Giáo án ngữ văn 12 (Cơ bản) - Bài đọc thêm tiết 40, 41

Tuần : 14 Tiết : 40 Ngày dạy : 25/11/2008 Đọc văn ĐÀN GHI TA CỦA LOR-CA - Thanh Thảo - A.MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS - C¶m nhËn ®­îc vÎ ®Ñp bi tr¸ng cña h×nh t­îng Lor – ca trong m¹ch c¶m xóc vµ suy t­ ®a chiÒu võa m·nh liÖt, võa s©u s¾c cña t¸c gi¶. - ThÊy ®­îc nÐt ®éc ®¸o trong h×nh thøc biÓu ®¹t th¬ mang phong c¸ch t­îng tr­ng. B.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, giáo án. Powerpoint.(vi tính). C.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC : - Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi, thảo luận, gợi tìm. - C¸ nh©n häc sinh lµm bµi tËp ,sau ®ã cho häc sinh tr×nh bµy tr­íc líp - Th¶o luËn tæ nhãm - Thi gi¶i bµi tËp gi÷a c¸c tæ nhãm. D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1.Kiểm diện : 12C1 :30/30 12C2 : 32/32 2.Kiểm tra bài cũ : - Kiểm tra tập bài tập của học sinh. - Viết bài văn nghị luận theo chủ đề sau: +Nhà văn mà tôi yêu thích + Gia đình thời hiện đại. 3.Giới thiệu bài mới : HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Ho¹t ®«ng 1: T×m hiÓu phÇn tiÓu dÉn + Yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn tiÓu dÉn vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: ? PhÇn tiÓu dÉn cã nh÷ng néi dung g×? (Cã 2 néi dung: giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ Thanh Th¶o vµ bµi th¬ §µn ghi ta cña Lor - ca) Häc sinh tr¶ lêi kiÕn thøc trong Sgk. Gi¸o viªn cÇn nhÊn m¹nh cho häc sinh ghi mét sè ý. * Yªu cÇu häc sinh ®äc phÇn chó thÝch vÒ Lor – ca. * Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu bµi th¬. + Häc sinh ®äc bµi th¬, gi¸o viªn cã thÓ ®äc l¹i ®Ó l­u ý cho häc sinh vÒ nhÞp th¬. ? Bµi th¬ cã thÓ chia lµm mÊy ®o¹n? Néi dung cña tõng ®o¹n? ? Chñ ®Ò cña bµi th¬? (ViÕt vÒ ai? Nh»m thÓ hiÖn ®iÒu g×) CÊu Tróc th¬ CÊ m« h×nh më ph¸ bá khu«n mÉu, gi¶i phãng c¶m xóc vµ tëng tîng u Tr m« m« h×nh më ph¸ bá khu«n mÉu, gi¶i phãng c¶m xóc vµ më ph¸ bá khu«n mÉu, gi¶i ? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt x©y dùng h×nh t­îng th¬? ? Thanh Th¶o ®· miªu t¶ nh­ thÕ nµo vÒ nh÷ng gi©y phót cuèi cña Lor – ca? (Lor – ca bÞ bän ph¸t xÝt giÕt nÐm xuèng giÕng ®Ó phi tang) ? BiÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo ®· ®­îc t¸c gi¶ sö dông ®Ó miªu t¶ vÒ c¸i chÕt cña Lor – ca? ? Nªu nh÷ng suy nghÜ vÒ h×nh ¶nh tiÕng ®µn nh­ cá mäc hoang? - C©u th¬ ®Ò tõ (còng lµ lêi di chóc cña Lor - ca) cã ý nghÜa g× khi liªn hÖ víi h×nh ¶nh tiÕng ®µn ë ®o¹n th¬ nµy? ? H·y ph©n tÝch nh÷ng h×nh ¶nh th¬ tiªu biÓu trong ®o¹n 4 ®Ó thÊy ®­îc cuéc gi¶i tho¸t vµ gi· tõ cña Lor – ca? ? C¸ch kÕt thóc bµi th¬ víi ©m thanh li la li – la li la cã ý nghÜa g×? * Ho¹t ®éng 3: Cñng cè - Häc sinh ®äc phÇn ghi nhí Sgk. ? Tr×nh bµy nh÷ng ®iÓm næi bËt vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬? I .TÌM HIỂU CHUNG 1) T¸c gi¶ Thanh Th¶o: - Lµ nhµ th¬ trÎ thêi chèng Mü - ¤ng ®­îc c«ng chóng ®Æc biÖt chó ý bëi nh÷ng bµi th¬ vµ tr­êng ca mang diÖn m¹o ®éc ®¸o viÕt vÒ chiÕn tranh thêi hËu chiÕn. - Th¬ Thanh Th¶o lµ sù lªn tiÕng cña ng­êi trÝ thøc nhiÒu suy t­, tr¨n trë vÒ c¸c vÊn ®Ò x· héi vµ thêi ®¹i. ¤ng muèn cuéc sèng ph¶i ®­îc c¶m nhËn vµ thÓ hiÖn ë bÒ s©u nªn lu«n kh­íc tõ lèi biÓu ®¹t dÔ d·i. 2) Bµi th¬: §µn ghi ta cña Lor – ca. - XuÊt xø: Rót trong tËp: Khèi vu«ng Ru – bÝch (1985) - C¶m høng: ngän nguån c¶m høng bµi th¬ cã ®­îc tõ sè phËn bi th¶m vµ nh©n c¸ch cao ®Ñp cña Lor – ca. II – ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1) Bè côc bµi th¬: + Cã thÓ chia lµm 3 ®o¹n. - §o¹n 1 (6 dßng ®Çu): H×nh ¶nh Lor – ca, con ng­êi tù do, nghÖ sÜ c¸ch t©n trong khung c¶nh chÝnh trÞ vµ nghÖ thuËt T©y Ban Nha. - §o¹n 2 (12 dßng tiÕp): Lor – ca bÞ h¹ s¸t vµ nçi xãt xa dang dë vÒ kh¸t väng c¸ch t©n. - §o¹n 3 (Phần còn lại): NiÒm xãt th­¬ng Ga – xi – a Lor – ca vµ nçi xãt tiÕc nh÷ng c¸ch t©n nghÖ thuËt cña Lor – ca kh«ng ai tiÕp tôc. Suy t­ vÒ cuéc gi¶i tho¸t vµ c¸ch gi· tõ cña Lor – ca. 2) Chñ ®Ò: - Ca ngîi Lor – ca: Tµi n¨ng, nh©n c¸ch vµ b¶n lÜnh. 3) T×m hiÓu chi tiÕt: a) Lor - ca, ng­êi nghÖ sÜ tù do: + Lor – ca ®­îc miªu t¶ trªn c¸i nÒn v¨n hãa nghÖ thuËt T©y Ban Nha. - ¸o choµng ®á g¾t – h×nh ¶nh gîi liªn t­ëng ®Õn khung c¶nh cña mét ®Êu tr­êng víi cuéc ®Êu gi÷a vâ sÜ víi bß tãt, mét ho¹t ®éng v¨n hãa cña T©y Ban Nha - VÇng tr¨ng - Yªn ngùa - Nh÷ng nèt nh¹c ghi ta. Li – la li – la la => Lor – ca, ng­êi nghÖ sÜ tù do nh­ng ®¬n ®éc, ®i lang thang víi vÇng tr¨ng chÕnh cho¸ng trªn yªn ngùa mái mßn, h¸t nghªu ngao cïng tiÕng ®µn bät n­íc. Mét con ng­êi tù do, mét nhµ c¸ch t©n nghÖ thuËt mong manh vµ ®¬n ®éc. + NghÖ thuËt x©y dùng h×nh t­îng th¬: - Qua h×nh ¶nh “¸o choµng ®á g¾t” ®Ó t¹o dùng kh«ng khÝ chÝnh trÞ ë T©y Ban Nha: ngét ng¹t vµ nÒn nghÖ thuËt giµ nua cÇn ®­îc c¸ch t©n -> Lor – ca, nghÖ sÜ tù do, kh¸t väng d©n chñ ®èi lËp víi sù ngét ng¹t vµ giµ nua ®ã. - ¢m thanh: Li – la – li, la li la -> sù ®ång c¶m s©u s¾c cña Thanh Th¶o víi Lor – ca, ng­êi ®· dïng tiÕng ®µn ®Ó gi·i bµy nçi buån vµ kh¸t väng. b) Lor - ca víi c¸i chÕt bi th¶m: - ¸o choµng bª bÕt ®á - BÞ ®iÖu vÒ b·i b¾n - TiÕng ghi ta: vì tan rßng rßng m¸u ch¶y -> C¸i chÕt bÊt ngê, bi th¶m cña con ng­êi trong s¹ch, v« téi. + NghÖ thuËt: - Ho¸n dô: Dïng tiÕng h¸t ®Ó chØ Lor - ca ¸o choµng bª bÕt ®á: c¸i chÕt - So s¸nh, chuyÓn ®æi c¶m gi¸c qua hÖ thèng nh÷ng ©m thanh, h×nh ¶nh: “tiÕng ghi ta n©u, tiÕng ghi ta l¸ xanh, tiÕng ghi ta trßn, tiÕng ghi ta rßng rßng – m¸u ch¶y”. - §èi lËp: TiÕng h¸t yªu ®êi víi hiÖn thùc bi th¶m; t×nh yªu, c¸i ®Ñp cña Lor – ca víi