Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 5: Đoạn mạch song song

ĐOẠN MẠCH SONG SONG. I. MỤC TIÊU: Suy luận để xây dựng được công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song và hệ thức từ các kiến thức đã học. Mô tả cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các lại các hệ thức suy ra từ lý thuyết đối với đoạn mach mắc song song. Vận dụng các kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng và giải một số bài tập về đoạn mach mắc song song. II. CHUẨN BỊ: Đối với mỗi nhóm học sinh 3 điện trở mẫu trong đó có một điện trở là điện trở tương đương với hai điện trở còn lại mắc song song. 1 ampe kế có giới hạn đo 1.5A và độ chia nhỏ nhất là 0.1A. 1 Vôn kế có giới hạn đo 6V và độ chia nhỏ nhất là 0.1V. 1 nguồn điên 6V. 1 công tắc. 9 đoạn dây nối, mỗi đoạn dài khoảng 30 cm. Giáo viên: mắc mạch điện theo sơ đồ hình 5.1 III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1/ Ổn định lớp: (1phút) 2/ Kiểm tra :( 8phút) H. Nêu kết luận về cường độ dòng điện, hiệu điện thế, điện trở, và liên quan giữa hiệu điện thế và điện trở trong đoạn mạch gồm hai bóng mắc nối tiếp? H. Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song hiệu điện thế và cường độ dòng điện của đoạn mạch chính có liên hệ như thế nào với hiệu điện thế và cường độ dòng điện của các mạch rẽ Gviên đặt vấn đềø vào bài 3/ Bài mới : 1.HĐ1: Tình huống học tập: (2phút) CH: Đối với đoạn mạch mắc song song, điện trở tương đương của đoạn mạch có bằng tổn các điện trở thành phần không? Bài hôm nay ta sẽ trả lời câu hỏi trên và tìm hiểu thêm sự khác nhau giữa hiệu điện thế,cường độ dòng điện, điện trở trong đoạn mạch mắc nối tiếp và đoạn mạch mắc song song. TG Hoạt động của GV và HS Nội dung 3ph 5ph 8ph 10ph 2.HĐ2: Ôn lại những kiến thức có liên quan đến bài học CH:Trong đoạn mạch gồm 2 bóng đèn mắc song song, U và I của mạch chính có mqh như thế nào đến U,I của các mạch rẽ? 3.HĐ3: Nhận biết được đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song GV: Yêu cầu HS trả lời C1 Các điện trở mắc song song Am pe kế đo cường độ dòng điện qua mạch chính Vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi điện trở và của cả mạch GV: Thông báo về mối quan hệ giữa Uvà I trong đoạn mạch có hai bóng đèn mắc song song vẫn đúng trong trường hợp hai điện trở mắc song song Học sinh lên bảng viết hệ thức với hai điện trở mắc song song Học sinh suy nghĩ câu C2 Gv hướng dẫn học sinh thảo luận Học sinh có thể đưa ra nhiều phương án khác nhau Giáo viên nhận xét bổ sung Gviên nhắc lại tính chất tỉ lệ thức trong toán để học sinh nhớ lại cách chuyển từ hai tích số bằng nhau sang hai tỉ số bằng nhau Từ hệ thức( 3) hãy nêu lên mối quan hệ giữa cường độ dòng điện qua các mạch rẽ với các điện trở thành phần Học sinh làm câu C3 trên phiếu học tập GV gợi ý: Hãy viết hệ thức liên hệ giữa I; I1; I2 Sử dụng hệ thức (2) Giáo viên thu một số phiếu học tập để kiểm tra Một học sinh lên bảng trình bày Gọi học sinh nhận xét và nêu cách chứng minh khác Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm để tiến hành thí nghiệm kiểm tra Học sinh nêu cách tiến hành thí nghiệm kiểm tra công thức CH. Dụng cụ thí nghiệm gồm có những gì? CH. Cần tiến hành các bước thí nghiệm như thế nào? 4.HĐ4: Xây dựng công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch gồm 2 điện trở mắc song song GV thông báo Người ta thường dùng các dụng cu ïđiện có cùng hiệu điện thế định mức và mắc chúng song song vào mạch điện Khi đó chúng hoạt động bình thường và có thể sử dụng độc lập với nhau nếu hiệu điện thế của mạch địên bằng hiệu điện thế định mức của các dụng cụ Học sinh hoạt động nhóm (2 HS/ 1 bàn) 5.HĐ5.Vận dụng GV hướng dẫn HS trả lời câu C4 GV đưa đề và hình vẽ câu C5 trên bảng phụ R1 A B R2 A B HS suy nghĩ làm C5 vào vở Một học sinh lên bảng trình bày GV trợ giúp giảng giải,kiểm tra các phép biến đổi Lưu ý:Biểu thức Rtđ = chỉ đúng với đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song CH. tại sao với 3 điện trở mắc song song thì Rtđ GV hắc nhở học sinh tránh mhầm lẫn khi làm bài I. Cường độ dòng điện và hiệu điện thế trong đoạn mạch mắc song somg 1)Nhớ lại kiến thức lớp 7 I = I1+I2 (1) U = U1=U2 (2) 2)Đoạn mạch gồm hai điện trở mắc song song C1. R1 và R2 mắc song song với nhau Am pe kế đo cường độ dòng điện chạy qua mạch chính Vôn kế đo hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi diiện trở đồng thời đo hiệu điện thế của cả mạch C2. vì R1// R2 nên U1= U2 Hay I1 R1 = I2R2 Suy ra (3) (*)Trong đoạn mạch song song cường độ dòng điện qua các mạch rẽtỉ lệ nghịch với điện trở thành phần 3) Thí nghiệm kiểm tra II.Điện trở tương của đoạn mạch song song 1)Công thức tính điện trở tương đương của đoạn mạch song song C3.Từ hệ thức định luật ôm (*) ta có I1=; Mà I=I1+I2; U=U1=U2 thay vào biểu thức(*) ta có Suy ra Rtđ =(4) 2) Thí nghiệm kiểm tra Học sinh làm thí nghiệm 3) kết luận (sgk) III. Vận dụng C4 +Đèn và quạt được mắc song vào nguồn 220Vthì chúng hoạt động bình thường +Sơ đồ mạch điện + Nếu đèn không hoạt động thì quạt vẫn hoạt động?Vì quạt vẫn được mắc vào hiệu điện thế 220V và mạch điện qua quạt vẫn không hở C5. R1 =R2 =30 sơ đồ hình 5.2a + Điện trở tương đương của đoạn mạch + Mắc thêm điện trở R3 =30 vào mạch (sơ đồ hình 5,2b) thì ta có Điện trở tương đương nhỏ hơn điện trở thành Mở rộng: Điện trở tương đương của đoạn mạch gồm ba điện trở mắc song song 4/ Củng cố:(7 phút) GV chốt lại công thức tính cường đôï dòng điện, hiệu điện thế, điện trở trong đoạn mạch mắc song song 5/ Hướng dẫn học ở nhà : (1ph)Làm bài tập 5.1 đến 5.6 SBT Nắm vững nội dung bài học trong SGK và vở ghi Nghiên cứu trước bài 6/SGK