Giáo án nghề Công nghệ Lớp 9 - Phần: Điện dân dụng - Chương trình cả năm - Nguyễn Song

Tiết 1 Ngày soạn 20/10/2008 Giới thiệu nghề điện dân dụng A/Mục tiêu : -HS hiểu được vai trò của điện năng đối với đời sống và sản xuất. -Hiểu biết được các nghề trong ngành điện . -Nắm được các lĩnh vực hoạt động của nghề điện dân dụng, đối tượng của nghề điện, mục đích lao động của nghề điện, môi trường hoạt động của nghề điện, những dụng cụ lao động của nghề điện. -Nắm vững yêu cầu đối với nghề điện dân dụng. -Thấy được triển vọng của nghề điện trong tương lai B/Chuẩn bị : Các loại dụng cụ phục vụ cho nghề điện dân dụng như tuốc-nơ-vít các loại, kìm điện, cà lê các loại, kìm tuốt dây điện, mỏ hàn, vôn kế, amper kế, ... C/Hoạt động trên lớp : I/ổn định : Điểm danh II/Bài mới : 1)Giới thiệu chương trình điện dân dụng THCS : Chương trình điện dân dụng THCS sẽ học trong 70 tiết gồm có bốn chương : Phần mở đầu (1 tiết) Chương I : An toàn lao động trong nghề điện (8 tíêt) Chương II : Mạng điện sinh hoạt (26 tiết ) Chương III : Máy biến áp (9 tiết) Chương IV : Động cơ điện (26 tiết) III) Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về nghề điện dân dụng. HOạT Động của gv hoạt động của hs -Vì sao có thể khẳng định rằng điện năng là nguồn động lực chủ yếu đối với đời sống và sản xuất ? +GV giải thích : Điện năng có thể biến đổi dễ dàng thành quang năng để ta thắp sáng, nhiệt năng để sử dụng bàn là điện, bếp điện, mỏ hàn điện, ... , biến thành cơ năng như các loại động cơ điện, quạt điện, -Tại sao trong sinh hoạt điện năng đóng vai trò quan trọng ? -Hãy nêu một số ví dụ chứng tỏ điện năng đóng vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt . -Điện năng góp phần cải thiện đời sống, nâng cao năng suất, thúc đẩy khoa học kĩ thuật phát triển. -Điện năng được sản xuất như thế nào ? GV : Hiện nay, đối với Việt Nam thì nguồn năng lượng chủ yếu để sản xuất điện năng là nhiệt năng và thủy năng : Nhiệt năng có những nhà máy điện lớn như Uông Bí, Phả Lại, ... Thủy năng như Thủy điện Hòa Bình, Trị An, Đa Nhiêm, ... -Hãy cho biết các nhóm nghề chính trong ngành điện ? -Lĩnh vực hoạt động chủ yếu của nghề điện dân dụng là gì ? -Hãy cho biết đối tượng của nghề điện dân dụng ? -Mục đích lao động của nghề điện dân dụng là gì ? -Hãy nêu các công cụ chính của nghề điện dân dụng ? +GV đưa các loại dụng cụ đã chuẩn bị cho HS quan sát, nhận biết. GV giới thiệu môi trường hoạt động của nghề điện dân dụng : +ở ngoài trời : Lắp đặt đường dây, sửa chữa, hiệu chỉnh các thiết bị trong mạng điện. +ở trong nhà : Bảo dưỡng, sửa chữa thiết bị, sản xuất, chế tạo thiết bị điện. -Hãy nêu các yêu cầu đối với nghề điện dân dụng ? GV nêu triển vọng của nghề điện hiện nay và trong tương lai. 1)Vai trò của điện năng dối với đời sống và sản xuất : +Điện năng dễ dàng biến đổi thành các dạng năng lượng khác. +Điện năng được sản xuất tập trung và có thể truyền tải đi xa với hiệu suất cao. +Quá trình sản xuất, truyền tải , phân phối và sử dụng điện năng dễ dàng tự động hóa và điều khiển từ xa. +Tại vì, nhờ có điện năng, các thiết bị điện, thiết bị điện tử mới hoạt động được Ví dụ : Nhờ có điện năng mà các thiết bị điện như quạt bàn, đèn các loại, bàn ủi(là), tivi, tủ lạnh, máy giặt, máy điều hòa, ... mới hoạt động được. +Điện năng góp phần to lớn trong việc tăng năng suất lao động, cải thiện đời sống ,góp phần thúc đẩy cách mạng khoa học kĩ thuật phát triển, ngoài ra điện năng còn góp phần thu hẹp dần khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. 