Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 49: Bài tập về thấu kính hội tụ năm 2013

Ngày soạn : 04/03/2013 Ngày giảng : 06/03/2013. Tiết 49: Bài tập về thấu kính họi tụ I. Mục tiêu. 1. Kiến thức. - Nêu được đặc điểm của ảnh tạo bởi thấu kính hội tụ cho ảnh thật - Dựng được ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ bằng cách sử dụng ba tia đặc biệt. - Dựa vào kiến thức hình học để tính thiết lập mối liện hệ giữa các đại lượng d, d',f , h. 2. Kĩ năng : - Vận dụng được kiến thức đã học để giải một số bài tập về thấu kính hội tụ. 3. Thái độ : Rèn tính cẩn thận, chính xác, khoa học. II. Đồ dùng dạy học. - GV chuẩn bị bảng phụ III. Phương pháp dạy học : - Phương pháp thực nghiệm, hoạt động nhóm, đàm thoại. IV. Tổ chức giờ học. 1 Kiểm tra bài cũ.(4') - HS1 : Nêu cách nhận biết thấu kính hội tụ? Kí hiệu - HS2 : Kể tên và biểu diễn trên hình vẽ đường truyền của ba tia sáng đi qua thấu kính hội tụ mà em đã học. - HS3 : Vẽ ảnh của vật AB tạo bởi thấu kính hội tụ trường hợp nằm ngoài tiêu cự, và trong tiêu cự. 2.Bài tập *Hoạt động 1: Giải bài tập - Mục tiêu : Dựng được ảnh của một vật, điểm nằm ngoài tiêu cự tạo bởi thấu kính hội tụ bằng cách sử dụng ba tia đặc biệt. - Dựa vào kiến thức hình học để tính thiết lập mối liện hệ giữa các đại lượng d, d',f , h.. - ĐDDH : Bảng phụ - Cách tiến hành Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh H I F’ F D A B’” A' B *Bước 1: HĐ Cá nhân GV thông báo nội dung bài toán : - Đặt một điểm sáng S trước một thấu kính hội tụ và nằm ngoài khoảng tiêu cự của thấu kính. Hãy dựng ảnh S/ cuả S qua thấu kính và cho biết S/ là ảnh gì ? GV yêu cầu HS đọc kĩ nội dung bài toán GV gọi hs lờn bảng thực hiợ̀n GV nhọ̃n xét cách vẽ hs - GV nêu bài tập *Bài 2: Đặt vật AB trước thấu kính hội tụ có trục chính là( ), các tiêu điểm là F, F/ . B A F O F/ a) Hãy trình bày cách dựng ảnh của vật AB và cho biết ảnh này là ảnh gì? b) Tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao ảnh. Biết độ cao vật là 27 cm, khoảng cách từ vật đến thấu kính là 50cm và tiêu cự của thấu kính là 20cm GV: hướng dẫn HS vận dụng kiến thức để làm bài tập Bài tập 1 S I F O F/ S’ - Muốn dựng ảnh S/ của S qua thấu kình hội tụ ta tiến hành vẽ các tia như sau: -Vẽ tia tới SI song song với trục chính, cho tia ló qua tiêu điểm F/ -Vẽ tia tới qua quang tâm, tia này truyền thẳng. -Hai tia ló cắt nhau tại S/ . Khi đó S/ là ảnh ảo của S. ảnh này là ảnh thật. Bài tập 2: a) Cách vẽ ảnh Vẽ tia tới BI song2  trục chính, cho tia ló qua F/. -Vẽ tia tới qua quang tâm O , cho tia ló đi thẳng. - Hai tia ló cắt nhau tại B/ (B/  là ảnh thật của B) - Dựng A/ B/ vuông góc với trục chính tại A/ (A/ Là ảnh thật của A). khi đó A/B/ là ảnh thật của AB B I O F’ A’ A F B’ b)Khoảng cách từ ảnh đến thấu kính. OA/B/ đồng dạng với OAB nên (1) F/A/B/ với F/OI nên (2) Từ (1) và(2) có (cm) Chiều cao của ảnh. Từ (1) *Hoạt động 2: Giải bài tập - Mục tiêu : Nhận biết ảnh tạo bởi TKHT, xác định được quang tâm vị trí đăt thấu kính khi cho biết trục chính, tiêu điểm, ví trí đặt vật, ảnh. +Dựa vào kiến thức hình học để tính thiết lập mối liện hệ giữa các đại lượng d, d',f , h.. - ĐDDH : Bảng phụ - Cách tiến hành GV thông báo đề bài: ( ) là trục chính của thấu kính hội tụ A/B/ là ảnh của vật sáng AB ( AB vuông góc với trục chính) a) A/B/ là ảnh thật hay ảnh ảo ? Tại sao? b) Hãy xác định quang tâm O, tiêu điểm F,F/ của thấu kính đó. c) Gỉa sử chiều cao h/ của ảnh lớn gấp 1,5 lần chiều cao h của vật sáng. Hãy thiết lập công thức nêu mối liên hệ giữa d và f trong trường hợp này (gọi d là khoảng cách từ vật đến thấu kính, f là tiêu cự; f=OF) B/ B ( ) A/ A GV: Hướng dẫn HS vận dụng kiến thức để làm bài tập. Gọi HS lên bảng làm từng phần bài tập Bài tập 3 a) A/B/ là ảnh ảo vì A/B/ cùng chiều và lớn hơn vật. b)Xác định quang tâm O, vị trí đặt thấu kính, tiêu điểm F của thấu kính. -Vẽ B/B cắt trục chính tại O , thì O là quang tâm . Vẽ thấu kính hội tụ vuông góc với trục chính và đI qua O . -Vẽ tia tới BI song song với trục chính . Nối B/I và kéo dài cắt trục chính tại tiêu điểm F/ . Tiêu điểm F lấy đối xứng qua quang tâm O c) Lập công thức liên hệ giữa d và f: OA/B/ đồng dạng với OAB nên (1) F/A/B/ đồng dạng với F/OI nên. (2) Từ (1) và (2) (3) Vì A/B/= 1,5AB thì từ (1) ta có : OA/=1,5.OA(4) Thế (4) vào (3) ta có f= 3.OA = 3.d (5) V.Tổng kết và hướng dẫn học tập ở nhà. - Dặn HS về nhà học thuộc bài, luyện tập vẽ ảnh của một vật tạo bởi thấu kính hội tụ. - Xem lại các bài tập dã chữa. - Y/C hs đọc trước bài mới.