Giáo án Ngữ văn 12 - Một người Hà Nội của Nguyễn Khải

Ngaøy soaïn:27-8-2008 Ñoïc theâm : Tieát : I. MUÏCTIEÂU Giuùp hoïc sinh (Nguyeãn Khaûi) 1. Veà kieán thöùc Hieåu ñöôïc neùt ñeïp cuûa vaên hoaù “kinh kì” qua caùch soáng cuûa baø Hieàn, moät phuï nöõ tieâu bieåu cho “ngöôøi Haø Noäi”. 2. Veà kó naêng: Nhaän ra moät soá ñaëc ñieåm noåi baät cuûa phong caùch vaên xuoâi Nguyeãn Khaûi: gioïng ñieäu traàn thuaät vaø ngheä thuaät xaây döïng nhaân vaät. 3. Veà thaùi ñoä: Giaùo duïc giöõ gìn baûn saéc daân toäc. II. CHUAÅN BÒ 1.Chuaån bò cuûa giaùo vieân - Ñoà duøng daïy hoïc : Taøi lieäu tham khaûo: Saùch giaùo vieân, Thieát keá baøi giaûng Ngöõ vaên 12, OÂn taäp Ngöõ vaên 12. Soaïn giaùo aùn - Phöông aùn toå chöùc lôùp hoïc : Ñoïc dieãn caûm, gôïi môû, thaûo luaän, bình giaûng 2. Chuaån bò cuûa hoïc sinh : Ñoïc saùch giaùo khoa, soaïn baøi theo höôùng daãn saùch giaùo khoa III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC 1. OÅn ñònh tình hình lôùp : (1phuùt) Kieåm tra neà neáp, só soá, taùc phong hoïc sinh. 2. Kieåm tra baøi cuõ : (5 phuùt) C©u hái: Em haõy trình baøy suy nghó cuûa mình veà nhaân vaät chò Hoaøi trong tieåu thuyeát “Muøa laø ruïng trong vöôøn” cuûa Ma Vaên Khaùng? 3. Giaûng baøi môùi: - Vaøo baøi : (2 phuùt) Chuùng ta ñaõ raát aán töôïng vôùi veû ñeïp cuûa nhaân vaät chò Hoaøi trong “Muøa laù ruïng trong vöôøn” cuûa Ma Vaên Khaùng. Moät phuï nöõ khaùc tieâu bieåu cho veû ñeïp cuûa ngöôøi Traøng An, coù coát caùch, ngöôøi Haø Noäi ñöôïc goïi laø “haït buïi vaøng cuûa Haø Noäi” laø coâ Hieàn- nhaân vaät trung taâm trong truyeän ngaén “Moät ngöôøi Haø Noäi” cuûa nhaø vaên nguyeãn Khaûi. - Tieán trình baøi daïy: THÔØI GIAN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HOÏC SINH NOÄI DUNG KIEÁN THÖÙC 15’ 5’ Hoạt động 1 Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu chung veà taùc giaû, taùc phaåm - Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ t¸c gi¶ NguyÔn Kh¶i ? Nªu xuÊt xø t¸c phÈm? Hoạt động 2 HD HS đọc T¹i sao NguyÔn Kh¶i ®Æt tªn cho t¸c phÈm lµ Mét ngöêi Hµ Néi? Em h·y t×m nh÷ng chi tiÕt chøng minh c« HiÒn lµ ngöêi con g¸i ®Êt Hµ Thµnh? C« HiÒn cã ph¶i lµ ngöêi lu«n nhanh nh¹y thøc thêi? Chøng minh? Nguyªn t¾c sèng cña c« HiÒn lµ g× ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt c« HiÒn? Theo em, ngöêi Hµ Néi ph¶i cã phong th¸i vµ cèt c¸ch nhö thÕ nµo? Qu¸ tr×nh nhËn thøc vÒ ngöêi Hµ Néi cña nh©n vËt t«i? Nhận