hµnh ®éng tµn ¸c d· man cña bän ph¸t xÝt. => Nçi xãt xa vÒ sù dang dë cña kh¸t väng c¸ch t©n. c) Lor - ca víi tiÕng ®µn ghi ta: - Kh«ng ai ch«n cÊt tiÕng ®µn TiÕng ®µn nh­ cá mäc hoang - ý nghÜa cña lêi di chóc: dòng c¶m v­ît qua c¸i cò ®Ó lµm c¸i míi, ®ã lµ ®¹o ®øc cña ng­êi s¸ng t¹o. - TiÕng ®µn ghi ta t­îng tr­ng cho nghÖ thuËt cña Lor – ca. Qua tiÕng ®µn ®Ó hiÓu ®­îc t×nh yªu con ng­êi vµ kh¸t väng cña Lor – ca. Lor – ca vµ tiÕng ®µn ghi ta cã søc sèng m¹nh mÏ – nh­ cá mäc hoang mµ kh«ng mét thÕ lùc tµn ¸c nµo hñy diÖt. - Nçi xãt th­¬ng c¸i chÕt cña mét thiªn tµi, lµ nçi xãt tiÕc hµnh tr×nh c¸ch t©n dang dë ®äng l¹i thµnh h×nh ¶nh ®Ñp, buån: giät n­íc – vÇng tr¨ng. * Nh÷ng suy t­ vÒ cuéc gi¶i tho¸t vµ c¸ch gi· tõ cña Lor – ca: - Dßng s«ng réng mªnh mang -> thÕ giíi v« cïng. - §­êng chØ tay ®· ®øt -> sè phËn, ®Þnh mÖnh, c¸i chÕt ®­îc b¸o tr­íc. - NÐm l¸ bµu vµo xo¸y n­íc.- NÐm tr¸i tim vµo lÆng yªn câi chÕt dÔ b¬i sang ngang trªn chiÕc ghi ta mµn b¹c. => Sù gi¶i tho¸t nhÑ nhµng, chÊp nhËn sè phËn h×nh ¶nh th¬ mang ý nghÜa t­îng tr­ng vµ gîi nhiÒu suy t­ëng. - TiÕng ®µn ghi ta t¹o nªn d­ ©m, b¶n nh¹c cña Lor – ca vÉn cßn ®ang tiÕp tôc. => T¸c gi¶ Thanh Th¶o kÝnh träng vµ tri ©m víi Lor – ca. III . Tæng kÕt: - Néi dung: + Nçi ®au xãt s©u s¾c tr­íc c¸i chÕt bi th¶m cña Lor – ca, nhµ th¬ thiªn tµi T©y Ban Nha. + Th¸i ®é ng­ìng mé ng­êi nghÖ sÜ tù do víi kh¸t väng ch©n chÝnh. NghÖ thuËt: H×nh ¶nh th¬ vµ ng«n ng÷ th¬ míi mÎ, giµn ý nghÜa t­îng tr­ng; kÕt hîp hµi hßa gi÷a th¬ vµ nh¹c. * GHI NHỚ: Trang 166 SGK 4.Củng cố : Luyện tập. - Cảm nhận của em về hình ảnh Ph.G Lor-ca dược thể hiện qua bài thơ Dàn ghi ta của LoR- ca ? 5.Dặn dò : - Học bài Tổ trưởng duyệt, ngày…….. - soạn hai bài đọc thêm: + Bác ơi( Tố Hữu) và Tự do (P.Ê-LUY-A) Tuần : 14 Tiết : 41 Ngày dạy :27/11/2008 Đọc thêm BÁC ƠI - Tố Hữu - A.MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS + Cảm nhận được bài thơ “Bác ơi!” thể hiện sâu sắc niềm đau đớn, tiếc thương vô hạn của nhà thơ, của nhân dân ta với Bác Hồ; đó cũng là những lời thơ dạt dào tình cảm biết ơn, ca ngợi công lao trời biển của Bác, khẳng định quyết tâm đi theo con đường cách mạng mà Bác đã tìm ra. Kĩ năng: đọc - hiểu văn bản thơ. Tư tưởng: lòng kính yêu lãnh tụ. B.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : SGK, SGV, giáo án. Powerpoint.(vi tính). C.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC : - Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi, thảo luận, gợi tìm. - C¸ nh©n häc sinh lµm bµi tËp ,sau ®ã cho häc sinh tr×nh bµy tr­íc líp - Th¶o luËn tæ nhãm - Thi gi¶i bµi tËp gi÷a c¸c tæ nhãm. D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1.Kiểm diện : 12C1 :30/30 12C2 : 32/32 2.Kiểm tra bài cũ : - Kiểm tra tập bài soạn của học sinh. - Cảm nhận của em về hình ảnh Ph.G Lor-ca dược thể hiện qua bài thơ Dàn ghi ta của LoR- ca ? 