Giáo án môn Vật lý 9 - Tiết 59: Sự phân tích ánh sáng trắng

§. SỰ PHÂN TÍCH ÁNH SÁNG TRẮNG A. MỤC TIÊU - Phát biểu được khẳng định: Trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau. - Trình bày và phân tích được TN phân tích ánh sáng trắng bằng lăng kính để rút ra kết luận: trong chùm sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu - Trình bày và phân tích được TN phân tích ánh sáng trắng bằng đĩa CD để rút ra kết luận về sự phân tích ánh sáng trắng - Giải thích được các hiện tượng ánh sáng màu như cầu vồng, bong bóng xà phòng B. CHUẨN BỊ. Đối với mỗi nhóm HS - 1 lăng kính tam giác đều - 1 màn chắn có khoét khe hẹp - 1 bộ tấm lọc màu - 1 đĩa CD ; 1 đèn ống C. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1/ Kiểm tra: ( 5p ) HS1: chữa bài tập 52.2 và 52.5 HS2: chữa bài tập 52.4 2/ Bài mới: ( 35p ) Hoạt động của GV và HS Nội Dung ĐVĐ: có hình ảnh rất lung linh, đó là cầu vồng, bong bóng xà phòng dưới ánh sáng màu. Vậy tại sao lại có nhiều sắc ở các vật đó. HS: lăng kính là gì ? - yêu cầu hs làm Tn quan sát hiện tượng -Các nhóm trình bày kết quả TN HS: trả lời câu C1 ? GV: giới thiệu hình ảnh quan sát được chụp ở (h.3) trong tờ ảnh cuối sgk - Yêu cầu hoạt động nhóm tiến hành thí nghiệm 2 HS: nêu hiện tượng và có nhận xét gì ? HS: trả lời câu C3 và C4 - ở câu C3 : ý kiến thứ nhất tại sao sai ? ( bản thân lăng kính không thể đóng vai trò như tấm lọc màu được ) - Qua hai Tn trên ta rút ra được kết luận gì ? GV: chuẩn lại kiến thức, yêu cầu hs ghi vào vở HS: tiến hành làm thí nghiệm trên đia CD và trả lời câu hỏi C5 , C6 - hs xem hình chụp (4) ở cuối sgk GV: gợi ý hs trả lời ý 3. HS: kết luận về hiện tượng gì trong bài ? Yêu cầu hs trả lời câu C7 ( nếu còn thời gian cho hs làm Tn và trả lời câu C8 ) HS: trả lời câu C9 I. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính 1/ Thí nghiệm 1. C1 Dải màu có nhiều màu nằm sát cạnh nhau. Ơû bờ này là màu đỏ rồi đến màu da cam, vàng ơ û bờ kia là màu tím. C2 a/ Khi chắn khe K bằng tấm lọc màu đỏ thì ta thấy có vạch đỏ, bằng tấm lọc màu xanh có vạch xanh; hai vạch này không cùng nằm một chỗ b/ Khi chắn tấm lọc nữa màu đỏ, nữa dưới màu xanh thì ta thấy đồng thời cả hai vạch đỏ và xanh nằm lệch nhau. C3 Chỉ có ý kiến thứ hai là đúng C4 Trước lăng kính ta chỉ có một dải sáng trắng. Sau lăng kính ta thu được nhiều dải sáng màu. Như vậy, lăng kính đã phân tích từ dải sáng trắng trên ra nhiều dải sáng màu 2/ Kết luận: ( SGK ) II. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD. C5 Khi chiếu ánh sángtrắng vào mặt ghi của đĩa CD và quan sát ánh sáng phản xạ, ta thấy nhìn theo phương này có as màu này, nhìn theo phương khác có as màu khác. C6 - Aùnh sáng chiếu tới đĩa CD là as trắng Tuỳ theo phương nhìn ta thấy as từ đĩa CD đến mắt có màu này hay màu kia Vì trước khi đến đĩa CD, chùm sáng là chùm sáng trắng, sau khi phản xạ trên đĩa CD ta thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau * Kết luận. ( sgk ) III. Kết luận chung - Có thể có nhiều cách phân tích một chùm sáng trắng thành những chùm sáng màu khác nhau IV. Vận dụng C7 ; C8 học sinh giải thích C9 Bong bóng xà phòng, váng dầu 3/ Củng cố. ( 4p) Nêu các cách phân tích ánh sáng trắng Trả lời câu hỏi đầu bài dã nêu 4/ Hướng dẫn về nhà ( 1p ). Quan sát hiện tượng ánh sáng qua bể cá đựng nước trắng Xem mục “có thể em chưa biết” và làm bài tập 53 – 54.1 -> 53 – 54.4