xét về quá trình nhận thức của nhân vât tôi? Em h·y nªu nh÷ng ®Æc s¾c nghÖ thuËt cña v¨n b¶n: Mét ngöêi Hµ Néi ? Hoạt động 3 - HS dựa vào bài học và phần ghi nhớ trong SGK để tổng kết theo hai khía cạnh: + Nội dung . + Nghệ thuật Hoạt động 4 LuyÖn tËp NhiÖm vô. + Nhãm 1 vµ 2: H×nh ¶nh c©y si ë cuèi truyÖn gîi cho em suy nghÜ g×? + Nhãm 3 vµ 4: Suy nghÜ cña em vÒ lêi b×nh luËn ngo¹i ®Ò: “ Nh÷ng h¹t bôi vµng lÊp l¸nh ®©u ®ã ë mçi gãc phè Hµ Néi h·y möîn giã mµ bay lªn cho ®Êt kinh K× chãi s¸ng nh÷ng ¸nh vµng”?. Hoạt động 1 Hoïc sinh tìm hieåu chung veà taùc giaû, taùc phaåm Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoạt động 2 Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoïc sinh laøm vieäc caù nhaân suy nghó traû lôøi Hoạt động 3 Hoïc sinh dựa vào bài học và phần ghi nhớ trong SGK để tổng kết Hoạt động 4 HS: th¶o luËn nhãm. H×nh thøc: Líp chia lµm 4 nhãm. Thêi gian: 5 phút I.TÌM HIỂU CHUNG: 1.Tác giả: - NguyÔn Kh¶i tªn thËt lµ: NguyÔn M¹nh Kh¶i(1930-2008). - Sinh t¹i Hµ Néi trong mét gia ®×nh viªn chøc nhöng l¹i sèng ë nhiÒu n¬i. Sau 1975 chuyÓn vµo sinh sèng vµ lµm viÖc t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh. -NguyÔn Kh¶i b¾t ®Çu viÕt v¨n tõ 1950. ¤ng tù chia s¸ng t¸c cña m×nh thµnh hai giai ®o¹n: + Giai ®o¹n ®Çu, «ng chñ yÕu quan t©m ®Õn c¸c vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù chÝnh trÞ, con ngöêi ®öîc ®¸nh gi¸ chñ yÕu qua tiªu chÝ ®¹o ®øc vµ tiªu chÝ chÝnh trÞ.V¨n «ng lóc nµy dåi dµo nhiÖt høng chÝnh luËn. + Giai ®o¹n sau, «ng dµnh sù quan t©m nhiÒu h¬n cho “c¸i ®êi thöêng” . Tiªu chÝ ®¸nh gi¸ con ngöêi ®öîc më réng thªm víi c¸c gãc ®é v¨n ho¸, lÞch sö vµ triÕt häc. Høng thó chÝnh luËn chuyÓn dÇn thµnh triÕt luËn. - N¨m 2000, «ng ®öîc tÆng gi¶i thöëng Hå ChÝ Minh vÒ v¨n häc nghÖ thuËt. - C¸c t¸c phÈm chÝnh: SGK. 2.T¸c phÈm: Mét ngöêi Hµ Néi - T¸c phÈm ®öîc in lÇn ®Çu trong tËp Mét ngöêi Hµ néi(NXB Hµ néi 1990). -In lÇn hai trong tËp truyÖn Hµ Néi trong m¾t t«i(NXB Hµ néi 1995). II.§äc-hiÓu v¨n b¶n. 1. §äc v¨n b¶n. - §äc. - §äc chó thÝch: Sgk. - Tãm t¾t. 2. T×m hiÓu v¨n b¶n. * Nhan ®Ò: Mét ngöêi Hµ Néi - Nhan ®Ò cña truyÖn thÓ hiÖn tö töëng chñ ®Ò cña t¸c phÈm. Mét ngöêi Hµ Néi lµ sù tr×nh bµy c¶m nhËn c¸ch nh×n quan niÖm vÒ ngöêi Hµ Néi cña nhµ v¨n. Nã gîi cho ngöêi ®äc b¾t ngay vµo ®Þnh höíng tö töëng cña t¸c phÈm, hiÓu ®öîc ý ®å nghÖ thuËt cña nhµ v¨n. 2.1 H×nh töîng nh©n vËt c« HiÒn - C« HiÒn ngöêi con