Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 27: Sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện

Ngày soạn: .../12/2006 Ngày giảng: 9A: ..../12 9B: ..../12 Tiết 27 sự nhiễm từ của sắt, thép – nam châm điện I.Mục tiêu: II. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm +1 cuộn dây khoảng 400 vòng (lấy 1 cuộn từ biến thế trong bộ dụng cụ ) + 1 la bàn hoặc kim nam châm đặt trên giá thẳng đứng +1 giá TN +1 biến trở 20, 2A +1 Ampe kế có GHĐ 1A +1 nguồn điện 3V – 6V +1 công tắc +1 lõi sắt non và một lõi thép có thể đặt vừa trong lòng ống dây. +1 ít đinh sắt + 5 đoan dây nối III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: +Hãy mô tả và nêu t/d của nam châm điện đã học ở lớp 7. +Tác dụng từ của dòng điện được biểu hiện như thế nào? + Trong thực tể nam châm điện được dùng để làm gì? 4.Bài mới: Tại sao một cuộn dây có dòng điện chạy qua quấn quanh một lõi sắt non lại tạo thành nam châm điện, Nam châm điện có lợi gì so với nam châm vĩnh cửu? Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Sự nhiễm từ của sắt, thép: 1 Thí nghiệm: a. Thí nghiệm H25.1 SGK Nhận xét : b. Thí nghiệm H-25 .2SGK Nhận xét: 2. Kết luận: a,lõi sắt hoặc thép làm tăng t/d từ của ông dây có dòng điện. b, khi ngắt điện, lõi sắt non mất hết từ tính còn lõi thép thì vẫn giữ đợc từ tính. II. Nam châm điện: + ý nghĩa các con số ghi trên ống dây. +Cách làm tăng lực từ của nam châm điện. +So sánh dộ mạnh yếu của các nam châm. III. Vận dụng: C4, C5, C6 SGK – T69 *Hoạt động1: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm về sự nhiễm từ của sát và thép +Yêu cầu cá nhân quan sát H 25.1 SGK + Phát biểu mục đích TN +Phát dụng cụ TN cho các nhóm. Hướng dẫn HS bố trí TN( Để cho kim nam châm đứng thăng bằng rồi mới đặt cuộn dây sao cho trục kim nam châm // với mặt ống dây. sau đó mới đóng mạch) +Y/ HS trả lời câu hỏi: Góc lệch của kim nam châm khi cuộn dây có lõi * Hoạt động 2: Hướng dẫn HS làm TN, khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây, sự nhiễm từ của sắt và thép có gì khác nhau.Rút ra KL về sự nhiễm từ của sắt, thép. +Yêu cầu HS: Cá nhân làm việc với SGK và nghiên cứu H25- SGK Nêu mục đích của TN Làm việc theo nhóm, bố trí và thay nhau tiến hành TN, tập trung quan sát chiếc đinh sắt. Trả lời câu hỏi: Có hiện tượng gì xảy ra với chiếc đinh sắt khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây. đại diện nhóm đứng lên trả lời C1. +Nêu vấn đề: Nguyên nhân nào đã làm tăng tác dụng từ của ống dây có dòng điện chạy qua.?( Vì lõi sắt, thép bị nhiễm từ và trở thành 1 nam châm nữa) Sự nhiễm từ của sắt và thép có gì khác nhau? * Thông báo về sự nhiễm từ của sắt, thép khi được đặt trong từ trường. * Hoạt động3: Hướng dẫn HS tìm hiểu nam châm điện. +Y/c HS nghiên cứu SGK thực hiện C2, chú ý đọc và nêu ý nghĩa của dòng chữ nhỏ: 1A - 22 +Nêu câu hỏi: Có những cách nào làm tăng lực từ của nam châm điện? +Y/c HS làm việc theo nhóm thực hiện C3.Làm thí nghiệm để tự rút ra Kl ( Có thể làm tăng lực từ bằng cách tăng I qua ống dây hoặc tăng số vòng của ống dây) +Y/c đại diện các nhóm nêu nhận xét kết quả của các nhóm/ * Hoạt động4: Củng cố vận dụng: +Y/c Hs thực hiện C4, C5, C6 vào vở +Chỉ định một số HS phát biểu trức lớp. +Ngoài 2 cách đã học còn cách nào làm tăng lực từ của nam châm điện nữa không? (Phần có thể em chưa biết) * Cá nhân quan sát, nhận dạng các dụng cụ TN trong H25.1 SGK +Nêu mục đích của TN +Hoạt động nhóm tiến hành TN theo yêu cầu SGK +Quan sát góc lệch của kim nam châm trong hai trường hợp. Rút ra nhận xét. *. Quan sát, nhận dạng các dụng cụ TN và cách bố trí TN trong H25.2 SGK +Nêu rõ TN nghiệm này nhằm quan sát cái gì? +Hoạt động nhóm tiến hành TN theo các bức SGK + Quan sát và nêu dược hiẹn tựng xảy ra với đinh sắt khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây trong các trường hợp ống dây có lõi sắt non và ống dây có lõi thép +Trả lời C1:Khi ngắt dòng điện chạy qua ống dây, lõi sắt mất hết từ tính còn lõi thép vẫn giữ được từ tính. +Tự rút ra KL về sự nhiễm từ của sắt, thép khi được dặt trong từ trường. * Cá nhân nghiên cứu SGK quan sát H25.3 SGK để thực hiệnC2:( Các con số 1000, 1500 ghi trên ônhgs dây cho biết ống dây có thể đợc sử dụng với những số vòng dây khác nha, tuỳ theo cách chọn để nối hai đầu ống dây với nguồn điện. Dòng chữ 1A - 22cho biết được dùng với cường đọ dòng điện 1A, điện trở của ống dây là 22 Câu 3: Nam châm b mạnh hơn a, d mạnh hơn c, e mạnh hơn b&d. * Hoạt động cá nhân thực hiên và trình bày các C4, C5 C6 vào vở, trả lời trước lớp. C4: Vì khi chạm vào đầu thanh nam châm thì mũi kéo đã bị nhiễm từ và trở thành nam châm. Mặt khác, kéo làm bằng thép nên sau khi không còn tiếp súc với nam châm nữa, nó vẫn giữ được từ tính lâu dài. C5: Chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây của nam châm. C6: Lợi thế của nam châmđiện: Có thể chế tạo nam châm điện cực mạnh bằng cách tăng số vòng dây & tăng cường độ dòng điện đi qua ống dây. chỉ cần ngắt dòng điện đi qua ống dây là nam châm điện mất hêt từ tính. Có thể thay đổi cực của châm điện bằng cách đổi chiều dòng điện qua ống dây. 4.Củng cố: + Ghi nhớ SGK + Đọc phần có thể em chưa biết 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi +Làm bài 25.1 25.4 SBt Rút kinh nghiệm giảng dạy