Giáo án Ngữ Văn 12

TiÕt 23-24: Gi¶ng v¨n: T©y TiÕn (Quan g Dòng). A. Môc tiªu cÇn ®¹t:Th«ng qua c¶m høng bi hóng cña bµi th¬, h­íng dÉn HS ph©n tÝch, t×m hiÓu: -PhÈm chÊt anh hïng, tinh thÇn yªu n­íc cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn. Kh«ng sên lßng tr­íc khã kh¨n, gian khæ, hä vÉn ph¬i phíi l¹c quan, s½n sµng hi sinh v× lÝ t­ëng c¸ch m¹ng. - VÎ ®Ñp hoang vu, k× thó, hÊp dÉn cña phong c¶nh ¨n khíp víi t©m hån l·ng m¹n, anh hïng cña c¸c chiÕn sÜ T©y TiÕn. B.TiÕn tr×nh d¹y häc: 1. æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng1: Gióp Hs t×m hiÓu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Quang Dòng vµ ®oµn qu©n T©y TiÕn. TT1. gäi 1 Hs ®äc tiÓu dÉn. TT2: H·y nªu nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ Quang Dòng? TT3: Nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ ®oµn qu©n T©y tiÕn? Ho¹t ®éng 2: Gióp Hs ph©n tÝch bµi th¬: TT1: §äc TT2: X¸c ®Þnh bè côc ph©n tÝch. TT3: Bµi th¬ nµy lóc ®Çu cã tªn lµ “Nhí T©y TiÕn”. Vµ më ®Çu bµi th¬ chÝnh lµ nçi nhí ®ã. Em h·y cho biÕt nçi nhí cña nhµ th¬ ®­îc kh¾c ho¹ qua c©u th¬ nµo? TT4: Tõ nçi nhí ch¬i víi ®ã t¸c gi¶ gîi vÒ trong bµi th¬ nh÷ng chi tiÕt rõng nói biªn c­¬ng. §ã lµ nh­òng chi tiÕt cô thÓ nµo? - ¢m ®iÖu cña ba c©u th¬ bªn? - §äc hai c©u th¬ nµy gîi lªn cho em suy nghÜ g×? TT5: C¸i ®Æc biÖt cña ®o¹n th¬ nµy chÝnh lµ nçi nhí ch¬i v¬i, ®i theo nçi nhí ®ã chuÝng ta b¾t gÆp rÊt nhiÒu ®Þa danh. §ã lµ nh­òng ®Þa danh nµo? Nh÷ng ®Þa danh ®ã gîi lªn ý niÖm g×? TT6: §o¹n th¬ ®Çu ®· gîi cho ng­êi ®äc thÊy ®­îc khung c¶nh n¬i ®oµn qu©n T©y TiÕn ®· ®i qua. §ã lµ khung c¶nh nh­ thÕ nµo? TT7: Xu«i theo dßng c¶m xóc cña t¸c gi¶ chóng ta l¹i b¾t gÆp nh÷ng h×nh ¶nh kh¸c vÎ nªn b­íc ch©n ®oµn qu©n T©y TiÕn. §ã lµ nh÷ng h×nh ¶nh nµo? Em nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng h×nh ¶nh ®ã? TT8: Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh trong nh÷ng c©u th­o trªn? TT9: T¸m c©u tiÕp qua nçi nhí cña QD, chóng ta thÊy hiÖn lªn bøc ch©n dung cña ng­êi lÝnh T©y TiÕn. Bøc ch©n dung ®ã ®­îc kh¾c ho¹ qua nh÷ng nÐt cô thÓ nµo? - §o¹n th¬ sö dông thµnh c«ng hÖ thèng tõ H¸n ViÖt. §ã lµ nh÷ng tõ nµo? T¸c dông cña nh÷ng tõ ®ã? TT10:Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶m xóc cña t¸c gi¶ trong 4 c©u cuèi? Ho¹t ®éng 3: Gióp Hs tæng kÕt bµi häc. I.TiÓu dÉn: 1. VÒ nhµ th¬ Quang Dòng. lµ mét thi sÜ-chiÕn sÜ tµi hoa, lÞch l·m. 2. VÒ ®oµn qu©n T©y TiÕn: Nh÷ng thanh niªn Hµ thµnh l·ng m¹n vµ anh hïng, chÞu nhiÒu gian khæ nh­ng vÉn l¹c quan yªu ®êi. II. Ph©n tÝch: Bè côc: 4 phÇn: +. 14 c©u ®Çu +. 8 c©u tiÕp +.8 c©u tiÕp +. 4 c©u cuèi. Ph©n tÝch: M­êi bèn c©u ®Çu: - “Nhí ch¬i v¬i” c¸ch kÕt hîp tõ ®éc ®¸o diÔn t¶ nçi nhí vÒ rõng nói cheo leo, ®Çy hiÓm trá. - Nhí vÒ: +. Dèc lªn khóc khuûu dèc th¨m th¼m Heo hót cån m©y sóng ngöi trêi Ngµn th­íc lªn cao ngµn th­íc xuèng. ©m ®iÖu tróc tr¾c, nhäc nh»n ®Þa thÕ nói rõng hiÓm trë, d÷ déi. +. ChiÒu chiÒu oai linh th¸c gÇm thÐt §ªm ®ªm Muêng HÞch cäp trªu ng­êi. c¶nh s¾c hoang vu, rïng rîn n¬i rõng s©u n­íc th¼m. - Sµi Khao- M­êng L¸t-Pha Lu«ng-M­êng HÞch-Mai Ch©u:gîi ý niÖm vÒ sù xa ng¸i vµ hoang s¬. *Mét bøc tranh sinh ®éng vÒ c¶nh rõng nói hoang vu, hiÓm trë vµ chøa ®Çy nguy hiÓm ®­îc gîi qua nçi nhí da diÕt vµ ®»m s©u. b. T¸m c©u tiÕp: - “bõng lªn héi ®uèc hoa” -“xiªm ¸o tù bao giê” -“khÌn lªn man ®iÖu” -“nh¹c...x©y hån th¬” H×nh ¶nh, ©m ®iÖu th¬ hµi hoµ, l·ng m¹n, chÊt th¬ vang xa kh¾p nói rõng. - “Ng­êi ®i Ch©u Méc chiÒu s­¬ng Êy ............ Tr«i dßng n­íc lò hoa ®ong ®­a. khung c¶nh to¸t lªn vÎ ®Ñp l·ng m¹n, anh hïng. * Mét bøc tranh hµi hoµ vÒ khung c¶nh sinh ho¹t n¬i rõng nói, to¸t lªn chÊt th¬ méng thi vÞ cho c¶m xóc. c. T¸m c©u tiÕp: - T©y TiÕn ®oµn binh kh«ng mäc tãc. Qu©n xanh mµu l¸ d÷ oai hïm. h×nh ¶nh võa gîi lªn sù gian khæ nh­ng còng thËt oai hïngtho- -M¾t trõng göi méng qua biªn giíi - §ªm m¬ Hµ Néi d¸ng kiÒu th¬m. h×nh ¶nh thËt l·ng m¹n vµ yªu ®êi. -R·i r¸c biªn c­¬ng må viÔn xø -ChiÕn tr­êng ®i ch¶ng tiÕc ®êi xanh. -¸o bµo thay chiÕu anh vÒ ®¸t - S«ng m· gÇm lªn kh¸c ®éc hµnh. Sù hi sinh thÇm lÆng nh­ng anh dòng cña nh÷ng ng­êi lÝnh T©y TiÕn. C¶m høng bi tr¸ng- nh­ mét “khóc ®éc hµnh” cña t¸c gi¶ dãng lªn thËt bi hïng. d. Bèn c©u cuèi: Nh­ nh÷ng lêi vang väng t­ëng kh¾c ghi vµo mé chÝ, thÓ hiÖn khÝ ph¸ch anh hïng cña nh÷ng ng­êi lÝnh. III. Tæng kÕt: Néi dung: NghÖ thuËt: C. Cñng cè: 1. Qua bµi th¬, em thÊy c¸i míi vÒ h×nh ¶nh ng­êi lÝnh T©y TiÕn so víi h×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong bµi “§ång chÝ” ë chç nµo? 2. So¹n bµi “Bªn kia s«ng §uèng” cña Hoµng CÇm. TiÕt 25: Gi¶ng v¨n: Bªn kia s«ng ®uèng. ( Hoµng CÇm) A.Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bµi häc gióp Hs: - C¶m nhËn ®ùoc t×nh yªu quª h­¬ng nång nµn tha thiÕt cña t¸c gi¶. T×nh yªu ®ã ®­îc x©y dùng nªn bëi c¶m xóc vÒ vÎ ®Ñp v¨n ho¸ vïng Kinh B¾c. - thÊy ®­îc nghÖ thuËt tæ chøc cÊu tø cña bµi th¬ rÊt ®éc ®¸o: nhËp th©n vµo lêi t©m sù cña ®«i trai g¸i ®Ó tá bµy t×nh camt yªu quª h­¬ng. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh÷ng t¸c phÈm tr÷ t×nh dµi. B. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: h×nh t­îng ng­êi lÝnh trong bµi th¬ T©y tiÕn ®­îc vÎ nªn th«ng qua nh÷ng khÝa c¹nh nµo? 3.Bµi míi: Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc Sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Gióp Hs t×m hiÓu vµi nÐt vÒ nhµ th¬ HC vµ bµi th¬ BKS§. TT1. H·y nªu mét vµi hiÓu biÕt cña em vÒ nhµ th¬ HC? TT2: Em biÕt g× vÒ bµi th¬ Bªn kia s«ng §uèng? Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn häc sinh ph©n tÝch bµi th¬( Khi ph©n tÝch GV cÇn h­íng dÉn cho Hs biÕt c¶m høng chung cña toµn bµi, nh­ng nªn chó träng vµo phÇn ch÷ to) TT1: Hs x¸c ®Þnh bè côc ph©n tÝch bµi th¬? TT2: Em h·y ®äc 10 c©u ®Çu vµ cho biÕt c¶m xóc chung cña 10 c©u ®ã? TT3: Bµi th¬ lµ dßng c¶m xóc tu«n trµo cña t¸c gi¶ vÒ quª h­¬ng, nh­ng ®­îc më ®Çu b»ng mét h×nh thøc ®éc ®¸o. Sù ®äc ®¸o ®ã lµ g×? - Em ë ®©y lµ ai? - S«ng §uèng trong c¶m xóc nhí tiÕc hiÖn lªn nh­ thÕ nµo?