Giáo án Ngữ văn 12 - Đất nước (Nuyễn Đình Thi)

ĐẤT NƯỚC 30 ----------------------------------------------------------------------------------------Nguyễn Đình Thi A. Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh nắm bắt vấn đề : + Tác giả Nguyễn Đình Thi là một nhà văn đa tài thành công hơn cả vẫn là thơ. + Thơ của ông giàu cảm xúc, kết tinh chất trí tuệ khi viết về nhân dân, đất nước. + Vẻ đẹp sâu lắng, gợi cảm và thuyết phục qua tác phẩm thơ “Đất nước” B. Phương tiện thực hiện : - SGK (cũ mới đã ấn hành) - Các tài liệu đọc thêm. - Sách GV (có tính chất hướng dẫn). C. Cách thức tiến hành: Trên cơ sở đọc – hiểu bài thơ, GV yêu cầu học sinh: + Về nhà, đọc kỹ bài thơ, tìm hiểu phần Hướng dẫn học bài. + Cố gắng giải đáp các câu hỏi SGK, nhất là phải thấy được dung ý của tác giả khi sử dụng các biện pháp nghệ thuật tu từ. D. Các bước lên lớp : 1 – Ổn định lớp. 2 – Kiểm tra bài cũ. 3 – Giới thiệu bài mới - Bài mới. Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt *Hoạt động 1: H.dẫn hs tìm hiểu chung - Em hãy sơ lược vài nét về tác giả Nguyễn Đình Thi ? (trình bày nét chủ yếu) *Hoạt động 2: H.dẫn hs đọc hiểu VB - Đoạn đầu thể hiện điều gì ? Nghệ thuật thể hiện qua câu, chữ tiêu biểu? - Các em hãy chỉ ra các biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong từng khổ thơ ? Biện pháp nghệ thuật ấy nhằm biểu đạt nội dung gì ? - Em thích nhất những câu thơ nào ? Lý giải vì sao em yêu thích nó ? - Bằng cảm nhận riêng của bản thân, em khai thác giá trị đặc sắc trong 4 câu thơ cuối của bài thơ. (Người giảng dạy nhấn mạnh giá trị to lớn của tác phẩm thơ ĐẤT NƯỚC trong nền văn chương dân tộc) Trình bày những nét cơ bản về tác giả NĐT. Bám vào 7 câu đầu thơ đầu, suy nghĩ, trả lời. Lần tìm cái hay trong từng khổ thơ, chỉ ra các biện pháp nghệ thuật thơ đặc sắc. Nghệ thuật ấy đã thể hiện nội dung cần thiết nhất. Do cảm nhận cá nhân, học sinh trình bày một cách thuyết phục nhất. Đọc – suy nghĩ trả lời câu hỏi. Chú tâm, lắng nghe. I/ Giới thiệu chung : 1/Tác giả : 3/ Bố cục : + Phần 1 (7 câu) : Tâm trạng – nỗi luyến nhớ về mùa thu & Hà Nội. + Phần 2 (8 câuà câu 21) Cảm xúc về mùa thu, suy nghĩ về đất nước, con người VN. + Phần 3 (còn lại) Nhận thức tình yêu quê hương – đất nước. ý thức căm thù và quật khởi quật cường. II/ Đọc hiểu văn bản : * 7 câu đầu : (Thu Hà Nội) - Thi liệu: mát trong, gió, hương cốm... => mùa thu đặc trưng HN “Người ra đi / đầu không ngoảnh lại => thể hiện ý chí quyết tâm. * 14 câu tiếp theo : (Thu chiến khu) - Câu thơ 5 chữ “mùa thu nay khác rồi” - Lời thơ ngắn gọn, chắc khoẻ nhằm khẳng định sự thay đổi của hoàn cảnh xã hội, trong nhận thức của con người. - Chú ý các biện pháp nghệ thuật tu từ, ngôn ngữ thơ. + Đứng – vui – nghe : niềm vui, sự hân hoan phơi phới. + Nghệ thuật nhân hoa, lối nói ẩn du + Sự phối hợp thanh trắc thanh bằng =>Bức tranh thu đẹp, lóng lánh niềm vui sướng, tự hào. + Cụm từ “Nước chúng ta” – trang nghiêm, trang trọng. + Lặp từ “Những” – hình ảnh đất nước trù phú, mênh mông. + Tự láy “đêm đêm”, “rì rầm” – sự liên tưởng về mỗi quan hệ giữa hiện tại và quá khứ. * Những câu thơ còn lại : a/ Đất nước trong đau thương : - Cánh đồng quê – chảy máu. - Dây thép gai – đâm nát trời chiều. - Bát cơm chan đầy nước mắt. - Đứa đè cổ – đứa lột da. b/ Đất nước quật khởi : - Sức mạnh quật khởi: + Yêu nước. + Căm thù. + Lạc quan CM. - Hình ảnh quật khởi: (khổ cuối ) + Hình thức thể hiện : thơ 6 chữ cô đúc, rắc rỏi. + Bút pháp nhân hoá, kết hợp với sự linh hoạt, nhuần nhị trong việc đưa thành ngữ “tức nước vỡ bờ” vào thơ. => Tạo nên vẻ đẹp hào hùng, tráng lệ về con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam. Đoạn thơ đã khái quát được sức vươn dậy thần kỳ của dântộc Việt Nam chúng ta. Tóm lại, ĐẤT NƯỚC là một tác phẩm thơ gây một ấn tượng mạnh nhờ vào chất chính luận – trữ tình hoà quyện tự nhiên, uyển chuyển. Tác phẩm đã khắc chạm thành công một tượng đài kỳ vỹ bằng thơ về con người Việt Nam. Tổ quốc Việt Nam. 4. Củng cố -Dặn dò : - “Đất nước”, một đóng góp đáng nể của Nguyễn Đình Thi cho nền thi ca dân tộc. - Tiết sau thực hành luyện tập về luật thơ (áp dụng lý thuyết đã học, SGK trang 101 – 107 và tiến hành luyện tập) 5. Rút kinh nghiệm - bổ sung: