Giáo án môn Vật lý 9 - Tuần 13

Tuần 13: Từ ngày đến ngày Tiết 25: Từ phổ - Đường sức từ I. Mục tiêu: KN: Biết cách dùng mạt sắt tạo ra từ phổ của thanh nam châm Biết vẽ các đường sức từ và xác định được chiều các đường sức từ của thanh nam châm KN: Nhận biết được cực của thanh nam châm, vẽ đường sức từ đúng cho nam châm thẳng, nam châm chữ U TĐ: Trung thực, cẩn thận, khéo léo trong thao tác thí nghiệm II. Chuẩn bị: GV: Một bộ thí nghiệm đường sức từ (trong không gian) Mỗi nhóm: -1 thanh nam châm thẳng -1 tấm nhựa trong cứng -1 ít mạt sắt -1 bút dạ -một số kim nam châm nhỏ có trục quay thẳng đứng III. Hoạt động dạy- học: 1/ ổn định: 2/ Kiểm tra bài cũ: HS1:: Em hãy nêu đặc điểm của nam châm? Chữa bài tập 22.1 và bài 22.2 Đáp án: 22.1: Chọn B 22.2: Tiến hành thí nghiệm như thí nghiệm Ơcxtét. HS2: Chữa bài tập 22.3 và 22.4 Đáp án: 22.3: Chọn C 22.4: Dùng kim nam châm để phát hiện dòng điện trong dây dẫn. 3/ Nội dung bài mới Hoạt động của Thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Hoạt động 1: Tạo tình huống học tập: Như SGK Hoạt động 2: Thí nghiệm tạo từ phổ của thanh nam châm - Yêu cầu HS nghiên cứu phần thí nghiệm. - Để tiến hành thí nghiệm cần dùng dụng cụ nào? - Thí nghiệm đó tiến hành như thế nào? Nhằm mục đích gì? GV giao dụng cụ thí nghiệm cho HS, Y/c HS làm thí nghiệm theo các nhóm. - Khi đăt thanh nam châm lên các mạt sắt sắp xếp như thế nào? GV thông báo về từ phổ. Hoạt động 3: Vẽ và xác định chiều đường sức từ. Y/c HS nghiên cứu phần a theo nhóm Hướng dẫn HS làm thí nghiệm phần b và trả lời câu hỏi C2 Dựa vào hình vẽ hãy vẽ và trả lời câu hỏi C3 Hoạt động 4: Vận dụng Y/c HS làm thí nghiệm và trả lời câu C4 Y/c HS hoàn thành câu C5,C6. Nghiên cứu phần thí nghiệm Trả lời câu hỏi của GV Làm thí nghiệm theo nhóm. Trả lời câu hỏi C1 C1: Các mạt sắt xung quanh nam châm được sắp xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm Càng ra xa các đường này càng thưa. HS nghe thông báo Nghiên cứu phần a theo nhóm - Làm thí nghiệm theo các nhóm C2: Trên mỗi đờng sức từ kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định. C3: HS đứng tại chổ trả lời HS làm thí nghiệm theo nhóm C4: Khoảng giữa 2 cực của nam châm chử U các đường sức từ gần như song song với nhau. Bên ngoài là nhưỡng đường cong nối 2 cực của nam châm. Tiết25: Từ phổ đường sức từ I. Từ phổ: 1. Thí nghiệm : 2. Kết luận : Hình ảnh các đường mạt sắt (đường sức từ) quanh nam châm gọi là từ phổ II. Đường sức từ. 1. Vẽ và xác định chiều đường sức từ Quy ước: Chiều đường sức từ là chiều đi từ cực nam sang cực bắc cảu nam châm. 2. Kết luận: (SGK) III. Vận dụng: 4/ Dặn dò: - Học thuộc phần lí thuyết - Làm các bài tập từ C1 đếnC6 và cấc bài tập trong SBT Tiết 26: từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua I. Mục tiêu: KT: So sánh được từ phổ của ống dây có dòng diện chạy qua với từ phổ của thanh nam châm thẳng Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trường của ống dây Vận dụng quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua khi biết chiều dòng điện KN: Làm từ phổ của từ trường ống dây có dòng điện chạy qua Vẽ đường sức từ của từ trường ống dây có dòng điện đi qua TĐ: Thận trọng khéo léo khi làm thí nghiệm II. Chuẩn bị: