Giáo án Ngữ văn 11 tiết 103 đến tiết 105

Tieát 103 ÑOÏC THEÂM : TIEÁNG MEÏ ÑEÛ – NGUOÀN GIAÛI PHOÙNG CAÙC DAÂN TOÄC BÒ AÙP BÖÙC . (Nguyeãn An Ninh ) A. Mục tiêu bài học: - Kiến thức: Giúp học sinh cảm nhận được quan điểm của Nguyễn An Ninh về tiếng nói dân tộc là đúng đắn trên nhiều phương diện - Kĩ năng: Trau dồi kĩ năng đọc- hiểu, phân tích một văn bản nghị luận. - Thái độ: Có ý thức trong việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. B. Chuẩn bị bài học: 1. Giáo viên: - Sử dụng phương pháp phát vấn, trả lời câu hỏi sgk, thảo luận nhóm - Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo 2. Học sinh: Chủ động tìm hiểu soạn bài học qua các câu hỏi sgk C. Hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp 2. Kieåm tra baøi cuõ: Câu hỏi 1: Em hãy nêu khái quát tư tưởng của tác giả Phan Châu Trinh trong đoạn trích Về luân lí xã hội ở nước ta? Câu hỏi 2: Hãy cho biết vì sao đoạn trích Về luân lý xã hội ở nước ta lại có ý nghĩa thời sự trong thời đại ngày nay? 3. Giôùi thieäu baøi môùi: GV dẫn dắt vào bài trực tiếp Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït Hoaït ñoäng 1 : tìm hieåu chung Goïi 1 HS neâu nhöõng neùt cô baûn veà cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp cuûa Nguyeãn An Ninh , cho 1 HS khaùc nhaän xeùt , GV cuûng coá , giaûng theâm moät vaøi yù -> höôùng daãn hoïc trong SGK/75. Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn ñoïc theâm Thaûo luaän 5 phuùt theo toå caùc caâu hoûi SGK( baûng phuï ) 1. Nguyeãn An Ninh pheâ phaùn nhöõng haønh vi naøo cuûa thoùi hoïc ñoøi Taây hoaù ? ( d/c) 2. Theo taùc giaû , tieáng noùi coù taàm quan troïng nhö theá naøo ñoái vôùi vaän meänh cuûa daân toäc ta ? 3. Caên cöù vaøo ñaâu taùc giaû nhaän ñònh tieáng nöôùc mình khoâng ngheøo naøn ? 4.Taùc giaû quan nieäm nhö theá naøo veà moái quan heä giöõa ngoân ngöõ nöôùc ngoaøi vôùi ngoân ngöõ nöôùc mình ? Heát thôøi gian thaûo luaän caùc nhoùm laàn löôït leân trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung . Goïi 2 HS trình baøy yù kieán cuûa mình veà caâu hoûi 5 /91/SGK -> GV choát yù . Hoaït ñoäng 3 : cuûng coá Cho 2 HS ñoïc laïi toaøn baøi vaên chính luaän . I.Vaøi neùt veà taùc giaû ( SGK/89 ) II. Höôùng daãn ñoïc theâm Caâu 1 Thoùi hoïc ñoøi Taây hoaù ôû moät boä phaän trí thöùc quan laïi Vieät Nam ñöôïc theå hieän ôû : - Thích noùi tieáng Phaùp ( duø baäp beï maáy tieáng) hôn noùi tieáng Vieät cho thaønh thaïo . - Coùp nhaët nhöõng caùi taàm thöôøng cuûa phong hoaù chaâu Aâu ñeå loeø ñoàng baøo raèng mình ñöôïc ñaøo taïo theo kieåu Taây phöông . Thöïc chaát laø muø vaên hoaù chaâu AÂu . - Kieán truùc vaø trang trí nhaø cöûa lai caêng laïi ngôõ laø hoïc theo vaên minh Phaùp . - Töø boû tieáng meï ñeû cho laø tieáng Vieät ngheøo naøn . Caâu 2 Theo taùc giaû tieáng noùi coù taàm quan troïng ñaëc bieät vôùi vaän meänh cuûa daân toäc : -Laø ngöôøi baûo veä quyù baùu nhaát neàn ñoäc laäp daân toäc . - Laø yeáu toá quan troïng nhaát ñeå giuùp