Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 19: Sử dụng an toàn và tiết kiệm điện

GV gi¶ng d¹y:.. Tr­êng:.Nhiệt liệt chào mừng quý thầy (cô) dự giờ tiết...Năm học 2012-2013M«n : vËt lý Líp: 9Xây nhà có ban công gần với đường dây tải điện cao thế.Những nguyên nhân có thể gây tai nạn điệnChạm tay vào vỏ kim loại của đồ dùng điện( thiết bị điện) bị dò điện Chơi ở gần đường dây dẫn điện cao thếDo đến gần dây dẫn có điện bị đứt và rơi xuống đấtHậu quả tai nạn điệnTai nạn điện xảy ra có thể gây hậu quả nặng nềTheo thống kê mới nhất, trong năm 2011 có: + 145 vụ tai nạn điện, làm 285 người chết và bị thương.+ Khoảng 2,5 tỉ kWh điện bị tiêu hụt.Vậy làm thế nào để phòng tránh các tai nạn do điện gây ra? Và làm thế nào để sử dụng điện tiết kiệm? SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN: Chỉ làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới bao nhiêu vôn? Làm thí nghiệm với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V220VC2Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc như thế nào?Phải sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng như tiêu chuẩn quy định nghĩa là vỏ bọc cách điện này phải chịu được dòng điện định mức quy định cho mỗi dụng cụ điện.C1ATĐC3Cần mắc thiết bị gì cho mỗi dụng cụ điện để ngắt mạch tự động khi đoản mạch?Mắc cầu chì có cường độ định mức phù hợp với dụng cụ hay thiết bị điện, đảm bảo khi có sự cố xảy xa, chẳng hạn như khi bị đoản mạch, cầu chì kịp nóng chảy và tự động ngắt mạch trước khi dụng cụ điện bị hư hỏngTrước khi xảy ra hiện tượng đoản mạchSau khi xảy ra hiện tượng đoản mạchSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý điều gì?C4- Phải rất thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện này vì có hiệu điện thế 220V nên có thể gây nguy hiểm tới tính mạng con người.- Chỉ sử dụng các thiết bị điện với mạng điện gia đình, khi đảm bảo cách điện đúng tiêu chuẩn quy định đối với các bộ phận có sự tiếp xúc với tay và cơ thể người nói chung ( chẳng hạn như tay cầm, dây nối, phích cắm)Khi tiếp xúc với mạng điện gia đình cần lưu ý điều gì?SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN: Các qui tắc an toàn khi sử dụng điện đã học ở lớp 7: Làm TN với các nguồn điện có hiệu điện thế dưới 40V  Chỉ sử dụng các dây dẫn có vỏ bọc cách điện đúng tiêu chuẩn  Dùng cầu chì có dòng điện định mức phù hợp Thận trọng khi tiếp xúc với mạng điện gia đình vì có hiệu điện thế 220V rất nguy hiểm.Chỉ sử dụng các thiết bị điện khi đảm bảo cách điệnSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:C5Bóng đèn treo bị đứt dây tóc, cần phải thay bóng đèn khác.Hãy cho biết vì sao những việc làm sau đây đảm bảo an toàn điện.C5 Đã tháo phích cắm ra khỏi ổ điệnSau khi đã rút phích cắm điện thì không thể có dòng điện chạy qua cơ thể người do đó loại bỏ mọi sự nguy hiểm mà dòng điện có thể gây ra.- Nếu đèn treo dùng phích cắm thì phải rút phích cắm khỏi ổ lấy điện trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác.Đã tháo cầu chì- Nếu đèn treo không dùng phích cắm thì phải ngắt công tắc hoặc tháo cầu chì trước khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác.C5 Vì cầu chì và công tắc được mắc trên dây pha (dây nóng). Nên khi ngắt công tắc hoặc tháo nắp cầu chì thì làm hở dây nóng, do đó loại bỏ được trường hợp dòng điện chạy qua cơ thể người và đảm bảo an toàn.- Đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà (như đứng trên ghế nhựa hoặc bàn gỗ khô) trong khi tháo bóng đèn hỏng và lắp bóng đèn khác. Khi đảm bảo cách điện giữa người và nền nhà, do điện trở của vật cách điện (ghế nhựa, bàn gỗ khô..) là rất lớn nên dòng điện nếu chạy qua cơ thể người và vật cách điện sẽ có cường độ rất nhỏ nên không nguy hiểm. C5 SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:- Đối với những hư hỏng không biết lí do, không sửa được thì cần phải ngắt điện và báo người lớn hoặc thợ điện, tuyệt đối không được tự ý sửa chữa! Lưu ý: C6 Nối đất cho vỏ kim loại của các dụng cụ điện là một biện pháp đảm bảo an toàn điện.123C6: Khi sử dụng các dụng cụ điện này, tay ta thường tiếp xúc với vỏ kim loại của chúng. Để đảm bảo an toàn, vỏ kim loại của dụng cụ điện được nối bằng một dây dẫn với chốt thứ ba của phích cắm và được nối đất qua lỗ thứ ba của ổ lấy điện. Hãy chỉ ra trên hình 19.1 dây nối dụng cụ điện với đất và dòng điện chạy qua dây dẫn khi dụng cụ này hoạt động bình thường.H 19.2Trong trường hợp ở hình 19.2, dây dẫn điện bị hở và tiếp xúc với vỏ kim loại của dụng cụ. Nhờ các dây tiếp đất mà người sử dụng nếu chạm tay vào vỏ dụng cụ cũng không bị nguy hiểm. Hãy giải thích vì sao.Khi dây dẫn điện bị hở vỏ kim loại của dụng cụ điện có điện, dòng điện truyền xuống đất theo hai nhánh, nhánh thứ nhất là dây nối có điện trở rất nhỏ, nhánh thứ hai là người sử dụng có điện trở rất lớn, khi đó dòng điện hầu hết chạy qua dây dẫn nối đất còn dòng điện chạy qua cơ thể người rất nhỏ không nguy hiểm.SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:GDBVMT và kĩ năng sốngSống gần các đường dây cao thế rất nguy hiểm, người sống gần đường dây cao thế thường bị suy giảm trí nhớ, bị nhiễm điện do hưởng ứng. Mặc dù ngày càng được nâng cấp nhưng đôi lúc sự cố lưới điện vẫn xảy ra. Các sự cố có thể là: chập điện, rò điện, nổ sứ, đứt đường dây, cháy nổ trạm biến áp để lại những hậu quả rất nghiêm trọng.Những hộ sống gần đường dây cao áp phải di dời. Tuân thủ các qui tắc an toàn khi sử dụng điện.SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:SOSII. Sử dụng tiết kiệm điện năng:1. Cần phải tiết kiệm điện năngViệc sử dụng tiết kiệm điện năng có một số lợi ích dưới đây:- Giảm chi tiêu cho gia đình.- Các dụng cụ và thiết bị điện được sử dụng lâu bền hơn .- Giảm bớt các sự cố gây tổn hại chung do hệ thống cung cấp điện bị quá tải, đặc biệt trong những giờ cao điểm. - Dành phần điện năng tiết kiệm cho sản xuất. SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện: Hãy thử tìm thêm những lợi ích khác của việc sử dụng tiết kiệm điện năng?C7II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:1. Cần phải tiết kiệm điện năng: Biện pháp ngắt điện ngay khi mọi người đi khỏi nhà, ngoài công dụng tiết kiệm điện năng,còn giúp tránh được những hiểm hoạ nào nữa ?Phần điện năng được tiết kiệm còn có thể được sử dụng để làm gì đối với quốc gia ?- Nếu sử dụng tiết kiệm điện năng thì bớt được số nhà máy điện cần phải xây dựng.Điều này có lợi ích gì đối với môi trường?