Giáo án Ngữ văn 10 tiết 26, 27- Lời tiễn dặn

Ngày soạn 12 tháng 10 năm 2006 Ngữ văn. Tiết 26, 27 Lời tiễn dặn ( Trích tiễn dặn người yêu) a- Mục tiêu cần đạt. Giúp HS: Hiểu được tình yêu tha thiết, thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái. Cảm thông với nỗi đau khổ của chàng trai, cô gái Thái trong truyện, từ đó biết trân trọng và yêu quý cuộc sống mới. Thấy được đặc điểm nghệ thuật của truyện thơ các dân tộc Thái thể hiện qua đoạn trích b- Các bước tiến hành ổn định tổ chức Kiểm tra bài cũ: - Nêu ý nghĩa của truyện cười Tam đại con gà.Từ truyện cười này hãy cho biết đặc điểm của nghệ thuật gây cười trong các truyện cười nói chung. 3- Giới thiệu bài mới. Hoạt động của HS và GV Nội dung cần đạt I-Tiểu dẫn: (HS đọc tiểu dẫn và trả lời câu hỏi) - Trong phần tiểu dẫn có những nội dung gì cần chú ý? II- Đọc- Hiểu ( HS đọc SGK và trả lời câu hỏi) - Theo em đoạn trích đề cập nội dung gì? - Lời tiễn dặn cất lên trong hoàn cảnh nào? - Chàng trai tiễn dặn cô gái những điều gì? - Thứ nhất giới thiệu khái quát về truyện thơ: + Khái niệm + Chủ đề chung cho truyện thơ của các dân tộc ít người + Nhân vật chính của truyện thơ. + Cốt truyện + Kết thúc - Tóm tắt truyện thơ “Tiễn dặn người yêu”. Lời tiễn dặn người yêu của chàng trai dân tộc Thái Cô gái đã hết thời hạn người chồng ở rể, phải theo chồng về nhà chồng. 1- Lời tiễn dặn của chàng trai khi cô gái cất bước theo chồng. - Xin kề vóc mảnh. - Một lát thay lời tiễn dặn. - Con nhỏ đưa anh ẵm, bé xinh đưa anh bồng. - Yêu nhau tới tháng năm lau nở. - Đợi mùa nước đỏ cá về. - Đợi chim tăng ló hót gọi hè. - Không lấy nhau mùa hạ, sẽ lấy nhau mùa đông. - Không lấy nhau thời trẻ, lấy nhau khi góa bụa về già. - Qua lời tiễn dặn trình bày diễn biến tâm trạng chàng trai Tiết 2: - Chứng kiến cảnh người yêu bị đánh đập, chàng trai tiễn dặn người yêu điều gì? - Em hãy cho biết tác giả dân gian đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để thể hiện tình cảm của chàng trai? - Hãy so sánh lời tiễn dặn của chàng trai? - Có ý kiến cho rằng lời tiễn dặn của chàng trai là lời phản kháng tập tục hôn nhân của dân tộc Thái khi xưa. Em có đồng ý không? - Chàng trai cảm nhận nỗi đau khổ của cô gái: + Tới rừng ớt ngắt lá ớt ngồi chờ + Tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi + Tới rừng lá ngón ngóng trông. Nỗi đau khổ khôn xiết… - Chàng trai khẳng định lòng thủy chung của mình. Tình yêu không bao giờ thay đổi, vượt qua giới hạn thời gian và cuộc đời. 2- Lời tiễn dặn khi chứng kiến cảnh người yêu bị đối xử tàn nhẫn. - Cảm thông, chia sẻ với cô gái những đau khổ: + Dậy đi em ơi + Đầu bù anh chải cho… + Lam ống thuốc em uống khỏi đau. Tiếng gọi, cử chỉ, sự chăm sóc của chàng trai là cử chỉ, lời nói của tình yêu chân thành, ẩn chứa xót xa, đau đớn hơn cả nỗi đau mà cô gái phải chịu. - Thể hiện tình cảm yêu thương nồng nàn: Về với người ta yêu thuở cũ Chết ba năm hình còn treo đó Chết thành sông vục nước uống mát lòng… Chàng trai khẳng định với cô gái sống chết cùng có nhau. Điệp từ “Chết” lặp lại sáu lần Chính là khẳng định sự gắn bó, không thể sống xa nhau. Họ cùng sống cho đến lúc chết. - Khát vọng được giải phóng, được sống trong tình yêu Yêu nhau trọn đời gỗ cứng Yêu nhau trọn kiếp đến già… Khẳng định không bao giờ đổi thay. + Phần đầu tập trung làm nổi bật chữ đợi . Chờ đợi là tình nghĩa thủy chung + Phần hai thể hiện khát vọng. Cả hai lời tiễn dặn đều thể hiện tư tưởng tiến bộ. Đó là phơi bày bản chất xã hội phong kiến miền núi đã tỏa chiết tình cảm con người. Vì thế lời tiễn dặn là tiếng nói chứa chan tình cảm nhân đạo, khát vọng đòi quyền sống của con người. Những lời tiễn dặn tha thiết chính là những lời phản kháng tập tục hôn nhân của dân tộc Thái. Uớc muốn được sống cùng nhau của họ chính là tiếng nói phản kháng chế độ hôn nhân theo kiểu cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy. Chính hình thức hôn nhân này đã giết chết III- Củng cố- nâng cao - Đoạn trích đã thể hiện được những giá trị gì về nội dung và nghệ thuật? IV- Bài tập về nhà bao mối tình đẹp đẽ, làm tan rã bao lứa đôi hạnh phúc. - Ước muốn được chết cùng nhau cũng chính là khát vọng hạnh phúc. 1- Nghệ thuật: - Kết hợp hình thức tự sự và biểu cảm.Lời nói của chàng trai cũng chính là lời của đồng bào dân tộc Thái - Hình ảnh mang màu sắc cuộc sống, văn hóa của dân tộc Thái. - Nghệ thuật tả cảnh, tả tình. 2- Nội dung: - Miêu tả lời tiễn dặn người yêu của chàng trai dân tộc Thái cùng tâm trạng đau khổ của chàng trai và cô gái bị chia cắt tình yêu. - Qua đó tác giả dân gian muốn thể hiện khát vọng hạnh phúc lứa đôi. Tìm những hình ảnh, cách so sánh ví von trong đoạn trích thể hiện tình yêu mãnh liệt của đôi trai gái đồng thời thể hiện rõ màu sắc dân tộc Thái.