Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 39: Các tác dụng của dòng điện xoay chiều đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều

Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 39 các tác dụng của dòng điện xoay chiều đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều. I.Mục tiêu: 1 Kiến thức: - Nhận biết được các tác dụng nhiệt, quang, từ của dòng điện xoaychiều - Bố trí được thí nghiệm chứng tỏ lực điện từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. -Nhận biết được kí hiệu của ampe kế và vôn kế xoay chiều, sử dụng được chúng để đo cường độ và hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. 2. Kĩ năng: Sử dụng các dụng cụ đo điện, mắc mạch điện theo sơ đồ hình vẽ. 3.Thái độ: - Trung thực, cẩn thận, sử dụng điện an toàn. - Thái độ hợp tác hoạt động trong nhóm. II. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm +1 nam châm điện, 1nam châm vĩnh cửu + 1 nguồn 1 chiều 3V- 6V, 1 nguồn xoay chiều 3V- 6V Cho giáo viên + 1ampe kế xoay chiều. + 1vôn kế xoay chiều. +1 bóng đèn 3V có đui. +1 công tắc + 8 dây nối +1 nguồn 1 chiều 3V- 6V +1 nguồn xoay chiều 3V – 6V III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: ?. Dòng điện xoay chiều có đặc điểm gì khác so với dòng điện một chiều.(Dòng điện 1 chiều là dòng điện có chiều không thay đổi theo thời gian. Dòng điện xoay chiều là dòng điện có chiều luân phiên thay đổi.) ?. Dòng điện 1 chiều có những tác dụng gì. ( Dòng điện 1 chiều có tác dụng nhiệt, từ, phát sáng, sinh lí.) Vậy liệu có tác dụng nào phụ thuộc vào chiều dòng điện không? Trong bài này ta sẽ xét kĩ. 4.Bài mới: Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Tác dụng của dòng điện xoay chiều. II. Tác dụng từ của dòng điện xoay chiều. 1 Thí nghiệm: 2. kết luận: Khi dòng điện đổi chiều thì lực từ của dòng điện tác dụng lên nam châm cũng đổi chiều. III. Đo cường độ dòng điện và hiệu điện thế của mạch điện xoay chiều 1 . Quan sát giáo viên làm thí nghiệm. H35. 4 & H35.5 SGK 2 Kết luận: SGK -T 96. IV Vận dụng: C3, C4 * Ghi nhớ SGK T97 * Hoạt động1: Hướng dẫn HS tìm hiểu các tác dụng của dòng điện xoay chiều. + Tiến hành 3 TN biểu diễn như H 35.1 SGK. + Y/C HS quan sát TN và nêu rõ mỗi TN dòng điện xoay chiều có tác dụng gì? +Ngoài 3 tác dụng trên. Ta đã biết dòng điện 1 chiều có tác dụng sinh lí. Vậy dòng điện xoay chiều có tác dụng sinh kí không ? Làm sao em biết. +Thông báo: Dòng điện xoay chiều cũng có tác dụng singh lí, dòng điện xoay chiều thường dùng có hiệu điện thế 220V nên tác dụng sinh lí rất mạnh, gây nguy hiểm chết người.Vì vậy khi sử dụng phải đảm bảo các quy tắc an toàn. * Hoạt động2: Tìm hiểu tác dụng từ của dòng điện xoay chiều. Phát hiện lực từ đổi chiều khi dòng điện đổi chiều. Khi cho dòng điện xoay chiều vào nam châm điện thì nam châm điện cũng hút sắt giống như khi ta cho dòng điện một chiều vào nam châm. Vậy có phải tác dụng từ của dòng điện xoay chiều giống hệt của dòng điện 1 chiều không? Việc đổi chiều dòng điện liệu có ảnh hưởng gì đến lực từ không? Em hãy