Giáo án môn Vật lý 11 nâng cao - Tiết 45 - Phương và chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện

Tiết 45 Ngày soạn: 30 / 01 / 2012 PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA LỰC TỪ TÁC DỤNG LÊN DÒNG ĐIỆN A. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Nắm được phương của lực từ tác dụng lên một đoạn dòng diện là phương vuông góc với mặt phẳng chứa đoạn dòng điện và vectơ cảm ứng từ Phát biểu được quy tắc bàn tay trái và biết cách vận dụng quy tắc đó. 2. Kỹ năng Xác định được phương, chiều lực từ tác dụng lên dòng điện bằng quy tắc bàn tay trái và ngược lại. 3. Thái độ: - Tích cực, hứng thú học tập của học sinh. B. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: - Phương pháp thí nghiệm trực quan, thảo luận nhóm, hỏi đáp nêu vấn đề. C. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên: Giáo án. Thí nghiệm về lực từ tác dụng lên dòng điện. Hình vẽ quy tắc bàn tay trái. 2. Học sinh: Ôn tập kiến thức về khái niệm dòng điện, điện trường. III. TIẾN TRÌNH DẠY – HỌC 1. Ổn định lớp - kiểm tra sỉ số (1’) 2. Kiểm tra bài cũ: (5’) Nêu khái niệm từ trường? Tính chất cơ bản của từ trường? Nêu định nghĩa đường sức từ? Các tính chất của đường sức từ? 3. Nội dung bài mới: a, Đặt vấn đề:(1’) Chúng ta đã tìm hiểu về tương tác từ. Khi một nam châm hoặc một dòng điện đặt trong từ trường thì sẽ chịu tác dụng của lực từ. Vậy lực từ có điểm đặt, phương, chiều và độ lớn như thế nào? Chúng ta sẽ tìm hiểu. b, Triển khai bài mới: Hoạt động 1(20’). Tìm hiểu về phương của lực từ tác dụng lên dòng điện HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC ● Gv: Phân nhóm HS. + Hướng dẫn HS làm thí nghiệm hình 27.1 SGK + Chỉ số của lực kế cho biết gì? + Cầm tay kéo khung lên cao so với ban đầu một chút. Chỉ số lực kế thay đổi như thế nào? + Khung dây bị kéo theo phương nào? + Phương của lực từ liên quan gì với đoạn dòng điện AB và vectơ cảm ứng từ B? Hs: Quan sát cách tiến hành thí nghiệm và rút ra nhận xét. Thảo luận theo nhóm (hoặc từng bàn) để đưa ra phương án trả lời. 1. Lực từ tác dụng lên dòng điện Bố trí thí nghiệm hình 27.1 sgk 2. Phương của lực từ tác dụng lên dòng điện Lực từ tác dụng lên đoạn dòng điện có phương vuông góc với mặt phẳng chứa đoạn dòng điện và cảm ứng từ tại điểm đang xét. Hoạt động 2(12’). Tìm hiểu về chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG KIẾN THỨC ● Gv: Chiều của lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện được xác định như thế nào? Hs: Theo quy tắc bàn tay trái ● Gv: Yêu cầu HS trình bày quy tắc bàn tay trái? Hs: Trả lời. ● Gv: Mô tả bằng hình vẽ 27.2 SGK. Hs: Tiếp thu ● Gv: YC hs phát biểu quy tắc bàn tay trái (gọi một học sinh xác định chiều của lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn mang dòng điện bằng quy tắc này). Hs: Trả lời 3. Chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện Chiều của lực từ tác dụng lên đoạn dây dẫn mang dòng điện được xác định bằng quy tắc bàn tay trái: “ Đặt bàn tay trái so với các đường sức từ xuyên vào lòng bàn tay, chiều từ cổ tay đến ngón tay trùng với chiều dòng điện, thì ngón tay cái choãi ra 900 chỉ chiều của lực từ tác dụng lên dòng điện”. 4. Củng cố: (4’) * Trình bày được cách xác định phương của lực từ. Chiều của lực từ bằng quy tắc bàn tay trái. * Trả lời các câu trắc nghiệm sau: Câu 1. Lực từ tác dụng lên một đoạn dây dẫn MN có dòng điện chạy qua đặt vuông góc với đường sức từ, nếu ta đồng thời đổi chiều của từ trường và chiều của dòng điện thì chiều của lực từ sẽ: A. Không đổi B. Thay đổi C. Có thể đổi và có thể không. Câu 2. Quy tắc bàn tay trái dùng để xác định chiều của: A. Dòng điện B. Cảm ứng từ. C. Lực từ D. Lực điện 5. Dặn dò :(2’) + BTVN: 1, 2 + Ôn tập về cảm ứng từ ? Đặc điểm của cảm ứng từ ? + Tìm hiểu về đặc điểm của véc tơ cảm ứng từ và định luật am - pe?