giaûi phoùng caùc daân toäc bò thoáng trò . Caâu 3 Nhaän ñònh Tieáng Vieät khoâng ngheøo laø döïa treân caùc cô sôû : - Ngoân töø thoâng duïng ( sinh hoaït , khaåu ngöõ ) Tieáng Vieät raát phong phuù . - Ngoân ngöõ giaøu coù cuûa Nguyeãn Du ( Truyeän Kieàu ) - Ngu6oài Vieät coù theå dòch caùc taùc phaåm Trung Quoác sang tieáng Vieät , cuõng coù theå saùng taùc caùc taùc phaåm hay baèng Tieáng Vieät . Caâu 4 Quan nieäm cuûa taùc giaû veà moái quan heä giöõa ngoân ngöõ nöôùc ngoaøi vaø ngoân ngöõ nöôùc mình : - Ngöôøi trí thöùc chaân chính phaûi bieát ít nhaát moät thöù tieáng chaâu Aâu ñeå töø ñoù hieåu bieát vaên hoaù chaâu AÂu . - Nhöõng hieåu bieát aáy khoâng ñöôïc giöõ laøm cuûa rieâng maø phaûi tuyeân truyeàn , phoå bieán cho ñoàng baøo mình cuøng hieåu . - Hoïc tieáng nöôùc ngoaøi ñeå laøm giaøu cho ngoân ngöõ nöôùc mình chöù khoâng phaûi laø töø boû tieáng meï ñeû . Caâu 5 Trong hoaøn caûnh cuï theå ( 1925) , khi nöôùc ta ñang bò Thöïc daân Phaùp thoáng trò thì caâu noùi cuûa taùc giaû : “ Neáu ngöôøi An Nam haõnh dieän giöõ gìn tieáng noùi cuûa mình vaø ra söùc laøm cho tieáng noùi aáy phong phuù hôn ñeå coù khaû naêng phoå bieán taïi An Nam caùc hoïc thuyeát ñaïo ñöùc vaø khoa hoïc cuûa chaâu Aâu , vieäc giaûi phoùng daân toäc An Nam chæ coøn laø vaán ñeà thôøi gian” ; Quan ñieåm naøy chæ ñuùng moät phaàn vì neáu chæ gioûi tieáng Vieät ñeå naâng cao trình ñoä vaên hoaù , khoa hoïc maø khoâng laät ñoå ñöôïc chính quyeàn thöïc daân – phong kieán cai trò thì ñoäc laäp töï do cuûa daân toäc vaãn chæ laø mô öôùc maø thoâi . * Cuûng coá Caùch laäp luaän trong baøi chính luaän cuûa Nguyeãn An Ninh . 4.Daën doø : - Hoïc kyõ baøi , hoïc taäp caùch tìm luaän ñieåm vaø caùch laäp luaän trong baøi . - Chuaån bò baøi Luyện tập TTLL bình luận . 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy Tiết 104: Làm văn. LUYỆN TẬP THAO TÁC LẬP LUẬN BÌNH LUẬN A. Mục tiêu bài học: 1. Kiến thức: Giúp cho hs: - Củng cố những kiến thức về thao tác lập luận bình luận viết được một vài đoạn văn bình luận (hoặc một văn bản bình luận ngắn) về một chủ đề gần gũi với cuộc sống và suy nghĩ của học sinh. 2. Kĩ năng: Biết vận dụng thao tác lập luận bình luận vào viết văn và ứng xử trong cuộc sống. 3. Thái độ: - Ý thức nhận xét, đánh giá, bàn bạc trước bất cứ một hiện tượng trong cuộc sống nhằm góp phần thúc đẩy sự phát triển của bản thân và xã hội.. B. Chuẩn bị bài học: 1. Giáo viên: Tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các hình thức trao đổi, thảo luận, thực hành. Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo. 2. Học sinh: - Hs chủ động tìm hiểu bài qua hệ thống câu hỏi sgk. C. Hoạt động dạy và học: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ: Câu 1: Hãy nêu các bước trong cách bình luận và cho biết nội dung của từng bước là gì? Câu 2: Có nhiều cách bình luận khác nhau nhưng chủ yếu cần đạt được những tiêu chí bình luận nào? 3.Giới thiệu bài mới: Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Gv