( S«ng §uèng cña ngµy x­a, s«ng §uèng cña t©m c¶m). - Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ c©u th¬ “N»m nghiªng nghiªng trong kh¸ng chiÕn tr­êng k×”? - C¶m nhËn chung vÒ xóc c¶m cña t¸c gi¶ ë 10 c©u ®Çu? TT4( chuyÓn tiÕp) Tõ c¸i nhí tiÕc, xãt xa bïng lªn nh­ ®ît sãng m¹nh trªn dßng s«ng cæ tÝch. §ît sãng ®ã lÆng xuèng ®Ó lan xa vÒ phÝa bªn kia dßng s«ng. Nhí bªn kia dßng s«ng nhµ th¬ nhí ®Õn c¸i g×? TT5: NÕu nh÷ng nÐt nhí vÒ vÎ ®Ñp v¨n hãa cho ta xu«i dßng vÒ kh«ng khÝ d©n gian th× nh÷ng con ng­êi ë ®©y cho ta vÒ kh«ng khÝ nh­ thÕ nµo? TT6: Nh÷ng c¶m xóc ®ã cã gîi vÒ trong c¶m høng trän vÑn hay kh«ng? Nõu kh«ng th× nã gîi lªn ®iÒu g×? - Em cã nhËn xÐt nh­ thÕ nµo vÒ ®iÖp ng÷: b©y giê tan t¸c vÒ ®©u vµ B©y giê ®i ®©u vÒ ®©u? TT7: C¶m xóc cña ®o¹n th¬ cã mang tÝnh t¸ch rÏ hay kh«ng? §iÒu ®ã nãi lªn ®iÒu g×? Ho¹t ®éng 3: Gióp HS tæng kÕt. I.TiÓu dÉn; 1. T¸c gi¶: - HC sinh ra trªn miÒn ®Êt quan hä B¾c Ninh th¬ méng vµ tr÷ t×nh ¶nh h­ëng lín ®Õn th¬ v¨n «ng. - Mét nhµ th¬ tµi n¨ng, cã phong c¸ch ®éc ®¸o, võa m­ît mµ ®»m th¾m võa ch©n thµnh m·nh liÖt. 2. T¸c phÈm: -“Bªn kia s«ng §uèng” ra ®êi n¨m 1948, khi HC ®ang ë ViÖt b¾c vµ nghe tin quª h­¬ng m×nh bÞ giÆc x©m chiÐm. II. Ph©n tÝch: 1.B è côc:3 phÇn +. PhÇn 1: M­êi c©u ®Çu +. PhÇn 2: n¨m m­¬i c©u tiÕp +. PhÇn 3: cßn l¹i. 2. Ph©n tÝch. a..M­êi c©u ®Çu: “Nhí tiÕc” vµ “xãt xa”. - më ®Çu b»ng mét lêi t©m sù gi÷a “anh” vµ “em”. -Em lµ mét nh©n vËt phiÕm chØ, mét bÇu khÝ quyÓn ®Ó thi nh©n gi·i bµy t©m t­, ®ã còng lµ “phiªn b¶n t©m hån cña t¸c gi¶”. - S«ng §uèng( ngµy x­a) -“ c¸t tr¾ng ph¼ng l×” - “lÊp l¸nh” -“n»mnghiªng ghiªng” “n»m ngiªng nghiªng trong kh¸ng chiÕn tr­êng k×” linh hån hãa dßng s«ng thæi vµo d¸ng ®iÖu dßng s«ng chÊt ®a t×nh, trÎ trung +. C¶nh vËt: xanh xanh b·i mÝa + ng« khoai biªng biÕc “nhí tiÕc” vµ “xãt xa” cµng d©ng trµn trªn c©u ch÷. b. n¨m m­¬i c©u tiÕp: Nhí “bªn kia s«ng §uèng” * nÐt ®Ñp v¨n hãa xø Kinh B¾c: - Tranh §«ng Hå gµ lîn nÐt t­¬i trong Mµu d©n téc s¸ng bõng trªn giÊy ®iÖp. - Nh÷ng héi hÌ, ®×nh ®¸m. - Nh÷ng phiªn chî quª “ng­êi gi¨ng t¬ nghÏn lèi” Sinh ho¹t v¨n hãa cæ truyÒn, ®­îm s¾c mµu d©n gian ®ùîc vÎ qua ®«i m¾t cña con ng­ßi g¾n bã m¸u thÞt. * Con ng­êi cña quª h­¬ng quan hä. - Nh÷ng nµng m«i c¾n chØ quÕt trÇu Nh÷ng cô giµ ph¬ ph¬ tãc tr¾ng Nh÷ng em sét so¹t quÇn n©u Nh÷ng c« hµng xÐn r¨ng ®en C­êi nh­ mïa thu táa n¾ng. NÐt ®Ñp d©n d·, b×nh dÞ ®­îc gîi qua thi nh·n ®a c¶m vµ g¾n bã. * HiÖn t¹i “tan t¸c” vµ “chia l×a”. - MÑ con ®µn lîn ©m d­¬ng Chia l×a ®«i ng¶ §¸m c­íi chuét ®ang t­ng bõng rén r·. B©y giê tan t¸c vÒ ®©u. HiÖn t¹i tan t¸c, nh÷ng nÐt ®Ñp qu¸ khø bÞ giµy xÐo, chµ ®¹p ®Õn tan hoang. - §iÖp ng÷: B©y giê tan t¸c vÒ ®©u B©y giê ®i ®©u vÒ ®©u. Tr¶i dµi c¶ bµi th¬ nh÷ng c©u hái ®au ®ín cø xo¸y lui xo¸y l¹i quÇn xÐ t©m t­ëng cña t¸c gi¶. Sù ®an xen, lång quyÖn gi÷a c¶m xóc nhí tiÕc” vµ xãt xa sù ch©n thùc cña c¶m xóc vµ tµi t×nh vÒ c¸ch dïng h×nh ¶nh. c. §o¹n cßn l¹i: ( GV h­íng dÉn HS tù t×m hiÓu) - C¶m xóc ®o¹n cuèi: Mét ­íc väng t­¬i s¸ng vÒ t­¬ng lai. III. Tæng kÕt: 1. Néi dung 2. NghÖ thuËt: TiÕt 26: Lµm v¨n: Më bµi, kÕt bµi vµ chuyÓn ®o¹n trong bµi v¨n nghÞ luËn. A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bµi häc, gióp HS: - H×nh thµnh ®ùoc kÜ n¨ng më bµi, kÕt bµi vµ chuyÓn ®o¹n trong mét bµi v¨n nghÞ luËn. - Tõ viÖc n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c, øng dông ®Ó ph©n tÝch vµ lµm c¸c bµi tËp. B. TiÕn tr×nh d¹y- häc: 1. æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: Gióp HS n¾m ®­îc nguyªn t¾c vµ c¸ch më bµi