2)Quá trình sản xuất điện năng : +Điện năng được sản xuất từ các nhà máy điện – bằng nhiệt điện, thủy điện, năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng nguyên tử, ... Điện năng từ máy phát điện qua hệ thống truyền tải và phân phối điện đến các hộ tiêu thụ điện. 3)Các nghề trong ngành điện : Các nhóm nghề chính trong ngành điện : *Sản xuất, truyền tải và phân phối điện. *Chế tạo vật tư thiết bị điện. *Đo lường, điều khiển, tự động hóa quá trình sản xuất. 4)Các lĩnh vực hoạt động của nghề điện dân dụng : Nghề điện dân dụng hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực sử dụng điện năng phục vụ cho đời sống, sinh hoạt và sản xuất 5)đối tượng của nghề điện dân dụng : Đối tượng của nghề điện dân dụng : *Nguồn điện (Một chiều, xoay chiều) điện áp thấp dưới 380 V. *Mạng điện sinh hoạt các hộ tiêu thụ điện. *Các thiết bị gia dụng : quạt, máy bơm nước , máy giặt, ... *Các khí cụ điện đo lường, điều khiển và bảo vệ . 6)Mục đích lao động của nghề điện: *Lắp đặt mạng điện sinh hoạt, sản xuất. *Lắp đặt trang thiết bị phục vụ sản xuất và sinh hoạt. *Bảo dưỡng, vận hành, sửa chữa và khắc phục các sự cố xảy ra về điện . 7)Công cụ lao động của nghề điện : *Công cụ lao động : Dụng cụ đo và kiểm tra điện. Dụng cụ cơ khí. *Các bản vẽ, các sơ đồ mạch điện. *Dụng cụ bảo hộ lao động. 8)Môi trường hoạt động của nghề điện dân dụng : *Lắp đặt đường dây, sửa chữa, hiệu chỉnh các thiết bị trong mạng điện thường phải tiến hành ngoài trời, trên cao, lưu động và gần khu vực có điện nên rất nguy hiểm. *Công tác bảo dưỡng , sửa chữa, hiệu chỉnh các thiết bị và sản xuất chế tạo các thiết bị thường được tiên hành trong nhà. 9)Yêu cầu dối với nghề điện dân dụng : +Có tri thức : có trình độ học vấn TN.THCS nắm vững kiến thức cơ bản về kĩ thuật điện, an toàn điện và các quy trình kĩ thuật điện . +Kỹ năng : Nắm vững các kỹ năng đo lường, sử dụng, bảo dưỡng, sửa chữa, lắp đặt các thiết bị điện của mạng điện. +Sức khỏe : Phải có sức khỏe tốt, không bị bệnh về thần kinh, tim mạch, loạn thị, điếc 10)Triển vọng của nghề điện dân dụng : Luôn phát trển để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. IV/Củng cố : -Hãy cho biết điện năng có vai trò quan trọng như thế nào đối với đời sống và sản xuất ? - Đối tượng của nghề điện dân dụng là gì ? -Yêu cầu đối với nghề điện dân dụng . +Điện năng có vai trò quan trọng đối với đời sống sinh hoạt và sản xuất vì : *Điện năng dễ dàng biến đổi thành các dạng năng lượng khác. *Điện năng được sản xuất tập trung trong các nhà máy điện. *Việc sản xuất, truyền tải và phân phối điện năng dễ dàng, thuận lợi, ít hao phí, tốn kém. *Điện năng góp phần cải thiện đời sống, nâng cao năng suất, làm cho thành thị và nông thôn không còn khoảng cách. +Đối