Giáo án môn Vật lý khối 9 - Trần Đình Dậu - Tiết 48: Thấu kính phân kì

Ngày soạn: Ngày giảng: Tiết 48 thấu kính phân kì I.Mục tiêu: 1. Kiến thức: + Nhận dạng được thấu kính phân kì +Vẽ được đường truyền của hai tia sáng đặc biệt ( Tia tới quang tâm và tia tới song song với trục chính) qua thấu kính phân kì. +Vận dụng được các kiến thức đã học để giải thích một vài hiện tượng thường gặp trong thực tế. 2. Kỹ năng: + Biết tiến hành TN bằng các phương pháp như bài TKHT. Từ đó rút ra được đặc điểm của thấu kính phân kì +Rèn kĩ năng vẽ hình 3. Thái độ: Nghiêm túc, cộng tác trong nhóm để đạt kết quả theo yêu cầu II. Chuẩn bị: Cho mỗi nhóm +1 thấu kính phân kì có tiêu cự 10 – 12 cm +1 giá quang học +1 nguồn sángtạo ra 3 tia sáng song song +1 màn hứng để quan sát đường truyền của tia sáng III. Tiến trình giờ giảng: 1.ổn định tổ chức: 2.Kiểm tra bài cũ: ? Hãy nêu đặc điểm các tia sáng qua TKHT ? Đối với thấu kính hội tụ khi nào ta thu được ảnh thật, khi nào ta thu được ảnh ảo của vật ? Nêu cách dựng ảnh của vật sáng trước thấu kính hội tụ. ? Chữa BT 42 -43.2, 43.5 SBT 4.Bài mới: Đặt vấn đề vào bài: SGK Nội dung Hoạt động của thày Hoạt động của trò I. Đặc điểm của thấu kính phân kì. 1.Quan sát và tìm cách nhận biết - phần rìa dày hơn phần giữa 2.Thí nghiệm: H44.1 SGK II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì. Trục chính. SGK Quang tâm Tiêu điểm: Tiêu điểm: * Hoạt động1: Hướng dẫn HS tìm hiểu & nhận biết TKPK. - Cho HS quan sát 2 loại TK. Y/C HS so sánh đặc điểm 2loại TK - Y/C các nhóm bố trí TN như H 44.1 SGK - Theo dõi hướng dẫn HS làm TN - Gọi các nhóm báo cáo kết quả - Y/C HS mô tả lại tiết diện của TK bị cắt theo mặt phẳng vuông góc -Y/C HS vẽ H44.2 SGK vào vở * Hoạt động 2: Hướng dẫn HS tìm hiểu các khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính phân kì. -Y/C các nhóm tiến hành lại TN H44.1 SGK - Quan sát lại đường truyền của 3 tia sáng trả lời C4 & nêu phương pháp kiểm tra. -Y/C HS đọc thông báo vê trục chính trong SGK ? Trục chính của thấu kính có đặc điểm gì. -Y/C HS đọc khái niệm quang tâm trong SGK ? Quang tâm của thấu kính có đặc điểm gì. - Y/Ccác nhóm tiến hành TN 44.1 và quan sát, dự đoán thảo luận trả lời C5 - Y/C HS vẽ vào vở C6 - Y/C HS đọc thông báo SGK & quan sát H44.4 - GV nhắc lại các - Thông báo khái niệm tiêu điểm. * Hoạt động 3: Vận dụng - HS thực hiện C7, C8, C9 SGK vào vở * Quan sát TK trả lời C1 - Có thể nhận biết bằng một trong 3 cách sau + Dùng tay phân biệt độ dày phần giữa & phần rìa +Đưa TK lại gần dòng chữ trên trang sách nhìn ảnh dòng chữ +Dùng TK hứng a/s mặt trời hoặc a/s ngọn đèn đặt ở xa lên màn hứng C2: TKPK có độ dày phần rìa lớn hơn phần giữa, ngược hẳn với TKHT *Hoạt động nhóm tiến hành TN thảo luận nhóm trả lời C3( Chùm tia tới song song cho chùm tia ló là chùm phân kì nên ta gọi thấu kính đó là thấu kính phân kì * Hoạt động nhóm: Làm lại TN H44.1 thảo luận trả lời C4 ( Tia ở giữa khi qua quang tâm của TKPK tiếp tục truyền thẳng không bị đổi hướng. Có thể dùng thức thẳng kiểm tra dự đoán - cá nhân đọc thông báo SGK về khái niệm trục chính - Cá nhân đọc SGK khái niệm quang tâm. - Hoạtnđộng nhóm tiến hành TN quan sát thảo luận nhóm trả lời C5 trước lớp. C5:Nếu kéo dài chùm tia ló ở thấu kính phân kì thì chúng sẽ gặp nhau tại một điểm trên trục chính, cùng phía với chùm tia tới. Có thể dùng thước thẳng kiểm tra - Cá nhân vẽ tiếp vào hình 44.3 trong vở - Cá nhân đọc thông báo SGK quan sát H44.4 SGK * Hoạt động cá nhân thực hiện C7,C*, C9 vào vở C7: F F’ S C8: Kính cận là kính phân kì. có thể nhận biết bằng 1 trong 2 cách sau: Phần rìa cảu thấu kính này dày hơn phần ở giữa. đặt thấu kính này lại gần dòng chữ thấy dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn trực tiếp dòng chữ đó. C9: Thấu kính phân kì có những đặc điểm trái ngực với thấu kính hội tụ: Phần rìa dày hơn. Chùm sáng tới // với trục chính của TKPK cho chùm tia ló phân kì. Khi để TK lại gần dòng chữ thấy dòng chữ bé đi 4.Củng cố: - Đặc điểm nhận biết TKPK 5.Hướng dẫn ra bài tập về nhà: + Học bài theo SGK kết hợp vở ghi +Làm bài tập 44.SBT Rút kinh nghiệm giảng dạy