thử dự đoán. +Y/C HS bố trí thí nghiệm như H35.2,3 SGK . Trao đổi nhóm trả lời C2 + Thảo luận câu trả lời của HS ? Như vậy tác dụng từ của dòng điện xoay chiều có đặc điểm gì khác so với dòng điện một chiều. * Hoạt động3:Hướng dẫn HS tìm hiểu các dụng cụ đo, cách đo cường độ và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều. + Nếu dùng Vôn kế và ampe kế 1 chiều đo U & I của dòng điện xoay chiều có được khong? Nếu dùng thì có hiện tượng gì xảy ra với kim của dụng cụ đo. + GV mắc vôn kế hoặc am pe kế vào mạch điện xoay chiều, yêu cầu HS quan sát & dự đoán ? Tại sao kim dụng cụ đo lại đứng yên.( GV thông báo kim của dụng cụ đo đứng yên vì lực từ tác dụng vào kim luân phiên đổi chiều theo sự đổi chiều của dòng điện.Nhưng vì kim có quán tính cho nên không kịp đổi chiều quay và đứng yên + Giới thiệu vôn kế và am pe kế xoay chiều. + GV làm TN biểu diễn với dụng cụ đo là ampe kế hoặc vôn kế xoay chiều. +Gọi một số HS lên quan sát và đọc chỉ số. +Cường độ dòng địên và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều luôn biến đổi. Vậy các tác dụng đó cho ta biết giá trị nào? + GV thông báo về ý nghĩa của U & I như SGK * Hoạt động 4: Củng cố + Y/C HS hoàn thành C3, C4 vở & trình bày trước lớp. + Gợi ý C4 - Dòng điện chạy qua nam châm điện A là dòng điễn xoay chiều. - Từ trường của ống dây có dòng điện xoay chiều có đặc điểm gì? - Từ trường này xuyên qua cuọn ndây kín B có tác dụng gì? *Hoạt động cá nhân quan sát GV làm 3 TN. Mô tả lại TN +Thí nghiệm1: Cho dòng điện xoay chiều đi qua bóng đèn dây tóc nóng lên . Dòng điện có tác dụng nhiệt. +Dòng điện xoay chiều làm bóng đèn bút thử điện sáng lên. Dòng điện xoay chiều có tác dụng phát quang. +Dòng điện xoay chiều qua nam châm điện, nam châm điện hút sắt. Dòng điện xoay chiều có tác dụng từ. + HS nêu dự đoán về tác dụng từ của dòng điện xoay chiều ( Khi dồng điện đổi chiều thì cực từ của nam châm điện thay đổi, do đó chiều lực từ cũng thay đổi +nêu cách bố trí thí nghiệm kiểm tra dự đoán. Tiến hành TN quan sát hiện tượng xảy ra trả lời C2 (Trường hợp sử dụng dòng điện không đổi, nếu lúc đầu cựcN của thanh nam châm bị hút thì khi đổi chiều dòng điện nó sẽ bị đẩy và ngược lại.Khi dòng điện xoay chiều chạy qua ống dây thì cực N của tanh nam châm lần lượt bị hút, đẩy. Nguyên nhân là do dòng điện luân phiên đổi chiều. +Y/c HS nêu KLghi vở KL + Nêu dự đoán ( khi dòng điện đổi chiều thì kim của dụng cụ đo đổi chiều) + HS quan sát thấy kim dụng cụ đo đứng yên + Quan sát, nghe thông báo, cách nhận biết, cách mắc vôn kế và am pe kế xoay chiều. +HS nêu KL & ghi nhớ ý nghĩa của I & U hiệu dụng của dòng điện xoay chiều. + Hoạt động cá nhân C3: ( Nhấn mạnh hiệu điện thế hiệu dụng tương đương với hiệu điện thế của dòng điện) C4 4.Củng cố: dòng điệnn xoay chiều có những tác dụng gì?Trong các tác dụng đó tác dụng nào phụ thuộc vào chiều dòng điện. - Vôn kế và ampe kế xoay chiều có kí hiệu như thế nào? cách mắc thế nào? 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi +Làm bài 35 SBT Rút kinh nghiệm giảng dạy