Giáo án nghề Công nghệ Lớp 9 - Phần: Trồng cây ăn quả - Bài 1-15 - Nguyễn Quốc Việt

Tuần Ngày soạn Tiết Ngày dạy Bài 1 GIỚI THIỆU NGHỀ TRỒNG CÂY ĂN QUẢ @&? I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: Biết được vai trò của nghề trồng cây ăn quả trong nền kinh tế và đời sống. Biết được các đặc điểm của nghề, yêu cầu đối với người làm nghề và triển vọng của nghề trồng cây ăn quả. Yêu thích nghề trồng cây ăn quả II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Hình 1,2.SGK Các bảng phụ cần thiết 2.Học sinh Nghiên cứu trước bài 1 Chuẩn bị một số loại quả III.Các hoạt động dạy - học Ổn định lớp (1’) Giới thiệu bài mới (3’) Trồng cây ăn quả là một nghề góp phần nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, đồng thời còn là nguồn thu nhập đáng kể Nghề trồng cây ăn quả được phát triển từ lâu đời, nhân dân ta đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm và chọn lọc được nhiều giống quý có năng suất và chất lượng cao. Chúng ta cùng tìm hiểu bài 1. Các hoạt động dạy - học TG NỘI DUNG KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 10’ I.Vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả Cung cấp quả cho con người Cung cấp nguyên liệu cho công nghệ chế biến đồ hộp, nước giải khát Xuất khẩu HĐ1. Tìm hiểu về vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả CH: Em hãy kể tên các giống cây ăn quả quý ở nước ta mà em biết? Treo cho HS xem bảng những giống cây ăn quả như bên dưới. Treo hình 1.SGK CH: Trái cây có những chất dinh dưỡng chủ yếu nào? CH: Quan sát hình 1, em hãy cho biết nghề trồng cây ăn quả có những vai trò gì trong đời sống và kinh tế? Việt Nam có khí hậu nhiệt đới, có tiềm năng phát triển nghề trồng cây ăn quả. Do đó nước ta rất phong phú về chủng loại cây ăn quả và kinh nghiệm trồng cây ăn quả cũng có từ lâu đời. Nghề trồng cây ăn quả đang được phát triển mạnh, cùng với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, cây trồng ngày càng cho nhiều sản phẩm có năng suất và chất lượng càng cao, nghề trồng cây ăn quả mang lại thu nhập đáng kể cho người dân và nền kinh tế mỗi nước. Do đó, nghề có một vị trí quan trọng không thể thay thế HS trả lời tự do HS đọc TL: Vitamin, đường, chất khoáng, năng lượng TL: Cung cấp quả tươi sạch, giàu dinh dưỡng cho con người Cung cấp nguyên liệu cho công nghệ chế biến đồ hộp, nước giải khát Xuất khẩu 16’ II. Đặc điểm và yêu cầu của nghề 1. Đặc điểm của nghề a. Đối tượng lao động: là các loại cây ăn quả b. Nội dung lao động: nhân giống, làm đất, gieo trồng, chăm bón, thu hoạch, bảo quản, chế biến. c. Dụng cụ lao động: cuốc, xẻng, dao, cưa d. Điều kiện lao động: chủ yếu làm việc ngoài trời. e. Sản phẩm: là những loại quả 2. Yêu cầu của nghề a.Phải có tri thức và những kĩ năng cơ bản về nghề trồng cây ăn quả b.Phải yêu nghề, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, năng động, sáng tạo. c.Phải có sức khoẻ tốt HĐ2. Tìm hiểu về đặc điểm và yêu cầu của nghề trồng cây ăn quả CH: Đối tượng lao động của nghề là gì? Ví dụ? CH: Qua kiến thức Công nghệ 7 đã học, em hãy cho biết trồng cây ăn quả bao gồm những khâu nào? CH: Để tiến hành được những công việc đó, cần