Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 34: Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng

Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 34 Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng I.Mục tiêu: +Xác định được có sự biến đổi( Tăng hay giảm ) của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của quận dây dẫn kín khi làm TN với nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. +dựa trên quan sát TN, xác lập được mối quan hệ giữa sự xuất hiện dòng điện cảm ứng và sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn kín. + Phát biểu được điều kiện xuất hiện dòng điên cảm ứng. +Vận dụng được điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng để giải thích và dự đoán những trường hợp cụ thể, trong đó xuất hiện hay không xuất hiện dòng điện cảm ứng. II. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm +Mô hình cuộn dây và dây dẫn và đường sức từ của một nam châm III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: 4.Bài mới: Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Sự biến đổi số đường sức từ xuyên qua tiết diện của cuộn dây: Quan sát H32,1 SGK * Nhận xét1: SGK Khi đưa một cực của nam châm lại gần hay ra xa đầu một cuộn dây dẫn thì số đường sức xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn tăng hoặc giảm (biến thiên) II. Điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng. C2, C3- GSK Nhận xét 2: SGK *Kết luận: SGK – T88 III. Vận dung: C5, C6 – SGK * Ghi nhớ: SGK – T 89 * Hoạt động1: Nhận biết vai trò của từ trường trong hiện cảm ứng điện từ. ?1- Có những cách nào dùng nam châm để tạo ra dòng điện cảm ứng (Có thể dùng các nam châm khác nhau trong các hoạt động khác nhau)? ?2-Việc tạo ra dòng điện cảm ứng có phụ thuộc vào chính nam châm hay trạng thái chuyển động của nam châm không? ?2 - Có yếu tố nào chung trong các trường hợp đã gây ra dòng điện? +Thông báo: Các nhà khoa học cho rằng chính từ trường của nam châm đã tác dụng một cách nào đó lên cuộn dây dẫn và gây ra dòng điện cảm ứng. ?4- Ta đã biết, có thể dùng đường sức từ để biểu diễn từ trường. Vậy ta phải làm như thế nào để nhận biết được sự biến đổi của từ trường trong lòng cuộn dây, khi đưa nam châm lại gần hoặc ra xa cuộn dây. *Hoạt động 2: Hướng dẫn HS khảo sát sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây dẫn khi một cực nam châm lại gần hay ra xa cuộn dây dẫn trong TN tạo ra cuộn dây dẫn trong TN tạo ra dòng điện cảm ứng bằng nam châm vĩnh cửu. +Hướng dẫn HS sử dụng mô hình & đếm số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi nam châm ở xa & khi lại gần cuộn dây. * Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm mối quan hệ giữa sự tăng hay giảm của số đường sức từ qua tiết diện S của quận dây với sự xuất hiện dòng điện cảm ứng( Điều kiện suất hiện dòng điện cảm ứng) ?5Dựa vào TN dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện cảm ứng & kết quả khảo sát sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S khi di chuyển nam châm, hãy nêu ra mối quan hệ giữa sự biến thiên của số đường sức từ qua tiết diện S và sự xuất hiện dòng điện cảm ứng. +Hướng dẫn HS lập bảng đối chiếu ( bảng 1 SGK ) để nhận ra mối quan hệ. +Tổ chức thảo luận chung & Thống nhất câu trả lờiđưa ra nhận xét2 SGK * Hoạt động4: Hướng dẫn HS vận dụng nhận xét 2 để giải thích nguyên nhan xuất hiện dòng điện cảm ứng trong TN với nam châm điện ở bài trước. - Gợi ý: Từ trường của nam châm điện biến đổi thế nào khi cường độ dòng điện qua nam châm điện tăng, giảm? suy ra sự biến đổi của số đường sức từ biểu diến từ trường xuyên qua tiết diện S của cuộn dây. +Thảo luận chung C4 thống nhất toàn lớp C4 * Hoạt động5: Rút ra KL chung về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín - Y/C HS đọc KL trong SGK ? Kết luận này có gì khác với nhận xét 2.( Tổng quát hơn, đúng trong mọi trường hợp) *Hoạt động6: Vận dụng kiến thức giải bài tập C5, C6 - Trước khi trả lời C5, C6 yêu cầu HS đọc nội dung ghi nhớ trong SGK Nghe và trả lời các câu hỏi của giáo viên. - dùng các nam châm khác nhau. cho nam châm chuyển động, lại gần, ra xa ống dây, trong lòng ống dây dùng nam châm điện Việc tạo ra dòng điện cảm ứng phụ thuộc vào trạng thái chuyển động của nam châm. Phát hiện các nam châm khác nhau đều có thể gây ra dòng điện cảm ứng. Vậy không phải là chính nam châm mà là một cái gì chung của các nam châm đã gây ra dòng điện cảm ứng. * Hoạt động nhóm - Đọc mục quan sát tong SGK kết hợp với việc thao tác trên mô hình cuộn dây và đường sức từ để trả lời C1 + Số đường sức tăng +Số đường sức không đổi + Số đường sức giảm + Số đường sức tăng +Thảo luận chung ở lớp, rút ra nhận xét về sự biến đổi của số đường sức từ xuyên qua tiết diện S của cuộn dây khi đưa nam châm vào, kéo nam châm ra khỏi cuộn dây. *Hoạt động cá nhân. - Lập bảng đối chiếu, tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong bảng 1 SGK - Trả lời C2& C3 C3: Khi số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây biến đổi (tăng hay giảm) xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín. - Thảo luận chung ở lớp, rút ra nhận xét về điều kiện xuất hiện dòng điện cảm ứng(Nhận xét2) * Hoạt động cá nhân: Trả lời C4 & câu hỏi gợi ý của GV - Từ trường tăng suy ra số đường sức từ tăng. C4:Khi đóng mạch điện cường độ dòng điện tăng từ không đến có, từ trường của nam châm điện mạnh lên, số đường sức từ biểu diễn từ trường tăng lên, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây tăng lên, do đó xuất hiện dòng điên cảm ứng. Khi ngắt mạch điện, I giảm về 0, từ trường của nam châm yếu đi, số đường sức từ biểu diễn từ trường giảm, số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, do đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. *Hoạt động cá nhân tự đọc KL trong SGK + Dọc ghi nhớ SGK vận dụng trả lời câu C5: Quay núm cảu đinamô, nam châm quay theo. Khi một cực của nam châm lại gần cuộn dây, số đường sức từ qua tiết diện S của quận dây tăng, lúc đó xuất hiện dòng điện cảm ứng. Khi cực đó của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây giảm, lúc đó cũng xuất hiện dòng điện cảm ứng. C5: Giải thích tương tự C5 4.Củng cố: - Ta không nhìn thấy từ trường, vậy làm thế nào để khảo sát được sự biến đổi của từ trường ở chỗ có quận dây. - Làm thế nào để nhận biết được mối quan hệ giữa số đường sức từ và dòng điện cảm ứng. - Với điều kiện nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện cảm ứng. 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi +Làm bài 32.1 32.4 SBT Rút kinh nghiệm giảng dạy