tượng của nghề điện dân dụng gồm : *Nguồn điện *Mạng điện *Các sơ đồ, bản vẽ điện *Các thiết bị gia dụng *Các khí cụ đo lường, điều khiển và bảo vệ +Yêu cầu đối với nghề điện dân dụng : *Có trình độ học vấn TN.THCS để tiếp thu các kiến thức về điện. *Nắm vững kĩ năng đo lường, sử dụng, lắp đặt, vận hành, bảo dưỡng, sửa chữa điện *Có sức khỏe tốt V/ Dặn dò : - Nắm vững vai trò điện năng đối với đời sống sinh hoạt và sản xuất, đối tượng của nghề điện dân dụng. - Về nhà học thuộc những yêu cầu đối với nghề điện dân dụng. VI/ Rút kinh ngiệm : Tiết 2 – 6 Ngày soạn 21/10/2008 Một số biện pháp xử lý khi có tai nạn điện A/Mục tiêu : -Giúp HS nắm được một số biện pháp xử lý khi có tai nạn điện như : +Giải thoát nạn nhân ra khỏi nguồn điện một cách nhanh nhất, an toàn nhất. +Sơ cứu nạn nhân : Trong các trường hợp nạn nhân còn tỉnh, nạn nhân bị ngất -Nắm được các phương pháp hô hấp nhân tạo. -Giáo dục cho HS phải luôn luôn an toàn về điện, rèn tính cẩn thận, làm việc có khoa học. B/Chuẩn bị : Phóng to các tranh vẽ trong tài liệu, các dụng cụ sơ cứu như gậy gỗ khô, giẻ khô, ... C/ Hoạt động trên lớp : I/ổn định : - Điểm danh - Nhắc nhở HS chuẩn bị cho tiết học II/Kiểm tra bài cũ : 1)Hãy nêu vai trò của điện năng đối với đời sống sinh hoạt và sản xuất : Yêu cầu HS phải trả lời đủ các ý : *Điện năng dễ dàng biến đổi thành các dạng năng lượng khác. *Điện năng sản xuất tập trung có thể truyền tải đi xa, hiệu suất cao. *Điện năng được sản suất, truyền tải và phân phối dễ dàng đến các hộ tiêu thụ điện. *Điện năng góp phần cải thiện đời sống, nâng cao năng suất lao động, làm giảm khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. 2)Hãy cho biết đối tượng của nghề điện dận dụng . Yêu cầu phải trả lời đủ các ý : *Nguồn điện : Một chiều, xoay chiều *Mạng điện sinh hoạt trong các hộ tiêu thụ điện *Các sơ đồ, bản vẽ điện *Các thiết bị gia dụng *Các khí cụ điện : Đo lường, điều khiển, bảo vệ. 3)Hãy nêu những yêu cầu đối với nghề điện dân dụng. Yêu cầu trả lời được các ý sau : *Về kiến thức : TN.THCS có đủ hiểu biết về an toàn điện, nắm vững kiến thức cơ bản về kỹ thuật điện, nguyên lý hoạt động của các trang thiết bị điện. *Kỹ năng: Lắp đặt, bảo dưỡng, sửa chữa, vận hành *Có sức khỏe tốt, khộng bị các bệnh về huyết áp, tim mạch, loạn thị, điếc HS cả lớp bổ sung, nhận xét. GV nhận xét cho điểm. III/Bài mới : Hoạt động của gv Hoạt động của hs GV nêu các yêu cầu khi gặp tai nạn điện : +Khi có người bị nạn, phải nhanh chóng cứu chữa ngay, không lãng phí thời gian xem người đó còn sông hay chết. Sự thành công của việc sơ cứuphụ thuộc vào sự nhanh nhẹn, tháo vát và cứu chữa đúng cách của người cứu. -Khi gặp nạn nhân bị tai nạn về điện điều trước tiên ta phải làm gì ? -Trong trường hợp điện áp cao ta làm như thế nào ? -Đối với điện áp thấp, trong trường hợp nạn nhân đứng dưới đất tay chạm vào vật mang điện như tủ lạnh, nồi cơm điện, ... ta phải làm gì ? -Đối với trường hợp người bị nạn ở trên cao chữa điện thì ta làm như thế nào ? -Trong trường hợp đường dây điện bị đứt chạm vào người nạn nhân thì ta làm như thế nào ? GV chú ý cho những người cứu : +Đối với điện cao