät caân baèng thì hôïp löïc cuûa caùc löïc ñaët vaøo vaät phaûi baèng 0. A. khoâng coù chuyeån ñoäng quay. B. khoâng coù chuyeån ñoäng tònh tieán. C. truïc quay ñi qua troïng taâm cuûa vaät. D. coù chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø chính xaùc nhaát ? A. Khi vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc caân baèng seõ ñöùng yeân. B. Moïi löïc taùc duïng vaøo vaät coù giaù ñi qua troïng taâm seõ laøm cho vaät chuyeån ñoäng tònh tieán. C. Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm chòu taùc duïng cuûa 3 löïc laø 3 löïc phaûi ñoàng phaúng. D. Moïi löïc taùc duïng vaøo vaät coù giaù khoâng ñi qua troïng taâm seõ laøm cho vaät chuyeån ñoäng quay. Ngöøôi laøm xieác ñi treân daây thöôøng caàm moät caây gaäy naëng ñeå: ñeå vöøa ñi vöøa bieåu dieãn cho ñeïp ñeå taêng löïc ma saùt giöõa chaân ngöôøi vaø daây neân ngöôøi khoâng bò ngaõ. Ñeå taêng moâmen troïng löïc cuûa heä (ngöôøi vaø gaäy) neân deã ñieàu chænh khi ngöôøi maát thaêng baèng. Ñeå ñieàu chænh cho giaù troïng löïc cuûa heä (ngöôøi vaø gaäy) luoân ñi qua daây neân ngöôøi khoâng bò ngaõ. Choïn caâu traû lôøi sai moät vaät caân baèng khoâng beàn laø khi noù bò leäch khoûi vò trí caân baèng ñoù thì troïng löïc taùc duïng leân noù keùo noù ra xa khoûi vò trí ñoù. moät vaät bò leäch khoûi vò trí caân baèng khoâng beàn thì khoâng töï trôû veà ñöôïc vò trí ñoù caân baèng khoâng beàn coù troïng taâm ôû vò trí thaáp nhaát so vôùi caùc ñieåm laân caän ngheä só xieác ñang bieåu dieãn thaêng baèng treân daây laø caân baèng khoâng beàn. Baøi toaùn 21 : CHUYEÅN ÑOÄNG TÒNH TIEÁN CUÛA VAÄT RAÉN CHUYEÅN ÑOÄNG QUAY CUÛA VAÄT RAÉN QUANH MOÄT TRUÏC COÁ ÑÒNH I. Baøi taäp töï luaän: (SBT) 1. Moät oâ toâ coù khoái löôïng 1600 kg ñang chuyeån ñoäng thì bò haõm phanh vôùi löïc haõm baèng 600N. Hoûi ñoä lôùn vaø höôùng cuûa vectô gia toác maø löïc naøy gaây ra cho xe ? 2. Moät xe taûi khoâng chôû haøng ñang chaïy treân ñöôøng. Neáu ngöôøi laùi xe haõm phanh thì xe tröôït ñi moät ñoaïn ñöôøng s thì döøng laïi . a) Neáu xe chôû haøng coù khoái löôïng baèng khoái löôïng cuûa xe thì ñoaïn ñöôøng tröôït baèng bao nhieâu ? b) Neáu toác ñoä cuûa xe chæ baèng moät nöûa luùc ñaàu thì ñoaïn ñöôøng tröôït baèng bao nhieâu ? 3. Moät vaät coù khoái löôïng 1,0 kg ñang naèm yeân treân saøn nhaø. Ngöôøi ta keùo vaät baèng moät löïc naèm ngang laøm noù ñi ñöôïc 80 cm trong 2s. Heä soá ma saùt tröôït giöõa vaät vaøsaøn laø 0,30. Laáy g = 9,8 m/s2. a) Tính löïc keùo. b) Sau quaõng ñöôøng aáy, löïc keùo phaûi baèng bao nhieâu ñeå vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu? 4. Moät ngöôøi keùo moät caùi hoøm coù khoái löôïng 32 kg treân neàn nhaø baèng moät sôïi daây cheách 300 so vôùi phöông ngang. Löïc keùo daây laø 120 N. Hoøm chuyeån ñoäng thaúng vôùi gia toác 1,2 m/s2 . Tính heä soá ma saùt tröôït giöõa hoøm vaø neàn nhaø. II. Baøi taäp traéc nghieäm : Moâmen quaùn tính cuûa moät vaät khoâng phuï thuoäc vaøo : vò trí cuûa truïc quay C. khoái löôïng cuûa vaät toác ñoä goùc cuûa vaät D. hình daïng vaø kích thöôùc cuûa vaät Moät vaät ñang quay quanh moät truïc vôùi toác ñoä goùc w = π rad/s. Neáu taùc duïng moät momen löïc leân noù theo chieàu quay thì : A. vaät ñoåi chieàu quay B. vaät quay chaäm daàn roài döøng laïi C. vaät ngay quay nhanh daàn D. vaät quay ñeàu vôùi toác ñoä goùc w = π