Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 44: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG A.MỤC TIÊU - Nêu được ảnh của một vật sáng - Mô tả được những đặc điểm ảnh ảo của một vật tạo bởi do hiện tượng khúc xạ. Phân biệt được ảnh ảo - Dùng hai tia sáng đặc biệt dựng được ảnh - Rèn luyện kĩ năng dựng ảnh B.CHUẨN BỊ. mỗi nhóm h/s. 1 thấu kính phân kì có f = 12 cm 1 giá quang học 1 màng để hứng ảnh 1 cây nến C.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1/ Kiểm tra: (5p ) HS1: - Hãy nêu tính chất các đặc điểm tia sáng qua thấu kính phân kì mà em đã học ? - Biễu diễn trên hình vẽ các tia sáng đó HS2: Chữa bài tập 44 - 45.3 2/ Bài mới: ( 35p) Hoạt động của GV và HS Nội Dung ĐVĐ: Yêu cầu học sinh đặt một vật sau TKPK, nhìn qua TKPK và nhận xét ảnh quan sát được. HS: yêu cầu các nhóm bố trí TN như hình vẽ - đại diện nhóm trình bày TN - Yêu cầu HS trả lời câu C1 và C2 ? ( câu C2 thảo luận theo nhóm ) - Aûnh thật hay ảnh ảo ? vì sao ? Yêu cầu hs trả lời câu C3. GV: gợi ý Muốn dựng ảnh của một điểm sáng ta làm thế nào ? Muốn dựng ảnh của một vật sáng ta làm ntn ? HS: thực hiện câu C4 - Gọi 1 hs lên bảng trình bày cách vẽ, các hs khác vẫn tiếp tục trình bày vào vở GV: Gợi ý câu (b) - Dịch AB ra xa hoặc vào gần thì hướng tia BI có thay đổi không ? - Hướng của tia ló IK như thế nào ? - Aûnh B’ là giao điểm của tia nào ? - B’ nằm trong khoản nào ? HS: Thực hiện câu C5 Yêu cầu nhóm : 1 hs vẽ ảnh của TKHT, 1 hs vẽ ảnh của TKPK Hs lên bảng vẽ, vẽ theo tỉ lệ thống nhất để dễ so sánh Yêu cầu các nhóm nhận xét kết quả của nhóm mình HS: trả lời câu C6 và C7, C8 - Gọi 1 hs khá trả lời câu C6 - Nếu không có thời gian yêu cầu hs về nhà tính câu C7 HS: tổng hợp lại kiến thức và ghi lại phần ghi nhớ I. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì C1 Đặt vật ở một vị trí bất kì trước thấu kính phân kì. Đặt màn hứng ở sát thấu kín, từ từ đưa màn ra xa thấu kính và quan sát xem có ảnh trên màn hay không. Thay đổi vị trí của vật và cũng làm tương tự, ta vẫn được kết quả như trên. C2: Muốn quan sát được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì, ta đặt mắt trên đường truyền của chùm tia ló. Aûnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì là ảnh ảo, cùng chiều với vật ï II. Cách dựng ảnh C3 Ta làm như sau: - Dựng ảnh B’ của điểm B qua thấu kính, ảnh này là điểm đồng quy khi kéo dài chùm tia ló . - Từ B’ hạ vuông góc với trục chính của thấu kính, cắt trục chính tại A’. A’ là ảnh của A - A’B’ là ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính phân kì C4 Khi tịnh tiến AB luôn vuông góc với trục chính thì tại mọi vị trí tia BI không đổi, cho tia ló IK cũng không đổi. Do đó tia BO luôn cắt tia IK Kéo dài tại B’ nằm trong đoạn FI. Chính vì vậy A’B’ luôn ở trong khoản tiêu cự III. Độ lớn của ảnh ảo tạo bởi các thấu kính C5 - ảnh ảo của TKHT bao giờ cũng lớn hơn vật - ảnh ảo của TKPK bao giờ cũng nhỏ hơn vật IV. Vận dụng - Học sinh trả lời câu C6,C7 và C8 3/ Củng cố. ( 4p) - Nêu lại đặc điểm ảnh của 1 vật tạo bởi thấu kính phân kì - Cách dựng ảnh của 1 vật qua thấu kính phân kì - so sánh đặc điểm khác nhau của ảnh giữa thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì - Yêu cầu hs đọc phần ghi nhớ và mục “ có thể em chưa biết” 4/ Hướng dẫn về nhà ( 1p ). Học thuộc phần ghi nhớ cuối bài và trả lời các câu hỏi trong SBT. Chuẩn bị bài thực hành: Bản báo cáo TH và trả lời câu hỏi a,b,c,d trước ở nhà