trong mét bµi v¨n nghÞ luËn. TT1: ThÕ nµo lµ më bµi, khi më bµi chóng ta ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c nµo? TT2: Em quan niÖm nh­ thÕ nµo vÒ c¸ch më bµi? Em th­êng më bµi theo c¸ch nµo? - thÕ nµo lµ c¸ch më bµi trùc tiÕp? - ThÕ nµo lµ c¸ch më bµi gi¸n tiÕp? Ho¹t ®éng 2: gióp häc sinh n¾m ®­îc nguyªn t¾c vµ c¸ch kÕt bµi. TT1: PhÇn kÕt bµi ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c nµo? TT2: KÓ c¸c c¸ch kÕt bµi? Cã d©n chøng ®Ó lµm râ? Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn HS c¸ch chuyÓn ®o¹n: A. Më bµi: Lµ giíi thiÖu vÊn ®Ò sÏ ®­îc bµn luËn trong bµi v¨n, ®ång thêi khªu gîi, l«i cuèn sù chó ý cña ng­êi ®äc ®èi víi vÊn ®Ò ®ã. 1. Nguyªn t¾c më bµi: a. Më bµi cÇn nªu ®òng vÊn ®Ò ®Æt ra trong ®Ò bµi. b. Më bµi chØ ®­îc phÐp nªu nh÷ng ý kh¸i qu¸t. 2. C¸ch më bµi: - Cã rÊt nhiÒu c¸ch më bµi. Tïy dông ý cña ng­êi lµm mµ cã thÓ: a. Më bµi trùc tiÕp: giíi thiÖu ngay vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn VÝ dô: b. Më bµi gi¸n tiÕp: nªu ra nh÷ng ý liªn quan ®Õn vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn ®Ó khªu gîi råi míi b¾t ®Çu vµo vÊn ®Ò Êy. - C¸c lo¹i më bµi gi¸n tiÕp: +. DiÔn dÞch: tøc lµ nªu lªn nh÷ng ý kh¸i qu¸t h¬n vÊn ®Ò ®Æt ra trong bµi råi míi b¾t vµo vÊn ®Ò Êy. VD: +. Quy n¹p: tøc lµ nªu nh÷ng ý nhá h¬n vÊn ®Ò ®Æt ra trong ®Ò bµi råi tæng hîp l¹i thµnh vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn. VD: +. T­¬ng liªn: lµ nªu mét ý gièng ý trong ®Ò bµi råi b¾t sang vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn.ý ®­îc nªu ra th­êng lµ tôc ng÷, ca dao, danh ng«n hoÆc nh÷ng ch©n lÝ phæ biÕn, nh÷ng sù kiÖn næi tiÕng. +. §èi lËp: lµ nªu mét vÊn ®Ò tr¸i ng­îc víi ý trong ®Ò bµi råi l©y ®ã lµm c¬ së ®Ó chuyÓn sang vÊn ®Ò cÇn nghÞ luËn. VD B. KÕt bµi: Lµ kÕt thóc vÊn ®Ò ®· ®Æt ra ë phÇn më bµi vµ ®· gi¶i quyÕt ë phÇn th©n bµi. 1. Nguyªn t¾c kÕt bµi: a. PhÇn kÕt bµi ph¶i thÓ hiÖn ®óng quan ®iÓm ®· tr×nh bµy ë phÇn th©n bµi. b. PhÇn kÕt bµi chØ nªu nh÷ng ý kh¸i qu¸t. 2. C¸ch kÕt bµi: a. Tãm l­îc: Tãm t¾t quan ®iÓm cña ng­êi viÕt ë phÇn th©n bµi. b. Ph¸t triÓn: Lµ c¸ch kÕt bµi më réng thªm vÊn ®Ò ®Æt ra trong ®Ò bµi. c. VËn dông: lµ c¸ch kÕt bµi nªu ra ph­¬ng h­íng ¸p dông c¸i tèt, c¸i hay hoÆc kh¾c phôc c¸i xÊu, c¸i dë cña hiÖn t­îng hay ý kiÕn nãi trong bµi v¨n vµo cuéc sèng. d. Liªn t­ëng: lµ c¸ch viÕt bµi m­în ý kiÕn t­¬ng tù cña d©n gian, cña mét ng­êi cã uy tÝn hay cña s¸ch vë ®Ó thay cho lêi tãm t¾t cña ng­êi lµm bµi. C. ChuyÓn ®o¹n: 1. Dïng c¸c kÕt tõ hoÆc c¸c ng÷ t­¬ng ®­¬ng víi kÕt tõ 2. Dïng c©u chuyÓn ®o¹n. TuÇn 11: Tõ ngµy 12/11/2007 ®Õn 17/11/2007. TiÕt 27: Lµm v¨n: Tr¶ bµi sè 2. §Ò ra: SGK V¨n häc 12 tËp I NXB GD, trang 19 cã nhËn xÐt: “H×nh t­îng th¬ HCM lu«n lu«n vËn ®éng h­íng vÒ sù sèng, ¸nh s¸ng vµ t­¬ng lai” B»ng nh÷ng t¸c phÈm ®· häc, ®· ®äc cña Ng­êi, em h·y lµm s¸ng tá nhËn xÐt trªn? I. Dµn bµi chi tiÕt: 1. Më bµi: - Th¬ HCM còng nh­ con ng­êi cña «ng lu«n chÊt chøa tinh thÇn l¹c quan, yªu ®êi trong mäi hoµn c¶nh. - “ NhËt kÝ trong tï” lµ mét minh ch÷ng cô thÓ cho tinh thÇn l¹c quan vµ yªu ®êi ®ã, nh­ nhËn xÐt cña SGK V¨n hoc, tËp I, trang 19: “ H×nh t­îng th¬ HCM lu«n lu«n vËn ®éng