hướng dẫn Hs giải bài tập 1 sgk. - Học sinh thảo luận theo nhóm àXác định cách viết. + Vì sao bài văn tham gia diễn đàn là bài bình luận? +Anh chị nên chọn toàn bộ hay chỉ 1 khía cạnh của đề tài ? - Học sinh làm dàn ý theo nhóm. - Học sinh trình bày các bước lập luận, bình luận. NỘI DUNG BÁM SÁT: Hoạt động 2: Gv hướng dẫn hs giải bài tập 2 sgk. - Giáo viên tổ chức cho học sinh viết đoạn văn. Học sinh thảo luận theo nhóm và trình bày, đại diện nhóm trình bày, giáo viên nhận xét. Tương tự như trên Hs có thể chọn khía cạnh chống “nói tục” Gv hướng dẫn Hs làm bài tập 2 theo quy trình: Xác định cách viết Lập dàn ý Xây dựng tiến trình lập luận Viết đoạn vặn bình luận. Bài tập 1: Đề tài: Anh chị viết 1 bài văn bình luận để tham gia diễn đàn do Đoàn Thanh niên tổ chức với đề tài: “Lời ăn tiếng nói của 1 học sinh văn minh, thanh lịch”. Xác định cách viết: - Đề tài được bình luận đang là vấn đề đang được quan tâm hiện nay trong nhà trường. - Nên chọn 1 khía cạnh của đề tài: Biết nói lời “Cảm ơn”. Dàn ý: - Trong giao tiếp giữa con người với nhau, 1 qui tắc đòi hỏi chúng ta phải thực hiện là nói lời “làm ơn” và sau đó “cảm ơn”. - Đối với “Lời ăn tiếng nói của một học sinh văn minh, thanh lịch” nói lời “Cảm ơn” còn chúng tỏ sự hiểu biết và có nếp sống văn hoá trong giao tiếp hằng ngày. - Cần tập làm quen với lời “Cảm ơn” và biết “Cảm ơn” vì cuộc sống luôn đòi hỏi chúng ta phải có thái độ văn minh, lịch sự trong ứng xử. c. Xây dựng tiến trình lập luận: - Nêu hiện tượng (vấn đề) cần bình luận. - Đánh giá hiện tượng (vấn đề) cần bình luận. - Bàn về hiện tượng (vấn đề) cần bình luận. 2. Viết đoạn văn bình luận. a. Trình bày luận điểm 1: - Đối với học sinh, lứa tuổi đang còn ngồi trên ghế nhà trường thì nói lời “Cảm ơn” là thể hiện sự văn minh, lịch thiệp của người học trò. Cuộc sống có biết bao nhiêu điểm cần lời “Cảm ơn”. Tập làm quen với “Cảm ơn” và sau đó là “Cảm ơn” là để hình thành nếp sống có văn hoá. - Trong giao tiếp , khi nói lời “Cảm ơn” là tự đáy lòng đã dâng lên niềm vui sướng và hạnh phúc của tình cảm chân thực nhất. Cảm giác ấy sẽ càng được nhân lên gấp bội khi hang ngày chúng ta trao cho nhau những lời nói chân thành, lịch thiệp: “Cảm ơn”. Bài tập 2: Bàn về hiện tượng vệ sinh an toàn thực phẩm. 4. Củng cố: hệ thống hóa bài học bằng cách nhác lại những kiến thức cơ bản về thao tác lập luận bình luận. 5. Dặn dò: Đọc và chuẩn bị bài đọc thêm Ba cống hiến…: Tieát 105 ÑOÏC THÊM : BA COÁNG HIEÁN VÓ ÑAÏI CUÛA CAÙC MAÙC ( AÊng – ghen) A. Mục tiêu bài học: - Kiến thức: Giúp học sinh hiểu được nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen qua biện pháp so sánh tầng bậc cùng những đóng góp vĩ đại của Mác cho nhân loại. - Kĩ năng: Phân tích được tình cảm tiếc thương vô hạn của Ăng-ghen đối với Mác qua bài điếu văn. - Thái độ: Biết ơn và trân trọng những thành quả cách mạng mà các bậc tiền bối đã tạo ra. B. Chuẩn bị bài học: 1. Giáo viên: - Sử dụng phương pháp phát vấn, giảng bình, Thảo