Mỗi nhóm;(4 nhóm) 1 tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn 1 nguồn điện 6V 1 ít mạt sắt 1 công tắc, 3 đoạn dây dẫn 1 bút dạ III. Hoạt động dạy- học: 1/ ổn định: 2/ Kiểm tra bài cũ: HS: - Nêu cách tạo ra từ phổ và đặc điểm từ phổ của thanh nam châm. - Nêu quy ước chiều đường sức từ vẽ các đường từ của thanh nam châm N S Đáp án: Để tạo ra từ phổ của thanh nam châm ta tiến hành như sau: - rắc một ít mạt sắt lên tấm bìa rồi đặt trên thanh nam châm, gỏ nhẹ các đường mạt sắt tạo thành là hình ảnh từ phổ của thanh nam châm. Quy ước chiều đường sức từ là đi từ cực từ nam sang cực từ Bắc của thanh nam châm. 3/ Nội dung bài mới Hoạt động của Thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Hoạt động 1: Tạo tình huống học tập: Chúng ta đã biết từ phổ và các đường sức từ biểu diễn từ trường của thanh nam châm thẳng. Còn từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua thì được biểu diễn như thế nào? Hoạt động2: Tạo ra và quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua. - Làm thế nào để quan sát được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua? - Y/c HS làm thí nghiệm tạo ra từ phổ đ trả lời câu hỏi Y/c HS trả lời câu C2 Y/c HS thực hiện câu C3 theo nhóm - Hãy xác định chiều của đường sức từ dựa vào chiều của kim nam châm? GV: Thông báo. Từ kết quả TN ở câu C1,C2 C3 chúng ta rút ra được kết luận gì về từ phổ, đường sức từ và chiều đường sức từ ở hai đầ ống dây? Hoạt động 3: Tìm hiểu quy tắc nắm tay phải. Từ trường do dòng điện sinh ra. Vậy của đường sức từ có phụ thuộc chiều của dòng điện không? - Làm thế nào để kiểm tra được điều đó? - Tổ chức HS làm TN kiểm tra dự đoán. Thảo luận kết quả đ rút ra kết luận. - Y/c HS nghiện cứu quy tắc. - Gọi 1 đ 2 HS phát biểu quy tắc. Hoạt động 4: Vận dụng. Gọi 1 đ 2 HS nhắc lại quy tắc nắm tay phải. Y/c Cá nhân HS hoàn thành câu C4 , C5 ,C6 HS lắng nghe tình huống của bài học hôm nay. Trả lời câu hỏi của GV Làm thí nghiệm , thảo luận theo nhóm đ trả lời câu C1 C1:Giống: Phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm Khác: Trong lòng ống dây có các đường mạt sắt song song với nhau. - Hoàn thành cau C2 - Thực hiện cau C3 theo nhóm. HS: Ghi vào vở học tập HS nêu dự đoán - Làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán HS thảo luận kết quả TN đ rút ra kết luận Cá nhân HS hoàn thành câu C4 , C5 ,C6 Tiết 26: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua. I. Từ phổ, Đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua. 1. Thí nghiệm: 2. Kết luận: - Trong lòng ống dây có dòng điện chạy qua các đường sức từ gần như song song với nhau. - Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín. - Đầu có các đướngức từ đi ra gọi là cực Bắc, đầu có các đường sức từ đi vào gọi là cực Nam II. Quy tắc nắm tay phải 1/ Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc yếu tố nào? 2. Quy tắc nắm tay phải. Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây thì nhón tay cái choả ra chỉ chiều của đường sức từ trong lòng ống dây. 2 HS đứng tại cổ nhắc lại quy tắc năm tay phải. 4/ Dặn dò: - Học thuộc kết luận và quy tắc nắm tay phải và vận dụng quy tắc đó một cách thành thạo. - Làm các bài tập từ câu C1 đến C6 và các bài tập trong SBT