những dụng cụ lao động nào? CH: Người trồng cây ăn quả thường xuyên phải làm việc ở đâu? CH: Người làm nghề trồng cây ăn quả thì tư thế làm việc sẽ như thế nào? Cho ví dụ cụ thể ? CH: Kết quả cuối cùng mà người trồng cây ăn quả mong muốn là gì? CH: Cần phải có những yêu cầu gì đối với người trồng cây ăn quả ? CH: Tại sao nghề trồng cây ăn quả lại có những yêu cầu như vậy? CH: Theo em trong những yêu cầu đó, yêu cầu nào là quan trọng nhất? Tại sao? CH: Để đáp ứng được các yêu cầu của nghề, nhiệm vụ của em phải làm gì? TL: là các loại cây ăn quả nói chung Ví dụ: cây cam, mận... TL: Bao gồm khâu nhân giống, làm đât gieo trồng, chăm sóc: bón phân, phun thuốc, tưới tiêu nước, thu hoạch, bảo quản, chế biến... TL: Cần có dao, kéo các loại, cưa, cuốc, xẻng, bình phun thuốc, máy bơm nước... TL: Chủ yếu là làm việc ngoài trời, ngoài vườn trồng để hoàn thành nội dung lao động. TL: Tư thế làm việc thay đổi tuỳ theo nội dung từng công việc.Ví dụ khi thu hoạch phải đứng hoặc khom lưng để hái quả, khi ghép cây phải ngồi... TL: Thu hoạch được thật nhiều quả có chất lượng cao và bán được giá nhất. Đọc mục 2 trang 6.SGK TL như SGK TL: Để đảm bảo đạt năng suất và chất lượng sản phẩm cao nhất, đạt được hiệu quả lao động cao nhất, có khả năng nâng cao chất lượng giống, quả, nâng cao thu nhập cho gia đình và xã hội. TL: Yêu cầu nào cũng quan trọng và rất cần thiết, không thể thiếu một yêu cầu nào nếu muốn có kết quả trồng tốt nhất. Tuy nhiên phải yêu nghề, yêu thiên nhiên, cần cù, chịu khó, ham học hỏi, năng động sáng tạo thì mới có thể theo nghề trồng cây ăn quả và trồng có kết quả được, nếu không yêu nghề thì chẳng bao giờ có sáng tạo hay học hỏi thì dù có tri thức vẫn không thể trồng cho kết quả tốt nhất được. TL: Cần cố gắng học thật tốt lý thuyết, nắm chắc kỹ thuật trồng cây ăn quả, phải yêu nghề, luôn rèn luyện sức khoẻ để đáp ứng cho việc làm việc ngoài trời và các yêu cầu khác của nghề. 10’ III.Triển vọng của nghề -Nghề trồng cây ăn quả đang được khuyến khích phát triển mạnh. HĐ3. Tìm hiểu về triển vọng của nghề trồng cây ăn quả Giới thiệu:Hiện nay, nghề trồng cây ăn quả đang được khuyến khích phát triển, tạo thêm công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động, tăng thêm nguồn ngoại tệ cho đất nước Cho HS xem bảng 1 CH: Em hãy nhận xét triển vọng phát triển cây ăn quả trong thời gian tới? CH: Để đáp ứng yêu cầu phát triển, cần thực hiện tốt những công việc nào? CH: Thế nào là chuyên canh, thâm canh? CH: Xây dựng các chính sách phù hợp, đẩy mạnh đào tạo, huấn luyện cán bộ kỹ thuật nhằm mục đích gì? Đọc bảng 1 TL: Nghề trồng cây ăn quả ngày càng được phát triển mạnh, được nhà nước quan tâm nhiều hơn, diên tích được mở rộng, năng suất và chất lượng cây trồng không ngừng tăng cao. TL: như SGK TL: Chuyên canh: trồng một loại cây ăn quả trên một vùng đất Thâm canh: áp dụng những tiến bộ KHKT: giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... vào trồng trọt để nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. TL: Tạo điều kiện thuận lợi nhất để nghề trồng cây ăn quả phát triển mạnh, người dân an tâm sản xuất. Bảng1.PHÁT TRIỂN CÂY ĂN QUẢ TRONG