Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép nam châm điện

SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP NAM CHÂM ĐIỆN A. MỤC TIÊU. Mô tả được thí nghiệm về sự nhiễm từ của sắt và thép Giải thích được vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện. Nêu được hai cách làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật. Rèn luyện kỷ năng mắc mạch điện theo sơ đồ, sử dụng biến trở trong mạch, sử dụng các dụng cụ đo điện và thực hiện an toàn về điện. B. CHUẨN BỊ Đối với mỗi nhóm học sinh: 1 ống dây có khoản 500 hoặc 700 vòng; 1 kim nam châm ; 1 biến trở ; nguồn diện từ 3v đến 6v ; 1 Ampe kế ; 1 công tắc điện, 5 đoạn dây dẫn ; 1 lõi sắt non và 1 lõi thép đặt vừa trong ống dây ; 1 số đinh sắt. C. CÁC HOẠT ĐÔÏNG DẠY VÀ HỌC 1/ Kiểm tra. (5 p) - Tác dụng từ của dòng điện được biểu hiện như thế nào ? - Nêu cấu tạo và hoạt động của nam châm điện mà em đã được học ở lớp 7 - Trong thực tế nam châm điện được dùng để làm gì ? 2/ Bài mới.(35 p) Hoạt động của HS vàtrợ giúp củaGV Nội Dung GV đặt vấn đề Bài mới . HS quan sát hình 25.1, đọc Sgk mục 1 thí nghiệm. H. Hãy nêu mục đích TN ? dụng cụ thí nghiệm ? và cách tiến hành TN ? GV: Giao dụng cụ TN theo nhóm và yêu cầu h/s làm TN theo nhóm Lưu ý : Để cho kim nam châm đứng yên rồi mới đặt cuộn dây sao cho trục của kim nam châm song song với mặt ống dây. Sau đó mới đóng mạch điện. HS các nhóm báo cáo kết quả TN ? - Nếu có nhóm kết quả sai. GV yêu cầu nhóm đó làm TN lại dưới sự dám sát của GV. Tương tự GV hướng dẫn HS làm thí nghiệm hình 25.2 - yêu cầu h/s lấy thêm dụng cụ TN - Gọi đại diện các nhóm trình bày kết quả TN qua câu C1 ? H. Qua TN 25.1 và 25.2 rút ra kết luận gì ? GV: Sở dĩ lõi sắt, lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây vì khi đặt trong từ trường thì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành một nam châm. - Không những sắt, thép mà các vật liệu từ như Niken, côban...đặt trong từ trường đều bị nhiễm từ. - chính sự nhiễm từ của sắt non và thép khác nhau nên người ta dùng sắt non để chế tạo nam châm điện, còn thép dùng để chế tạo nam châm vĩnh cửu GV: yêu cầu h/s làm việc với Sgk để trả lời câu C2 HS: Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên một vật bằng các cách nào ? - Trả lời câu C3 ? Yêu cầu cá nhân hoàn thành các câu C4, C5 , C6 C6.Lợi thế của nam châm : + Có thể tạo được nam châm cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây điện đi qua ống dây +Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hết từ tính +có thể thay đổi từ cực của nam châm bằng cách đổichiều dòng điện I. SỰ NHIỄM TỪ CỦA SẮT, THÉP 1/ Thí Nghiệm: a) Bố trí thí nghiệm : Hình 25.1(sgk) b) Bố trí thí nghiệm : Hình 25.2(sgk) C1 Khi ngắt dòng điện lõi sắt mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính 2/ Kết luận (sgk) Lõi sắt hoặc lõi thép làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện. Khi ngắt dòng điện, lõi sắt non mất hết từ tính, còn lõi thép thì vẫn giữ được từ tính II. NAM CHÂM ĐIỆN Cấu tạo - Nam châm điện có cấu tạo gồm một ống dây dẫn trong có lõi sắt non. - Có thể làm tăng lực từ của nam châm điện tác dụng lên vật bằng cách tăng cường độ dòng điện chạy qua các vòng dây hoặc tăng số vòng của ống dây. C2 Các con số cho biết ống dây có thể sử dụng với số vòng đây khác nhau’ ống dây được dùng ở cường độ dòng điện 1A (2A) C3 Nam châm b mạnh hơn a, dmạnh hơn c, e mạnh hơn mạnh hơn b và d III. VẬN DỤNG : C4.Khi chạmvào nam vào nam châm mũi kéo bị nhiễm từ trở thành nam châm, kéo làm bằng thép nên nó giữ từ tính lâu dài C5. Ngắt dòng điện qua ống dây 2/ Củng Cố . (4 p) Sự nhiễm từ của sắt và thép ( giống nhau và khác nhau) Cấu tạo và hoạt động của nam châm điện Cách làm tăng lực từ của nam châm điện 3/ Hướng dẫn về nhà. (1 p) - Học bài và làm bài tập 23.3 / SBT