Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 47: Bài tập

TIẾT 47 - BÀI TẬP . MỤC TIÊU. Kiến thức: Nắm được các kiến thức cơ bản về thấu kính hội tụ. Nắm được phương pháp chung để giải bài toán quang hình học. Kỉ năng: Vận dụng được các kiến thức cơ bản trên để giải các bài tập có liên quan. Thực hiện được các phép vẽ quang hình học. 3. Thái độ: - Rèn luyện tính hợp tác trong học tập, óc tưởng tượng trong phép vẽ hình học. II- CHUẨN BỊ. Kiến thức về vẽ ảnh qua TKHT. III- TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HS. HOẠT ĐỘNG CỦA HS HỌAT ĐỘNG CỦA GV Hoạt động 1. (5 phút) Giải bài 1. (12 phút) A B O F/ I B/ A// F HS ghi nhớ một số kí hiệu: tiêu cự của thấu kính là f, khoảng cách của vật tới thấu kính là d, khoảng cách của ảnh tới thấu kính là d/, độ cao của vật là h, độ cao của ảnh là h/. HS dựng ảnh Nêu tính chất của ảnh. Xét các cặp tam giác đồng dạng, rút ra tỷ lệ thức và suy ra đại lượng cần tìm. Bài 1. Đặt vật AB hình mũi tên vuông góc với trục chính của một TKHT sao cho A nằm trên trục chính, cách thấu kính một khoảng d = 60cm, tiêu cự của thấu kính là f = 20cm, vật cao 3cm. a. Nêu tính chất của ảnh. b. Xác định vị trí và chiều cao của ảnh. Cho HS ghi đề và HS vẽ sơ đồ tạo ảnh. Giới thiệu một số kí hiệu thường gặp trong bài toán quang hình học: d, d/, f, h, h/. Hướng dẫn HS xét hai cặp tam giác đồng dạng, rút ra tỷ lệ thức và suy ra đại lượng cần tìm. Hoạt động 2: Giải bài tập 2.(12 phút) BÀI 2. Từng HS đọc kĩ đề bài, ghi nhớ dự kiện và yêu cầu đề bài đòi hỏi. Từng HS vẽ ảnh của vật sáng AB theo đúng tỷ lệ và kích thước mà đề bài cho. A B O F/ I B/ A// F F Xét các cặp TG đồng dạng, lập các tỷ lệ thức và rút ra các đại lượng cần tìm. Bài 2. Đặt vật AB hình mũi tên vuông góc với trục chính của một TKHT sao cho A nằm trên trục chính, cách thấu kính một khoảng d = 30cm, tiêu cự của thấu kính là f = 20cm, biết AB = 3cm. a. Nêu đặc điểm ảnh. b. Xác định vị trí và chiều cao của ảnh. Cho HS ghi đề. Cho HS vẽ sơ đồ tạo ảnh. Giới thiệu một số kí hiệu thường gặp trong bài toán quang hình học: d, d/, f, h, h/. Hướng dẫn HS xét hai cặp tam giác đồng dạng, rút ra tỷ lệ thức và suy ra đại lượng cần tìm. Hoạt động 3. Giải bài 3. (12 phút) I F/ O F A/ B/ A B HS tự giải tương tự như các bài toán trên. Bài 3. Đặt vật AB hình mũi tên vuông góc với trục chính của một TKHT sao cho A nằm trên trục chính, cách thấu kính một khoảng d = 8cm, tiêu cự của thấu kính là f = 12cm, biết AB = 3cm. a. Nêu đặc điểm ảnh b. Xác định vị trí và chiều cao của ảnh. Cho HS ghi đề. Cho HS vẽ sơ đồ tạo ảnh. Xét hai cặp tam giác đồng dạng, rút ra tỷ lệ thức và suy ra đại lượng cần tìm. Hoạt động 4. (7phút) PP chung để giải bài bài toán quang hình học PP chung để giải bài bài toán quang hình học Bước 1. Đọc kĩ đề, vẽ sơ đồ tạo ảnh của vật qua thấu kính bằng cách sử dụng hai trong ba tia sáng đặc biệt. Chú ý: Vẽ đúng tỷ lệ nếu bài toán không cho không cần vẽ đúng tỷ lệ, ảnh ảo và đường kéo dài của tia ló phải vẽ nét đứt. - Nên kí hiệu thống nhất với mọi bài toán đó là các điểm: A, B, A/, B/, O, F, F/, I. Với TKHT, F/ nằm khác phía tia tới so với TK. TKPK, F/ nắm cùng phía với tia tới so với TK. Bước 2. Xét các cặp tam giác đồng dạng có liên quan đến các đại lượng: d, d/, f, h, h/. Từ đó viết các hệ thức liên quan đến ẩn số của bài toán. Bước 3. Giải hệ phương trình hoặc phương trình để tìm ra ẩn số của bài toán. Bước 4. Đối chiếu kết quả tìm được với sơ đồ tạo ảnh để tìm hiểu độ chính xác của sơ đồ tạo ảnh hoặc kết quả bài toán. Cho HS rút ra PP chung để giải bài bài toán quang hình học.