THỜI GIAN TỚI Năm Diện tích (1000 ha) Năng suất (tạ/ha) Sản lượng (triệu tấn) 2000 510 10.20 5.202 2005 620 11.60 7.068 2010 750 12.00 9.000 STT VÙNG CÁC LOẠI CÂY ĂN QUẢ CHỦ YẾU 1 Đồng bằng sông Hồng Chuối, cam, quýt, ổi, vải, na, nhãn, táo, hồng xiêm, đu đủ. 2 Trung du và miền núi Bắc Bộ Tây Bắc Xoài, chuối, nhãn, táo, cam, quýt, mận, mơ, đào, na, đu đủ, trám Đông Bắc Chuối, dứa, mít, ổi, hồng, hồng xiêm, táo, na, cam, quýt, vải, nhãn, đào, mận, mơ, lê, hạt dẻ 3 Khu IV cũ Cam, quýt, chanh, bưởi, hồng xiêm, trứng gà, chuối, mít, dứa, dừa, hồng, dâu, dưa hấu 4 Duyên hải Trung bộ Xoài, dừa, đào lộn hột, mít, chuối, dứa, na, trứng gà, dưa hấu, nho, thanh long, hồng, cam, quýt, chanh, bưởi 5 Tây Nguyên Bơ, dứa, chuối, cam, quýt, chanh, bưởi, khế, nhãn, mít, ổi, đu đủ, sầu riêng, vú sữa, chôm chôm, hồng, mận, dâu tây 6 Đông Nam Bộ Dứa, chuối, sầu riêng, măng cụt, vú sữa, mít tố nữ, dâu, chôm chôm, xoài, táo, nho, đào lộn hột, bưởi, cam,quýt, chanh, ổi, na, đu đủ 7 Đồng bằng sông Cửu Long Chuối, dứa, cam, quýt, chanh, bưởi, dừa, nhãn, xoài, roi, na, dâu, ổi, đào lộn hột, dưa hấu, mãng cầu xiêm, hồng xiêm IV.Tổng kết bài học – Đánh giá – Dặn dò (5’) A.Tổng kết bài học Hoàn thành các yêu cầu sau Học sinh đọc “Ghi nhớ” Trả lời các câu hỏi sau Nghề trồng cây ăn quả có vai trò gì đối với đời sống và kinh tế? Em hãy nêu các yêu cầu đối với người làm nghề trồng cây ăn quả và phân tích ý nghĩa của chúng? B.Đánh giá C.Công việc về nhà Học bài 1 Nghiên cứu trước bài 2 Rút kinh nghiệm Tuần Ngày soạn Tiết Ngày dạy Bài 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÂY ĂN QUẢ (TIẾT1) @&? I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: Biết được giá trị của việc trồng cây ăn quả, đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả Hiểu được các biện pháp kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc cây ; thu hoạch, bảo quản, chế biến quả. Có thái độ yêu thích nghề trồng cây ăn quả, hình thành tư duy kỹ thuật nhân giống cây. II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Bảng 2, hình3.SGK và các sơ đồ cần thiết 2.Học sinh Học thuộc bài 1 Nghiên cứu trước bài 2 III.Các hoạt động dạy - học Ổn định lớp (1’) Kiểm tra bài cũ (4’) Nêu vai trò, vị trí của nghề trồng cây ăn quả ở nước ta? Nêu đặc điểm và yêu cầu của nghề trồng cây ăn quả? Giới thiệu bài mới (3’) Hầu hết các loại cây ăn quả đều có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao, được nhân dân ta trồng khắp mọi nơi. Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu giá trị cùng đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả qua tiết thứ nhất của bài 2. Các hoạt động dạy - học TG NỘI DUNG KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 10’ I.Giá trị của việc trồng cây ăn quả -Giá trị dinh dưỡng: chứa nhiều đường, đạm, béo, khoáng, vitamin -Giá trị kinh tế cao -Làm thuốc -Bảo vệ môi trường sinh thái HĐ1. Tìm hiểu về giá trị của việc trồng cây ăn quả Treo sơ đồ giá trị của cây ăn quả CH: Phần lớn các loại quả cung cấp cho con người những chất dinh dưỡng nào? CH: Nêu một vài ví dụ về công dụng làm thuốc của cây ăn quả? CH: Nêu vài ví dụ cho thấy cây ăn quả