3.Giới thiệu bài mới : HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT BÁC HỒ KÍNH YÊU Hoạt động1: Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản “Bác ơi!” của Tố Hữu: hiểu văn bản “Bác ơi!”: Đọc thầm và trình bày những nét khái quát. Gợi ý cho học sinh tự đọc và tìm hiểu những nội dung chính ở phần Tiểu dẫn. 1 học sinh đọc văn bản. 1-2 học sinh nhận xét cách đọc và xác định cách đọc - hiểu văn bản. Nhấn mạnh hai ý: - Tố Hữu là nhà thơ sáng tác nhiều nhất, hay nhất và cảm động nhất về Bác (c/m) - Hoàn cảnh ra đời bài thơ. Hướng dẫn học sinh đọc - hiểu văn bản: Yêu cầu học sinh đọc văn bản. Chú ý giọng đọc và ngữ điệu của học sinh cho phù hợp với nội dung bài thơ. Định hướng đọc hiểu văn bản theo câu hỏi hướng dẫn đọc thêm. Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời đã được diễn tả như thế nào trong bốn khổ thơ đầu? Câu hỏi gợi mở: Cách giơí thiệu? Cảnh vật? Tâm trạng? Hình ảnh miền Nam? Làm việc theo nhóm: thảo luận, trình bày ý kiến, nhận xét, bổ sung, hoàn chỉnh ý. BÁC SỐNG MÃI MUÔN ĐỜI TRỌN CUỘC ĐỜI BÁC LO CHO DÂN TỘC. Ho¹t ®éng 2- Tæ chøc tæng kÕt HS tù tæng kÕt vÒ gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi th¬. I .TÌM HIỂU CHUNG 1/ Hoàn cảnh ra đời bài thơ: Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh từ trần, giữa lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước đang gay go ác liệt, bài thơ “Bác ơi!” ra đời ít ngày sau đó, như một tiếng khóc, một “điếu văn bi hùng” bằng thơ, tiễn biệt vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1- Nỗi đau xót lớn lao trước sự kiện Bác Hồ qua đời: (4 khổ thơ đầu) + Khái quát nỗi đau: “suốt mấy hôm”, “đời tuôn nước mắt”, “trời tuôn mưa” - sự ra đi của Bác đã làm lay động tới cả những thực thể tưởng vô tri → nỗi đau đớn của cả đất nước, vũ trụ, cỏ cây và con người. + Cảnh vật dưới cái nhìn của người con về thăm Bác mang đầy tâm trạng: Ướt lạnh vườn rau, gốc dừa. Lối sỏi, thang gác, chuông nhỏ. Phòng lạnh rèm buông tắt ánh đèn. Trái bưởi…, hoa nhài…, mặt hồ… → Cảnh vật vẫn hiện diện nguyên vẹn nhưng lại thiếu đi linh hồn vì Người đã vắng bóng, đi xa, để lại nỗi trống vắng như dâng đầy cảnh vật và lòng người. + Câu hỏi cũng là câu khẳng định về sự thật “Bác đã đi rồi, sao Bác ơi!” như mang tâm trạng hụt hẫng, bàng hoàng như không thể tin vào nỗi mất mát quá lớn ấy. + Khái quát bối cảnh đất nước khi Bác ra đi: mùa thu đang đẹp, miền Nam đang thắng, rước Bác vào thăm…- miền Nam trong tim Bác và niềm tiếc thương vô hạn của hàng triệu đứa con miền Nam chưa được đón Bác vào thăm, chưa được chia sẻ niềm vui với Bác. Khung cảnh và lòng người trở nên tương phản, gợi bao nỗi day dứt về tính chất phi lí của sự