- Ngắt điện khi không sử dụng và khi rời khỏi nhà tránh sự cố gây tai nạn và thiệt hại do dòng điện gây ra. - Giảm bớt việc xây dựng các nhà máy điện, góp phần giảm ô nhiễm môi trường. - Dành phần điện tiết kiệm được cho sản xuất , xuất khẩu điện góp phần tăng thu nhập cho đất nước. C8Hãy viết công thức tính điện năng sử dụng?C9Từ đó hãy cho biết, để sử dụng tiết kiệm điện năng thì:- Cần phải lựa chọn, sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện có công suất như thế nào? - Có nên sử dụng các dụng cụ hay thiết bị điện trong những lúc không cần thiết hay không? Vì sao? A = P.t- Lựa chọn, sử dụng các dụng cụ, thiết bị điện có công suất phù hợp.- Chỉ sử dụng đồ dùng điện trong thời gian cần thiếtSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:1. Cần phải tiết kiệm điện năng2. Các biện pháp sử dụng tiết kiệm điện năngSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 Từ năm 2010 EU quyết định sử dụng đèn huỳnh quangBóng đèn huỳnh quang sẽ giúp giảm 60% lượng tiêu thụ điện năng ở các hộ gia đình EU, tương đương giảm 30 triệu tấn khí thảiCO2/năm. SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 Đèn hình hoa phát sáng không cần điện lưới. Vào ban ngày, loại đèn này lấy từ mặt trời và gió. Khi màn đêm buông xuống nó chỉ phát ra ánh sáng yếu, độ sáng tăng lên khi có người hoặc vật đi qua đèn, dùng đèn này để thắp sáng thành phố vào ban đêmSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:Bản thân em đã gì để góp phần tiết kiệm điện năng?VHTKĐSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:III. Vận dụng:C10Một bạn hay quên tắt điện khi rời khỏi nhà. Em hãy nghĩ cách giúp bạn này để tránh lãng phí điện và đảm bảo an toàn điện?Viết dòng chữ “Nhớ ngắt điện” dán ngay cửa ra vào. Lắp công tắc tự động. Khi đóng cửa thì tự động ngắt mạch điệnSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:III. Vận dụng:Trong gia đình, các thiết bị nung nóng bằng điện sử dụng nhiều điện năng.Biện pháp tiết kiệm nào dưới đây là hợp lí nhất?Không sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện.Không đun nấu bằng bếp điện.Chỉ sử dụng các thiết bị nung nóng bằng điện có công suất nhỏ trong thời gian tối thiểu cần thiết.Chỉ đun nóng bằng điện và sử dụng các thiết bị nung nóng khác như bàn là, máy sấy tóc trong thời gian tối thiểu cần thiết.C11SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:C12: Một bóng đèn dây tóc giá 3500 đồng, có công suất 75W,thời gian thắp sáng tối đa là 1000 giờ.Một bóng đèn compăc giá 60000 đồng, có công suất 15W,có độ sáng bằng bóng đèn dây tóc nói trên, thời gian thắp sáng tối đa là 8000 giờ.a-Tính điện năng sử dụng của mỗi loại bóng đèn trên trong 8000 giờ.b-Tính toàn bộ chi phí (tiền mua bóng điện và tiền điện phải trả )cho việc sử dụng mỗi loại bóng đèn này trong 8000giờ, nếu giá 1kW.h là 700đồng c- Sử dụng loại bóng đèn nào có lợi hơn ?Vì sao ?II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:III. Vận dụng:SỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:III. Vận dụng:Giá Đ1 : 3500 đồngP1 = 75W =0,075KWt1 = 1000hGiá Đ2 : 60000 đồngP2 = 15W =0,015kWt2 = 8000ha- A1 =?(kW.h), A2 =?(kW.h),b-T1 =?(đồng )T2 =?(đồng c-Dùng đèn nào lợi hơn? Vì sao ?Hướng dẫn giải: - Tính điện năng mà mỗi bóng đèn sử dụng trong 8000giờ bằng công thức A=P.tTính chi phí phải trả cho việc sử dụng mỗi loại bóng đèn So sánh chi phí và công suất của mỗi loại đèn để rút ra nhận xét bóng đèn nào sử dụng lợi hơn.C11Tóm tắtSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. An toàn khi sử dụng điện:II. Sử dụng tiết kiệm điện năng:III. Vận dụng:Giá Đ1 : 3500 đồngP1 = 75W =0,075KWt1 = 1000hGiá Đ2 : 60000 đồngP2 = 15W =0,015kWt2 = 8000ha- A1 =?