áp phải chờ cắt điện. +Không chạm hoặc để mất thăng bằng ngã vào các phần mang điện +Không nắm vào người nạn nhân bằng tay không, không tiếp xúc với cơ thể để trần của người bị nạn. +Điều quyết định thành công của việc sơ cứu nạn nhân phải nhanh chóng và đúng phương pháp. -Trường hợp nạn nhân còn tĩnh thì ta làm gì ? -Trường hợp nạn nhân bị ngất ta làm như thế nào ? GV đưa tranh phóng to để hướng dẫn HS cách làm thông đường thở. -Hô hấp nhân tạo nhằm mục đích gì ? (Hô hấp nhân tạo để làm cho nạn nhân tỉnh lại) Có ba phương pháp làm hô hấp nhân tạo. Phương pháp 1 : áp dụng cho một người cấp cứu GV đưa tranh vẽ và hướng dẫn HS cách thực hiện : Lần lượt đưa các tranh minh họa cho từng phương pháp. 1)Giải thoát nạn nhân khỏi nguồn điện : a)Đối với điện áp cao : -Nhất thiết phải thông báo ngay cho trạm điện hoặc chi nhánh điện cắt điện từ các cầu dao trước, sau đó mưới được tới gần nạn nhân và tiến hành sơ cứu. b)Đối với điện áp thấp : a.1)Tình huống nạn nhân đứng dưới đất, tay chạm vào vật mang điện +Nhanh chóng quan sát tìm dây dẫn điện đến thiết bị và thực hiện ngay các việc sau: *Cắt cầu dao, rút phích điện, tắt công tắc hay gỡ cầu chì ở nơi gần nhất. *Nếu không thể cắt điện được ngay thì dùng dao cán gỗ khô chặt đứt dây điện. *Nếu không có biện pháp nào cắt điệnthì nứm các phần áo khô của nạn nhân hoặc dùng áo khô của mình lót tay nắm vào tóc, vào tay, vào chân nạn nhân kéo nạn nhân ra khỏi nguồn điện. a.2) Người bị nạn ở trên cao để chữa điện : Nhanh chóng cắt điện, nhưng trước đó phải có người đón nạn nhân để khỏi rơi xuống đất. a.3)Dây điện đường bị đứt chạm vào người nạn nhân : *Đứng trên ván gỗ khô, dùng sào tre khô, gậy gỗ khô gạt dây điện ra khỏi người nạn nhân. *Đứng trên ván gỗ khô, lót tay bằng giẻ khô nhiều lớp kéo nạn nhân ra khỏi chỗ dây điện. *Đoản mạch đường dây bằng cách dùng một dây điện trần mềmhai đầu buộc hai vật nặng rồi ném lên cho vắt qua 2 dây diện trên cột để gây nổ cầu chì ở đầu nguồn. II/Sơ cứu nạn nhân : 1)Trường hợp nạn nhân vẫn tĩnh : Nạn nhân không có vết thương, không cảm thấy khó chịu thì không cần cứu chữa nhưng vẫn phải theo dõi nạn nhân có thể bị sốc hay loạn nhịp tim. 2)Trường hợp nạn nhân bị ngất : a)Làm thông đường thở : -Đặt nạn nhân nằm ngửa, tháo nới quần áo. -Thông đường hô hấp bằng cách lấy đờm, dãi trong miệng nạn nhân ra. b)Hô hấp nhân tạo : *Phương pháp 1(áp dụng khi chỉ có một người cứu) -Đặt nạn nhân nằm sấp, chú ý làm sao cho thông đường thở. -Tiến hành các động tác hô hấp nhân tạo; +Động tác 1 : Đẩy hơi ra +Động tác 2 : Hít khí vào *Phương pháp 2 : Dùng tay -Đặt nạn nhân nằm ngữa -Làm thông đường thở +Động tác 1 : Dang rộng hai tay nạn nhân để lồng ngực giản ra không khí tràn vào. +Động tác 2 : ép chặt hai tay nạn nhân lên lồng ngực ép không khí ra ngoai. Phương pháp này hiệu quả thấp, dùng phương pháp này người cứu tốn rất nhiều sức *Phương pháp 3 :Hà hơi thổi ngạt Phương pháp này đơn giản nhưng hiệu quả cao. +Cách1 : Thổi vào mũi +Cách 2 : Thổi vào mồn Kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực IV/Củng cố : -Khi gặp nạn nhận bị tai nạn điện ta phải làm gì ? -Trong trường hợp nạn nhân bị tai nạn với điện áp cao ta phải làm gì ? -Hãy nêu cách giải thoát nạn nhân bị tai nạn điện điện áp thấp trong các trường hợp sau : +Nạn nhân đứng dưới đất tay chạm vào vật mang điện. +Nạn nhân ở trên cao chữa điện . +Nạn nhân bị đường dây điện đứt chạm vào. -Có mấy phương pháp hô hấp nhân tạo, trong đó phương pháp nào hiệu quả sơ cứu cao nhất ? 