có giá trị kinh tế cao? CH: Tại sao nói cây ăn quả góp phần bảo vệ môi trường sinh thái? Giới thiệu:cây ăn quả còn có tác dụng chống xói mòn, bảo vệ đất. Hiện nay du lịch sinh thái người ta còn chú trọng đến các vườn cây ăn quả, do đó cây ăn quả còn có ý nghĩa phục vụ du lịch. CH: Tóm lại, cây ăn quả có những giá trị nào? TL: Chứa nhiều loại đường dễ tiêu, các axit hữu cơ, protein, chất béo, chất khoáng và nhiều loại vitamin A,B1,B2,B6,PP,C. TL:Học sinh trả lời tự do TL:Ví dụ về cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến, xuất khẩu... TL:Cây ăn quả làm sạch không khí, giảm tiếng ồn, làm rừng phòng hộ, hàng rào chắn gió, làm đẹp cảnh quan... TL:Đọc lại sơ đồ 10’ 12’ II.Đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả 1.Đặc điểm thực vật a.Rễ:gồm rễ cái và nhiều rễ con b.Thân:phần lớn là thân gỗ, gồm nhiều cấp cành khác nhau c.Hoa:gồm 3 loại: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính. d.Quả và hạt: Quả hạch, quả mọng và quả có vỏ cứng. Hạt đa dạng 2.Yêu cầu ngoại cảnh a.Nhiệt độ:phụ thuộc từng giống cây b.Độ ẩm:khoảng 80 – 90% c.Lượng mưa: 1000 – 2000mm c.Ánh sáng: phần lớn là cây ưa sáng, một số thích bóng râm e.Chất dinh dưỡng: -Cần đủ N-P-K với tỉ lệ hợp lý. -Bón lót trước khi trồng -Bón thúc đạm lân vào thời kỳ đầu, kali vào thời kỳ sau -Sau thu hoạch nên bón phân chuồng ủ hoai f.Đất: thích hợp nhất là đất đỏ, đất phù sa ven sông. HĐ2. Tìm hiểu về đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả CH: Thực vật có những loại rễ nào? Giới thiệu: cây ăn quả có rễ cái có thể xuống sâu 1à10m giúp cây đứng vững và hút nước, chất dinh dưỡng, rễ con tập trung ở lớp đất mặt có độ sâu từ 0,1à10m có nhiệm vụ hút nước, chất dinh dưỡng cho cây CH: Theo em, cây ăn quả thường có dạng thân nào là chủ yếu? CH: Thực vật thường có những loại hoa nào? Ví dụ hoa lưỡng tính có ở xoài, chôm chôm, nhãn, vải. CH: Cây ăn quả thường có những dạng quả nào? CH: Số lượng hạt trong một quả thì như thế nào? CH: Dựa vào kiến thức môn Địa lý, em hãy giới thiệu sơ lược về khí hậu ở nước ta? CH: Cây ăn quả chịu tác động của những yếu tố ngoại cảnh nào? CH: Cây ăn quả ở nước ta thích hợp ở nhiệt độ như thế nào? Tại sao? CH: Phần lớn cây ăn quả chịu độ ẩm không khí và lượng mưa như thế nào ở nước ta? CH: Cây ăn quả nào không thích ánh sáng mạnh ở nước ta? CH: Theo em biết, trong quá trình trồng cây ăn quả, nhu cầu phân bón ở từng thời kỳ ra sao? Chúng ta cần bón phân gì ở từng thời kỳ đó? CH: Cây ăn quả thích hợp với những loại đất nào? CH: Tóm lại cây ăn quả thích hợp với điều kiện ngoại cảnh như thế nào? TL: Rễ cọc và rễ chùm; rễ cọc gồm rễ cái và nhiều rễ con TL:Chủ yếu là thân gỗ. TL: Có 3 loại hao cơ bản: hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính. TL: Thường là quả hạch, quả mọng, quả có vỏ cứng TL: Không cố định: có quả không chứa hạt, có quả chỉ có một hạt, có quả chứa vô số hạt và hình dạng giữa các hạt cũng không hoàn toàn giống nhau. TL: Nước ta có khí hậu cận nhiệt, nhưng do địa hình nên khí hậu thay đổi ở những vùng miền khác nhau, nên có vùng có khí hậu ôn đới, có gió mùa Đông Bắc lạnh khô, gió mùa Tây Nam nóng ẩm, có mưa