mất mát. Cuộc đời càng đẹp đẽ, hấp dẫn thì sự ra đi của Bác càng gợi bao đau xót, nhứt nhỗi tâm can. → Với nghệ thuật đối lập, cách dùng hình ảnh quen thuộc, gần gũi, nhà thơ đã diễn tả nỗi đau đớn, mất mát to lớn và đột ngột trước sự ra đi của Bác. 2. Hình tượng Bác Hồ: (6 khổ) * Về lí tưởng và lẽ sống của Người: - “Ôm cả non sông…” - “Tự do cho mỗi đời nô lệ” - “Nâng niu tất cả…” → lẽ sống quên mình vì mọi người. * Niềm vui và tình thương của Người biểu hiện ở nhiều cung bậc, góc độ: - Bác đau: dân nước, năm châu. - Bác lo: muôn mối - Bác yêu: ngọn lúa, cành hoa. - Bác nhớ: miền Nam - Bác vui: mỗi mầm non trái chín, tiếng ca chung. → Chân dung tuyệt vời của một con người dành cả trái tim, tấm lòng, khối óc, bầu nhiệt huyết cho nhân dân, dân tộc, Tổ quốc * Đức tính khiêm tốn, giản dị và sự hi sinh quên mình, không hề phô trương, không màng danh lợi của Bác đã khiến cho Bác Hồ sống mãi trong lòng nhân dân. Bác ở giữa chúng ta, chan hoà vào cuộc đời, hoà nhập trong dân tộc. → Bác là một NGƯỜI HIỀN - hiểu theo nghĩa một nhân cách kết tinh toàn bộ những phẩm chất tốt đẹp của con người. 3- Cảm xúc của dân tộc Việt Nam: (3khổ) Từ thời gian hiện thực của buổi hoàng hôn chia ly đã nhân lên thành thời gian lịch sử của buổi chiều đau xót “nghìn thu”, thành thời điểm tưởng niệm của cảm thức cộng đồng → Bác trở thành bất tử, Bác sống mãi trong sự nghiệp chung của dân tộc. Bác trở thành sức mạnh, thúc đẩy cuộc sống tiến lên. III. Tæng kÕt 1. Gi¸ trÞ néi dung : B¸c ¬i ! lµ tiÕng khãc ®au ®ín tr­íc sù ra ®i cña Chñ tÞch HCM, lµ bøc t­îng ®µi tuyÖt vêi vÒ cuéc ®êi, sù nghiÖp vµ di s¶n tinh thÇn HCM, lµ lêi thÇm høa ®i theo con ®­êng B¸c ®· chän cho d©n téc ViÖt Nam 2. Gi¸ trÞ nghÖ thuËt : KÕt hîp tù sù vµ tr÷ t×nh, lêi th¬ gi¶n dÞ, dÔ vµo lßng ng­êi, giäng th¬ lóc ®au ®ín xãt xa, lóc håi t­ëng hoµi niÖm, khi r¾n rái. ChÊt th¬ lôc b¸t nhuÇn nhÞ, uyÓn chuyÓn, thÓ hiÖn ®­îc lßng biÕt ¬n, sù ng­ìng väng ngîi ca cña nhµ th¬ vµ nh©n d©n ta víi B¸c kÝnh yªu. 4.Củng cố : Luyện tập. - Đọc lại bài thơ . Nêu cảm nghĩ của em sau khi học xong bài “Bác ơi” 5.Dặn dò : - Học bài - soạn bài đọc thêm: Tự do (P.Ê-LUY-A) Tổ trưởng duyệt, ngày…….. Tuần : 14 Tiết : 41 Ngày dạy 27/11/2008 Đọc thêm TỰ DO - Pôn Ê-luy-a - A.MỤC TIÊU BÀI HỌC : giúp HS - C¶m nhËn ®­îc t×nh c¶m tha thiÕt cña thi sÜ víi tù do; tù do kh«ng chØ lµ tù do c¸ nh©n, tù do cho mçi con ng­êi mµ cßn hiÓu ë cÊp ®é cao h¬n lµ tù do cho ®Êt n­íc, cho d©n téc. - “Tự do”, cần hiểu tự do là một trong những đề tài lớn mang tính nhân văn phổ quát, thể hiện khát vọng vĩnh cửu của con người mọi thời đại mà bản thân nhà thơ P. Êluya đã có một quá trình vật lộn, trăn trở tìm đường. B.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC : - SGK, SGV, giáo án. Powerpoint.