1)Khi gặp nạn nhân tai nạn điện ta phải làm nhanh các việc sau : -Giải thoát nạn nhân khỏi nguồn điện -Sơ cứu nạn nhân 2)Trường hợp điện áp cao phải khẩn trương thông báo cho tổ quản lý điện hoặc chi nhánh điện cắt cầu dao trước khi đến gần nạn nhân để sơ cứu. 3)Trường hợp điện áp thấp : Nạn nhân đứng dưới đất tay chạm vào vật mang điện -Cắt nguồn điện bằng nhiều cách nhanh nhất : cắt cầu dao, công tắc, mở nắp cầu chí, dùng dao cán gỗ khô chặt đứt dây điện hoặc dùng giẻ khô dày nắm kéo nạn nhân ra khỏi nguồn điện. -Lưu ý không được dùng tay không để kéo nạn nhân vì lúc này nạn nhận trở thành vật mang điện. 4)Trường hợp nạn nhân ở trên cao chữa điện thì nhanh chóng cắt điện nhưng trước đó phải có người đỡ nạn nhân không cho rơi xuống đất. 5)Dùng gậy tre khô, cây gỗ khô và đứng trên ván khô để gạt dây điện ra khỏi nạn nhân. Lót tay bằng giẻ khô nhiều lớp để kéo nạn nhân ra khỏi nguồn điện 6)Có ba phương pháp hô hấp nhân tạo : +Phương pháp 1 : Phương pháp đặt nạn nhân nằm sấp (Dùng cho một người cứu) +Phương pháp đặt nạn nhân nằm ngữa : Phương pháp này hiệu quả không cao. +Phương pháp hà hơi thổi ngạt : *Thổi vào mũi *Thổi vào miệng Kết hợp với xoa bóp tim ngoài lồng ngực V/Dặn dò : - Nắm vững cách cứu nạn nhân bị tại nạn điện. - Nắm lại các phương pháp hô hấp nhân tạo. - Chuẩn bị cho các tiết học đến thực hành. Chia lớp làm 4 tổ – Mỗi tổ 5 em – Chuẩn bị cho mỗi tổ gồm : 01 gây tre khô hoặc gây gỗ khô dài từ 1,5 m. 01 con dao cán bằng gỗ khô Giẻ khô VI/ Rút kinh nghiệm Tiết 7 – 9 Ngày soạn 25/10/2008 Thực hành Cứu người bị tai nạn điện a/Mục tiêu : -HS biết cách giải thoát nạn nhân ra khỏi nguồn điện trong một số tình huống điển hình -Biết cách sơ cứu nạn nhân. Biết vận dụng các phương pháp hô hấp nhân tạo trong từng trường hợp cụ thể. -Tập cho HS thói quen nhanh nhẹn, linh hoạt, tháo vát nhưng chú ý đến an toàn điện. B/Chuẩn bị : -Tranh vẽ các tình huống người bị điện giật -Tranh vẽ các phương pháp hô hấp nhân tạo. -Các dụng cụ như đã hướng dẫn. C/Nội dung thực hành : I/Nêu yêu cầu cần thực hành : Cứu người bị tai nạn điện -Khi gặp nan nhân bị tai nạn điện ta phải là gì ? (giải thoát nạn nhân ra khỏi nguồn điện, sơ cứu nạn nhân) -Trường hợp nạn nhân đứng dưới đất muốn giải thoát nạn nhân khỏi nguồn điện ta làm như thế nào ? (Cắt cầu dao, công tắc, mở cầu chì, nếu không thể cắt ngay nguồn điện được thì dùng dao cán gỗ khô chặt đứt dây điện, hoặc dùng giẻ khô kéo nạn nhân ra khỏi nguồn điện) -Trường hợp nạn nhân chữa điện trên cao ta phải làm gì ?