quanh năm với lượng mưa từ 1000 – 2000 mm/năm TL: Nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm , lượng mưa, chất dinh dưỡng, đất. TL: Nước ta, có khí hậu từ ôn đới đến cận nhiệt, cây ăn quả thích nghi từng đới khí hậu khác nhau nên có loại cây thích hợp với nhiệt độ thấp, cũng có cây chịu được nhiệt độ cao, do đó cây ăn quả rất đa dạng, phong phú. TL: Hầu hết đều chịu độ ẩm 80 – 90%, lượng mưa 1000 – 2000mm/năm và phân bố đều trong năm. TL: Hầu hết cây ăn quả đều thích ánh sáng mạnh, tuy nhiên, các loại cây có múi, dâu tây,dứalại thích bóng râm hơn. TL: Từng thời kỳ khác nhau trong quả trình sinh trưởng và phát triển của cây thì nhu cầu sdinh dưỡng sẽ rất khác nhau. Thời kỳ phát triển cành, lá, hoa, quả thf cần nhiều đạm, lân, kali và phân vi lượng, tuỳ loại cây khác nhau mà tỷ lệ các loại phân sẽ khác nhau, nên ưu tiên bón đạm và lân ở thời kỳ đầu, thời kỳ phát triển hoa quả nên bón nhiều kali, sau khi thu hoạch cần bón nhiều phân hữu cơ hoai mục. trước khi trồng nên bón lót bằng phân chuồng và lân. TL: Thích hợp nhất là đất phù sa ven sông và đất đỏ bazan. TL: Nhiệt độ thích hợp từng loại cây;ánh sáng mạnh là chủ yếu, một số loại cây chịu bóng râm; ẩm độ 80 – 90%, lượng mưa 1000 – 2000 mm/năm; phân bón đủ với liều lượng thích hợp; thích hợp trồng ở đất phù sa ven sông và đất đỏ bazan. GIÁ TRỊ Dinh dưỡng Kinh tế Y học Bảo vệ môi trường IV.Tổng kết bài học – Đánh giá – Dặn dò (5’) A.Tổng kết bài học Hoàn thành các yêu cầu sau Học sinh đọc “Ghi nhớ” Chọn câu đúng nhất Cây ăn quả thường có Hoa đực nhiều Hoa cái nhiều Hoa lưỡng tính nhiều Cả 3 loại hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính Điền vào chỗ trống từ thích hợp Cây ăn quả thường có rễ có thể ăn sâu đến ... và rễ .... phân bố ở độ sâu.. ; có thân.. là chủ yếu. Cây ăn quả thường có 3 loại hoa : ., có nhiều loại quả: .. và hạt đa dạng tuỳ loại quả. Cây ăn quả thích hợp với điều kiện ngoại cảnh như thế nào? B.Đánh giá C.Công việc về nhà Học bài 2 Nghiên cứu trước phần còn lại của bài 2 Rút kinh nghiệm Tuần Ngày soạn Tiết Ngày dạy Bài 2 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÂY ĂN QUẢ (TIẾT2) @&? I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: Biết được giá trị của việc trồng cây ăn quả, đặc điểm thực vật và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả Hiểu được các biện pháp kỹ thuật gieo trồng, chăm sóc cây ; thu hoạch, bảo quản, chế biến quả. Có thái độ yêu thích nghề trồng cây ăn quả, hình thành tư duy kỹ thuật nhân giống cây. II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Bảng 2, hình3.SGK và các sơ đồ cần thiết 2.Học sinh Học thuộc bài 2 (tiết 1) Nghiên cứu trước phần còn lại của bài 2 III.Các hoạt động dạy - học Ổn định lớp (1’) Kiểm tra bài cũ (4’) Trình bày các giá trị của cây ăn quả? Trình bày đặc điểm thực vật của cây ăn quả? Phân tích các yêu cầu về ngoại cảnh của cây ăn quả? Giới thiệu bài mới (3’) Hầu hết các loại cây ăn quả đều có giá trị dinh dưỡng và giá trị kinh tế cao, được nhân dân ta trồng khắp mọi nơi. Quá trình sinh trưởng và phát triển của cây ăn quả chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau. Để trồng cây ăn quả đạt kết quả cao cần có hiểu biết sâu sắc về kỹ thuật trồng và chăm sóc. Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về kỹ thật trồng cây ăn quả qua tiết thứ hai của bài 2. Các hoạt động dạy - học TG NỘI DUNG KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH III.Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả 1.Giống cây: phong phú, đa dạng, gồm: cây ăn quả nhiệt đới, á nhiệt đới và ôn đới. 2.Nhân giống Nhân giống hữu tính bằng hạt Nhân giống vô tính bằng cách giâm cành, chiết, ghép, tách chồi và nuôi cấy mô. 3.Kỹ thật trồng a.Thời vụ Miền Nam: tháng 4 – 5(đầu mùa mưa) Miền Bắc: tháng 2 – 4(vụ xuân) và tháng 8 – 10 (vụ thu) b.Khoảng cách trồng hợp lý tuỳ giống c.Đào hố phù hợp Bón lót bằng phân hữu cơ và phân lân. d.Trồng cây theo quy trình: Đào hố trồng à bóc vỏ bầu à đặt cây vào hố àlấp đất à tưới nước. HĐ3. Tìm hiểu kỹ thuật trồng và chăm sóc cây ăn quả Nước ta có thể trồng được những nhóm cây ăn quả ở những đới khí hậu nào? Tại sao? Treo bảng 2.Các loại cây ăn quả Tuy nhiên, để có được nhiều giống cây ăn quả có chất lượng cao cần phải làm gì? Chúng ta có những phương pháp nhân giống nào? Cây ăn quả đều được nhân giống bằng tất cả các phương pháp này phải không? Tại sao? Ở miền Nam chúng ta nên trồng cây con vào thời điểm nào là thích hợp nhất? Tại sao? Theo em, ở miền Bắc nên trồng vào thời điểm nào là thích hợp nhất? Tại sao? Mùa nào miền Bắc không nên trồng? Tại sao? Khoảng cách trồng cây phụ thuộc vào yếu tố nào?Tại sao? Ở nhà em, thường trồng cây ăn quả theo trình tự nào? Khi tiến hành trồng cây ăn quả, để tăng tỉ lệ sống của cây con, cần đáp ứng những yêu cầu kĩ thuật nào? Tại sao không trồng cây vào buổi trưa trời nắng? Tại cao cần cắm cọc khi trồng cây? Em hãy ví dụ về các bước tiến hành trồng một cây cụ thể ở nhà? Nước ta có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, trải dài trên nhiều vĩ độ, địa hình đa dạng, phức tạp nên có thể trồng được nhiều loại cây ăn quả khác nhau từ ôn đới, á nhiệt đới đến nhiệt đới Đọc bảng 2 Cần tiến hành chọn lọc, lai tạo thật kỹ để tạo ra được những giống mới có năng suất cao, phẩm chất tốt, chống được sâu bệnh và thích nghi cao. Nhân giống hữu tính bằng hạt Nhân giống vô tính bằng cách giâm cành, chiết, ghép, tách chồi và nuôi cấy mô. Mỗi loại cây ăn qủa đều có đặc tính sinh học riêng, có loại áp dụng phương pháp nhân giống này, có loại áp dụng phương pháp nhân giống kia. Do vậy không thể áp dụng tất cà các phương pháp nhân giống cho một loại cây được. Nên trồng vào tháng 4-5 vì thời điểm này là bắt đầu mùa mưa, cây trồng sinh trưởng mạnh và đỡ tốn công chăm sóc, tưới nước. Nên trồng vào tháng 2 – 4 vì thời điểm này khí hậu ấm áp, cây trồng đang sinh trưởng mạnh nhất. Tháng 8-10 trồng cũng tốt vì đây là thời điểm cây trồng tích luỹ chất dinh dưỡng nên trồng cây không bị mất sức. Mùa mưa thường gây nên lũ, mưa phùn kéo dài sẽ làm cây trồng đẽ bị chết. Mùa đông không trồng được vì thời tiết quá giá rét. Khoảng cách trồng phụ thuộc tuỳ loại cây, độ rộng tán cây, độ ăn lan toả của rễ và tuỳ loại đất. Đào hố trồng à bóc vỏ bầu à đặt cây vào hố àlấp đất à tưới nước Nên