Giáo án môn Vật lý khối 9 - Nguyễn Trường Sơn - Tiết 44: Hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Tuần 22 Ngày soạn: 22/02/2007 Tiết 44 Ngày dạy: 23/02/2007 BÀI 40: HIỆN TƯỢNG KHÚC XẠ ÁNH SÁNG I/ MỤC TIÊU Nhận biết được hiện tương khúc xạ ánh sáng. mô tả được TN quan sát đường truyền của tia sáng từ không khí sang nước và ngược lại. phân biệt được hiện tượng khúc xạ ánh sáng với hiện tương phản xạ ánh sáng. vận dụng được kiến thức đã học để giải thích một số hiện tượng đơn giản do sự đổi hướng của tia sáng khi truyền qua mặt phân cách giữa hai môi trường gây nên. II/ CHUẨN BỊ Cho mỗi nhóm: 1 bình thuỷ tinh , 1 bình chứa nước sạch, 1 ca múc nước, 1 miếng gỗ mềm, 3chiếc đinh ghim. Cho cả lớp: 1 bình thuỷ tinh hình chử nhật, một miếng gổ phẳng, 1 nguồn sáng lade. III/ HOẠT ĐÔÄNG DẠY HỌC Hoạt động 1: Ôn lại một số kiến thức về ánh sáng đã học ở lớp 7. TG HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 5ph - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau: + Định luật truyền thẳng của ánh sáng được phát biểu như thế nào? + Có thể nhận biết được đường truyền của ánh sáng bằng những cách nào? - Yêu cầu các nhóm HS làm TN như hình 40.1 SGK để trả lời câu hỏi mở bài. a) Từng HS chuẩn bị trả lời các câu hỏi của GV đưa ra b) Từng HS quan sát hình 40.1 và tiến hành làm TN Hoạt động 2: Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng từ không khí sang nước. 15ph -Yêu cầu HS thực hiện mục 1 phần I SGK . trước khi HS rút ra nhận xét GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: + ánh sáng truyền trong không khí và trong nước đã tuân theo định luật nào? + Hiện tượng ánh sáng truyền từ không khí sang nước có tuân theo định luật truyền thẳng của ánh sáng không? + Hiện tương khúc xạ ánh sáng là gì? - GV yêu cầu HS tự đọc mục 3 phần I SGK. - GV tiến hành TN như hình 40.2 SGK. Yêu cầu HS quan sát để trả lời C1 vàC2. - GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi sau: + Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước, tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng nào? So sánh góc tới và góc khúc xạ? + Thực hiện C3. a) Từng HS quan sát hình 40.2 để rút ra nhận xét. b) Nêu được kết luận về hiện tượng khúc xạ ánh sáng. c) Từng HS đọc phần Một vài khái niệm. d) Quan sát GV tiến hành TN , thảo luận nhóm để trả lời C1, C2. e) Từng HS trả lời câu hỏi của GV để rút ra kết luận. Hoạt động 3:Tìm hiểu sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí. 15ph - GV yêu cầu HS trả lời C4. gợi ý HS phân tích tính khả thi của từng phương án đã nêu ra. ( Có thể nêu phương án như SGK ). - GV hướng dẫn HS tiến hành làm TN: a) Bước 1: + Đặt miếng gổ thẳng đứng trong bình. + Đổ nước từ từ vào bình cho tới vạch phân cách. + Hướng dân HS cắm đinh ghim A sao cho tránh hiện tượng phản xạ toàn phần. b) Bước 2: + Tìm vị trí đặt mắt để nhìn thấy đinh ghim B che khuất đinh ghim A ở trong nước. + Đưa đinh ghim C tới vị trí sao cho nó che khuất đồng thời cả dinh ghim A và B. + Mắt chỉ nhìn thấy đinh ghim B mà không nhìn thấy định ghim A chứng tỏ điều gì? + Giử nguyên vị trí đặt mắt, nếu bỏ đinh ghim B, C ra thì có nhìn thấy định ghim A không? Vì sao? c) Bước 3: + Nối ba vị trí đinh ghim. - Yêu cầu HS trả lời C5, C6 và cho cả lớp thảo luận a) Từng HS trả lời C4. b) từng nhóm HS bố trí TN như hình40.3 SGK. c) Từng HS trả lời C5, C6. d) Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi của GV để rút ra kết luận. Hoạt động 4: Vận dụng. 10ph - Đặt các câu hỏi để củng cố + Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? + Yêu cầu HS trả lời C7, C8 a) Cá nhân suy nghĩ và trả lời các câu hỏi của GV. b) Cá nhân trả lời các câu hỏi C7, C8