(Tìm người đón nạn nhân không để nạn nhân rơi xuống đất trước khi nhanh chóng cắt điện) -Trường hợp nạn nhân bị dây điện chạm vào người ? (Dùng ván khô đứng lên và dùng gậy tre khô hoặc gậy gỗ khô gạt dây điện ra khỏi người nạn nhân, cũng có thể dùng giẻ khô lót tay để kéo nạn nhân ra khỏi dây điện hoặc cũng có thể làm đoản mạch nguồn điện +GV đưa tranh cho HS quan sát để tra lời +GV đưa tranh giới thiệu các phương pháp hô hấp nhân tạo để HS tham khảo II/ Thực hành : Chia lớp làm 4 tổ Các tổ tiến hành thực hành theo nội dung sau : 1)Giải thoát nạn nhân ra khỏi nguôn điện : GV đưa ra các tình huống và yêu cầu HS thực hiện. Khi thực hiện HS tự tìm các dụng cụ để giải thoát nạn nhân – Dụng cụ không được để sẵn trong phòng mà HS phải tự tìm lấy khi xử lý tình huống. 2)Tiến hành sơ cứu nạn nhân : Trường hợp nạn nhân bị ngất +Làm thông đường thở +Hô hấp nhân tạo GV quan sát trong lúc HS thực hành và có điều chỉnh cho đúng các động tác khi giải thoát cũng như hô hấp nhân tạo. III/Tổng kết thực hành : -Đánh giá việc chuẩn bị đồ dùng, dụng cụ thực hành của các tổ. -Thái độ tham gia thực hành, -Kết quả thực hành. -Biểu dương các tổ, cá nhân làm tốt công việc, nhiệt tình trong lúc thực hành -Uốn nắn, phê bình cá nhân, tổ làm chưa tốt. IV/Dặn dò :- Nắm lại các biện pháp giải thoát nạn nhân bị tai nạn điện, các cách sơ cứu nạn nhân . -Tìm hiểu mạng điện sinh hoạt là gì ? Các vật liệu điện có trong mạng điện sinh hoạt V/Rút kinh nghiệm : Tiết 10 – 12 Ngày soạn 30/10/2008 đặc điểm mạng điện sinh hoạt Vật liệu dùng trong mạng điện sinh hoạt A/Mục tiêu : -HS nắm được các đặc điểm của mạng điện sinh hoạt -Nắm và hiểu được các vật liệu dùng trong mạng điện sinh hoạt. -HS nắm được chức năng và sử dụng được một số dụng cụ trong lắp đặt điện. -Làm cho HS thấy được sự an toàn trong khi lắp đặt, sửa chữa điện -Làm việc có kế hoạch, có khoa học, tính chính xác. B/Chuẩn bị : - Tranh vẽ về mạng điện sinh hoạt trong hộ gia đình, công tơ, công tắc, cầu chì, cầu dao, - Vật liệu dẫn điện, vật liệu cách điện, mẫu dây dẫn điện các loại - Bảng 3.1 và 3.2(Tài liệu Điện dân dụng tr 36; 38) C/ Hoạt động trên lớp : I/ ổn định : II/ Kiểm tra bài cũ : 1)Khi gặp nạn nhân bị tai nạn điện ta phải làm gì ? Yêu cầu trả lời đủ các ý : -Giải thoát nạn nhân ra khỏi nguồn điện bằng nhều cách; -Tiến hành sơ cứu nạn nhân. 2)Trong trường hợp nạn nhân bị dây điện chạm vào người thì việc giải thoát nạn nhân ra khỏi nguồn điện phải tiến hành như thế nào ? Yêu cầu trả lời : -Đứng trtên ván khô dùng gậy gỗ khô(gậy tre khô) gạt dây điện ra khỏi nạn nhân. -Dùng giẻ khô nhiều lớp kéo nạn nhân ra khỏi dây điện. -Làm đoản mạch dòng điện. 3)Nêu các phương pháp hô hấp nhân tạo; Yêu cầu trả lời : Có ba phương pháp : Phương pháp 1 : Đặt nạn nhân nằm sấp Phương pháp 2 : Đặt nạn nhân nằm ngữa Phương pháp 3 : Hà hơi thổi ngạt kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực. HS cả lớp nhận xét và bổ sung câu trả lời của bạn GV đánh giá cho điểm III/Bài mới : GV nhấn mạnh : Tai nạn về điện giật xảy ra rất nhanh và nguy hiểm. -Hãy nêu những nguyên nhân gây ra tai nạn khi lắp đặt hoặc sửa chữa điện ? -Để tránh tai nạn điện trong khi lắp đặt và sửa chữa ta cần phải làm như thế nào ? -Ngoài tai nạn điện ra khi lắp đặt điện ta cần chú ý điều gì ? -Để đảm bảo an toàn lao động khi lắp đặt điện ta phải làm gì ? -Mạng điện sinh hoạt có những đặc