h­íng vÒ sù sèng, ¸nh s¸ng vµ t­¬ng lai.” 2.Th©n bµi: - §­a ra nh÷ng dÉn chøng s¸t thùc vµ ph©n tÝch. + Bµi th¬ “Mé”( ChiÒu tèi): Hai c©u th¬ ®Çu ch¹m kh¾c nªn mét khugn c¶nh thiªn nhiªn v¾ng lÆng vµ buån. Nh­ng ®Õn hai c©u th¬ sau th× khung c¶nh hoµn toµn kh¸c, víi chi tiÕt “lß than rùc hång” cuèi t¸c phÈm cho ta thÊy sù Êm cóng trong khung c¶nh, xua ®i c¸i l¹nh lÏo cña hai c©u th¬ trªn. +. Bµi th¬ “T¶o gi¶i”( Gi¶i ®i sím): C¶m xóc th¬ vËn ®éng tõ ®ªm tèi(khæ 1) ®Õn b×nh minh t­¬i r¹ng(khæ2). - Th«ng qua sù vËn ®éng ®ã, nãi lªn t©m hån l¹c quan, tù tin tr­íc cuéc sèng, biÕt v­ît qua nh÷ng gian nan, khã kh¨n cña cuéc sèng ®Ó kh¼ng ®Þnh t­ t­ëng “Muèn nªn sù nghiÖp lín/ Tinh thÇn ph¶i cµng cao. 3. KÕt bµi: Tæng kÕt l¹i néi dung ®· chøng minh. II. §¸nh gi¸: 1.­u ®iÓm: - NhËn thøc ®­îc ®Ò, lÊy dÉn chøng s¸t hîp ®Ó chøng minh. - BiÕt kh¸i qu¸t nh­ng gi¸ trÞ ®Ých thùc cña xu h­íng vËn ®éng ®ã trong t©m hån cña t¸c gi¶. - VËn dông tèt kiÕn thøc ®· häc ®Ó triÓn khai. 2. Nh­îc ®iÓm: - N¾m kh«ng ch¾c yªu cÇu c¬ b¶n cña ®Ò bµi dÉn ®Õn lÊy nh÷ng dÉn chøng kh«ng s¸t thùc thËm chÝ sai lÖch. - DiÔn ®¹t lñng cñng, c©u có sai ng÷ ph¸p nhiÒu. - Kh«ng ý thøc ®­îc kÕt cÊu chung cña mét bµi v¨n nghÞ luËn. TiÕt 28-29: Gi¶ng v¨n: §«i m¾t ( Nam Cao) A. Môc tiªu bµi häc: Qua bµi häc gióp HS: - ThÊy ®­îc gi¸ trÞ b¶n tuyªn ng«n cña giíi v¨n nghÖ sÜ trong giai ®o¹n nhËn ®­êng vÒ cuéc kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n, vai trß cña quÇn chóng nh©n d©n trong cuéc kh¸ng chiÕn ®ã qua ®«i m¾t cña Hoµng vµ §é. - N¾m ®ùoc c¸c gi¸ trÞ vÒ mÆt nghÖ thuËt: c¸ch dùng truyÖn, c¸ch trÇn thuËt, dùng ®èi tho¹i, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ kh¸m ph¸ mét t¸c phÈm tù sù. B. TiÕn tr×nh d¹y-häc: 1. æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: H·y ®äc mét ®o¹n th¬ trong bµi th¬ “Bªn kia s«ng §uèng” mµ em thÝch nhÊt? Cho biÕt c¸i hay cña ®o¹n th¬ mµ em ®· ®äc 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn vµ Häc Sinh Néi dung cÇn ®¹t Ho¹t ®éng 1: H­íng dÉn HS t×m hiÓu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm “§«i m¾t” TT1: Dùa vµo SGK, GV cung cÊp cho HS nh÷ng hiÓu biÕt liªn ®íi t¹o tiÒn ®Ò c¶m thô t¸c phÈm. TT2: Kh¸i qu¸t l¹i mét vµi ý chÝnh. Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn HS ph©n tÝch. TT1: ý nghÜa nhan ®Ò: “®«i m¾t”? TT2: GV ®Þnh h­íng ch HS c¸ch ph©n tÝch t¸c phÈm. TT3: Ngo¹i h×nh cña nh©n vËt Hoµng, ®­îc Nam Cao miªu t¶ nh­ thÕ nµo? TT4: Th«ng qua nh÷ng chi tiÕt ®ã, cho ta biÕt ®iÒu g× vÒ cuéc sèng cña Hoµng? TT5: C¸ch sèng cña Hoµng vµ cña gia ®×nh ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng chi tiÕt nµo? TT6: Qua nh÷ng chi tiÕt ®ã, em cho biÕt Hoµng ®· lùa chän cho m×nh c¸ch sèng nh­ thÕ nµo? TT7: Hoµng ®· nh×n vÒ ng­êi n«ng d©n vµ cuéc kh¸ng chiÕn víi c¸ch nh×n nh­ thÕ nµo? V× sao anh ta l¹i cã c¸ch nh×n nh­ vËy? TT8: TËp hîp tÊt c¶ nh÷ng ý trªn, em cã thÓ ®¸nh gi¸ nh­ thÕ nµo vÒ nh©n vËt Hoµng? TT9: Trong thÕ ®èi lËp víi Hoµng, Nam Cao x©y dùng nh©n vËt §é hoµn toµn kh¸c. - VÒ c¸ch sèng §é sèng nh­ thÕ nµo? TT10: NhËn xÐt g× vÒ c¸ch nh×n cña §é, anh ta dïng ®«i m¾t nµo ®©y? TT11: H·y ®¸nh gi¸ vÒ nh©n vËt §é? Ho¹t ®éng 3: Gióp HS tæng