trồng cây con có bầu. Khi bóc vỏ bầu không được làm vỡ bầu để không bị đứt rễ. Sau khi trồng cần che mát, tưới nước giữ ẩm và chăm sóc chu đáo. Cây chưa thích ứng với điều kiện môi trường mới, nắng to làm cây mất nước sẽ dễ chết. Nên cặm cọc cố cây để cây không bị đổ ngã, lung lay làm đứt rễ non. Ví dụ tự do nhưng đảm bảo yêu cầu kĩ thuật. Bảng 2.CÁC LOẠI CÂY ĂN QUẢ STT Nhóm Các loại cây ăn quả điển hình 1 Cây ăn quả nhiệt đới Chuối, dứa, mít, xoài, dừa, hồng xiêm, ổi, na, sầu riêng, măng cụt, khế, vú sữa, trứng gà, chôm chôm, thanh long, đu đủ, đào lộn hột. 2 Cây ăn quả á nhiệt đới Cam, quýt, chanh, bưởi, nhãn, vải, bơ, hồng, mơ, hạt dẻ 3 Cây ăn quả ôn đới Táo tây, lê, mận, nho, dâu tây IV.Tổng kết bài học – Đánh giá – Dặn dò (5’) A.Tổng kết bài học Hoàn thành các yêu cầu sau Học sinh đọc “Ghi nhớ” Chọn câu đúng nhất Cây ăn quả thường có Hoa đực nhiều Hoa cái nhiều Hoa lưỡng tính nhiều Cả 3 loại hoa đực, hoa cái, hoa lưỡng tính Điền vào chỗ trống từ thích hợp Cây ăn quả thường có rễ . có thể ăn sâu đến ... và rễ .. phân bố ở độ sâu .. ; có thân.là chủ yếu. Cây ăn quả thường có 3 loại hoa: ., có nhiều loại quả: .. và hạt đa dạng tuỳ loại quả. Cây ăn quả thích hợp với điều kiện ngoại cảnh như thế nào? B.Đánh giá C.Công việc về nhà Học bài 2 Nghiên cứu trước bài 3 Rút kinh nghiệm Tuần Ngày soạn Tiết Ngày dạy Bài 3 CÁC PHƯƠNG PHÁP NHÂN GIỐNG CÂY ĂN QUẢ @&? I.Mục tiêu bài học Qua bài này, học sinh phải: Biết được những yêu cầu kỹ thuật của việc xây dựng vườn ươm cây ăn quả Hiểu được đặc điểm và yêu cầu kỹ thuật của các phương pháp nhân giống cây ăn quả. Làm được một số phương pháp nhân giống cây ăn quả Yêu thích công việc thiết kế vườn ươm và nhân giống cây ăn quả II.Chuẩn bị 1.Giáo viên Nội dung bài học và kiến thức bổ sung có liên quan đến bài học Hình 4,5,6,7,8.SGK và bảng 3.SGk Một số sơ đồ cần thiết. 2.Học sinh Học thuộc bài 2 Nghiên cứu trước bài 3 III.Các hoạt động dạy - học Ổn định lớp (1’) Kiểm tra bài cũ (6’) Phân tích các yêu cầu kỹ thuật khi tiến hành chăm sóc cây ăn quả Khi thu hoạch, bảo quản, chế biến sản phẩm của cây ăn quả cần lưu ý điều gì? Giới thiệu bài mới (3’) Muốn phát triển nghề trồng cây ăn quả nhanh, đạt hiệu quả kinh tế cao phải có nhiều giống tốt, khoẻ mạnh, sạch bệnh, chất lượng cao.Muốn vậy cần phải coi trọng khâu thiết kế vườn ươm và nhân giống cây ăn quả. Bài học hôm nay chúng ta cùng thiết kế vườn ươm và nhân giống cây trồng bằng hạt. Các hoạt động dạy - học TG NỘI DUNG KIẾN THỨC HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 15’ I.Xây dựng vườn ươm cây ăn quả 1.Chọn địa điểm -Gần vườn trồng, gần nơi tiêu thụ và thuận tiện cho việc vận chuyển. -Gần nguồn nước tưới. -Đất phì nhiêu, dễ thoát nước, thành phần cơ giới trung bình 2.Thiết kế vườn ươm. -Khu cây giống -Khu nhân giống -Khu luân canh HĐ1. Tìm hiểu về xây dựng vườn ươm cây ăn quả Giới thiệu : để nhân giống cây có hiệu quả, bắt buộc chúng ta cần phải xây dựng vườn ươm cây ăn quả thật khoa học. Bước đầu tiên là phải chọn được địa điểm hợp lý. Theo em phải chọn địa điểm như thế nào mới gọi là hợp lý. Có được địa điểm hợp lý ta sẽ tiến hành quy hoạch thiết kế vườn