điểm gì ? -Vì sao các hộ ở cuối nguồn điện áp không đủ theo định mức. Để bù lại sự giảm áp này người ta phải làm gì ? GV cho HS quan sát hình 3.1 (phóng to) và trả lời câu hỏi -Mạng điện sinh hoạt gồm có mấy thành phần ? Mạch chính giữ vai trò gì ? mạch nhánh giữ vai trò gì trong mạng điện sinh hoạt ? -Trong mạng điện sinh hoạt các đồ dùng điện, các thiết bị điện phải có điện áp như thế nào ? GV đưa tranh 3.2(phóng to) và hỏi : -Trong mạng điện sinh hoạt có các thiết bị điện, đồ dùng điện gì ? Chúng được mắc như thế nào ? -Trong mạng điện sinh hoạt ta thường sử dụng các loại vật liệu nào ? -Để truyền tải và phân phối điện năng đến các hộ sử dụng điện người ta dùng phương tiện gì ? -Dây dẫn điện có đặc điểm gì ? GV đưa bảng 3.1/tr 36 (Tài liệu điện dân dụng) cho HS quan sát và giải thích các đặc điểm một số loại dây dẫn điện (tên gọi, kí hiệu, ý nghĩa). GV đưa một số loại dây cho HS quan sát và hỏi : -Có mấy loại dây dẫn điện chính ? -Nêu cách cấu tạo dây trần bằng đồng. -Vì sao nhôm được sử dụng rộng rãi để làm dây trần ? -Muốn tăng độ bền cho dây nhôm người ta làm như thế nào? Sợi nhôm Sợi thép -Nêu cấu tạo dây có bọc cách điện. -Lõi được cấu tạo như thế nào ? -Dây cáp điện là gì ? -Có mấy loại cáp điện. Nêu cấu tạo và phạm vi sử dụng của một số loại cáp điện mà em biết. GV đưa bảng 3.2 và giới thiệu về một số dây cáp thường sử dụng . -Nêu công dụng của từng loại cáp ? -Nêu công dụng của vật liệu cách điện. -Nêu các yêu cầu của vật liệu cách điện trong lắp dặt điện ? -Hãy nêu một số vật liệu cách điện được dùng trong mạng điện sinh hoạt. I/An toàn lao động khi lắp đặt điện: Khi lắp đặt hoặc sửa chữa điện có thể xảy ra tai nạn điện do các nguyên nhân sau : 1)Do điện giật : Thường do người làm không thực hiện đúng về an toàn điện khi lắp đặt hoặc sửa chữa điện như : -Không cắt nguồn điện khi sửa chữa , lắp đặt điện. Hoặc cắt điện rồi nhưng không báo cho người có liên quan về điện được biết. Không treo biển báo cắt điện trong lúc sửa chữa, lắp đặt điện. -Không sử dụng đồ dùng đúng tiêu chuẩn quy định, không sử dụng dụng cụ bảo hộ lao động trong lúc sửa chữa, lắp đặt điện. +Để tránh tai nạn điện trong khi lắp đặt và sửa chữa ta cần phải : -Cắt cầu dao điện trước khi thực hiện các công việc . -Trong những trường hợp phải thao tác khi có điện, cần phải sử dụng các dụng cụ và các thiết bị bảo vệ như : *Dùng thảm cao su hoặc giá cách điệnbằng gỗ khô có chân sứ *Phải sử dụng các dụng cụ lao động có chuôi cách điện đúng tiêu chuẩn. *Khi sửa chữa mạng điện phải dùng bút thử điện để kiểm tra tránh trường hợp chạm vào vật mang điện. -Khi thực hành lắp đặt điện trong xưởng thực hành cần phải tuân thủ chặt chẽ quytắc an toàn lao động của xưởng. 