kÕt bµi häc. I. VÒ t¸c phÈm “§«i m¾t”. - S¶n phÈm cña qu¸ tr×nh “lét x¸c” ë Nam Cao ThÓ hiÖn c¸ch nh×n míi vÒ ®Ò tµi v¨n häc - Gãp tiÕng nãi ®Þnh h­íng c¸ch nh×n nhËn ®óng ®¾n, laäi bá c¸ch nh×n nhËn sai lÖch vÒ cuéc kh¸ng chiÕn. II. Ph©n tÝch: 1. ý nghÜa nhan ®Ò: - “ §«i m¾t”: c¸ch nh×n nhËn, ®¸nh gi¸, quan niÖm vÒ cuéc kh¸ng chiÕn vµ lùc l­îng n«ng d©n tuyªn ng«n nghÖ thuËt cña mét thÕ hÖ nhµ v¨n nh­ Nam Cao. 2. Nh©n vËt Hoµng: a. Ngo¹i h×nh: - D¸ng ng­êi, cö chØ: + “ ng­êi khÝ to bÐo qu¸” +. “ b­íc khÖnh kh¹ng võa b­íc võa b¬i c¸nh tay kÒnh kÖnh ra hai bªn” +. “mÆc ¸o ngñ mµu xanh nh¹t, phñ ¸o len tr¾ng, nÞt lÊy ng­êi t­ëng kh«ng thë ®­îc” Hoµng lµ mét ng­êi no ®ñ, cã cuéc sèng phong l­u, nhµn nh·. b. C¸ch sèng cña b¶n th©n vµ cña gia ®×nh Hoµng. - N¬i ë, miÕng ¨n: + “C¨n nhµ ngãi cao r¸o, khang trang, s¹ch sÏ” +. “Kh«ng thiÕu thÞt c¸, ¨n mÝa ­íp hoa b­ëi” - Phong c¸ch sinh ho¹t: + “ThÝch nu«i chã c¶nh” + “n»m mµn tuynh, nÖm tr¾ng” + “chiÒu chiÒu tô tËp ®¸nh tæ t«m” + “ tèi tèi th­ëng thøc vµi ch­¬ng tiÓu thuyÕt” mét lèi sèng khÐp kÝn, thÝch h­ëng thô, thÝch vui ch¬i(®Æt trong hoµn c¶nh n¬i t¶n c­ vµ hoµn c¶nh chung cña c¶ n­íc th× thËt ®¸ng tr¸ch.) c. C¸ch nh×n vÒ cuéc kh¸ng chiÕn. - VÒ nh÷ng ng­êi n«ng d©n: Hoµng chØ nh×n thÊy ë hä sù vông vÒ, hån nhiªn khinh miÖt, chª tr¸ch , giÔu cît hä kh«ng tiÕc lêi - VÒ cù«c kh¸ng chiÕn: tin t­ëng vµo HCM nh­ng lung lay tr­íc thµnh c«ng cña cuéc kh¸ng chiÕn. V× anh ta sèng qu¸ l¹c lâng, khÐp kÝn, nh×n ®êi, nh×n ng­êi mét phÝa, dïng ®«i m¾t cò ®Ó nhnf cuéc sèng míi. * §¸nh gi¸ nh©n vËt Hoµng: - Hoµng lµ nhµ v¨n ®iÓn h×nh cho mét sè nhµ v¨n, trÝ thøc VN giai ®o¹n ®Çu cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p: gi÷ chÆt ®«i m¾t nh×n lÖch l¹c mét ph¸i vÒ cuéc kh¸ng chiÕn ®ã. - Qua nh©n vËt Hoµng, thÊy ®­îc th¸i ®é phª ph¸n, kh«ng ®ång t×nh cña Nam Cao. - §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã: Nam Cao rÊt tµi trong c¸ch x©y dùng nh©n vËt, rÊt duyªn trong c¸ch kÓ chuyÖn. 3. Nh©n vËt §é. a. VÒ c¸ch sèng: + theo ®oµn n«ng d©n khëi nghÜa trong c¸ch m¹ng th¸ng T¸m. + lµm viÖc trong x­ëng in, ngñ chung víi c«ng nh©n. + tù nguyÖn lµm ch©n “tuyªn truyÒn nh·i nhÐp”. §é còng lµ mét nhµ v¨n tiÒn chiÕn nh­ng ®· thay ®æi c¸ch sèng, rò bá lèi sèng c¸ nh©n, hoµ m×nh vµo cuéc chiÕn ®Êu c¶u nh©n d©n. b. VÒ c¸ch nh×n: - Nh×n ®óng h¬n vÒ quÇn chóng nh©n d©n: “ng­êi d©n n­íc m×nh vÉn cã thÓ lµm c¸ch m¹ng mµ lµm c¸ch m¹ng h¨ng h¸i l¾m” nh×n vµo b¶n chÊt bªn trong mÕn phôc vµ tin t­ëng ng­êi n«ng d©n. * §¸nh gi¸ nh©n vËt §é: - §iÓn h×nh cho nhµ v¨n bÊy giõo ®ang cè g¾ng t×m ®­êng, cè g¾ng lét x¸c. - Qua nh©n vËt §é, Nam Cao tá th¸i ®é ®ång t×nh, ca ngîi võa ngÇm kh¼ng ®Þnh quan niÖm “sèng ®· råi h·y viÕt”. - §Ó kh¾c ho¹ ®iÒu ®ã, Nam cao dïng ng«n tõ l¾ng s©u, nãi Ýt nghÜ nhiÒu. III. Tæng kÕt: 1. Néi dung: 2. NghÖ thuËt: Ngµy 12/11/2007. KÝ duyÖt: TuÇn 12: Tõ ngµy 19/11/2007 ®Õn 24/11/2007. TiÕt 30-31: Lµm v¨n: Bµi viÕt sè 3. §Ò ra: Cã ý kiÕn cho r»ng: “T©y TiÕn lµ mét bµi th¬ cã c¸ch nh×n míi l¹ vÒ h×nh ¶nh ng­êi lÝnh”. H·y ph©n tÝch ®o¹n th¬: T©y tiÕn ®oµn binh kh«ng mäc tãc Qu©n xanh mµu l¸ d÷ oai hïm M¾t trõng göi méng qua biªn giíi §ªm m¬ hµ Néi