Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 33: Hiện tượng cảm ứng điện từ

Tiết: 33 Ngày soạn: 1/ 1/2008 Ngày dạy : 2/ 1/2008 HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ A.Mục tiêu : - Làm được thí nghiệm dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện cảm ứng - Mô tả được cách làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bằng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện - Sử dụng được đúng hai thuật ngữ mới : dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ B.Chuẩn bị : Đối với GV : 1 Đinamô xe đạp có gắn bóng đèn 1 Đinamô đã bóc một phần vỏ ngoài đủ nhìn thấy nam châm và cuộn dây ở bên trong Đối với mỗi nhóm HS: 1 cuộn dây có gắn bóng đèn Led 1 thanh nam châm có trục quay vuông góc với thanh 1 nam châm điện và 2 pin 1,5V C.Hoạt động dạy học : 1.Kiểm tra: 2.Bài mới : Hoạt động của thầy và trò Nội dung Hoạt động 1 Gv nêu vấn đề : ta đã biết muốn tạo ra dòng điện phải dùng nguồn điện là pin hoặc ắc quy.Em có biết có trường hợp nào không dùng dùng pin hoặc ắc quy mà vẫn tạo ra dòng điện được không ? Gv gợi ý: Bộ phận nào làm cho đèn xe đạp phát sáng HS: suy nghĩ , trả lời Gv: trong bình điện xe đạp ( đinamô) có những bộ phận nào ? Chúng hoạt động như thế nào để tạo ra dòng điện ? Gv: yêu cầu HS quan sát hình 31.1 và quan sát một đinamô đã tháo vỏ – Hãy chỉ ra các bộ phận chính của Đinamô? HS: quan sát và nêu các bộ phận chính Gv: cho HS quan sát hình 31.2 – Thí nghiệm này gồm có những dụng cụ nào ? HS: quan sát hình và nêu các dụng cụ Gv: hướng dẫn HS thực hiện thí nghiệm : - Đưa nam châm vào trong lòng cuộn dây - Để nam châm nằm yên một lúc trong lòng cuộn dây - Kéo nam châm ra khỏi cuộn dây HS: tiến hành thí nghiệm 1 theo nhóm và trả lời các câu hỏi C1 ;C2 Gv: yêu cầu HS mô tả dòng điện xuất hiện trong khi di chuyển nam châm lại gần hay ra xa cuộn dây? Hoạt động 3 Gv: yêu cầu HS quan sát hình 31.3 – Thí nghiệm này gồm những dụng cụ nào ? HS: quan sát hình và nêu những dụng cụ của thí nghiệm Gv: Hướng dẫn HS lắp ráp thí nghiệm , cách đặt nam châm điện( lõi sắt của nam châm đưa vào sâu trong lòng cuộn dây ) HS : tiến hành theo nhóm thí nghiệm 2 và trả lời C3 Gv gợi ý thảo luận :Yêu cầu HS làm rõ khi đóng hay ngắt mạch điện thì từ trường của nam châm thay đổi như thế nào ? HS: Làm rõ khi đóng hay ngắt mạch điện được mắc với nam châm điện thì từ trường của nam châm thay đổi như thế nào ? HS: thảo luận chung Hoạt động 4 Gv: gọi HS đọc thông tin phần III Qua những thí nghiệm trên , hãy cho biết khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng ? Hoạt động 5 Gv : yêu cầu một số HS đưa ra dự đoán - Dựa vào đâu mà dự đoán như thế ( có thể dựa trên việc quan sát thấy trong nhiều thí nghiệm có chuyển động của nam châm so với cuộn dây ) I.Cấu tạo và hoạt động của Đinamô xe đạp : Gồm: núm, trục quay, một nam châm và cuộn dây II.Nam châm để tạo ra dòng điện 1.Dùng nam châm vĩnh cửu : Thí nghiệm 1 : C1: C2: Nhận xét 1 : Dòng điện xuất hiện trong cuộn dây dẫn kín khi ta đưa một cực nam châm lại gần hay ra xa một đầu cuộn dây hoặc ngược lại 2.Dùng nam châm điện : Thí nghiệm 2 : C3: Nhận xét 2: Dòng điện xuất hiện ở cuộn dây dẫn kín trong thời gian đóng và ngắt mạch của nam châm điện, nghĩa là trong thời gian dòng điện của nam châm điện biến thiên III.Hiện tượng cảm ứng điện từ Dòng điện xuất hiện trong 2 thí nghiệm trên gọi là dòng điện cảm ứng.Hiện tượng xuất hiện dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện từ IV.Vận dụng : C4: Trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng xuất hiện C5 : Đúng là nhờ nam châm ta có thể tạo ra dòng điện 3.Củng cố : - Có những cách nào có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện ? - Dòng điện đó được gọi là dòng điện gì ? 4.Dặn dò : - Về nhà học bài - Đọc mục " Có thể em chưa biết " - Bài tập về nhà 31.1 31.4-SBT D- RÚT KINH NGHIỆM: . ... ---------------------˜˜¶™™-------------------------