2)Do các nguyên nhân khác Khi lắp đặt các thiết bị điện, đồ dùng điện, lắp đặt dây phải làm việc trên thang, do vậy cần phải chú ý đảm bảo an toàn để không xảy ra tai nạn. Công việc lắp đặt điện còn phải thực hiện một số công việc cơ khí như khoan, cưa, đục, ... . Do vậy, cần phải chú ý an toàn lao động trong mọi công việc là điều rất cần thiết II/Đặc điểm mạng điện sinh hoạt : +Là mạng điện một pha, nhận điện từ mạng phân phối ba pha điện áp thấp để cung cấp cho các thiết bị, đồ dùng điện và chiếu sáng. +Trị số điện áp thường là 127 V và 220 V. Tuy nhiên do tổn thất điện áp trên đường dây tải nên ở cuối nguồn điện áp bị giảm so với định mức. Để bù lại sự giảm áp này, các hộ tiêu thụ thường dùng máy biến áp điều chỉnh để nâng điện áp trị số đạt định mức. +Mạng điện sinh hoạt gồm mạch chính và mạch nhánh *Mạch chính : giữ vai trò là mạch cung cấp *Các mạch nhánh rẽ từ đường dây chính , được mắc song song để có thể điều khiển độc lập và là mạch phân phối điện đến các đồ dùng điện. +Các thiết bị điện, đồ dùng điện trong mạng phải có điện áp định mức phù hợp với điện áp mạng điện cung cấp. +Mạng điện sinh họat còn có các thiết bị đo lường, điều khiển, bảo vệ như công tơ điện, công tắc, cầu chì , ... và các vật cách điện như puli sứ, ống sứ, bảng điện bằng nhựa, ống gen nhựa. Với ngững yêu cầu sử dụng điện khác nhau nên mỗi mạng điện có các thiết kế khác nhau II/Vật liệu dùng trong mạng điện sinh hoạt Vật liệu dùng trong mạng điện sinh hoạt gồm dây cáp, dây dẫn diện và những vật liệu cách điện. 1)Dây cáp và dây dẫn điện : Trong truyền tải và phân phối điện năng người ta dùng dây cáp và dây dẫn điện. Bảng 3.1(tr 36/TL.ĐDD) a)Dây dẫn điện : a.1)Phân loại : *Dựa vào lớp vỏ cách điện, dây dẫn điện chia làm hai loại : Dây trần và dây có vỏ cách điện *Theo vật liệu làm lõi : dây đồng, dây nhôm, dây nhôm lõi thép. *Dựa vào số lõi và số sợi của lõi có : dây một lõi, dây hai lõi, dây lõi một sợi, dây lõi nhiều sợi. a.2)Dây trần ; +Dây trần một sợi bằng đồng được chế tạo bằng cách cán, kéo đồng thành sợi và được gọi là dây đồng cứng. +Nhôm dẫn điện kém đồng 1,6 lần nhưng khối lượng riêng nhỏ hơn 3,2 lần, giá thành lại rễ hơn nên được sử dụng rộng rãi để làm dây trần. Để tăng độ bền cho dây nhôm, người ta chế tạo dây nhôm lõi thép. a.3)Dây bọc cách điện : *Cấu tạo : Gồm phần lõi và phần vỏ cách điện -Lõi là dây đồng hoặc dây nhôm. Vỏ cách điện thường làm bằng cao su lưu hóa hoặc chất cách điện tổng hợp có màu sắc khác nhau để dễ phân biệt khi sử dụng. Dây có bọc cách điện được chế tạo thành nhiều loại khác nhau tùy theo yêu cầu sử dụng. b)Dây cáp điện: Dây cáp điện là loại dây dẫn điện có một hai hay nhiều sợi được bện chắc chắn và được cách điện với nhau trong vỏ bọc bảo vệ chung, chịu được lực kéo lớn. (Bảng 3.2/tr 38 Tài liệu) +Khi điện áp dưới 1000V và không chịu lực cơ giới trực tiếp thường dùng loại cáp không có vỏ bảo vệ cơ học, chỉ có vỏ cách điện(cách điện PR, vỏ kín PVC). +Cáp có vỏ bảo vệ dùng cho điện áp trên 1000V, dùng ở nơi có nguy cơ nổ, chịu những tác động cơ học trực tiếp . . . loại cáp này còn được dùng trong các trường hợp phải chịu lực kéo lớn như những nơi có độ dốc cao. 2)Vật liệu cách điện : Vật liệu cách điện được dùng để cách li các phần dẫn điệnvới nhau và giữa phần dẫn điện và phần không mang điện khác. Trong lắp đặt điện vật liệu cách điện phải đạt các yêu cầu sau : độ bền cách điện cao, chịu nhiệt tốt, chống ẩm tốt và có độ bền cơ học cao. Một số vật liệu cách điện thường được dùng trong mạng điện sinh hoạt như : sứ, gỗ, bakêlit, cao