(kW.h), A2 =?(kW.h),b-T1 =?(đồng )T2 =?(đồng c-Dùng đèn nào lợi hơn? Vì sao ?C11Tóm tắtGiải:a- Điện năng sử dụng của mỗi loại bóng đèn trên trong 8000 giờA1=P1 .t2 =0,075.8000=600 (kWh)A2 =P2 .t2 =0,015.8000=120 (kWh)b- Toàn bộ chi phí cho việc sử dụng mỗi loại bóng đèn này trong 8000 giờ:T1 =8.3500+600.700=448000 đ T2 =60000+120.700=144000 đc- Dùng đèn compăc lợi hơn vì: Giảm bớt được 304000đ tiền chi phí cho 80000h sử dụng Sử dụng công suất nhỏ, góp phần giảm bớt do quá tải.BTCCHƯỚNG DẪN VỀ NHÀVề nhà làm bài tập 19.1 đến 19.5 (SBT)Nghiên cứu bài 20, trả lời các câu hỏi trong phần tự kiểm tra từ câu 1  câu 11; làm bài tập vận dụng bài 12  bài 15 (Sgk)bµi häc ®Õn ®©y lµ kÕt thócxin kÝnh chóc c¸c thÇy c« m¹nh khoÎchóc c¸c em ch¨m ngoan häc giáiSỬ DỤNG AN TOÀN VÀ TIẾT KIỆM ĐIỆNTiết 19 I. AN TOÀN KHI SỬ DỤNG ĐIỆN:Theo em, tai nạn điện xảy ra chủ yếu do những nguyên nhân nào? Tai nạn điện thường xảy ra khi:- Vô ý chạm trực tiếp vào vật mang điện- Vi phạm khoảng cách an toàn đối với lưới điện cao thế, trạm biến thế- Đến gần đường dây bị đứt trạm mặt đấtBài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: Những dụng cụ nào dưới đây có tác dụng bảo vệ mạch điện khi sử dụng?A. Ampe kế. B. Cầu chì. C. Vôn kế. D. Công tơ điện Bài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 2. Khi sửa chữa điện trong nhà, để an toàn điện ta phải:A. Ngắt cầu dao điện. B. Sử dụng các dụng cụ sửa chữa điện phải có chuôi cách điện bằng cao su. C. Mang dép nhựa hoặc đứng trên ghế gỗ khô và giữ tay chân, cơ thể khô ráo D. Thực hiện theo 3 cách trên. Bài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 3. Không nên tự mình tiếp xúc với mạng điện gia đình vì lí do nào sau đây?A. Vì trong gia đình sử dụng quá nhiều các dụng cụ dùng điện B. Vì nó rất nguy hiểm. C. Vì mạng điện dễ bị hỏng. D. Vì các dây dẫn dễ bị đứt Bài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 4. Cầu chì mắc trong mạch điện có tác dụng gì?A. Bảo vệ các dụng cụ dùng điện. B. Bảo vệ mạch điện. C. Tránh gây hỏa hoạn khi có sự "cố". D. Cả 3 phương án trênBài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 5. Việc làm nào dưới đây là an toàn khi sử dụng điện? A. Khi bóng đèn bị cháy, rút phích cắm của bóng đèn ra khỏi ổ cắm điện khi thay bóng đèn. B. Làm thí nghiệm với hiệu điện thế 45V. C. Mắc nối tiếp cầu chì loại bất kì cho mỗi dụng cụ điện D. Sử dụng dây dẫn không có vỏ bọc cách điện Bài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 6. Để tết kiệm điện năng tiêu thụ tại gia đình, cần phải có các biện pháp nào sau đây?A. Sử dụng các dụng cụ dùng điện có hiệu suất cao. B. Sử dụng các dụng cụ dùng điện trong thời gian cần thiết. C. . Lựa chọn và sử dụng các dụng cụ và thiết bị điện có công suất phù hợp. D. Cả 3 phương án trênBài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 7. Khi dây chì trong cầu chì bị đứt, ta phải làm gì?A. Thay dây chì khác có tiết diện to hơn B. Thay bằng dây nhôm. C. Thay dây chì mới có tiết diện phù hợp D. Thay bằng dây đồng Bài tập trắc nghiệmChọn câu trả lời đúng: 8. Khi gặp một người đang bị tai nạn về điện, công việc đầu tiên ta phải làm gì ?A. Chạy lại kéo nạn nhân ra khỏi dòng điện. B. Gọi bệnh viện đến cấp cứu. C. Dùng vật lót cách điện (cây khô, giẻ khô ...) tách nạn nhân ra khỏi dòng điện D. Chờ người khác đến để cùng trợ giúp