d¸ng kiÒu th¬m R¶i r¸c biªn c­¬ng må viÔn xø ChiÕn tr­êng ®i ch¼ng tiÕc ®êi xanh ¸o bµo thay chiÕu anh vÒ ®Êt S«ng M· gÇm lªn khóc ®éc hµnh. §Ó lµm râ nhËn ®Þnh ®ã? H­íng dÉn cô thÓ: 2 ®iÓm Më bµi: - Giíi thiÖu ®­îc h×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong c¶m nhËn truyÒn thèng cña chóng ta: nh÷ng con ng­êi gi¶n dÞ nh­ng anh hïng vµ kiªn c­êng( §ång chÝ cña ChÝnh H÷u; Nhí cña H«ng Nguyªn; C¸ n­íc cña Tè H÷u…) - Trong hoµn c¶nh chiÕn tranh, nhµ th¬ nhµ v¨n chØ x©y dùng h×nh ¶nh ng­êi lÝnh ë b×nh diÖn anh hïng. Nh­ng qua ®«i m¾t ®a c¶m cña chiÕn sÜ- thi sÜ Quang Dòng, h×nh t­îng ng­êi lÝnh hiÖn lªn toµn vÑn h¬n. §o¹n th¬ (…) trong bµi th¬ T©y TiÕn lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh. 6 ®iÓm Th©n bµi: - Hai c©u th¬ ®Çu h×nh ¶nh ng­êi lÝnh hiÖn lªn thËt gian khæ, c¸i gian khæ ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn thÓ x¸c cña hä gîi bËt lªn sù tµn khèc, gian khã cña cuéc chiÕn. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ hä yÕu ít, suy nh­îc, ng­îc l¹i hä vÉn “d÷ oai hïm”- rÊt m¹nh mÏ. - Hai c©u tiÕp: gîi lªn sù lang m¹n, yªu ®êi cña nh÷ng ng­êi lÝnh trÎ. - Hai c©u tiÕp: cho ta thÊy ®­îc sù hi sinh mét c¸ch thÇm lÆng cña nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ. Nh­ng kh«ng v× thÕ mµ hä nhôt chÝ, yÕu mÒm, ng­îc l¹i cµng v× thÕ hä cµng m¹nh mÏ h¬n, thÓ hiÖn ®øng tÝnh c¸ch cña nh÷ng ng­êi lÝnh( so s¸nh víi h×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong giai ®o¹n tr­íc- Kh«ng hÒ ®Ò cËp ®Õn sù hi sinh mÊt m¸t). - C©u th¬ cuèi: “ khóc ®éc hµnh cña dßng s«ng M· nh­ng còng chÝnh lµ “tiÕng khãc th­¬ng” cña t¸c gi¶ cho sù hi sinh cña ng­êi lÝnh. §óc kÕt l¹i h×nh ¶nh ng­êi lÝnh: võa hµo hïng nh­ng còng rÊt l·ng m¹n, yªu ®êi, võa bi th­¬ng nh­ng còng rÊt m¹nh mÏ. 2 ®iÓm KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh l¹i nhËn ®Þnh ®ã lµ mét nhËn ®Þnh ®óng - C¸i míi ®ã vÒ mÆt h×nh t­îng kh«ng lµm mê ®i h×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong c¶m nhËn cña chóng ta mµ ng­îc l¹i cho chóng ta c¸i nh×n toµn diÖn h¬n vÒ vÎ ®Ñp cña ng­êi bé ®éi cô Hå. TiÕt 32-33: Gi¶ng v¨n: §Êt n­íc. (NguyÔn §×nh Thi) A. Môc tiªu cÇn ®¹t: Qua bµi häc gióp HS: - HiÓu ®­îc t×nh yªu ®Êt n­íc tha thiÕt cña t¸c gi¶: t×nh yªu ®ã ®­îc chung ®óc tõ nh÷ng ®iÒu cô thÓ vµ kh¸i qu¸t lªn mét t×nh yªu phæ qu¸t mang tÝnh nh©n b¶n s©u s¾c. - C¶m nhËn ®­îc giäng ®iÖu tù hµo, ca ngîi ®Êt n­íc vµ th¸i ®é c¨m ghÐt s©u s¾c téi ¸c cña kÎ thï. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n tÝch nh÷ng t¸c phÈm tr÷ t×nh dµi. B. TiÕn tr×nh d¹y-häc: 1. æn ®Þnh líp: 2. KiÓm tra bµi cò: ý nghÜa nhan ®Ò “§«i m¾t:? 3. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña Gi¸o Viªn vµ Häc sinh Néi dung cÇn ®¹t. Ho¹t ®éng 1: Gióp Hs t×m hiÓu vµi nÐt vÒ nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi vµ bµi th¬ “§Êt n­íc” TT1: §äc tiÓu dÉn vµ nhÊn m¹nh nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ NguyÔn §×nh Thi? TT2: Nh×n vµo thêi gian s¸ng t¸c vµ xuÊt xø cña bµi th¬ em cã nhËn xÐt g×? Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn Hs ph©n tÝch t¸c phÈm. TT1: §äc t¸c phÈm- giäng chËm r·i( ®o¹n ®Çu)- hïng hån, m¹nh mÏ TT2: HS x¸c ®Þnh bè côc ph©n tÝch. TT3: HS ph©n tÝch t¸c phÈm, c¸i ®Æc biÖt cña bµi th¬ lµ sù c¶m nhËn ®Êt nøoc qua mïa thu. Mïa thu cña sù ra ®i d©ng lªn trong lßng thi nh©n nh÷ng c¶m xóc thËt kh¸c th­êng - Em ®Æt c¶m xóc ®ã vµo bµi th¬ vµ cho biÕt ba c©u ®Çu cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo? - Mïa thu x­a ®­îc gîi qua nh÷ng chi tiÕt nµo? Nh÷ng chi tiÕt ®ã nãi lªn ®iÒu g×? - NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña ®o¹n th¬? Qua giäng ®iÖu ®ã chuyÓn t¶i c¶m xóc g×? TT4 (chuyÓn tiÕp): “ mïa thu nay kh¸c råi”, ®· “thay ¸o míi” ®ã ®ùoc gîi lªn b»ng nh÷ng chi tiÕt nµo? - So víi nh÷ng h×nh ¶nh cña mïa thu x­a, mïa thu nay nh­ thÕ nµo? - NhËn xÐt vÒ h×nh thøc lÆp cña ®o¹n th¬? - NhËn xÐt vÒ giäng ®iÖu cña ®o¹n th¬ nµy? TT5: H·y so s¸nh vµ cho biÕt sù thay ®æi c¶m xóc cña hai ®o¹n th¬? TT6: ( chuyÓn tiÕp) Tõ xóc c¶m vÒ mïa thu t¸c gi¶ n©ng lªn c¶m xóc vÒ ®Êt n­íc. §Êt n­íc ®ã gîi lªn th«ng qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? - §Êt n­íc cña nhòng ®au th­¬ng? §iÒu nµo nãi lªn nhËn ®Þnh ®ã? Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn Hs tæng kÕt: I. TiÓu dÉn: 1. VÒ t¸c gi¶: - N§T(1924-2003)- con ng­êi kinh k× tµi hoa vµ lÞch l·m. - Cã tµi ë nhiÒu lÜnh vùc: th¬, v¨n, kÞch, phª b×nh v¨n häc, nh¹c, häa… 2. VÒ t¸c phÈm: - XuÊt xø: S¸ng m¸t trong nh­ s¸ng n¨m x­a(1948) vµ §ªm mittinh(1949) “§Êt n­íc”: KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tr¨n trë vµ suy nghÜ cña c¶m xóc tÝnh sö thi( s©u s¾c vµ réng lín) II. Ph©n tÝch: 1. Bè côc ph©n tÝch: gåm 3 phÇn: + 7 c©u ®Çu: Mïa thu x­a + 10 c©u tiÕp: Mïa thu nay + Cßn l¹i: §Êt n­íc vµ niÒm tin. 2. Ph©n tÝch: a. Mïa thu x­a: (7 c©u ®Çu). - Mïa thu x­a- b¶n ®µn x«n xao tinh tÕ + giã thæi mïa thu h­¬ng cèm míi + s¸ng chím l¹nh trong lßng Hµ Néi + Nh÷ng phè dµi xao x¸c h¬i may. C¶m gi¸c se l¹nh, buån nh­ng ®Ñp, vÎ ®Ñp ®iÓn h×nh vµ l¾ng s©u. + “ng­êi ra ®i ®Çu kh«ng ngo¶nh l¹i” nh­ng vÉn c¶m nhËn ®­îc: “sau l­ng thÒm n¾ng l¸ r¬i ®Çy” c¶m xóc l­u luyÕn, b©ng khu©ng gi»ng xÐ t©m hån ng­êi xa c¸ch. giäng ®iÖu: TrÇm l¾ng, nhÑ nhµng, ®Òu ®Òu gîi sù l­u luyÕn, b©ng khu©ng, xao xuyÕn. b. Mïa thu nay: (10 c©u tiÕp). - Mïa thu “nay kh¸c råi”, ®· “thay ¸o míi” + “trêi xanh” + “nói rõng” + “nh÷ng c¸nh ®ång th¬m m¸t” + “nh÷ng ng¶ ®­êng b¸t ng¸t” + “nh÷ng dßng s«ng ®á nÆng phï sa” h×nh ¶nh më réng, c¶nh vËt thay ®æi: c¸i t«i nhá hÑp, b©ng khu©ng c¸i ta réng lín, hå hëi. - H×nh thøc lÆp: “cña chóng ta”: kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn, tù hµo vÒ ®Êt n­íc. giäng ®iÖu hµo s¶ng, hå hëi, s«i næi ca ngîi ®Êt n­íc giµu ®Ñp víi mét niÒm hµo s©u s¾c. c. §Êt n­íc vµ niÒm tin (cßn l¹i) - N­íc chóng ta N­íc cña nh÷ng ng­êi ch­a bao giê khuÊt §ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®Êt Kh¼ng ®Þnh hai ®Æc tÝnh quý b¸u cña d©n téc: võa anh hïng võa gi¶n dÞ, chÊt ph¸c. - N­íc cña nh÷ng ng­êi ®au th­¬ng: ¤i c¸nh ®ång quª ch¶y m¸u D©y thÐp gai ®©m n¸t trêi chiÒu chñ quan hãa c¶nh vËt: gîi lªn c¶m gi¸c ®au xãt. - B¸t c¬m chan ®Çy n­íc m¾t. Bay cßn gi»ng khái miÖng ta Th»ng giÆc T©y, th»ng chóa ®Êt §øa ®Ì cæ, ®øa lét da. thùc c¶nh cïng cùc, chua xãt cña ng­êi d©n. Nh÷ng ®au th­¬ng ®ã kh«ng ®Ì Ðp ®­