(vi tính). - Đồ dùng dạy học, phiếu học tập,… Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách tham khảo, thiết kế bài giảng C.PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC : - Hướng dẫn HS trả lời câu hỏi, thảo luận, gợi tìm. - C¸ nh©n häc sinh lµm bµi tËp ,sau ®ã cho häc sinh tr×nh bµy tr­íc líp. - luận, thuyết trình, giảng bình, đọc sáng tạo... Phương án tổ chức lớp học: nhóm học, thảo D.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC : 1.Kiểm diện : 12C1 :30/30 12C2 : 32/32 2.Kiểm tra bài cũ : -Nêu cảm nghĩ của em về bài thơ “ Bác ơi” của Tố Hữu. 3.Giới thiệu bài mới : HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS YÊU CẦU CẦN ĐẠT Hoạt động1: Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản “Tự do” của P. Êluya: TÁC GIẢ: P. Êluya Gợi ý cho học sinh tự đọc và tìm hiểu những nội dung chính ở phần Tiểu dẫn. Đọc thầm và trình bày những nét khái quát. KiÕn thøc bæ sung : Chñ nghÜa siªu thùc : - Khuynh h­íng nghÖ thuËt xuÊt hiÖn ë Ph¸p n¨m 1922. - H­íng tíi hiÖn thùc cao siªu chØ trùc gi¸c míi n¾m b¾t ®­îc. - Khai th¸c mèi quan hÖ gi÷a thùc vµ méng, v« thøc vµ ý thøc. - H×nh thøc t¸c phÈm x¸o trén, kh«ng tu©n theo logic th«ng th­êng. Nhấn mạnh hai ý: - Các hoạt động chính trị, văn học, phong cách thơ. - Hoàn cảnh ra đời bài thơ và giới thiệu khái quát giá trị tác phẩm. KHÁT VỌNG TỰ DO 1 học sinh đọc văn bản. 1-2 học sinh nhận xét cách đọc và xác định cách đọc - hiểu văn bản. Hướng dẫn học sinh đọc - hiểu văn bản: Yêu cầu học sinh đọc văn bản. Chú ý giọng đọc và ngữ điệu của học sinh cho phù hợp với nội dung bài thơ. Định hướng đọc hiểu văn bản theo câu hỏi hướng dẫn đọc thêm, không đi theo từng khổ (đoạn) thơ. Hãy nêu những cảm nhận chung của em về bài thơ? (chủ đề, hình ảnh…) Tìm hiểu cách liệt kê hình ảnh trong bài thơ? Nêu cảm nhận khái quát của cá nhân. Làm việc cá nhân, phân tích các chi tiết, nghệ thuật biểu hiện của tác giả. Vân dụng kĩ năng của bài thực hành phép tu từ cú pháp để phát hiện và phân tích. Phân tích kết cấu lặp trong bài thơ và chỉ ra hiệu quả của nó? Phân tích cách sử dụng đại từ “em”? So sánh ý nghĩa của từ “trên” được sử dụng khá nhiều làn trong bài? Hãy suy luận về tính chất thánh ca qua việc sử dụng đại từ “tôi” và từ “viết” với nhiều ý nghĩa? Gợi ý cho học sinh suy luận. Hướng dẫn học sinh tổng kết lại những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ theo phong các siêu thực. I .TÌM HIỂU CHUNG 1- Tác giả P. Êluya (1895 – 1952) - Tham gia nhiều hoạt động chính trị chống chiến tranh, chống đế quốc, chống phát xít. Từng tham gia trào lưu siêu thực. - Với hơn 60 thi phẩm, ông đã tạo ra một hình thức mới mẻ, giàu trí tuệ, tràn đầy khát vọng nhân văn. Thơ ông mang dấu ấn của chủ nghĩa siêu thực khá đậm nét. 2- Bài thơ “Tự do”: - Được viết vào mùa hè năm 1941, thời kì nước Pháp bị quân đội phát xít xâm lược. - In trong tập “Thơ ca và chân lí, 1942”. - Bài thơ được coi là thánh ca của thơ ca kháng chiến Pháp. - Gồm 21 khổ thơ; nguyên văn bài thơ không có vần, không có dấu câu. - Từng tham gia trào lưu siêu thực. - Với hơn 60 thi phẩm, ông đã tạo ra một hình thức mới mẻ, giàu trí tuệ, tràn đầy khát vọng nhân văn. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN 1- Cảm nhận chung: - Bài thơ là khúc ca bày tỏ khát vọng và sự say đắm tự do. Tự do ở đây không chỉ là tự do cá nhân, mà còn được hiểu ở cấp độ cao hơn là tự do cho đất nước, dân tộc. Khi đất nước tự do, thì con người mới có tự do thực sự - Tự do chân chính mang phẩm chất nhân văn. - Tự do vốn trừu tượng đã được nhân hoá thành một nhân vật có linh hồn thực sự. Thơ ông mang dấu ấn của chủ nghĩa siêu thực khá đậm nét. 2- Những dấu hiệu nghệ thuật của bài thơ: * Tầng lớp hình ảnh chồng lên, nối tiếp. Những hình ảnh thị giác, thính giác tạo chất ngẫu hứng của bài thơ – mĩ học siêu thực (không theo một trật tự lôgíc nào) * Kết cấu trùng lặp: - Lặp cấu trúc: mạch cảm xuc hướng về tự do tuôn trào dào dạt, liên tiếp, diễn tả tâm trạng khao khát song cũng rất chân thành tha thiết của những người dân nô lệ. - Lặp từ ngữ theo kiểu “xoáy tròn” (Trên…trên…) cũng góp phần tạo ra nhạc điệu bài thơ, nhằm nhấn mạnh, tạo ấn tượng về sự lan toả triền miên không dứt của khát vọng tự do - Đại từ “em” = tự do gợi sự thân mật, thể hiện tình cảm thân thiết, gắn bó máu thịt. * Giới từ “trên” được dùng nhiều lần với nhiều ý nghĩa: - Từ “trên” chỉ không gian, những địa điểm cụ thể, có lúc lại mơ hồ, trừu tượng - cảm xúc bức bách, khao khát khôn cùng đối với tự do. - Từ “trên” chỉ thời gian tương đương với “khi” - nhấn mạnh tình cảm thiết tha vươn tới tự do. * Đại từ “tôi” – cái tôi chủ thể trữ tình và cái tôi thi sĩ hoà quyện vào nhau gợi bao nỗi niềm chất chứa, dồn nén, bộc lộ tình cảm tha thiết với tự do như là với người thân yêu nhất - những độc giả của bài thơ, chủ thể trữ tình của bài thơ mang tính chất đa chủ thể - khát vọng của mọi người (tính chất thánh ca) * Từ “viết” = ghi chép = hành động: sự chuyển đổi thể hiện tính chất phát triển của hành động: ca ngợi tự do, viết về tự do, chiến đấu và hi sinh vì tự do và mỗi người có những cách riêng để hướng về tự do. 3- Tổng kết: * Nghệ thuật: - Kiểu kết cấu trùng điệp. - Nghệ thuật nhân hoá. - Liệt kê hình ảnh. * Tư tưởng: Bài thơ ca ngợi tự do, thể hiện niềm say đắm tự do một cách mãnh liệt.  4.Củng cố : Luyện tập. - Nê nội dung , nghệ thuật của bài thơ “Tự do” 5.Dặn dò : - Bài tập về nhà: hoàn chỉnh bài đọc - hiểu các văn bản đọc thêm. - Chuẩn bị bài: luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận. Tổ trưởng duyệt, ngày……..