ươm. Treo sơ đồ vườn ươm cây ăn quả CH: Theo em, để có một khu vườn ươm thật lý tưởng, chúng ta cần phải thiết kế như thế nào? Dẫn dắt học sinh dần hình thành các khu theo như sơ đồ, giải thích rõ nhiệm vụ mỗi khu. Dựa vào kinh nghịêm thực tế kết hợp với SGK trả lời hoàn chỉnh. TL: Cần phải có những khu riêng biệt, mỗi khu có nhiệm vụ riêng, cần có khu chứa cây mẹ và cây con riêng, khu nhân giống và ra ngôi gốc ghép, cành chiết riêng, khu đất để phục hồi sau mỗi vụ nhân giống. 5’ 5’ 5’ II.Các phương pháp nhân giống cây ăn quả. 1.Phương pháp nhân giống hữu tính bằng hạt 2.Phương pháp nhân giống vô tính a.Chiết cành b.Giâm cành HĐ2. Tìm hiểu các phương pháp nhân giống CH: có những phương pháp nhân giống nào? CH: Thế nào là nhân giống hữu tính? CH: Em hãy nêu ưu nhược điểm của phương pháp nhân giống này? CH: Để đạt hiệu quả cao trong nhân giống bằng hạt cần chú ý đến vấn đề gì? Câu hỏi mở rộng: gieo hạt thường áp dụng trong những trường hợp nào? Câu hỏi chuyển tiếp: ngoài phương pháp nhân giống hữu tính bằng hạt, ta còn phương pháp nhân giống nào nữa? Qua câu trả lời của HS, nêu lên phương pháp nhân giống vô tính. Đầu tiên tìm hiểu về phương pháp chiết cành Đưa một cành cây đã chuẩn bị sẵn, yêu câu một HS nêu cách chiết. Chỉnh sửa câu trả lời của HS và nêu lên quy trình chiết cụ thể. Cho HS hiểu rõ: CH: Thời vụ chiết cành lúc nào là tốt nhất? CH: Chiết cành có những ưu nhược điểm gì? Tiếp theo giới thiệu cho HS về phương pháp giâm cành. CH: Dựa vào kinh nghiệm thực tế, em hãy giới thiệu khái quát về phương pháp giâm cành? Giới thiệu cho HS biết khi tiến hành giâm cành cần lưu ý những vấn đề gì. CH: Em hãy nêu ưu nhược điểm của phương pháp giâm cành? TL: Cần trả lời được tên các phương pháp: gieo hạt, giâm, chiết, ghép, nuôi cấy mô, tách chồi Hệ thống lại thành hai phương pháp cơ bản đó là nhân giống hữu tính và nhân giống vô tính. TL: Nhân giống hữu tính là cho hạt phấn của hoa đực và noãn của hoa cái thụ phấn với nhau, đem hạt gieo để lấy cây con. TL: Ưu điểm: nhân giống với số lượng nhiều trong thời gian ngắn, cây sống lâu, đơn giản, dễ làm, chi phí thấp. Nhược điểm: khó giữ đặc tính cây mẹ, cây lâu ra hoa, quả. TL: Đòi hỏi một số kỹ thuật khi lấy hạt, gieo trồng, chăm sóc, thời vụ. TL: Cần trả lời được những vấn đề sau: Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép Không có phương pháp nhân giống khác thay thế. Chọn lọc giống cây tốt. Theo hiểu biết của mình, nêu lên cách chiết cành. HS dưới sự hướng dẫn của GV, phải nêu lên được: Nên chiết cành vào đầu mùa mưa là tốt nhất. Ưu điểm của chiết cành là: giữ được đặc tính của cây mẹ, mau ra hoa, quả, mau cho cây giống. Nhược điểm: nhân giống với số lượng thấp, cây mau già cỗi, tốn thời gian. HS chỉ cần giới thiệu được: chọn cành khoẻ, cắt ra thành từng đoạn 7 – 10 cm, nhúng vào thuốc kích thích ra rễ, đem giâm . Qua những điều cần lưu ý khi giam cành, HS có thể phát biểu được những nội dung sau: Ưu điểm: giữ được đặc tính cây mẹ, mau ra hoa, quả, hệ số nhân giống cao. Nhược điểm: yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi cần phải có nhà giâm. IV.Tổng kết bài học – Đánh giá – Dặn dò (5’)