rad/s Ñoái vôùi vaät quay quanh moät truïc coá ñònh, caâu naøo sau ñaây chöa chính xaùc? A. Neáu khoâng coøn moâmen naøo taùc duïng thì vaät seõ quay chaäm laïi. B. Khi khoâng coøn moâmen löïc taùc duïng thì vaät ñang quay seõ quay ñeàu. C. Khi vaät chòu taùc duïng cuûa moâmen caûn (ngöôïc chieàu quay) thì vaät seõ quay chaäm laïi. D. Khi thaáy toác ñoä goùc cuûa vaät thay ñoåi thì chaéc chaén laø ñaõ coù moâmen löïc taùc duïng leân vaät. Baøi toaùn 22 : NGAÃU LÖÏC I. Baøi taäp töï luaän: Quan saùt moät ngöôøi ñang ñi xe ñaïp. Hoûi löïc do chaân ngöôøi taùc duïng leân caùc baøn ñaïp coù ñöôïc xem laø ngaãu löïc khoâng ? Taïi sao ? GIAÛI: Khoâng ñöôïc xem laø ngaãu löïc vì chaân chæ coù taùc duïng ñaïp leân baøn ñaïp maø khoâng coù taùc duïng keùo baøn ñaïp leân, nghóa laø hai löïc khoâng theå ngöôïc höôùng. Moät chieác thöôùc maûnh coù truïc quay naèm ngang ñi qua troïng taâm O cuûa thöôùc. Duøng hai ngoùn tay taùc duïng vaøo thöôùc moät ngaãu löïc ñaët vaøo hai ñieåm A vaø B caùch nhau 40cm vaø coù ñoä lôùn FA = FB =4,5N nhö hình. A B O α A B O a) Tính momen cuûa ngaãu löïc. b) Thanh quay ñi moät goùc α = 30o. Hai löïc luoân luoân naèm ngang vaø vaãn ñaët taïi A vaø B nhö hình. Tính momen cuûa ngaãu löïc. GIAÛI: a) Tính momen cuûa ngaãu löïc : M = FA.AB = 4,5.0,4 = 1,8N.m b) Tính momen cuûa ngaãu löïc : M = FA.AB.cos α = 4,5.0,4 .0,866 » 1,6N.m II. Baøi taäp traéc nghieäm: Choïn caâu ñuùng: Ngaãu löïc laø: Hai löïc coù giaù song song, cuøng chieàu, coù ñoä lôùn baèng nhau. Hai löïc coù giaù khoâng song song, ngöôïc chieàu, coù ñoä lôùn baèng nhau. Hai löïc coù giaù song song, ngöôïc chieàu, coù ñoä lôùn baèng nhau, taùc duïng leân hai vaät khaùc nhau. Hai löïc song song, ngöôïc chieàu vaø coù ñoä lôùn baèng nhau, nhöng coù giaù khaùc nhau vaø cuøng taùc duïng vaøo moät vaät. Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø khoâng chính xaùc ? Ñôn vò cuûa moâmen laø N.m Ngaãu löïc khoâng coù hôïp löïc. Löïc gaây ra taùc duïng laøm quay khi giaù cuûa noù khoâng ñi qua troïng taâm. Ngaãu löïc goàm hai löïc song song, ngöôïc chieàu, khaùc giaù, cuøng ñoä lôùn, cuøng taùc duïng vaøo vaät. Choïn phaùt bieåu chính xaùc nhaát. A. Ngaãu löïc khoâng coù hôïp löïc. B. Muoán cho moät vaät caân baèng thì hôïp löïc cuûa caùc löïc ñaët vaøo noù phaûi baèng 0. C. Muoán cho moät vaät caân baèng thì toång ñaïi soá moâmen löïc taùc duïng leân vaät baèng 0. D. Moïi löïc taùc duïng vaøo vaät coù giaù khoâng qua troïng taâm seõ laøm cho vaät chuyeån ñoäng quay. F1 F2 F1 F2 (b) (a) Choïn phaùt bieåu chính xaùc nhaát. A. Hôïp löïc cuûa ngaãu löïc baèng 0. B. Ngaãu löïc khoâng coù hôïp löïc. C. Hôïp löïc cuûa ngaãu löïc baèng toång cuûa hai löïc taïo neân ngaãu löïc. D. Ngaãu löïc laø hai löïc song song, ngöôïc chieàu, cuøng ñoä lôùn nhöng khaùc giaù. Hai lực F1 và F2 bằng nhau. Chúng tác dụng vào một hòn gạch đặt nằm ngang trên mặt đất trong hai trường hợp a và b. Hòn gạch chuyển động thế nào trong mỗi trường hợp đó? Hai löïc cuûa moät ngaãu löïc coù ñoä lôùn F = 5,0N. Caùnh tay ñoøn cuûa ngaãu löïc d = 20cm. Momen cuûa ngaãu löïc laø : A. 100N.m B. 2,0N.m C. 1,0N.m D. 0,5N.m Moät ngaãu löïc goàn hai löïc vaø coù F1 = F2 = F vaø coù caùnh tay ñoøn laø d. Momen cuûa ngaãu löïc laø : A. Fd B. 2Fd C. (F1 – F2)d D. Chöa bieát ñöôïc vì coøn phuï thuoäc vò trí cuûa truïc quay.