luận nhóm - Sgk, giáo án, đọc tài liệu tham khảo 2. Học sinh: Chủ động tìm hiểu soạn bài học qua các câu hỏi sgk C. Hoạt động dạy và học: 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Em hãy nêu giá trị và vai trò của tiếng nói trong sự nghiệp giải phóng dân tộc? bài viết có ý nghĩa thời sự như thế nào? 3. Giới thiệu bài mới: Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït Hoaït ñoäng 1 : tìm hieåu chung Goïi 1 HS ñoïc tieåu daãn SGK/92 vaø traû lôøi caâu hoûi : -Em bieát gì veà Caùc Maùc vaø AÊng-ghen ( cuoäc ñôøi , coâng vieäc , ñoùng goùp coáng hieán cuûa hai oâng ñoái vôùi nhaân loaïi ) . HS töï do phaùt bieåu , GV toång hôïp caùc yù vaø nhaän xeùt , giaûng theâm ñeå HS hieåu veà 2 oâng , veà lyù töôûng xaõ hoäi chuû nghóa maø chuùng ta ñang thöïc hieän . Cho bieát baøi ñieáu vaên ñöôïc vieát theo theå vaên naøo ? Boá cuïc vaø noäi dung cuûa moãi phaàn ? Hoaït ñoäng 2 : ñoïc hieåu Goïi 2 HS ñoïc dieãn caûm baøi ñieáu vaên -> Gv nhaân xeùt gioïng ñoïc . Phaàn môû ñaàu cuûa baøi ñieáu vaên AÊng-ghen thoâng baùo ñieàu gì ? Nhaän xeùt caùch ñaët vaán ñeà cuûa taùc giaû . HS traû lôøi , GV choát yù . Thaûo luaän 5 phuùt (baûng phuï ) caâu hoûi Ñeå laøm noåi baät taàm voùc vó ñaïi cuûa C. Maùc , AÊng –ghen ñaõ trieån khai baèng nhöõng luaän ñieåm naøo ? Bieän phaùp ngheä thuaät AÊng-ghen söû duïng trong baøi ñieáu vaên? Heát thôøi gian thaûo luaän caùc nhoùm daùn baûng phuï , cöû ñaïi dieän laàn löôït leân trình baøy , nhoùm khaùc nhaän xeùt phaàn trình baøy cuûa nhoùm baïn . GV nhaän xeùt chung . Phaân tích thaùi ñoä vaø tình caûm cuûa AÊng-ghen ñoái vôùi Maùc qua caùch laäp luaän , so saùnh trong baøi ñieáu vaên ? Em hieåu nhö theá naøo veà yù kieán “ OÂng coù theå coù nhieàu keû ñoái ñòch , nhöng chöa chaéc ñaõ coù moät keû thuø rieâng naøo caû” ? Hoaït ñoäng 3: toång keát Goïi 2 HS khaùi quaùt noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa toaøn baøi ñieáu vaên -> GV nhaéc laïi moät soá yù . Cuûng coá HS ñoïc dieãn caûm toaøn baøi . I.Giôùi thieäu chung 1. Vaøi neùt veà AÊng-ghen vaø Caùc Maùc - AÊng-ghen ( 1820- 1895 ) - Caùc Maùc ( 1818- 1883 ) Caû hai ñeàu laø ngöôøi Ñöùc , laø trieát hoïc , nhaø lyù luaän vaø hoaït ñoäng caùch maïng ; Laø laõnh tuï cuûa giai caáp voâ saûn toaøn theá giôùi. Hoï laø baïn thaân cuûa nhau . 2.Taùc phaåm Ba coáng hieán vó ñaïi cuûa Caùc Maùc a. Theå loaïi : vaên chính luaän b. Hoaøn caûnh ra ñôøi : khi Caùc maùc qua ñôøi . c. Boá cuïc : 3 phaàn + Môû ñaàu : thoâng baùo veà söï ra ñi cuûa Caùc Maùc + Phaàn giöõa : ñaùnh giaù ngaén goïn ba coáng hieán vó ñaïi cuûa Caùc Maùc . + Phaàn keát : giaù trò toång quaùt cuûa nhöõng coáng hieán cuûa Caùc Maùc – nhöõng coáng hieán ñoù ñeàu höôùng vaøo muïc tieâu chung laø phuïc vuï nhaân loaïi . II. Ñoïc hieåu 1.Phaàn môû ñaàu - Thoâng baùo cuï theå , roõ raøng thôøi ñieåm ra ñi maõi maõi cuûa Caùc Maùc : “ luùc 3 giôø keùm 15 phuùt chieàu 14 thaùng 3 naêm 1883” -> caùi bình thöôøng nhö bao con ngöôøi . - Caùch noùi : ngöøng suy nghó + Nhaø tö töôûng vó ñaïi nhaát ñaõ nguû thieáp ñi giaác nguû ngaøn thu ° caùch noùi giaûm , noùi traùnh nhaèm giaûm bôùt ñau thöông + Maùc ra ñi laø toån thaát lôùn ñoái vôùi giai caáp voâ saûn , vôùi khoa hoïc lòch söû . + Maùc ra ñi ñeå laïi noãi troáng vaéng lôùn cho bao ngöôøi … ªNhaán maïnh caùi phi thöôøng ôû con ngöôøi raát ñoãi bình thöôøng – Caùc Maùc , Caùch noùi theå hieän nieàm traân trong 5 , söï tieác nuoái saâu xa cuûa AÊng-ghen ( noùi rieâng ) vaø nhaân loaïi ( noùi chung ) tröôùc söï ra ñi cuûa Caùc Maùc . 2.Nhöõng coáng hieán vó ñaïi cuûa Caùc Maùc * Tìm ra quy luaät phaùt trieån cuûa lòch söû loaøi ngöôøi : =>phaùt hieän môùi meû , quan troïng ñeán möùc vó ñaïi , noù laøm ñaûo loän vaø phaù saûn taát caû caùc giaûi thích veà lòch söû xaõ hoäi tröôùc ñoù vaø ñöông thôøi . Noù trôû thaønh haït nhaân cuûa chuû nghóa duy vaät lòch söû . * Tìm ra quy luaät vaän ñoäng rieâng cuûa phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa hieän nay vaø cuûa xaõ hoäi tö saûn do phöông thöùc ñoù ñeû ra : giaù trò thaëng dö (m) ->Maùc nhìn ra baûn chaát ñaëc thuø cuûa phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa laø tìm caùch coù ñöôïc m. Caùc Maùc phaûn ñoái giai caáp tö saûn ( boùc loät lao ñoäng laøm thueâ ) … * Keát hôïp lyù luaän vôùi thöïc tieãn , bieán lyù luaän caùch maïng , khoa hoïc thaønh haønh ñoäng caùch maïng . Toùm laïi Nhöõng coáng hieán cuûa Caùc Maùc ñöôïc AÊng-ghen saép xeáp theo moät traät töï taêng tieán , coáng hieán sau lôùn hôn coáng hieán tröôùc , maëc duø chæ coù ñöôïc moät trong nhöõng coáng hieán aáy cuõng ñaõ trôû thaønh vó nhaân roài . Caùc coáng hieán cuûa Maùc mang taàm voùc khaùi quaùt thôøi ñaïi , môû ñöôøng cho thôøi ñaïi . Trong yù nghóa ñoù Maùc noåi leân laø nhaø tö töôûng vó ñaïi nhaát trong soá nhöõng nhaø tö töôûng hieän ñaïi . 3.Phaàn keát * Khaúng ñònh coáng hieán vó ñaïi cuûa Caùc Maùc : Nhöõng coáng hieán cuûa Maùc laø taøi saûn chung cuûa nhaân loaïi . Nhöõng coáng hieán aáy khoâng chæ coù giaù trò lyù luaän maø coøn coù giaù trò haønh ñoäng , goùp phaàn môû ñöôøng cho nhaân loaïi tieán leân III. Toång keát * Noäi dung : baøi ñieáu vaên khoâng noùi nhieàu veà caùi cheát maø nhaán maïnh yù nghóa cuûa söï soáng , yù nghóa cuûa cuoäc ñôøi Maùc vaø söï baát töû cuûa nhöõng ñoùng goùp saùng taïo maø Maùc ñaõ coáng hieán cho nhaân loaïi . * Ngheä thuaät : caùch laäp luaän vöøa truøng ñieäp , vöøa taêng tieán vôùi nhöõng so saùnh ñaëc bieät : nhöõng tinh hoa , nhöõng ñænh cao cuûa thôøi ñaïi ñeå laøm roõ ñieàu khaúng ñònh : Maùc laø ñænh cao cuûa nhöõng ñænh cao , laø ngöôøi khoång loà cuûa nhöõng khoång loà , laø vó nhaân cuûa moïi vó nhaân , nhaø tö töôûng vó ñaïi nhaát trong caùc nhaø tö töôûng vó ñaïi hieän ñaïi . 4. Hướng dẫn HS học bài cũ và chuẩn bị bài mới : - Hoïc kyõ baøi , laøm baøi 1 phaàn luyeän taäp ( SGK/95). - Chuaån bò baøi PHONG CAÙCH NGOÂN NGÖÕ CHÍNH LUAÄN 5. Ruùt kinh nghieäm tieát daïy