g¸i ®Êt Hµ Thµnh: + C« lu«n g¾n bã víi Hµ Néi. + NÕp sèng sinh ho¹t cña c« HiÒn. + C« ®¶m ®ang, th¸o v¸t, g¸nh v¸c mäi viÖc trong gia ®×nh. + Gi÷ g×n v¨n ho¸ Hµ Thµnh… - C« HiÒn ngöêi lu«n nhanh nh¹y thøc thêi: + Chän b¹n tr¨m n¨m. + Sinh con. + C¸ch chän nghÒ. + Cho con ®i bé ®éi. - Nguyªn t¾c sèng cña c« HiÒn. C« lu«n gi¸o dôc con c¸i sèng ph¶i cã lßng tù träng > Tù träng lµ tö c¸ch, lµ thÕ ®øng gi¸ trÞ con ngöêi. => C« HiÒn lµ mét ngöêi lu«n cã ý thøc gi÷ g×n nÒn nÕp gia phong, truyÒn thèng cña ®Êt kinh k× vµ lµ mét nh©n c¸ch sèng biÕt tù träng. * Ngöêi Hµ Néi ph¶i cã phong th¸i cèt c¸ch: Tõ lèi sèng, c¸ch nghÜ, c¸ch nh×n nhËn, c¸ch øng xö ®Òu ph¶i cã chuÈn vµ c¸i quan träng ph¶i lu«n gi÷ g×n v¨n ho¸ ®Êt Kinh K×. 2.2 NhËn thøc vÒ ngöêi Hµ Néi cña nh©n vËt t«i. - Lóc ®Çu th× nghi ng¹i, tr¸nh nÐ, gi÷ kho¶ng c¸ch --> dÇn dÇn thÓ hiÖn sù ®ång ý, ®ång t×nh --> Cuèi cïng (kh¼ng ®Þnh: “ … ®· giµ h¼n ngoµi 70 råi cßn g× nhöng c« vÉn lµ ngêi cña h«m nay, thuÇn tuý Hµ néi kh«ng pha trén”). => Nh×n nh©n vËt bằng con mắt ph¸t hiện t©m trạng kh¸m ph¸ nắm bắt vẻ đẹp từ thế giới tinh thần ẩn chứa bên trong 2.3 NghÖ thuËt. - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt:kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nh©n vËt qua lêi kÓ vµ ®èi tho¹i. - C¸ch tæ chøc cèt truyÖn, kÕt cÊu: +X©y dùng cèt truyÖn theo høng níi láng. + X©y dùng kÕt cÊu ®èi tho¹i. -Chi tiÕt nghÖ thuËt ®Æc s¾c thÓ hiÖn tö töëng cña t¸c phÈm: +H×nh ¶nh c©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n. +H×nh ¶nh b¸t cæ thuû tiªn. +H×nh ¶nh h¹t bôi vµng. III. Tæng kÕt: 1. Néi dung. 2. NghÖ thuËt. IV.luyeän taäp C©u1: C©y si cæ thô ë ®Òn Ngäc S¬n lµ biÓu hiÖn cña v¨n ho¸ Hµ Thµnh vµ còng lµ biÓu töîng cña truyÖn. C©y si nghiªng ®æ lµ sù di dêi ra ®i cña mét thêi nhöng khi c©y si sèng l¹i lµ niÒm tin cña con ngöêi l¹i ®öîc th¾p s¸ng trªn m¶nh ®Êt Kinh K×. C©u 2: Ngîi ca kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp cña ngöêi Hµ Néi, nÐt ®Ñp trong bÒ s©u nh©n c¸ch cña con ngöêi. §ã lµ nh÷ng “h¹t bôi vµng” ®ang lÊp l¸nh ®©u ®ã, to¶ s¸ng trªn ®Êt Kinh K×. V¨n ho¸ vµ nh©n c¸ch lµ ®Ých höíng tíi cña mçi ngöêi ®ã lµ nh÷ng gi¸ trÞ m·i m·i tröêng tån. 4. Cuûng coá : - Ra baøi taäp veà nhaø: Hoïc sinh veà nhaøhoïc baøi, ñoïc laïi taùc phaåm . Laøm baøi taäp ôû saùch giaùo khoa. - Chuaån bò baøi : - Xem tröôùc baøi môùi IV. RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG: {{{{{